[ET REISRAPPORT DER KXVIII
Zaterdag 12 Januari 1935
33e Jaargang No. 165
3ERSGESTELDHEID
EN NAVIGATIE
Jitstekende geest aan boord
WIJZIGING INDISCHE
STAATSREGELING
Verlaging- der uitgaven noodig
PARTICULIERE WAPEN
INDUSTRIE
ANTI-SEMIETISCHE
AANTIJGINGEN
DE SCHIETPARTIJ TE
ROTTERDAM
Een onderzoek ingesteld
BINNENLAND
Hartelijke ontvangst op
Madeira. Verrassin»
gen onderweg
J;. DEN IIAAG, 11 Januari. Aan liet reis
rapport van Ilr. Ms. K. XVIII, welke on-
Hlerzeeboot, naar men weet, 14 November
1.1. uit Nieuwcdiep is vertrokken, wordt het
ïolgcndc ontleend:
Over het algemeen werd het eerste tra
ject (Den Helder—Funchal) begunstigd door
goed weer. Er waren voldoende opklarin
gen lot het bijhouden van een geregeld be-
Ten 09 uur 00 van 24 November werd dc
ïjCTeedc van Funchal aangcloopcn en op
JSutodsaanwijzing gemeerd in bet kleine lia-
"^jventje, genaamd Ponthina-Bay. De trossen
v aai oor liet schip gemeerd lag hadden
ndoor dc deining zeer veel te verduren. Tot
drie malen toe brak er een hercules! ros,
«Ijjioodat ik genoodzaakt was, nieuwe manilla-
en cocoslrossen van den wal te betrekken.
Bovendien werd door mij ccn anker ge
leend van de Decnschc Maatschappij van
Havenwerken. Bij al deze werkzaamheden
Sverd zeer veel welwillende medewerking
Redeend door den hoofdingenieur Lónboig
Fan bovengenoemde Maatschappij, uit „er
kentelijkheid voor het vele dat bij had gc-
Beer cl, cn voor de steeds ondervonden
Vriendschap, van dc Ilollandsche water-
houw ingenieurs".
K Ik. verliet 30 November 's morgens liet
haventje en ankerde op de inmiddels vol
doende rustig geworden recde.
M De ontvangst te Madeira kenmerkte zich
iffoor bijzondere vriendelijkheid en voorko
mendheid.
WJ-, Behalve-'ch? officiecle beleefdheden, on-
clcrvonden wn talrijk# -.vriendelijkheden
•-.Fan verschillende -zijden-. De-heer cn me-
M&iouw'Van JLaci—Blankenberg uit Hilver
sum boden ccn auto'-wandeltocht aan dc
bemanning aan. Het vvus een uitgelezen
dag, en dc tocht, waaraan ook alle officie-
>%ffeu cn prof. Yening Mcincsz deelnamen,
^B'crliep in opgewekte stemming.
Voorts werden twee officieren uilgcnoo-
Huigd op een diner bij dc familie Lcacock,
SRioofd van een grooto Engelsche handels-
Efiima le Funchal. Het diner werd gegeven
Bcr gelegenheid van het huwelijk van
|)rins George en prinses Marina.
Talrijk waren de persoonlijke vriende-
|i|kheden, welke ondervonden werden, ook
;|loor de bemanning. Drie Hollandschc da-
liies inviteerden een gedeelte van de bc-
Bnanning in het Belmonte hotel, op de
Jhee, cn zonden mij-later een bedrag om
Foor dc équipage iets te koopen voor dc
Kerstdagen. Voor ditzelfde doel ontving ik
1&>ok ccn som van, den lieer cn mevrouw van
CgjBarneveld (öud-zee-officier), die in hetzelfde
■lolcl logeerden als wij.
fl Deze beleefdheden werden beantwoord
inet een rijsttafel a/b. III*. Ms. K. XVIII, tcr-
vmjI op Vrijdag 30 November het schip be
zichtigd mocht worden door een aantal
■ersoncn. Bij deze gelegenheid werd thee
geserveerd met Ilollandsche boterletters en
speculaas. Op den avond van 30 November
Verzamelde zich een uitgebreid gezelschap
5u het hotel, waarbij dc luitenant ter zee
JYytcma cénigo smalfilms over Indie, Bot
terdam, dc Zuiderzeewerken, en den On-
ierzoedieiist heeft afgedraaid, met, waar
Doodig, een verklarende inleiding. Het
Tneerendeel van dc gasten bleef na afloop
Sfiiog geruimen tijd in ons gezelschap.
1 Tot dusver werden 20 zwaartekracht-
Jv aarnemingen gedaan, 1 in dc haven van
Funchal, en 3 aan den wal op Madeira. In
totaal 21 waarnemingen. Voor de waarne
mingen in zee werd drie maal per etmaal
ónder water gegaan, als regel ten 0 9 uur
H)0. ten 17 uur 00 cn ten 00 uur 00.
B Het logies in dc verschillende hotels was
ten genoegc van ccn ieder geregeld. Het
gedrag der bemanning was uitstekend.
FunchalSt. Vincent
m Op 5 December, ten 0 0 uur 00 werd liet
anker gelicht cn met omwentelingen voor
S mijls vaart dc roede van Funchal verla
ten. Op Woensdag 12 December ten 11 uur
S0 werd ter reedc van St. Vincent geankerd.
Gedurende de eerste twee dagen, werd
op dit traject Z.W. wind ondervonden,
kmcht 2 a 3. Er was weinig zee, maar er
liep een lange Westelijke tol Noordwcslc-
lilkc deining. Het was meestal een onbe
wolkte hemel met helder weer. Op de EAV.
Van 6 December liep dc wind om tot Noord
en later tol N. t/O.; de windkracht bedroeg
S. Vanaf dezen datum is de N.O. passaat
blijven doorstaan, tot aankomst in St. Vin
cent. Geleidelijk nam dc windkracht toe;
ze bedroeg op den A.M. van 9 December nog
4, daarna is ze toegenomen tot kracht G a 7.
po. eerste dagen liep er ccn hoogc Noord
westelijke deining, niet een weinig zee uit
Ntot N.O. richting. Meer naar het Zuiden
jbam dc deining gclcidcliik af, doch dc zee
gang uit N.O. richting nam sterk toe; gedu
rende de drie laatste dagen stond er tame
lijk hoogc zee. Dc bcwolkingsgraad nam op
Zuidelijke breedte toe cn dikwijls was liet
iJhoiïg.
Bezoek van St. Nicolaas
B Op Donderdag 5 December ten IS uur 43
Werd gestopt, teneinde St. Nicolaas en zijn
■onecht Piet. tc ontvangen en zooveel nio-
Hgelijk ieder in de gelegenheid ta stcllen bij
ji.et bezoek yan den ccrbicdwaardigcn Bis-
De K XVIII
schop tegenwoordig te zijn. Zonder voor
kennis van dc opvarenden waren van de
echtgenooten, ouders enz. St. Nicolaas-
pakjes verzameld, cn aan boord in gonjc-
zakken opgeborgen onder voorgeven dat dc
inhoud bestond uit boeken voor den pro
fessor. Bovendien was er voor gezorgd, dat
voor ieder van dc opvarenden ccn oudcr-
wetscli Heldersche taai-taai-pop aan boord
was. De kwartiermeester ten Berg, geassis
teerd door ccn der matrozen als Zwarte
Piet, heeft zich op verdienstelijke wijze
van zijn taak als St. Nicolaas gekweten, cn
aan een ieder het hem toekomende pakje,
met een toepasselijk woord overhandigd.
Het geheel speelde zich al in ons allcrlc-
genwoordigheid in de boeghuiskamer.
Ten 19 uur 40 werd koers vervolgd.
Op dit tweede traject zijn 17 zwaarlo-
krachtwaarncmingcn verricht in open zee,
een ten anker liggende op dc roede en drie
aan den wal. In totaal 21 waarnemingen.
St. VincentDakar
Ten 0.830 v.m. van Zondag 10 December
1934 werd het anker gelicht en de baai van
St. Vintent verlaten, l'cn 02.35 van 28 De
cember kwam liet licht van Kaap Vcrdc in
zicht in de peiling N 74 O nv. en ten 03.35
bet licht van Kaap Manuel in de peiling
N 57 O rw. Bepalen ten 01.00 N 90 O nv
n verminderen vaart tot G'. Sturen op do
haven van Dakar aan, stoppen voor den
ingang ten 07.35, nemen den loods over,
zijn ten 0S.00 afgemeerd mot B.B.-zijdc to
gen dc kade van het middelste bassin
recht tegenover het postkantoor en het
douanekantoor.
Gedurende hot licclc traject woei de
wind uit het N.O. Dc passaat stond over
het algemeen krachtiger door, dan in de
aan boord verstrekte gegevens stond aan
gegeven. (Windskracht 4).
Het zicht was goed, doch hij het naderen
van de kust van Afrika begon het zicht
minder tc worden tengevolge van bet
hoogc vochtigheidsgehalte van do lucht.
Men bemerkte dit ook aan de wijze, waar
op de zon opkwam en onderging, terwijl
onmiddellijk na zonsondergang alles aan
dek vochtig én klam werd.
De haven -van Dakar
Het aanloopcn van dc mooie haven van
Dakar geeft niet dc minste moeilijkheden,
ook niet bij nacht. Door het bouwen van
twee pieren is er ccn groot bassin ont
slaan, waar de grootste schepen ccn veilige
ankerplaats kunnen vinden. Verder kun
nen schepen totjfe.cn diepgang van 9 meter
rneeren langs de kaden, die in bovenge
noemd bassin zijn gebouwd cn waardoor
drie zeer goede havens werden verkregen.
Op de kaden bevinden zich kranen en
joed eren loodsen, terwijl zij van spoorweg
verbindingen zijn voorzien.
Beschermd door dc noordelijke pier wor
den twee grootc marinekaden gebouwd, be
nevens drie kleinere, waardoor meer ha
ven cn kaderuimte wordt verkregen. Ilier
zijn de ligplaatsen voor de tankschepen en
dc plaatsen vóór het laden van brand
stoffen.
Dc haven van Dakar geeft reeds nu onder
alle omstandigheden ccn veilige ligplaats;
het is een mooie cn dc belangrijkste ba-
venplaats van Afrika's westkust cn indien
de grootc kade- cn baggcrwerken, waar
mede in 1929 werd aangevangen beëindigd
zijn, zal ccn groot werk voltooid zijn. Da
kar is dc hoofdplaats van Franse h-Wesfe
Afrika, dat uit 7 kolonies bestaat, ieder be
stuurd door een gouverneur, die onmiddel
lijk gesteld is onder een gouverneur-gene
raal, welke autoriteit te Dakar resideert.
De stad Dakar cn haar onmiddellijke in
vloedssfeer is sedert 1924 onder een afzon
derlijken „Administrateur de la Circonscrip-
Lion dc Dakar et Dépendances" gesteld, wel
ke autoriteit rechtstreeks onder den gouver-
uciir-gcncraal staat. Onder cn naast deze
autoriteit staat de burgemeester.
Dakar is reeds een zeer belangrijke aan-
loophavcn van verschillende groote \aste
Europecsche scheepvaartlijnen en aan alles
bemerkt men, dat het, niettegenstaande den
druk der tijden, zich in opgaande lijn be
weegt. Het zal een zware concurrent worden
voor de Kaapverdische- en Canarisché eilan
den. Er zijn eonigc goede particuliere fa-
briekon, die scheeps- cn machinereparatics
betrekkelijk snol uitvoeren, terwijl er een
groot vast, droogdok is.
Stookolie en kolen, benevens zoet water,
zijn in voldoende hoeveel lieden verkrijgbaar.
Dakar heeft een wckelijksche vliegverbin
ding met Europa en een snelle verbinding
met motorschepen met Natal, van waaruit
de verdere verbinding met Zuid Amerika
weer door vliegtuigen wordt onderhouden.
Met St. Louis cn Soudan is het door een
spoorlijn verbonden, liet voornaamste uit-
voerproduct is apennootjes. Dc hiervan aan
de kaden en in de gocdangs opgehoopte voor
raden zijn bijzonder groot.
De straten zijn nieuw cn zindelijk cn goed
geasfalteerd, bet verkeer geschiedt met
auto's, taxi's, vrachtauto's en ccn enkele
ouderwetsere „Kossong" en wordt door in-
landschc verkeersagenten goed geregeld.
Openbare gebouwen, zooals postkantoor,
douanekantoor,.stadhuis, gouvcrncurspalcis,
enz. zijn ruim cn groot van opzet. Dc hotels
zijn slecht en overbezet cn gingen niet mede
met den Snellen groei van dc plaats. Dc aan
den wal aangekochte ververschingcn zijn
van goede kwaliteit; de prijs is niet te groot.
De tocht van de Snip
Op 19 December werd door luitenant tor
zee der 2e klasse Ter Poorten een lezing ge
houden over ile tocht van dc „Snip" cn dc
rol, die H.M.'s K IS. daarbij zou yeryullen.
Hieraan zij toegevoegd, dat door den luite
nant ter zee Ter Poorten en dc beide tclc
grafistcn tijdens den overtocht van dc „Snip"
uitstekend cn inspannend werk is verricht
Practisch zijn zij 24 uur achtereen bezig ge
weest.
liet feit, dat er, vermoedelijk in verband
met de inrichting van dc stations afspraken
waren gemaakt in een groot aantal ver
schillende correspondentie zeer moeilijk en
verzwaarde liet werk in D.T.-hut, omdat dc
roeplijden niet allen bekend waren. Er
moest dus .gezocht" worden, waarbij steeds
verschillende spoelen verwisseld moesten
worden en de zender voor nieuwe golfleng
ten afgestemd. Dit blijven volgen van de
correspondentie, ook, nadat de K IS door dc
Snip gepasseerd was, was noodzakelijk, daar
ook door andere stations slechts ccn paar
malen even iets van de Snip werd verno
men. Bovendien vroegen andere stations ons
voortdurend om nieuws over de Snip. De
verbinding is, nadut dc zender van liet vlieg
tuig direct na het opstijgen gestoord is ge
weest, voor zoover hier was na te gaan, goed
geweest, over liet gedeelte waarover de K IS
voor de geregelde berichtgeving had tc zor
gen. Ilelaas was hot op den avond van 19
December bijna voortdurend bewolkte he
mel, intcgcnstclling met de vorige avonden.
Dit maakte het werk van de luitenants toi
zee Wytema cn Marcus ook niet eenvoudi
ger, omdat zij voortdurend moesten uitzien
naar sterren, welke even doorkwamen, om
daaruit zoo nauwkeurig mogelijk onze eigen
plaats te bepalen. Bovendien beeft bet vlieg
tuig, hoewel liet in onze onmiddellijke nabij
heid gepasseerd is, daardoor geen leiding
moer gehad aan Ilr. Ms. K IS als lichtbaak.
Dc commandant bad n.l. aan den lieer 1 Ion-
dong gevraagd of dc Snip gemak zou kun
nen hebben van ccn sterke dek verlichting,
die aan boord zou kunnen worden opgetuigd.
Toen hierop een bevestigend antwoord weid
verkregen, heeft hij met alleen dc dcklam-
peri met hun schijnsel"naai boven laten op
tuigen, maar bovendien een batterij van -4
zeer sterke lampen, die door luit. ter zee
Wytema voor het opnemen van films wor
den gebruikt. Door al deze lampen voerde
Ilr. Ms. K IS vanaf 22.00 ccn zeer felle dek-
vcrlichting.
Tenslotte zij medegedeeld «lat den volgen
den dag de reis vvercl vervolgd, nadat vast
stond dat Ilr. Ms. K IS op geen enkele wijze
nicer assistentie zou kunnen vcrlccncn en
dat op aangenamen wijze met do bemanning
van liet vliegtuig weid samengewerkt, mede
als gevolg van bun korte zakelijke cn vlotte
wijze van werken.
Kerstmis aan boord
Op 21 December beeft luit. ter zoo Wytema
een lezing gehouden over meteorologische
onderwerpen, speciaal over het ontslaan
van passaat- cn nioessomviudon. In St. Vin
cent was het niet mogelijk een kerstboom te
koopen, noch om iets extras mede le ne
men voor deze feestdagen. Du sergeant tor
pedomaker heeft evenwel kans gezien ccn
kunstkcrslboompje te maken, dat, opgesierd
met dc uit Ilollaml meegenomen Kerstver
siering, een volkomen geslaagde Kerstboom
is geworden. Door dc kok was „dric-in-de-
pau" en krenten li rood gebakken; dc gamcllc-
officier stelde een paar sigaren ter
beschikking, terwijl van dé" chocolade firma
van Ilouten 1000 echte sigaretten waren mee
-gegeven. Tenslotte bad -men per hoofd een
half mokje bisschopwijn laten trekken van
wijn uit den voorraad. Des. avonds pin 19.00
werd gestopt en in de bocgbuiskamer het
Kerstfeest herdacht, waarbij een korte Kerst
toespraak werd gehouden. Het was een ge
ïmproviseerd maar juist misschien daardoor
ccn zeer geslaagde Kerstherdenking. Bij aan
komst in Dakcr werden wij vei rast door ze
ven kisten, welke door dc bierbrouwerij van
Vollenbove aan ons waren verzonden ten be
hoeve van liet in Holland door „Onze Ma
rine" gevormde comité. De fa. van Vollen-
hoven had er zelf een kist met ongeveer 50
halve fleschjes bier bijgevoegd, die bier in
dc warmte bun weg wel vinden. De wacht
krijgt, zoolang dc voorraad strekt, een
fleschje. Een der andere kisten bevatte een
mooie verzameling van Kerstboom versierse
len, die wij helaas niet meer gebruiken kon
den, maar die naar Indië zal worden door
gezonden. De overige kisten waren gevuld
met leesboeken, sigartfn, sigaretten, shag,
vloeipapier, tabak, pijpen, benevens Kerst
krans. liet behoeft hier niet nader vermeld
Ie worden hoe alles door dc opvarenden oj)
prijs wordt gesteld, waarvan niet alleen de
goede gaven op zich zelve oorzaak zijn, maar
vooral ook het feit, dat er landgenootcn in
Holland zijn, die zich zooveel moeite go-
troosten om ons deze verrassing tc bereiden.
De commandant schreef het comité natuur
lijk een dankbrief, maar willigde ook het
verzoek in van verschillende opvarenden
om aan het comité in ccn persoonlijk schrij
ven uiting tc mogen geven aan hun erkente
lijkheid.
Er werden op dit traject 22 waarnemingen
in zee verricht cn 1 in dc haven van Dakar,
in totaal 23 waarnemingen. Twee malen
werd een dubbele waarneming verricht;
neemt men dat in aanmerking, dan bedroeg
het aantal waarnemingen 25 of sedert het
vertrek uit Holland G6 waarnemingen.
Met dc instrumenten van prof. Clay werd
helaas nog geen resultaat bereikt.
Van de K IS is d.d. 11 Jan. het volgende
bericht ontvangen:
Ware plaats 12 uur O gr. L S min. Z.B.;
IS gr. 38 min. W.L.
Deden lieden zeer belangrijke zwaarte
kracht waarnemingen en vonden do grootst
bekende diepten van de trog der Atlantische
Oceaan en wel" 7600 M. Ontvingen op den
voormiddag Xcptunus en hielden doopfeest
voor 7 nieuwelingen. Alles is wel. Geen bij
zonders.
Vermindering aantal leden
College van Gedelegeerden
Ingediend is een wetsontwerp wijziging
Indische Staatsregeling/ vermindering van
het aantal Jeden van bet College van Gede
legeerden. Aan dc memorie van toelichting
wordt ontleend:
Tot dusver is bet mogelijk geweest liet
peil der uitgaven van den Volksraad aan
merkelijk tc drukken zonder wijziging in
werkwijze en samenstelling van den Baad.
Op de uitgaven voor de leden werd, op
initiatief van den Volksraad, bezuinigd
door dc ordonnantie tot tijdelijke vermin
dering van ccnigc krachtens dc Volksraad-
positieregeling 192G genoten inkomsten tot
iieUel/do percentage als waartoe dn bezol
digingen van landsdienaren tijdelijk wer
den teruggebracht/ daarna door do omzet
ting van dc xiltingsgcldcn in ccn jaargeld,
welke met ingang van 1 Januari 1934 in
werking is getreden. De ramingen voor
reis- en verblijfkosten van dc leden werden
verminderd. Ook op de uitgaven voor dc
secretarie van den Volksraad worden be
sparingen aangebracht, cn tevens op dc
ïiatcrieclc uitgaven. Door ecu en ander
worden de uitgaven verminderd van
)S3.000 in 1931 tot J' 750.Q00 in 1935 (ra
ming).
De Minister van Koloniën acid, nu dc
ciscli tot verdoro verlaging van dc uit
gaven moet worden gesteld, bet oogenblik
aangebroken om een vermindering van bet
aantal leden van liet College van Gedele
geerden van 20 tot 15 aan de orde tc stel
len. Aanvankelijk was in den vorm, waar
in bet wetsontwerp ter adviscoring aan
Jen Volksraad werd voorgelegd, in dit ont
werp voorgesteld om liet aantal leden van
liet College van Gedelegeerden tciug tc
brengen op 12/ de Volksraad beeft geadvi
seerd tot aanneming van het ontwerp niet
inachtneming van den door liet College uit
gesproken vvenscii, dat bet. aantal leden
niet tot 12, doeli tot 15 worde leruggc-
hracht. De Minister heeft gemeend, met
lien vvcnscli rekening te moeten houden.
De voorgestelde maatregel zal een he-
paring van ongeveer f 80.000 s jaars op
lengen/ de inwerkingtreding moot worden
leprtald met inachtneming van liet tijdstip
Ier verkiezing van de leden van hel Colle
ge van Gedelegeerden uit den le verkiezen
Volksraad, die voor het eerst op 15 Juni
1935 zal bijeenkomen.
GEWESTELIJK VERKIEZINGSCOIflMIS-
SARIS N.S.B.
Naar nven aan de N.B.Ct. meldt, hoeft
sinds ccnlgen tijd ds. G. Hofstede uit Blok
zijl. die jaren lang zitting had in provin
ciale staten cn als buitengewoon lid van
God. Staten van Overijscl voor dc A.-B.
partij, dc functie van gewestelijk verkie-
ziiigscommissaris voor dc N.S.B. aanvaard.
Verwacht wordt, dat hij voor de a.s. ver
kiezing als lijst-aanvoc. der in Overijscl zal
fungccrcn.
JleAmjdUvwihcni
in hoofd en neus door inademing
der geneeskrachtige dampen van
DOOZEN
O van30 ct.
V
Wat MitoharjJt qiaakt te goed1".
Vergadering van den Int. Vrou*
wenbond voor Vrede cn
Vrijheid
AMSTERDAM, 9 Jan. In de groote zaal
van hot Concertgebouw is hedenavond ccn
openbare bijeenkomst gehouden, belegd
loor de afdeoling Nederland van den Inter
nationalen Vrouwenbond voor Vrede en
lijheid, in samenwerking met tal van an
dere pacificislisclic organisaties ter voor
lichting van het zoo brandende vraagstuk
van het gevaar van de particuliere wapen
industrie voor den vrede.
Dit probleem word uit velschillende ge
zichtspunten behandeld door mevr. C. Pot
huis-Smit, lid van dc Tweede Kamer; don
heer Jo B. Meyer, ds. N. Padt en prof. di.
J. A. Veraart.
Dc vergadering stond onder leiding van
mej. Sclma Mover.
Deze zeidc in haar openingswoord dat hot
dringend noodzakelijk is dc gevaren dei*
particuliere wapenfabricage «loor terzake
kundige personen tc doen toelichten. Spr.
wees op het werk van den Internationalen
Bond, waarvan dc afdeelingcn over dc gc-
hcele wereld verspreid zijn. liet onderzoek
door de Amerikaansche Senaatscommissie
naar dc gestie der wapenindustrie is ge
schied op initiatief van de Amerikaansche
afdceling van den Bond. Ook in Nederland
wordt op een dergelijke enquête aangedron
gen. Spr. bracht hulde aan liet werk van
den Nobelprijswinnaar Arthur Henderson
en zij wekte allen op zich te keeren legen
het gevaar van dc wapenindustrie, die den
volkercnvrode bedreigt.
Mevr. Cary pothuis-Smit zeidc, dat de
publieke opinie is wakker geschud door
onthullingen van de Amerikaansche Se
naatscommissie.
De v raag, waaróp het oi> aan komt. of ccn
grondig onderzoek inderdaad in Nederland
noodig is, beantwoordde spr. niet ja, omdat
dit dc ccnigc methode is om over de juiste
gegevens tc kunnen beschikken.
Dit onderzoek zou zicii ook moeten uit
strekken tot dc bankinstellingen. Spr. wees
tenslotte op dc taak van dc vrouw voor don
vrede.' Zij moeten niet alleen roepen om
vrede, maar zij moeten ook de feiten loeren
kennen cn begrijpen, dat er practisch geen
verschil is tussclien den z.g. verdedigings
oorlog en eiken anderen oorlog (applaus).
Wij eischcn volledige openbaarheid om
trent dc particuliere wapenindustrie en
handel, het ecnigc middel om het gevaar
te bestrijden. Als de oorlog geen winst
meer oplevert is de vrede in aantocht. Spr.
roept allen op om deze waarheid tc ver
breidon.
De heer T o B. M e y e i besprak het pro
bleem uit internationaal standpunt bezien.
Prof. dr. J. A. Veraart behandelde dc
wijsgeerig-economischc zijde van bet pro
bleem.
Ds. X. Padt, Ncd. Ilerv. predikant tc
Zutfen, hekelde de kwestie van cthiseh-
philosofischen kant.
De vergadering besloot tenslotte een
schrijven tot minister-president Colijn tc
nchten, waarin dringend verzocht werd zoo
spoedig mogelijk in Nederland over tc gaan
lot bet onderzoek inzake dc wapenindus
trie cn den wapenhandel.
Publicaties die bij den Minister
ernstige ontstemming
wekken
Op vragen van den lieer Polak:
„Is het Z. K. bekend, dat twee personen,
genaamd Kruyt en Duinker, alom in «Ion
lande, in woord én gcsclirift, o.a, in het
blad De Ncdcilandscho Nationaal Socialist,
verkondigen, dat moord op Christenen be
hoort tot dc gebruiken van bet Jodendom,
dat den Joden zulke moord wordt geboden,
cn dit wel in hot, naar deze lieden bewe
ren, geheime, doch in werkelijkheid voor
ieder verkrijgbare en toegankelijke, in ver
schillende talen vertaalde kabbalistische
boek Zohar?
Acht Z. E. het oirbaar, dat deze gruwe
lijke leugen tegen een deel van liet Nedcr-
landschc volk wordt geuit, zoodat anti
semitisme wordt gewekt of aangewakkerd?
Zoo niet, is Z. K. dan bereid, indien daar
toe bij machte, tegen dc genoemde lieden
een rechtsvervolging te doen instellen, in
dien mogelijk /.on, dat «le onwaarheid van
de bedoelde beschuldiging kan worden
aangetoond?
Indien geen rechtsvervolging mogelijk is,
is Z. 1' dan bereid maatregelen yan ande
ren aard te. nemen, oin verdere versprei
ding van deze belastering van ccn deel
onzes volks tegen tc gaan?"
heeft do Minister van Justitie geantwoord
„Van dc bedoelde aantijging, oa. voor
komende in De Noderlaiulsche Nationaal-
Socialist van 17 November 1.1., heelt dc on-
dcgetcckcnde kennis genomen.
Deze en soortgelijke publicaties wekken
bij velen terecht ernstige ontstemming.
Echter vormt althans do met name ge
noemde publicatie naar het oordeel van
ondergeteekonde geeïi ovortrcdiiig van ,i:'
nrtt. 137c of 137d van het Wetboek van
Strafrecht. Wel is en blijft dc aandacht
van het openbaar ministerie op de aange
legenheid gevestigd.
Gelijk reeds uit dc totstandkoming der
wet. van 19 Juli j.l.. fipudcndo nadere voor
zieningen ter bescherming van dc open
bare orde, blijkt, is dc ondcrgclcckcnde be
dacht op aanvulling onzer strafwetgeving,
als dc bijzondere maatschappelijke ver
schijnselen van d'*zcn tijd deze noodzake
lijk maken. Uiteraard zal hij ook de verdere
ontwikkeling van deze nauwkeurig vol
gen."
Alle aanwijzingen pleiten er voor
dat de agent uit zelfverde»
diging .gehandeld heeft
ROTTERDAM, 11 Jan. liet onderzoek in
dc zaak van de tragische schietpartij in de
Mauritsstraat. is vannacht en vanmorgen
voortgezet. De politic-autoriteiten zijn van
oordeel, dat den agent, die den 55-jarigeu
zeeman II. doodschoot, geen enkel verwijt
treft, daar hij geschoten heeft uit zelfverde
diging.
De hoofdcommissaris heeft zich persoon
lijk van dc zaak op de hoogte gestold cn
heeft ook ccn condoleancebczoek gebracht
aan den vrouw van den getroffene. Dc
vrouw is op het politiebureau in dc Witte
<lc Withstraat gehoord, daar zij bij het ge
beurde aanwezig is geweest. Zij vertelde,
dat, toen dc agent in dc kamer kwam, haar
man opstond en.om zijn bijl riep. Dc vrouw
is tussehenbeide gekomen, heeft haar man.
vastgepakt, waarna ccn woordenwisseling
tussclien haar en haar echtgenoot ontstond.
Hierbij kwamen zij beiden in dc richting
van den agent, tevens in dc richting van de
kast, waaruit dc man den bijl wilde halen.
Ilij heeft zijn vrouw opzij geduwd, deed nog
ecu paar passen in dc richting van den
agent en toen heeft deze op hem geschoten.
Van liet gebeurde is proces-verbaal opge
maakt, dat aan dc justitie zal worden door
gezonden, die zal moeten uitmaken, of men
den agent zal vervolgen, ja of neen.
Daar dc politie-autoritciten die het onder
zoek leiden en dc hoofdcommissaris van
mcening zijn, dat hier sprake is van zelf
verdediging, daar de agent onder dc gege
ven omstandigheden niet anders kon bande
len, blijft dc agent dan ook gewoon dienst
doen.
In een onderhoud, dat wij met den hoofd
commissaris hadden, zeidc deze ons nog, dat
hij bet gebeurde als een allerdroevigst on
geval beschouwde. Ook dc vrouw van den
getroffene, die er bij dc politic sterk den
nadruk op legde, dat baar man zeer woest
optrad, beeft verklaard, dat volgens baar
den agent die haar man neerschoot, absoluut
geen schuld treft.
HET BIOSCOOPCONFLICT TE VENRAY
VEN RAY, 11 Januari. In ccn heden
middag gehouden spoedcischcndo gemeen
teraadsvergadering is met grootc meerder
heid van stemmen besloten tot opheffing
van de in deze gemeente bestaande vcror-
dering volgens welke personen beneden 18
jaar geen toegang hebben tot de bioscoop
voorstellingen.
In verhand met deze verordening was
bet bioscooptheater alhier reeds vanaf 1933
door den N'ed. Bioscoopbond gesloten ge
houden. Do opheffing geschiedt voorloopig
voor den tijd \an 1 jaar.
liet is lner nog niet bekend of de Ncd.
Bioscoopbond mot deze beperking genoe
gen zal nemen cn het theater zal openen.
INDISCHE LEGERAVOND
's-GRAYEXHAGE, 12 Januari. Naar
wij vernemen heeft II. M. de Koningin het
voornemen om een gedeelte van den Iudi-
schcn Lcgcravond, morgen «loor het N. J. V.
in liet Gebouw voor K. en W. tc Den Haag
te_gcven, bij tc wonen./''
