"t FILM RUBRIEK
„Bali, het eiland der demonen" - Een prach
tige documentaire film die een bijzondere
belangstelling verdient-„Boudoirgeheimen"
een nieuwe film met Constance Bennett
LETTERKUNDIGE KRONIEK
WEENSCHE DIRIGENTEN-
KWESTIE
R0GISTERIJ „DE GAPER"
HET SPOOK
Hel is zeker ook wel de moeite waard om
dit le doen, want liet filmproduct is zoo
ongelooflijk mooi, van zoo'n zuivere weer
gave van liet leven der inlanders, dat men
gerust in eon meer uitvoerige bespreking
mag vervallen. Uit verschillende documen
taires is het eiland Bali reeds bekend voor
ons geworden. Wij kunnen het tegenwoor
dig ook vrij makkelijk loeren kennen opeen
zij het dan vrij langdurige vacantiercls
doch .;lc moesten van ons zijn hiertoe niet
in staat. En volmondig durven wij dan zeg
gen, dat dit filmwerk thans do meest aange
wezen weg is om iets nader in te dringen
op het leven van deze mcnschcn.
Voor ons Westerlingen is deze maatschap
pij dikwijls nog zoo onbegrijpelijk; wij voe
len niet aan, waarom de Oosterling zus en
zoo handelt, en het is ook niet makkelijk
dit geheim te ontsluieren. In deze film
worden ons eenige conflicten gcteckend,
doch zij zijn zoodanig gekozen, dat zij
slechts een weinig bezwarend onderdeel uil-
makon en dienen slechts om de actie op
te voeren.
In het dorpje Bedocloc maken wij kennis
met een rijken Balinees, Lombos gchcclcn.
Het leven in het dorp is zonnig en vrij zor
geloos. Rustig rolt het. verder en het lijkt
wel of er voor do bewoners geen zorgen be
staan. Toch is dit anders, want do schijn
baar onverstoorbare samenleving wordt
bcheerscht door angst. Angst voor de goden,
de domonen. voor do heks, een oude vrouw,
die temidden van het dorp woont en die als
oorzaak van alle booze dingen gezien wordt.
Zij verwekt ziekte, zij brengt ongeluk en zij
wordt daarom verafschuwd en uitgejouwd,
terwijl haar zoon Wajon daardoor ook een
minder prettige jeugd heeft.
Dit blijkt voor hem des te sterker, als hij
verliefd wordt op Sari, de dochter van Lom
hos, en hij wreed verslooten wordt door den
vader. Door liet toedoen van do heks ver
liest do haan van Lombos ook een gevocht,
dat zijn eigenaar juist uit een financieelc
impasse had moeten heipen. Do verhouding
tegenover Wajan wordt er natuurlijk niet
beter op.
Bij do voorbereidingen voor dit hanenge
vecht begint do eigenlijke handeling van de
film pas. Daarvóór heeft men prachtige
Sari, de Balineesche.
heelden van het landschap, van de bewo
ners en van de karbouwen voor den ploeg.
De savvahs worden schitterend weergegeven
en voor velen is alleen deze prachtige foto
grafie reeds voldoende waarborg voor een
welbesteed cinematografisch uur. Als het
gevecht begint, stijgt de spanning, er komt
actie in het werk, er zit een verhaal in, dat
men gaarne verder wil liooren en nerveuzer
is do werking van de flitsende beelden.
Vol wrevel keert Lombos terug naar zijn
erf, woest over het verliezen van den strijd,
terwijl zijn dochter en de jonge Balinees
met droevo oogen zien, hoe hun tookomst-
droomen verdwijnen. Het gevecht was een
kans op een betere verhouding, doch liet
heeft niet zoo mogen zijn.
Dan schieten allerlei beelden op het witte
'doek. Men ziet ellende komen over het dorp..
Ongelukken, ziekten, de dood. Do pest v iert
er vreesclijk hoogtij cn tal van kinderen
sterven. En daar tussehen door klinkt dc
grijns van dc oude heks, die ook thans weer
pis dc schuldige wordt gehouden.
De maat loopt echter vol bij dc bevolking
en wanhopig smeekt men don priester om
redding. Deze geeft een middel aan: men
moet water halen uit een heilige bron uit
den tempel in het woud, jonge meisjes moe
ien gewijd worden om een dans uit te voe
ren cn dan zal de priester dc geesten kun
nen bezweren.
Een dorpsgenoot wordt aangewezen om
het water lo halen en liij vertrekt met Wa
jan, die zijn kans schoon ziet om de fouten
van zijn moeder te herstellen en daardoor
misschien toch nog zijn Sari te winnen.
De film bereikt dan haar climax.
De gamelan muziek dreint in den don
keren nacht vlammen flitsen op en
meisjes wiegen en wiegen, totdat zij
in trance zijn. Dan begint liet gezang cn
men danst. Wondere dansen van lijn en
vorm, volkomen vreemd voor ons Wester
lingen, onbegrepen door ons, doch wij voe
len wel, dat hier een diep godsdienstig ge
voelen der inlanders achter zit. De pricstci
roept dan de demonen wakker en stuurt licit
in den strijd. Afschuwelijke goden strijden
met elkander op leven en dood cn eerst als
Barong, dc beschermgod van het dorp, over
wonnen heeft, ontwaakt de priester uit zijn
,verdooving.
Het volk kan huiswaarts kceren, men kan
gerust zijn. Mannen en vrouwen stroomen
naar de heks. die men dood vindt: Jiet ge
luk is weergekeerd in het Oostersche dorp.
waar de booze geesten overheerscht hadden
door middel van een oude vrouw. En voor
Wajan komt de belooning voor zijn goede
'daad, hij heeft oen font van ziin moeder
herstelt en mag zich M ij bewegen, ook naar
zijn Sari.
Wajan, de ongelukkige zoon van de heks
in dc film „Bali".
De film Het eiland der demonen,
met haar prachtige weergave van het land-
schapschoon, van do donkere menschcnty
pen met hun groole angst voor allerlei
booze geesten, dio aan alle kanten loeren,
mcnschcn ook met oven groote verlangens
en moeilijkheden als ieder ander mcnsch
heeft, is een wonderwerk van een documcn
taire, zeker een der besten die wij thans
bezitten.
Hans Schcib von Plcssen verzorgde de
fotografie cn deed dit op zeer verdienstelijke
wijze. Soms is hij tamelijk zwak, doch de
visie valt over liet algemeen te bewonderen
Een groot voordeel voor den cameraman
was dc resistentie van den schilder Spiess
die door een jarenlang verblijf op het eiland
een groole kennis van zaken had en teven*
een bijzondere invloed uit kon oefenen op
hot inlandschc spelcrsmatcriaal, dat dc ge
heele rolbezoting in handen heeft.
Wat deze film betreft moeten wij nog op
merken, dat zij vooral voor bepaalde groe
pen van zeer groot belang is. Allereerst voor
ieder, die iels naders wil kennen van zeden
cn gewoonten van deze menschen en in deze
gioep is natuurlijk vrijwel ieder inbegrepen.
Doch verder zouden wij vooral willen wijzen
op liet belang van dit werk voor studenten,
scholieren en dergelijke», die er hun kennis
op aangename wijze moe kunnen verrijken.
Xooals wij reeds schreven: liet is geen speel
film in don waren zin van het woord en
daarom ook is een speciale categorie film-
bezoekers hij deze rolprent ie verwachten en
ook wensehclijk, daar zij dan liet best ge
waardeerd wordt.
De Madonna van Juan les Pins
door Francois Pauwcis. (Am
sterdam, Scholtens cn Giltayj.
Op liet omslag van Francois Pauwels'
nieuwen roman bevindt zich een korte aan
beveling, waarin die roman mot een reeks
van tril beelden wordt vergeleken. Dat is
hij inderdaad. Do schrijver noodigt ons
uit, door liet aanschouwen van sterk spre
kende tooneclen, do ziel te doorgronden
van den hoofdpersoon: Mr. Henri Oston,
een Amsterdamse h advocaat. 11ij geeft in
zijn werk een dramatische» opbouw, geen
epische» ontwikkelingsgang. Leg dir hoek
naast een werk als „de Klop op «le Deur",
en ge ziet het verschil. Bij Ina Boucher een
uitwerking van détails, in dit hoek van
Pauwels een afknippen van détails.
In een episch verhaal zijn geen figuran
ten. Elke figuur heeft er de volkomen be
langstelling van den auteur; een drama
tisch verhaal is samengesteld uit spannin
gen en ontwikkelingsprocessen, die tot die
spanningen leiden. Elk toonecl is gericht
op het dramatisch effect. Vandaar, dat in
den dramatisch-gecoinponcerden roman het
gevaar bestaat, dat dc bij figuren te schets-
matig worden gcteckend, dat omstandighe
den, die niet bijdragen tot het effect van
het spanningsmoment worden verwaar
loosd. Indien Pauwels' „Madonna van Juan
les Pins" een tooneelstuk ware, zou het
een voortreffelijk tooneelstuk zijn. Nu het
een roman is geworden, heeft dc kritikus
bezwaren.
Maar laat mij eerst, in het kort, clcn in
houd weergeven van het verhaal.
Mr. Henri Oston, do zwierige en in over
vloed zich badende Amsterdamsche advo
caat. is de zoon van een rijk geworden hout
handelaar, PJjk Oston, en een rijke, stille,
overmatig godsdienstige boerendochter. Va
der Oston is voorzitter van den Raad van
Industriéelcn, heeft dus een machtige, in
vloedrijke positie, cn bovendien veel ver
mogen, omstandigheden, waardoor het kan
toor van den jongen Ostcn zich lot een
belangrijk advocatenkantoor kan ontwikke
len. Maar de drang naar verkwisting, die
aan zijn familie van vaderszijde evenzeer
eigen is als «Ie durf en het ondcrneniings-
lalcnf, drijft hom tot uitgaven dity zijne in
komsten verre te boven gaan, en daardoor
lot bedenkelijke praktijken. Dc jonge Os-
ten wordt zijdelings betrokken in een ver
duistering, en kan zich alleen uit de ge
vangenis redden door terstond te beschik
ken over een bedrag van ten minste tien
duizend gulden.
Na een hefitige scène met zijn vader,
die weigert hem het geld te geven, cn die
van ontsteltenis een beroerte krijgt, moet
Os te 11 nog donkerder wegen gaan, om zich
uit de dreigende kutastrophe te redden.
Wanneer hij in een obscure avondgelegen
heid een meisje van de vlakte ontmoet,
komt hij er achter, dat dat meisje brieven
in handen heeft, welke uitermate compromit-
tecrcnd zijn voor een notabel ingezetene,
Bené Bótze, die zich op dat oogenblik le
luan les Pins aan «le Bivièra bevindt, cn
Inj spreekt met liet courtisanetje af, dat hij
haar eu zichzelf geld zal verschaffen door
chantage. Daarvoor moet hij naar het Zui
den reizen, maar hij mist het geld voor de
reis. Hij Jaat er zich toe verleiden, dc val-
sche hnndteckcning van zijn jongeren as
socié. Mr. Seolman, te plaatsen onder een
cheque, waardoor hij twee duizend gulden
van de bank los kan maken, die bobooien
lot don hoedel van een onder het beheer van
zijn kantoor zich bevindend faillissement.
Dan begeeft hij zich vliegensvlug naar Juan
les Pins, waar hij na korten tijd contact
krijgt niet dc familie Bótze.
Dc reis naar Juan les Pins gaat het keer
punt worden in zijn leven, dat. door een
web van galante avonturen omgeven is, en
dat liem aan ons laat. zien als eon figuur
van een bijna weerzinwekkende zinnelijk
heid. Op den achtergrond dier avonturen
rijst de koele, onaandoenlijke gestalte van
zijn vrouw, Irma, van wie hij gescheiden
leeft, zonder wettelijk gescheiden te zijn,
en van zijn tvveo vroolijkc frissclie dochter-
ij os.
Inlusschen, gelijk gezegd, cle reis naar
Juan les Pins wordt het keerpunt in zijn
leven. Want daar, in 't Zuiden, ontmoet hij
Selma Botze, dc vrouw van den man, dien
hij wilde afpersen, en deze vrouw, bezorgde
moedor van een ziekelijk kind, heeft een
stille heiligheid in haar wezen, die hem be
keert tot een geheel ander mcnsch. Zij
biecht hem haar moeilijkheden, llaar echt
genoot, het monster Bené Bótze, heeft ge
poogd haar te vermoorden, door de auto,
waarin zij zat, in den afgrond tc laten glij
den, hetgeen door een toeval niet is ge
lukt. Nochtans wil zij dc gezinsccnhcid cn
do gezinstraditie niet verbreken. Ook Oston
biecht aan haar, cn het resultaat *s, dat
hij zijn chantage-poging opgeeft, de voor
Bótze compromittecrcndo brieven vernie
tigt, en besluit zijn leven opnieuw op to
bouwen. Dit doet hij stelselmatig en con
sequent. Hij reist eerst naar Londen, om
te trachten het benoodigdc bedrug van een
daar wonend familielid los tc krijgen; hij
beveiligt de positie van liet courtisanetje,
dat hij van de gevangenis redt, hij dwingt
Rene Bótze zich verder behoorlijk legen
zijn vrouw tc gedragen, maar als hij dat
alles heeft gepracstcerd komt er een zoo
diepe depressie over hom, dat hij een po
ging tot zelfmoord waagt, dio echter mis
lukt.
Maar wanneer hij aan hot einde van al
les is gekomen, daagt er redding. Zijn jon
gere associé, Mr. Seelman, heeft, tijdens
zijn afwezigheid, het bedrog met dc cheque
ontdekt, en hel. advies gevraagd van zijn
ouden, heimelijk göfortu neerden vader. De
ze ziet in, dat er groote kansen liggen in dc
samenwerking van zijn zoo» niet Ostcn.
Want, zijn zoon heeft dc juridische kennis
cn de groote zorgvuldigheid en het. groote
aanpassingsvermogen, terwijl Oston den
durf heeft en de rekkelijkheid in den om
gang met menschen. De oude Seelman
werpt eigen kapitaal in de waagschaal om
Osten le redden, en dan eindigt het hoek
met dc verzoening tussehen Osten cn zijn
vrouw Irma, cn don wil tot den ophouw
van een nieuw, goed leven.
Ziet hier den hoofdzakelijke» inhoud.
Thans dc bezwaren en waardeeringen.
Pauwels schrijft pittig, pakkend en bool-
dend. Zijn bock bindt U in zijn greep.
Ademloos leest, ge het uit. Maar hij begaat
stilistische slordigheden, dio een aulcur
van zijn merkwaardige begaafdheid zou
kunnen vermijden. Wat zegt Charivarius
van den volgenden zin, die voorkomt op
blz. 55 van het boek? „In den grond wreed
en sentimenteel, waren Selma's tranen do
apotheose op zijn eigen moeilijkheden".
Waren Selma's tranen wreed en sentimen
teel? Neen, de schrijver bedoelt dat hij, Mr.
Ostcn wreed en sentimenteel was. En wat
is dat voor een glibberige boolspraak: tra
nen, dio oen apotheose zijn op moeilijk
heden? Vaak is Pauwels' proza doorspekt
met internationaal jargon, valt er van Ne
derlandse h weinig meer te ontdekken. En
ik zou minder verbitterd zijn over deze
dingen, indien niet heele brokstukken van
dit bock bewezen, wolk een voortreffelijk
prozaïst Pauwels kan zijn.
Dan komen dc bezwaren tegen de con
ceptie, bezwaren dio te verklaren zijn uit
hetgeen aan den aanvang van deze kroniek
werd gezegd.
Het fundamentcclc bezwaar is, dat in het
gesprek tussehen Selma Bótze en Ostcn, van
Olten's eigenlijke hokecring weinig blijkt.
Dio bokccring komt min of meer uit de
lucht vallen, hot ccnigo materiaal, waardoor
die bckccring verklaard wordt, is do be
schrijving van Selma's persoonlijkheid. Ook
de verzoening tussehen Ostcn en zijn
vrouw, min of meer onder de pressie van
den ouden Seelman is uitermate zwak
voorbereid, cn ik ben er, gegeven de zin
nelijke natuur van Ostcn, niet zoo heel ze
ker van, dat Osten nu voorlaan aun Irma on
verbrekelijk trouw zal blijven. Verder mis
ik in liet boek afdoende hereditaire verkla
ringen. Ik beweer niet, dat. in een roman
alle figuren heriditair behoeven te zijn ver
antwoord. De moderne psychologie cn bio
logie hebben ons ten aanzien van de gang
bare hercditeits-thcorieën skeptisch ge
stemd. Maar liet is een eisch der aeslhc-
tica, dat hereditaire verklaringen duidelijk
zijn, wanneer, zooals in dit boek van Pau
wels liet geval is do schrijver zelfbewust
de herediteit aanvaardt als een der elemen
ten van zijn psychologische constructie. Ik
vind in het voorgeslacht en in de zijlinie van
Oston's familie (zijn verpierewaaide broer
Paul) alkoholisme, maar geen erotomanie.
En omtrent Mr. Osten kunnen wij crotoma-
nio vaststellen. Verder is de religieuze moo-
der niet in Mr. Henri Osten tot klaarheid
gekomen. Is die religiositeit psychologisch
begrepen, en compareert ze in dezen roman
als pathologisch verschijnsel? Of is ze
ethisch en theologisch opgevat en wordt ze
aangemerkt als heiligende kracht? Het
zweeft. Wij krijgen soms den indruk als
wilde, de aestheticus in Pauwels een natu
ralistische roman geven, maar beoogde de
ethicus in hem," tegèVüigêh voor de over
winning der goede gezindheid. Het is als
heeft de uitermate belangwekkende ont
wikkeling in liet geestelijk leven van den
auteur zijn beproefde naturalistische
schrijfmethode te schielijk achterhaald. Ten
slotte: een ernstige fout in de constructie
van het boek is, dat de oude Pijkc Osten,
dc vader van de hoofdfiguur uit liet hoek,
hulpeloos achterblijft op zijn ziekbed, zon
derdat hij verder mag deelnemen in dc
ontwikkeling van den roman.
Maar ik zou niet zulk een uitvoerige kro
niek schrij\cn over Pauwels, indien ik zijn
persoon en zijn boek niet in hooge mate
belangrijk vond. Vooral het milieu van
Ostcn's weerderigc kantoor, van het cour
tisanetje, in haar armieterigc huis, waai
de arme fluitspeler zich ophangt om een
verloren liefde, dc tegenstelling tussehen
beide assoeió's, liet is eersterangs-literatuur,
cn hel trilt van zuivere aandoening.
Pauwels blijft een prachtig schrijver.
Maar laat hem het stilistische prikkeldraad
mijden, waarachter Charivarius loert, en
Iaat hem, die als dramaturg niets meer
heeft tc loeren, den oorsprong zijner psy
chologische gegevens iets nauwkeuriger
n orzorgen.
P. II. BITTER Jr.
MUZIEK
Weingarlner volgt Clemens
Kraus op
Dc Duilschc dirigenten kwestie, die dooi
de benoeming van Felix Weingarlner uit
Bazel als opvolger van Krans te Wcenen in
een nieuw stadium is getreden, is zoowel
in de berichtgevingen als in de althans in
de Duitscho bladen schaarsche commen
taren hoofdzaak van den politieke» kant
bekeken. Tenslotte gaat het toch ook om
muzikale belangen cn daarom deed het ons
genoegen, in dc N. Z. Z. do stem aan tc tref
fen \an den zeer gezaghebbende» Wccn-
schen criticus Paul Stefan in verband met
deze aangelegenheid. Stefan verzekert den
muziekliefhebbers, die in het buitenland do
evoluties on complicaties met spanning vol
gen, dat dc crisis bijna uitsluitend politieke
oorzaken en achtergronden heeft; doch hij
weegt óók dc muzikale kansen cn uit het
geen de zoor bezadigde Stefan over de po
sitie van Clemens Kraus in het Wcenschc
muziekleven van dc laatste jaren schrijft,
blijkt wel, dat men het heengaan van dezen
dirigent niet-al tc zeer betreurt. Stefan con
stateert, dat Kraus gedurende dc eerste ja
ren van zijn werkzaamheid aan dc Wecn-
schc Staatsopcra (tc beginnen met het sei
zoen '20'00), zeer veel goeds tot stand
gebracht heeft, llij herinnert aan voortref
felijke Mozart- cn Wagncr-ult voeringen, me
moreert ccnigo op\ooringen van onbekende
werk van Verdi, in samenwerking met
den Vcrdi-kenncr Fraiïz Weifel, en geeft
Kraus do eer, dat hij indertijd in de bres
gesprongen is voor Alban Berg's gerucht
makende, zeer belangrijke opera „Worzcck".
Maar liet élan van Kraus is vólgens Stefan
in de laatste jaren opvallend verslapt: hij
spreekt zelfs van een onophoudelijk „decres
cendo". Op liet oogenblik leidt do Wcenschc
Staatsopcra, artistiek gezien, zelfs een moei
zaam leven cn men constateerde menigo
„ïcegc" week. Dc sympathie voor Clemens
Krauss is bij de Oostenrijkers wel opvallend
teruggcloopen, toen tijdens do Salzburgcr
Festspielo van dezen zomer Richard Strauss
kort na den moord op Dolfusz dc ope-
ningsopvocring weigerde to dirigceren en
zich door Clemens Kraus liet vervangen.
Men weet, dat Strauss eenige weken later
toch weer in Salzburg heeft gedirigeerd en
zelfs met een hartelijkheid, alsof er niets
was gepasseerd, ontvangen is, maar er is
toch iets blijven zitten tussehen het Oosten-
rijksch publiek cn den Duitschcn muziek-
dictator Richard Strauss cn de vriend
schapsbanden tussehen Strauss en Kraus,
die dezer dagen gevoerd hebben tot do benoe
ming van dezen dirigent op den belangrijk
sten muzikale» post in het. Derde Rijk, was
dc oorzaak, dat. men zich in Oostenrijk
eenigszins wantrouwend gevoelde ten op
zichte van Kraus. Daarbij kwam dc steeds
duidelijker wordende sympathie van den
Wecnschen dirigent voor het nationaal-so-
cialisme, waarin hij door dc sterren van
zijn gezelschap werd gevolgd (er werden
zelfs huiszoekingen gedaan, doch zonder re
sultaat), het plotseling vertrek van Frau
Ursulcac naar Berlijn, do torugloopende
prestatiesdit alles verklaart, dat Kraus
bij zijn vertrek geen enkel bezwaar werd
in den weg gelegd. Hij is nog tot en met
15 December dirigent van dc Weenschc
Opera, maar hij verschijnt niet meer in de
orkestbak. Donderdag dirigeerde in zijn
plaats prof. Rcichenbcrger.
Het spreekt vanzelf, dat de vraag wie
Kraus zou opvolgen in Wcenen, waar dc
Opera in liet middelpunt van de belangstel
ling staat, druk besproken is. Men noemde
in do eerste plaats Furtwünglcr, daarnaast,
als g&stdirigentcn voor een langere periode,
Erich KÏcibcr, Bruno Walter cn Hans Knap-
pertsbusch, die in Münchcn is afgetreden,
Doch dc beslissing is nog spoedig genomen
en zij is anders uitgevallen dan menigeen
verwacht hoeft. Men heeft den 71-jarigcn
Felix Weingarlner, die in Dalmatië is gebo
ren, doch in Oostenrijk en Duitschland zijn
carrière maakte, naar Weencn teruggeroe
pen. Weingartner, die kort geleden te Ba
zel, waar hij thans als directeur van het
Conservatorium in functie is, zijn vijftig
jarig dirigentschap vierde, was in 1907 de
opvolger van Gustav Mahler aan de Ween-
sche Staatsopera. Hij was van 1919—1924 lei
der van de Weensche Volksopera en ook als
orkestleider was hij in Weenen een popu
laire en geliefde figuur. Weingartner heeft
tot September 1935 nog verplichtingen te
Bazel, doch hij zal zich vóór dien datum
reeds dikwijls vrij kunnen maken voor de
Weensche Opera. Zijn terugkeer wordt in
Weencn met groote instemming begroet.
Nu do post van dirigent van het Bazeler
Musikgesellschaft en directeur van het Con
servatorium vrij zal komen, houdt men zich
weer bezig met de vraag, wie Weingartner
daar zal opvolgen. De man dia het meest
genoemd wordt is: Wilhelm Furtwëngler.
Furtwttngler heeft zoo men weet het Ni-
colai-concert van de Weensche Philharmo-
nie, dat Zaterdag zou plaats vinden, afge
zegd. Doch hij heeft intusschen getelegra
feerd, dat hij het zeer op.priis zou stellen,
wanneer men dit concert tot naderen datum
wil uitstellen, en soor hem reserxeeren.
JULIANAPLEIN 3. Amersfoort.
EEN UITKOMST VOOR IEDERE
VROUW.
Oriënt Henna Sbampoolng.
Verft door gewoon wasschen elk haar
in elke gewenschte tint.
Onschadelijk 1 0.60.
Eigenlijk geloof ik niet aan spoken. Maar
toch heb ik er altijd naar verlangd eens
een echt spook tc zien. Natuurlijk op ecu
behoorlijken afstand, dat spreekt vanzelf.
Maar wat een mcnsch wil, gebeurt niet
altijd. Zoo ook hier. Ik kreeg het spook
weliswaar „niet te zien, maar ik heb het
gevoeld. En nu wil ik U eens rustig ver
tellen, hoe alles precies gebeurd is. En U
moet mij geloovcn, want dc geschiedenis
is waar.
Nu dan: Ik logeerde eens voor eenige
dagen bij kennissen in Berlijn. Zij woon
den in een huis, waar een lift, stroomend
warm en koud water, centrale verwarming
etc. was. De woning was op de derde etage;
boven, beneden en naast ons woonden fami
lies, die radio's, gramofoons en huilende
kinderen hadden. De mooie lichte kamers
met moderne meubels, mooie gordijnen,
lichte tapijten, vormden een woning waar
geen spook zich op zijn gemak zou voelen.
Ik kwam 's avonds om 9 uur thuis en
verheugde mij in liet vooruitzicht, van in
een clubfauteuil tc zitten bij den radiator,
onder dc schemerlamp met een kop warme
thee, hetgeen mo zou opknappen 11a mijn
wandeling in den regen. Daar lag toen
ik mijn hoed afzette, 2ag ik het een
briefje op den rand van den spiegel:
„Henk en ik zijn naar den schouw
burg. Kijk, asjeblieft, af en toe eens naar
hot kind. Groeten van Hilda."
Dus ging ik meteen naar den jongen en
ond hem in een gezonden, diepen slaap.
Ik liep dc gang over, terug naar de woon
kamer, nam een boek uit de kast, knipte
liet licht uit cn ging naar de eetkamer.
„Wat zijn die schakelaars hier toch spaar
zaam aangebracht", dacht ik. „Men moet
hcelcmaal naar de deur loopen 0111 licht
te maken."
En terwijl ik met mijn hand voorzichtig
langs den muur streek, voelde ik plotse
ling iets langs mijn gezicht strijken. Na
den eersten schrik het hart klopte mij
in de keel en mijn knieën knikten greep
ik voorzichtig niet dc handen om mij
heenNietsIk hoorde ook geen ge
luid. Ik staarde in liet donker een haar
piek misschien, of een tocht.
Toen ik opgelucht zuchtte, vocldo ik iets
langs mijn hand zweven, iets heel lichts
't staat even tegen mijn arm 't is
rond en koud als een oud, dood gezicht.
En nu stoot liet afschuwelijke tegen mijn
kin, mijn hals weg het moet achter
me zijn. Ik zou willen gillen, ontzettend
hard schreeuwen, 0111 mij heen slaan
Met mijn laatste krachten doe ik een paar
stappen, ik ben hij den schakelaar.
Dc kamer is verlicht. Wat een gerust
heid. Nu zal alles duidelijk worden. Ik
moest, eerst een oogenblik wachten, voor
dat ik in de kamer durfde rondkijken. Neen,
niets, nauwelijks een schaduw, 't Was on
mogelijk, dat hier een niensch of dier ver
borgen was. Ik stak in alle kamers licht
op, maar vond niets. Het liefst zou ik weg-
geloèpcn zijn, cn den nacht in een hotel
doorgebracht hebben. Maar do jongen
en dus ging ik naar dc kinderkamer, ging
op den rand van het bedje zitten cn deecl
moeite kalm tc wordon. Niet nadenken,
rustig, rustig, rustig
Na een uurtje kwam liet echtpaar thuis.
Toen ik opstond, om zo tegemoet to gaan,
duizelde het me en kostte liet mij moeite
om tc spreken. En terwijl ik begon tc spre
ken, begreep ik: hier zijn menschen; die
zullen me helpen alles zal opgelont
worden. Ik viel mijn vriendin 0111 den hals
en lachte over den onzin, dio ik beleefd
had en toen begon ik opeens te huilen.
Beiden troostten mij, lachten en ten slotte
gingen we vroolijk in de spookkamer. Maar
ook zij vonden geen verklaring ik moest
111e vergist hebben.
„Neen, neen, eerst heb ik dat gedacht,
maar toon ik heb liet eenigo seconden
lang gevoeld."
„Kom, wees flink. Er is niets te vinden,
wij hebben alles nauwkeurig nagekeken.
Wat zou hot. dan in hemelsnaam geweest
kunnen zijn?"
„Dat is 't juist wat kan het geweest
zijn?" Ronduit te zeggen, dat het een spook
was, neen, daar schaamde ik mo voor. Maar
ik wist, wat ik wist. En dat was niet ge
ruststellend voor de rost van den nacht.
Den volgenden morgen werd ik wakker niet
een onaangenaam warm hoofd cn ik had
nog net genoeg energie om me naar het
ziekenhuis tc laten brengen. Drie weken
bracht, ik daar door en ik miste mijn pas
sage op de boot naar Hamburg.
Toon Hilda mij voor het eerst mocht be
zoeken, gaf ze mo een krant. Eén der be
richten was mot rood potlood omlijnd: Mijn
stoomboot was voor Cuxhavcn in aanvaring
geweest. Het aantal verongelukte passagiers
was nog niet bekend.
Dus mijn spookhistorie had mij gered.
„Herinner jij je niet," vroeg Hilda me,
„dat Bobbie den middag vóór je ziek werd,
zoo'n leven maakte over zijn luchtballon,
dien hij kwijt was? Weet je waar het ding
zat? In de eetkamer, onder tegen het tafel
blad; toen ik den volgenden dag schoon
maakte, zweefde hij, verschrompeld, door
het vertrek. Afschuwelijk, als je daar in 't
donker tegen op zou loopen
Ik vond hot toch jammer van hot spook,
maar zóó is de mensch. Ondankbaar.
(EVA SCHAUWECKER).
