Onbevoegde uitoefening
van de geneeskunst
H. M. KOENE Jzn
VACANT
DE GANG NAAR DEN
KWAKZALVER
LOUMAENT
Leitigeede dagen
WONINGINRICHTING EN
KUNSTNIJVERHEIOSARTIKELEN
Waaronder ruime keuze:
AARDEWERK
GLASWERK
SMEEDWERK
SOLAMASSIVE
BYOUTERIEËN
Kapstok, divan- co
lafelkleeden. Pn-s-
[•Iandgewcven soir- en schoor
steenloopers, Kus-
sens.
TORENSTRAAT 1 hoek Plantsoen W
GENEESKUNDIGE BRIEVEN
Waarom men in verschillende
gevallen aan hem de
voorkeur geeft
Menigerlei gevaren
In ons land is dc uitoefening van dc ge-
[neeskundc, op grond van desbetreffende
(wetsartikelen, slechts toegestaan aan die
personen, die het Ncderlandsch artsexamen
hebben afgelegd. Overigens is het beroep
van geneesheer een geheel vrij beroep. 1-Iet
staat eiken arts vrij zich te vestigen in die
streek van het land, die hij zich zelfstandig
uitkiest. Van beperking van het aantal
practiseerende artsen in het geheele land
of in bepaalde streken zooals dat b.v.
min of meer het geval is met het notaricele
ambt is geen sprake. Dit geldt in on
beperkte mate voor den huisarts. Voor den
specialist geldt weliswaar in theorie het
zelfde beginsel maar practisch staat toch de
zaak iets anders. Deze laatste toch beeft
als regel toegang lot een of meer zieken
huizen noodig om het specialistische beroep
jocd te kruinen uitoefenen. Bovendien moet
de specialist sinds enkele jaren ten genocgc
"\an de specialistcn-rcgistratie-commissie
aantooncn, dat hij zich 11a het artsexamen
xoldoende specialistisch heeft bekwaamd
om als specialist aan de erkende zieken
fondsen te kunnen deelnemen. Weliswaar
heeft daarna ieder arts het recht behouden
zich specialist te noemen en zich als zooda
nig te vestigen. Wordt hij echter niet door
bovengenoemde commissie ingeschreven in
liet officieclc spccialistenregislcr dan kan
bij geen deelnemer in zulke ziekenfondsen
worden. Dit is als regel in dc praktijk vol
doende beletsel om zich als specialist bui
ten dit register om tc vestigen.
Deze wettelijke cn maatschappelijke be
palingen en verordeningen zijn ingesteld,
omdat liet als een groot gevaar voor dc le
den van de gemeenschap wordt beschouwd
de uitoefening van do geneeskunde vrij te
laten. Tegen deze gevaren wenscht men
dus elk individu ongevraagd tc bescher
men.
liet nut en de noodzakelijkheid van dit
systeem wordt niet allenvegc onvoorwaar
delijk erkend. Hoewel niemand er o\or den
ken zal om een slecht werkend horloge
naar den bakker ter reparatie te zenden ol
oen automobiel door den kruidenier te la
ten nazien cti men dus degelijk voor ingc-
wikkcldcn arbeid vakkundigen zoekt wordt
door een zieke en voor liet zieke menschc-
Jijke organisme nog al tc vaak een beroep
gedaan op niet op officiccle wijze opgeleide
vakkundigen.
Voorliefde voor drankjes
Verschillende redenen kunnen hiervoor
V orden aangegeven. Er is ccn aantal klach
ten cn ziekte processen van lichteren aard
die geen officiccle behandeling met drank
jes of poeders ^111 noodc hebben, omdat ge-
3iczing ook zonder zulk ccn hulp wel tot
stand komt. Slechts een deel der dragers
van zulke klachten verdraagt het echter,
dat ze geen voorschriften en drankjes 111e-
dekrijgen. Zij gclooven dan gemakkelijk dat
de dokter het niet weet of meencn dat er
niet voldoende notitie van hun kwaal ge
nomen wordt. Een gocde(?) buur of vriend
weet een wonderverhaal van kwakzalver-
succes in een soortgelijk geval en grif wordt
hierop in gegaan. Natuurlijk lieeft nu dc
kwakzalver meestal ecu goed kenner van
menschelijke zwak- en ïjdelhcdcn een
prachtig drankje. De patient geneest, omdat
dit golicel in den aard van liet ziekteproces
lag; de kwakzalver krijgt dc eer en heeft
een nieuw succes geboekt!
Er zijn andere gevallen waarin de offi
ciccle geneeskunde geen blijvende genezing
kan brengen krachtens den aard van het
lijden of waarin slcclils ccn opeialie hulp
brengen kan. Het advies tot operatic wordt
niet altijd opgevolgd cn de medisch onbe
voegde wordt opgezocht. Deze geeft willig
zijn adviezen cn dc lijder, die zelf zoo ont
zettend intensief hoopt op deze wijze ver
lichting voelt allicht in den aanvang cenige
beterschap. Dit succes wordt niet graagte
door alle partijen rondgestrooid.
Koeren later de klachten 111 dezelfde of
in heviger mate weer terug, dan wordt rnin
of meer beschaamd gezwegen en wordt ten
slotte het oorspronkelijke advies van dc of
ficieclc geneeskunde tot opeialie te laat op
gevolgd, dan krijgt veelal deze officieclc
geneeskunde nog weer onbillijke critick tc
hooren.
Taktiek van overrompeling
Er zijn weer andere gevallen waarin een
brutale taktiek van overrompeling het
klachtcnregister wegblaast. Dc geneeskun
dige past in liet algemeen deze taktiek on
gaarne toe en weet trouwens heel vaak
langs andere wegen. <lic iels langer zijn.
bet zelfde tc bereiken met. minder risico.
Dc kwakzalver lieeft geen vrees voor risico.
Wanneer de geneeskundige een soortge
lijke behandeling doelbewust toepast, zwij
gen arts en patient er beiden over. Wan
neer de kwakzalver iets dergelijks op zijn
eigen methode doet cn bet beeft succes, dan
wordt bet wonderverhaal eiken dag mooier
of griezeliger cn neemt de kring van lieden,
die zulks te hooren krijgen, langen lijd da
gelijks toe!
Bereikt de medicus zijn doel niet. dan
komt er heel wat los: bereikt de kwakzal
ver zijn doel niet, dan wil dc patient liefst
niet welen dat hij er op bezoek is geweest!
Een aantal onbevoegden weet zich met
een meer of minder waas van mystiek tc
omhangen, wéér anderen noc.men zich de
dragers van bovenaardsche krachten die
genezing kunnen brengen.
Zoo zijn cr velerlei variaties op dit thema
denkbaar. Het resultaat van dit alles is dat
in ieder geval het onbevoegd uitoefenen der
geneeskunde welig tiert, «lal er talloozc we
gen bestuan waarlangs dc onbevoegden met
succes reclame maken en dat vele werke
lijke en schijnbare zieken cr voor korter
of langer tijd behandeling zoeken met wis
selende kansen op succes.
Regelmatig worden er dan ook processen
gevoerd tegen personen die dc geneeskunde
onbevoegd bedrijven. Hoogc geldboeten
schrikken nauwelijks af, de bedrijfswinst
laat zulk ccn verlies wel toe!
Dc realiteit erkennende cn aanvaardende
is het te begrijpen, dut cr soms van juridi
sche en ook van andere zijde wel eens po
gingen worden gedaan om tot wetswijzi
ging te komen. Er zijn bovendien wel ande
re landen in Europa, waarin veel meer be
wegingsvrijheid bestaat. Daar waar schade
of dood door scbulcl kan aangetoond wor
den, is achtervolging cn bestraffing ook mo
gelijk, al zou dc wet tot uitoefening van dc
geneeskunde gewijzigd worden.
Ten slotte is het me dikwijls lastig te
bewijzen dat iemand dc geneeskunde onbe
voegd heeft uitgeoefend in dien zin, dat ver
volging plaats kan cn moet vinden. Want
hiervoor moet toch wel aan bepaalde voor
waarden zijn voldaan zooals dat langzamer
hand in de juris prudentie is vastgelegd.
Wanneer b.v. iemand bij een kennis op
loopt en licm vertelt dat hij zulke zware
hoofdpijn heeft, dan is het begrijpelijk cn
vergeeflijk wanneer die kennis als zijn mco-
ning uitspreekt, dat dit wel migraine zou
kunnen zijn en dat hij daarvoor zulke beste
hoofdpijnpoeders kent. Wordt deze lioofd-
pijnpoedcr nu uit vriendschap uangebodeu
en aanvaard, dan kan dit zelfs al zou het
schadelijke uilwerking kunnen hebben
redelijkerwijze niet ais onbevoegd uitoefe
nen der geneeskunde worden beschouwd.
Daarvoor moet nog aan andere voorwaar
den zijn voldaan (de achtervolgde moet hel
min of meer regelmatig als broodwinning
legen geldelijke bclooning doen enz.).
Er behoeft echter niet aan tc worden ge
twijfeld dat wetswijziging in den zin van
meer vrijheid ccn ernstige stap terug zou
bctcekcncn. Dan zoti men alleen zijn aange
wezen op liet bewijzen van schade door
schuld. Dit bewijs is in juridisclien zin be
laas maar al te vaak moeilijk wiskundig
onweerlegbaar aan tc toonen.
Ik zou daarmede echter niet willen bewe
ren dat dc toestand thans volkomen bevre
digend is. De bedoeling van den wetgever
om bet publick tc beschermen tegen cle ge
varen van geneeskundige behandeling dooi
onbevoegden in verband met dc daaraan
verbonden gevaren cn nadeclcn, welke het
publick zelf niet kan bcoordeelcu vvoidt
slechts onvoldoende bereikt. Ontelbaar is
bet aantal wegen waarlangs dc kwakzalver
het publick tot zich weet te trekken. Geluk
kig wordt in dc pers een groot aantal ad
vertenties op dit terrein geweerd maar dat
lukt niet 0111 op dit gebied alle omwegen
tc herkennen. Zoo verspeelt er regelmatig
een aantal patiënten door gewctcnloo/.c
kwakzalvers in slaap gesust het juiste
oogcnblik \an goede behandeling. Zoo wordt
er voortdurend veel onheil gesticht. Ook op
het gebied van massage wordt tegenwoordig
zwaar gezondigd door ongediplomeerde
masseurs. Het nut van dc massage wordt in
liscrcdiet gebracht wanneer dit geschiedt
zonder dat behoorlijk de noodzakelijkheid
ervan is vastgesteld. Wanneer iemand b.v.
een pijnlijken schouder heeft cn zich maar
vast eens laat masscereii, dan kan dat le
vensgevaarlijke consequenties met zich me
de brengen wanneer dc oorzaak der klach
ten b.v.. con sluipend ontwiekingsprooos (b.v
tuberculose) is, waarvoor juist rust is aan
gewezen. Als zeer gevaarlijk moot worden
gebrandmerkt «Ie suggestie van zekere lie
den, dat ze ziekte processen kunnen herken
nen door uririoonderzoe.k (of wat daarvoor
loor moet gaan) alleen of door den patient
op een speciale]?) manier in dc oogen te
zien. Niet ernstig genoeg moet regelmatig
worden gewaarschuwd tegen lieden, die gc-
liciiumiddelen die als ccii panacee helpen
tegen vrijwel alle denkbare en ondenkbare
kwalen. Er is een zeer groot risico aan ver
bonden zich een of andere aambeienzalf te
laten aansmeren, wanneer niet met absolu
te zekerheid vaststaat, dat het slachtoffer
inderdaad uitsluitend lijdende is aan aam
beien. Want do TÉuscliijnselen die hierbij
voorkomen treden soms ook op bij kankei-
processen in dat gebied cn dan kan elk uit
stel van doeltreffende behandeling door
eerst eens zulk een schijnbaar onschuldig
huismiddeltje tc gebruiken funest in zijn
gevolgen zijn.
Maar daarnaast kan worden toegegeven
dat cr enkele onbevoegden zijn die werkelijk
met eerlijke bedoelingen vervuld zijn en bij
sommige lijders troost en successen kunnen
boeken waarvan ten voordcelc van zulke
patiënten geprofileerd zou moeten kunnen
worden. Er groeit een enkele maal koren
onder het kaf! Indien een oplossing moge
lijk wa^'c, waarbij na behoorlijk deskundig
onderzoek ter voorkoming van nadeel
cn liefst onder controle van de officiccle ge
neeskundige instanties zulk ccn hulp
kracht ingeschakeld cn ontplooid zou kun
nen worden, zou m.i. deze oplossing ook in
geneeskundige kringen ernstig onder bet
oog moeten worden gezien. Dergelijke onbo-
vocgdcn kunnen onmogelijk zelf hun geval
len sorteeren. Maar dat sluit dc mogelijk
heid var» bruikbaarheid in uitgezochte ge
vallen niet uit. Het gaat cr immers niet 0111
wie de patient van zijn klachten afhelpt;
het gaat er zelfs niet om dat. uitsluitend dc
geneeskundige een patient behandelt (de
wet is er niet voor den geneeskundige, maar
ter bescherming van dc menschen); liet
gaat er uitsluitend om, dat de patient in
cle beste condities ook psychisch wordt
gebracht om te genezen.
Dc grootvacr Loumacnt duikt cn krimpt in bonte vellen.
Zijn rug bevriest tot ijs: van vore brant zijn scheen.
Dc banden schijnen loot, hoe sidderen zijn leen!
Terwijl dc Noortvorst weet de watren tc beknellen.
W'icn 't lust, dat die ten ijs met slcën om snippen vaar;
't Is best dat grootvaêr t'huis den disch cn haart bewaar.
VONDEL'.
In deze eerste Januari
lagen wint het licht weer
terrein; en daarmee her
neemt de levende natuur
haar rechten. liet vogeU
jaar begint met de Nieuw
jaarsvisite
Of dc nevels laag hangen in deze eerste
weken van Januari over dc wintcrschc aar
de, of ecu felle storm opsteekt en dc wa
teren, de grijze winterwateren van tic zee
opzweept tol wild geweld, of de zon 111 bleek
gouden morgenuren opgaat over cle nog
grauwe landen, of witte sdeeuwwade de wij
de wereld dekt, één ding is, wat er overigens
ook moge zijn of wegblijven, één cling is
zeker: tic dagen lengen, cr is dag op dag,
weck op week al meer bet winnende licht.
Of het al tc merken is of nog nauwelijks,
dc kalender wijst liet int op Driekoningen of
daaromtrent: zon op 8.11, zon onder 4.01,
er is verschil met veertien dagen geleden,
al is het nog miniem, het is cr toch, en liet
wint alle dagen meer.
Dat is dc vreugde van Januari, één van
dc vreugden van deze vechtende, strijdende
maand, die worstelt met duister in stormen
en nevels, worstelt om licht, 0111 groei cn le
ven, zooals Margot Vos het cenige jaren ge
leden uitdrukte in een \ors in een van dc
Winterboeken xan dc Wereldbibliotheek:
Maand, die ik min om uw vonklend gc-
gczicht,
Januari, Januari,
Donkcic worsl'laar naar lucht cn naar
licht,
Met springvloed cn stormen in eeuwig
gericht,
Januari, Januari!
al te guur weer dag aun dag herhalen en
voortdurend rekken. Wél is dc winter nog
lang niet voorbij, maar het voorjaar zit toch
al in dc lucht, tegelijk met het lengen dor
dagen."
En hij vertelt verder in liet laatste hoofd
stuk van zijn boek „Het Vogeljaar", dat nog
altijd ccn van dc mooiste en beste vogel
boeken is, van dc kraanvogels in dc. over
gebleven Meidoorn bessen, die wellicht al
op den terugtocht naar de broedplaatsen
zijn, van de meeuwen, wier koppen al weer
beginnen te verkleuren van wit tot zwarl,
van 't winter- lot het zomerkleed, van dc
musschcn met liun vergaderingen, van de
spreeuwen die tegen het eind van dc maand
mee komen doen, van al dc leckenen, die
met het lengen van dc dagen mee al meer
dc eerste klanken van liet lcnlcpracludiuiu
beduiden
Een vorstperiode kan dan stagnatie bren
gen; 1934 was vrijwel geheel vorstloos, maar
do strenge winter van 1929 ligt ons nog
vcrsch in het geheugen. Barre dagen cn we
ken kunnen komen, benarde dagen voor de
vogels, dagen waarin boomen cn heesters
weer, meer dan ooit in wintero'agen, be
schuttende omhulling voor hun zwellende
knoppen noodig hebben. Maar ook dan kan
liet in lengende dagen een vreugde zijn door
dc bevroren wereld tc gaan, te rijilcn op
vlugge ijzers, als al later liet zonlicht van
den dag wegzinkt in het rood van het Wes
ten.
Lengende dagen met zon of nevels, met
storm of stilte, met ijs of sneeuw oAerdag,
niet grijsgrauwen hemel of maanlicht of
tintelende sterren in den avond, dagen, hoe
zij ook zijn, waarin de zon, de welkome,
vurig verbeide zon ons weer meer nabij
komt, in nik geval, om liet straks alles weer
terug tc brengen en wakker te roepen uit
aarde cn water, uit struik en stam, dc groei,
dc bloei, het leven, dc roep, het lied. Ifoor,
hoe Margot Vos het zegt in het vervolg van
haar welsprekende, deze wintermaand ver'
beerlijkende lied:
Bouwt ge niet eiken dag liooger uw huls
In den dampkring der luchten?
Slingert uw toorn niet liot nevclgespuis
Achter de kimmen? Is daar niet gcruisch
Van dc waat'rcn die vluchten?
Maand die ik liefheb, verwinner van 't
licht,
Januari, Januari,
Vechter in duister, toch glorie doorlicht,
Die hoogcr en hoogcr dc hemelen richt*
Januari, Januari!
A. L. B.
Zoo in de diepte en dan wild overend,
I11 vertwijfeling van smarten,
Zóó als een woud uitgespreid op de lent',
Licht van geluk, dan weer duister ge
wend
Tot dc wolken die tarten....
'Luchtfoto van Egyptische pvramiden: getuigen van een groot verlcdea
Lengende dagenE11 vogels die een aar
zelend lied beginnen, eerste zang van liet
jonge jaar, nu nog niet, maar bij 't snelle
voortgaan der dagen toch aldra.
„Het Vogeljaar begint", schrijft Thijssen,
„zooals liet behoort met de nicuwsjaars-
visite, die de roeken brengen aan hun oude
broedplaatsen, een bezoek, dat ze bij niet
