WEER EEN DU1TSCHE SAAR
VERDERE LIQUIDATIE VAN
DEN OORLOG
VIJFTIEN JAREN SAAR-
STATUUT
ACHTUNG, ACHTUNG
Gramofoonplaten daveren door
den luidspreker
WERELDGEBEUREN
De kansen op een ver
zoening tusschen Frank
i ijk en Duitschland zijn
nu aanmerkelijk gestegen
OFSCHOON den laat sten tijd ettelijke
telegrammen en artikelen in ons blad
zich hebben bezig gehouden met het
Saarprobleem, ten aanzien waarvan Zondag
j.l. de beslissing is gevallen, zoodat mag
worden aangenomen, dat de meeste lezers
1e dezer zake georiënteerd zijn, veroorloven
wij ons nochtans in herinnering te brengen,
dat er met betrekking tot het plebisciet, het
welk op 13 Januari 1933 is gehouden, drie
oplossingen mogelijk waren. De stemgerech
tigden toch konden zich uitspreken ten gun
ste van aansluiting bij Frankrijk, zij konden
blijk geven van hun wcnsch om weer tot het
Duitsche rijk terug te keeren en ten derde
bood bot. stembiljet hun de gelegenheid zich
voor iftn status quo te verklaren, met an
dere woorden: voor bestendiging van het
Volkenbondsrégime, dut thans vijftien jaren
lang is uitgeoefend.
Vóór wij aan hel resultaat van de volks
stemming zelf enkele woorden wijden, heeft
het ongetwijfeld zin nog even een terugblik
te werpen op het jaar 1931, toen de Saar-
strijd, in verband met de naderende decisie,
feller nog dan de voorafgaande jaren werd
gevoerd. En dan denken wij wel in de eerste
plaats aan do grootsche manifestatie, die
in Mei 1934 te Zweibrücken plaats vond ten
gunste van de hereeniging der plebiscietdis
tricten met Duitschland. Het was ter gele
genheid van deze betooging, dat dr. Goeb-
bels, de rijksminister Noor do propaganda,
een beschouwing ten beste gaf, waarin hij
niet slechts te kennen moet hebben gegeven,
dat Duitschland, sinds de partijen en klas
sen een stuk verleden waren geworden, als
een vast aaneengesloten en eensgezinde na
tie moest worden beschouwd, maar tevens
de opmerking moet hebben gemaakt, dat de
tijden voorbij waren, dat Duitschland slechts
object der wereldpolitiek was. Het nieu
we Duitschland, aldus de strekking zijner
aanvullende mededeelingen, zou desnoods
zoowel Frankrijk als den Volkenbond weer
stand kunnen i» 'on. Deze nog al sensatio-
ncele lezing va.i hetgeen dr. Goebbels op
«enigszins uitdagende wijze te berde bracht,
werd ook overgenomen door de Fransche
bladen, die gretig de conclusie trokken, dal
wanneer Duitschland niet via het recht zijn
zin zou krijgen met betrekking tot het Saar-
gebied, het desnoods met geweld, dus in
strijd met het verdrag van Versailles, zijn
aanspraken zou trachten te erwezenlijken.
Het ongeluk wilde, dat ongeveer tezelfder
tijd Knox, (je Engelsche voorzitter der regee-
ringsco'mmissie voor het Saargcbied, die
volgens de Duitschers steeds een partijdige,
pro-Franschc politiek heeft gevoerd, in een
brief aan het Volkenbondssecretariuat repte
van geruchten nopens een voorgenomen
staatsgreep van de zijde der Duitschers.
Vooral liet Knox zich lakend uit over het
Saarlandsch politiepersoneel, waarmee hij
in do kaart speelde der Franschen, die bij
voortduring erop wezen, dat er in het Saar-
gebied geen voldoende veiligheidswaarbor
gen bestonden ten aanzien van een ordelijk
verloop eener onbeïnvloede stemming, wes
halve zij voor den zoovcelsten keer het zen
den eener internationale politiemacht naar
liet plebiscietgebied bepleitten. Tegen dit
denkbeeld hebben de Duitschers zich steeds
hardnekkig verzet, daar zij de verwerkelij
king ervan beschouwden als een vermomde
bezetting. Bovendien lieten de Duitschers
uitkomen, dat Knox geen enkel steekhou
dend bewijs voor zijn beweringen kon aan
voeren, terwijl omtrent Goebbels' rede werd
gezegd, dat deze moedwillig was „verdraaid"
Betooging te Ehrenbreitstein
Terwijl de Franschen en Duitschers ble
ven polemiseercn, zetten laatstgenoemden
in 't laatst van Augustus opnieuw een groot
sche en meesterlijk geënsceneerde betooging
in de aloude vesting Ehrenbreitstein op
touw, om opnieuw getuigenis af te leggen
van de trouw en gehechtheid aan het Saar
gcbied. De rede, die Hitler bij deze gelegen
heid hield en die de laatste fase van de plc-
biscietcampagnc inluidde, droeg over het al
gemeen een conciliant karakter; o.m. liet dc
Führer erin uitkomen, dat de Sa ark west ie
de eenige territoriale aangelegenheid was,
die dc Duitschers nog van de Franschen
scheidde. Ilij voegde er nog aan toe, dat,
wanneer dit probleem eenmaal zou zijn op
gelost, er geen redelijk motief meer zou be
staan, dat dc beide groote volkeren zich
in dc toekomst niet met elkaar zouden ver
zoenen. Zijn uiteenzettingen ademden dus
denzelfden geest als dc bcschouwinigen, die
zijn plaatsvervanger, Rudolf Hess, een aan
tal weken eerder in Oost-Pruisen ten beste
gaf en waarin deze niet alleen repte van
een Fransch-Duitsche verzoening, maar zelfs
van een Fransch-Duitsche samenwerking.
Ondertusschcn karakteriseerde Hitler in zijn
rede degenen, die met het régime der nazi's
niet al te zeer dweepten en daarom propa
ganda maakten voor den status quo socia
listen, communisten, maar ook oen deel der
Katholieken als „verraders".
Toenemende spanning
Naarmate dc verkiezingsdatum 13 Ja
nuari 1935 naderde, nam in 't Saargcbied
de spanning begrijpelijkerwijze toe, terwijl
dc actie der verschillende groepen, die be)ang
hadden bij den verkiezingsuitslag, aldoor
feller werd. Het was tegen November, dat
de Putschgeruchten in 't Saargebied voort
durend talrijker werden, terwijl aan den an
deren kant de nervositeit en opgewonden
heid in Duitschland haar hoogtepunt be
reikten, toen berichten werden gelanceerd,
hierop neerkomende, dat de Fransche mili
taire autoriteiten voorzorgsmaatregelen had
den genomen en troepen bij de grens had
den geconcentreerd in verband met dc mo
gelijkheid, dat dc nationaal-socialistischc
agitatoren in 't Saargebied zoo'n activiteit
zouden ontplooien, dat Knox' politie het mis
schien tegen een vijandige overmacht niet
zou kunnen bolwerken. De Fransche solda
ten zouden dan moeten dienen om Knox in
geval van nood de vereischte strijdmacht te
bezorgen.
De Duitschers hebben tegen de eventueelc
verwerkelijking van deze voornemens, waar
voor volgens hen niet de minste aanleiding
was, met zeer grooten nadruk verzet aange-
teekend en vooral als bezwaar aangevoerd,
dat zoowel tegen den geest van 't plebisciet
als tegen het vredesverdrag zou worden ge
handeld, wanneer een staat, die bij den uit
slag der volksstemming belang had, van
den trustee den Volkenbond of één zijner
organen dc opdracht zou ontvangen tot
een militaire actie in 't Saargebied over te
gaan. Te Berlijn heeft men steeds als zijn
opvatting te kennen gegeven, dat het zenden
van vreemde troepen naar het Saargebied
als een overbodigheid diende tc worden be
schouwd, aangezien de Saarbevolking. hoe-
XVcrvolg van pag. 1).
jn de practijk niet bleek te voldoen, werd
in 1922 een adviseerende raad (Landesrat)
ingesteld van 30 leden, die krachtens alge
meen kiesrecht werden gekozen. De bevol
king heeft verder ruimschoots gebruik ge
maakt van hot haar toegekende recht om
door tusschenkomst van de regeeringscom-
missie, petities te richten tot den Volken
bondsraad.
In de 15 jaren, dat de regceringsrommis-
sie haar taak heeft vervuld, had zij som
tijds met ongunstige economische omstan
digheden te kampen; men denke aan de
depreciatie eerst van dc mark en toen van
(ion frank, den overgang naar een nieuw
douanereglement en dc overal in Europa
heerschcnde crisis in de steenkolen. Zoo
wel de Fransche als de Duitsche regeering
namen intusschen uit politieke overwegin
gen een welwillende houding aan. Krach
tens het Saarstatuut behoorde het Saar-
bekken sinds 1925 tot het Fransche douane
gebied; sinds 1923 was dc Fransche frank
het eenige wettige betaalmiddel. Maar ook
in Duitschland stonden geen hooge tarief
muren den uitvoer uit het Saargcbied in
den weg. Duitschland bleef oen belang
rijke markt voor dc ijzer- en staalindustrie
van het Saargebied. Dc kolen van de Saar
en het erts uit Lotharingen waren nu in
cén hand. Dc Saar werd een groote af
nemer van dc landbouwproducten uit dc
Flzas. Aan de herstelbetalingen, die op
Duitschland drukten, behoefden dc bewo
ners van het Saargebied niet bij tc dragen
militaire dienstplicht werd van ben niet
gevorderd en kosten voor een weermacht
behoefden niet te worden opgebracht. Al
dus slaagde de regeeringscommicsie erin
de begrooting van het Saargebied in even
wicht ie houden en was het Saargebied
een betre";keliik welvarend plekje temid
den van het door economische crisis ge
teisterde Europa.
zeer do emigranten ook mochten pjrovocce-
ren, steeds een door discipline gekenmerkte
houding zou blijven aannemen.
Knox antinationaal:
socialistisch
Van Fransche zijde heeft men indertijd
geloochend, dat Parijs voornemens zou zijn
af te wijken van de loyale toepassing der
plebiscictprocedure, zooals deze is voorzien
in 't \erdrag van Versailles cn eraan toe
gevoegd, dat geen haar op liet hoofd van
welken Franschen minister ook eraan dacht
om do volkstemming tc beïnvloeden. Naar
van Fransche zijde uiteen werd gezet, zou
tot politiemaatregelen, die het gebruik van
Fransche strijdkrachten noodig maakten, al
leen kunnen worden overgegaan, wanneer
internationale verplichtingen ten uitvoer
zouden moeten worden gelegd, die voor
Frankrijk zouden voortvloeien uit de reso
luties, in 19*25 en 1920 door den Volkenbonds
raad aangenomen. Bovendien, zoo werd ter
completeering meegedeeld, zou Frankrijk
alleen bereid ?ijn troepen te zenden, wan
neer de regeering tc Parijs een desbetref
fend verzoek zou ontvangen van dc regec
ringseommissie van het Saargebied.
De Duitschers Jtebben tegenover de deugd
zaamheid der Franschen in dezen zeer kri
tisch gestaan, aangezien de president van
diezelfde rcgeeringscommissic, Knox, meer
dan eens blijk heeft gegeven een fel tegen
stander te zijn van het nationaal-socialisme,
dus van het tegenwoordige bewind in
Duitschland. M. a. w.: dc Duitschers koes
terden de, geenszins onbegrijpelijke vrees,
dat Knox bij de eerste de beste gelegenheid
een beroep om hulp op Parijs zou doen,
waardoor Frankrijk op „wettige" wijze zijn
plannen zou kunnen realisecren. Ongetwij
feld bestonden er Fransche kringen, die
gaarne op deze wijze het Saargebied zouden
willep bezetten, doch de regeering zelf, be
seffende, dat een dergelijke occupatie
Frankrijks goeden naam in opspraak zou
brengen, deinsde voor de verantwoordelijk
heid terug en liet te Londen polsen, of mis
schien Engeland, door eveneens troepen ter
waarborging eener rustige volksstemming
naar 't Saargcbied te zenden, bereid was het
risico te declen,
Accoord te Rome bereikt
Inmiddels is er, gelijk men zich herinnert,
van een Fransch-Engelsche „militaire sa
menwerking" in het Saargebied niets ge
komen. De gebeurtenissen namen in 't be
gin van December een uiterst verrassenden
loop: niet alleen wist de z.g. commissie van
drie, ingesteld door den Volkenbond, te
Rome een Fransch-Duitsch vergelijk tot
stand te brengen, waarvan o.a. een linan-
cieele regeling deel uitmaakte, waarbij men
merkwaardigerwijze uitging van de veron
derstelling, dat het Saargebied weer met
Duitschland zal worden verecnigd, maar bo
vendien was het uitvloeisel der bemoedi
gende Duilsch-Fransche toenadering, die al
gemeen werd beschouwd als het begin eener
belangrijke politieke ontsnanning In Euro
pa, dat Frankrijk Noorgoed zijn denkbeeld
inzake het zenden van Fransche troepen
naar het Saargebied liet varen. Bovendien
kon bet er zich ruee vereenigen, dat bij dc
samenstelling der internationale politie
macht, belast met het handhaven der orde
in liet plebtsqietgcbied, geen contingenten
MYNEN
OUDE GBENS FRANKRyK ]~~~1 STEENKOOLGEBIED
Wij zoeken den aether af cn
wachten den uitslag van
het Saarplebisciet
HET was vanmorgen weer de goede
oude tijd, dc tijd van gespannen aan
dachtig afzoeken van den aether, die ons
voor de zooveclste maal belangrijk wereld
nieuws, in casu den uitslag van het Saar
plebisciet, zou brengen.
Ze waren er weer, vereenigd rond het
radiotoestel, de grazers in d' onmetelijke
wcrcld-weide, die men aether noemt.
M'n collega-sport, wicn nog versch dc
seinen van de Snip in het geheugen liggen,
m'n cöllcga buitenland, cn ikzelf, die graast
als een hongerige koe, die in een zon-vcr-
brando wei nog een sappig sprietje wil
trachten te vinden.
Aan een ander radio-toestel zit een vierde
medewerker, die ook zoekt. Je kunt nóóit
weten, twee hooren méér dan één
De man van „buitenland", dje zoo lang
zamerhand lijder aan Saaritis geworden is,
trekt rustig aan zijn onafscheidenlijk aan
hem verbonden pijp en ziet met genoegen
z'n drukproeven voor het estra-nummer na.
Een heele kluif, maar tóch aardig, als je 't
klaór ziet
Inderdaad, hij gnuift als-ie z'n penne-
vruchten op dc strook ziet afgedrukt. Maar
wij, grazers in den wereldaether, we heb
ben Anschluss, we hooren, gepiep, gescin,
ja, daar komt Frankfort.
Achtung, Achtung, nog cenigo sccon
den
Een doodsche stille treedt in op onze
radio-kamer, een stilte, zooals wc die alleen
gekend hebben, toen we wachtten op dc
berichten van den Liver
Een paar gong slagen onderbreken d
overpeinzingen van dc samenwerkende af-
deelingcn, die tezamen de redactie van het
extra-blad vormen.
Er wordt ons gemeld, dat het 6.45 uur
M.E.T. is en dat het. Schallplattcnconccrt
wordt Aoortgezet.
Het gezoek is uilwe houden hom dat
is ons ontvangtoestel aan op Frankfort
cn luisteren.
En passaui hooren we. dat het vandaag
in het Saargebied feest zal zijn; de
theaters cn scholen zullen gesloten worden
en ook de bedrijven, die ccnigszins kans
zien om tot dezen maatregel over te gaan
en vanavond zal er in Saarbrücken een
groote fakkeloptocht worden gehouden. De
enthousiaste omroeper vermoedt reeds, dat
de Saar aan Duitschland zal komen cn
eindigt met
„Deutsch ist, Deulscli war
und Deutsch blcibt die Saar."
De „Schalplatten" draaien verder en het
bekende „Zag een knaap een roosje staan"
klinkt frisch en vroolijk uit den luidspreker,
waar we de stemmingscijfers wel uit willen
trekken.
Ongeduld maakt zjch van ons meester,
tot plots een Andere collega zijn dichterlijke
knobbel laat werken en het bekende „Sci
rullig, bleib ruhig meine Leute, dort in
Saarbrücken wird auch gearbcitet" als
variant op de pasage uit „Erlkönig" laat
hooien.
Ilij had gelijk, dc opwinding geeft niets
brengt ons den uitslag geen seconde
eerder
In dc kapittelkerk van St. Arnual (Saargebied) bevinden zich twee artistiek vol
maakte. grafmonumenten, dat van gravin Elisabeth (gest. 1455) cn haar zoon graat
Johannes III van NaSsau-Saarbrückcn cn zijn beide vrouwen. Het grafmonument van
Johannes III wordt toegeschreven aan een Nederlandsch kunstenaar
werden betrokken uit landen, waarmee
Frankrijk al te innige relaties, belichaamd
in bondgenootschappelijke verdragen, onder
hield. Naar men weet, waren het Zweden,
Engeland, Italië cn Nederland, die dc uit-
noodiging, om legereenheden af tc staan ter
handhaving van de orde in 't Saargebied,
aanvaardden; de groote belangstelling, die
men in Nederland aan den dag legt voor
het Saarplebisciet, is dan ook mede te ver
klaren door de omstandigheid, dat onze ma
riniers thans een rol spelen bij de liquidatie
van den in 1914 begonnen wereldoorlog,
waarvan het plebisciet een zeer belangrijke
phase is. Bovendien viel Nederland de on
derscheiding tc beurt, dat vele tientallen
zijner staatsburgers werden benoemd tot
voorzitters van stembureaux.
Het Saargebied en de
status quo
Na dit beknopt overzicht van den strijd,
die zich in verband met het toekomstig lot
\an het Saargebied ten vorigen jare af
speelde, moge eraan worden herinnerd, dat
op de vredesconferentie, die in 1919 te Pa
rijs werd gehouden, men het niet terstond
eens kon worden met betrekking tot het
Saarbekken. De opvattingen tusschen Clc-
menceau, Wilson en Lloyd George liepen ten
zeerste uiteen, maar tenslotte kwam men tot
een accoord, belichaamd in het z.g. Saarsta
tuut, hetwelk bepaalde, dat de Volkenbond
het Saargebied gedurende een tijdvak van
vijftien jaren zou besturen; vla een plebis
ciet zou na dezen termijn worden \ustgc-
stcld, tot welk land de bewoners van het
bekken in den vervolge wenschen te behoo-
ren. Gedurende liet Volkcnbondsrégime ech
ter zouden de Franschen, teneinde do ver
liezen te conipenseeren, welke zij hadden ge
leden door dc verwoestingen, welke, de Duit
schers tijdens den ooi log in Noord-Frankrijk
hebben aangericht, belangrijke Saarmijnen
te hunnen behoeve mogen cxploiteeren.
Er is zelfs oen tijd geweckt gedurende het
internationale régime, dat Fransche troepen
het Saargebied binnentrokken, waardoor
een situatie ontstond, die niet bepaald be
vorderlijk was om de Fransch-Duitsche toe
nadering gunstig te beïnvloeden. Naderhand
echter, toen Strescmann de leider was van
Duitschlaiuls buitenlandsche politiek men
herinnert zich nog, hoe zich tusschen hem
en Briand een vriendschap ontwikkelde, die
voor dc Fransch-Duitsche verzoening zoo
veel goeds beloofde besloot. Frankrijk, ten
einde een element van wrijving te climinec-
ren, zijn troepen terug te trekken.
Nog maar weinig jaren geleden werd de
terugkeer van het Saargebied tot Duitsch
land als een volkomen uitgemaakte zaak be
schouwd, daar de overgrootc meerderheid
der Duitschers van een \crecniging met
Frankrijk niets wilde weten. In wezen heeft
de gezindheid der Saarlandors te dezen op
zichte in den loop der laatste jaren nauwe
lijks eenige wijziging ondergaan, zoodat
zelfs aan den vooravond van het plebisciet
niemand ernstig rekening hield met 'de
rnogolijheid eener Fransche gebiedsuitbrei
ding; het „zurück zum Reich" was een
wensch, die leefde in nagenoeg allet harten,
maar intusschen heeft zich het merkwaardi
ge geval voorgedaan, dat het ultra-nationa-
lismo der tegenwoordige machthebbers te
Berlijn, of liever: dc volkomen staatkundige
ommekeer, die zich in Duitschland voltrok,
sinds Hitier en de zijnen zich van dc absolu
te macht wisten te verzekeren en deze ab
solute macht gebruikten om aan dc vrijheid
van andersgcaarde partijen cn dc vrijheid
van andersdenkende individuen een einde
te maken, de oorzaak is geweest, dat dc sta-
tus-quo-Noorstanders een macht gingen vor
men. wier beteekenis niet mocht worden on
derschat. Anders gezegd: deze groep Saar-
landers, over het algemeen vrienden van
Duitschland, waren felle tegenstanders van
liet derde rijk; zij kantten zich niet tegen
hereeniging met Duitschland, maar gaven
door het uitbrengen van hun stem ten gun
ste van de bestendiging der Volkenbondsre-
gcering te kennen, dat zij dc hereeniging
gaarne zagen uitgesteld tot een tijdstip in dc
toekomst: het. oogenblik, waarop aan het
nat ionaal-socialistisch régime in Duitsch
land een einde zou zijn gekomen.
Felle worsteling om de
zielen
Zoodoende is het ook te .verklaren, dat de
binnenlandsch-politioke strijd in het Saargc
bied gedurende 1934 buitengewoon fel is
geweest: een worsteling om de zielen ont
spon zich tusschen het. Duitsche front, dc
grocpecring dergenen, uie cle Hitleriaansche
levensbeschouwing de alleen zaligmakende
politieke leer achtten cn het z.g. eenheids
front, dat gevormd werd door zeer heteroge
ne elementen, aangezien een deel der Katho
lieken, de communisten men ziet: de
uitersten raakten elkaar de socialisten en
verschillende burgerlijke democraten ziqji
tot een strijdhond hadden aaneengesloten.
Onder deze omstandigheden was het dan
ook verklaarbaar, dat er zelden een stem
ming is gehouden, omtrent welks uitslag tot
op het laatste oogenblik een grooier on
zekerheid bestond dan met bot rek in g tot het
Saarplebisciet, daar er allerlei onbereken
bare factoren waren, die voor de grootste
verrassingen konden zorgen. Niet ten on-
rechte is voor het plebisciet de Saarland-*
sche kiezersmassa dan ook vergeleken met
een sphinx; het raadselachtige van den toe
stand werd dan ook zeer treffend gekarakte
riseerd door het feit, dat een deel der poli
tieke wcerprofeten aan den vooravond der
volksstemming voorspelde, dat nog niet de
helft, der stomgerechtigden zich voor „Rück-
gliederung der Saar" zouden uitspreken, ter
wijl daarentegen weer anderen als hun ver
moeden te kennen gaven, dat om-ende-bij f
negentig procent van hen, die het recht had
den naar dc stembus te trekken, zich voor;
een onmiddellijke hereeniging met Duitsch-1
land zouden verklaren.
Meerderheid voor wedert
aansluiting
Inmiddels hebben zooals men elders in
dit nummer kan lezen dc nuchtere feiten
hun overduideijkc taal gesprokende
meerderheid der Saarlandschc bevolking
heeft door middel van het stembiljet haar
verlangen te kennen gegeven opgenomen te
worden binnen het kader van liet Duitsche
rijk, zoodat het plebisciet na een pijnlijke
scheiding, die anderhalf decennium stuurde,
weer een deel van het Duitsche rijk zal wor-l
den, al moet een dergelijke beslissing na-I
tuurlijk nog worden bekrachtigd door den|
Volkenbond, die zich in beginsel ook het
recht voorbehoudt wij wezen daar giste
ren reeds op in het artikel „Historische
stemming" voor bepaalde aaneengesloten
gebieden, waar de groote meerderheid zich
voor den status quo uitspreekt, voorloopigi
een internationaal régime te handhaven.
Er zullen betrekkelijk weinigen zijn, die
den uitslag van de volksstemming niet van
harte toejuichen, aangezien een uiterst ne
telig probleem in liet hart van Europa, dat
een voortdurende bron van conflicten vorm
de, (hans een oplossing heeft gevonden, wel
ke c-en voorwaarde is voor een inniger
Fransch-Duitsche toenadering en bijgevolg
een gepacificeerd West-Europa. Het is nau
welijks een jaar geleden, dat Hitier, de
Duitsche rijkskanselier, den Franschen te
verstaan gaf, dat zoodra de Duitsch rechts
gelijkheid ook op militair gebied een
feit zou zijn geworden en zoodra het Saarge
bied weer deel uit zou maken van liet Duit
sche rijk, geenerlei conflictsmogelijkhcden
tusschen Parijs en Berlijn meer zouden be
staan. Hit Ier liet dus indirect tevens uitko
men, dat. Duitschland de teruggave van El-
zas-Lotharingen aan Frankrijk als een feit
beschouwt, waarbij de Duitschers zich voor
goed hebben neergelegd, zoodat. van nu al
geen territoriale kwesties do Fransch-Duit-
sche verdeeldheid meer voedsel kunnen ge-»
ven.
FranscbDuilsche verzoening
Doch ook een andere, minder in het oog
vallende factor heeft in deze kwestie ge
lijk wij op 15 Dcc. j.l. in een hoofdartikel
uiteenzetten een machtigen invloed ten
goede uitgeoefend. Velen zullen zich her
inneren dat tijdens den wereldoorlog nócli
gedurende den eigenlijken strijd, nóch bij
den Duitschen icrugtocht in het bekjtei* van
Briey verwoestingen plaats vonden. Men
sprak in die jaren zelfs van een geheim?
overeenkomst tusschen de generale staven
der geallieerde en centrale legers. Dc samen
hang van Duitsche en Fransche industrieelf
cn financieele belangen, dc band tusschen
de Fransche concerns van de Wendel en
Schneider om dan slechts een tweetal
namen tc noemen cn de Duitsche Scliwcr-
industrie was wel dc verborgen oorzaak
van dit merkwaadig gebeuren.
Zoowel in Duitschland als in Frankrijk
beschikken de zoo juist genoemde belangen
groepen nog immer o\cr machtige, politiek
en diplomatieke relaties en met helmin var
dezo hebben zij sedert geruimen tijd ge
werkt. in de richting van een Fransch-
Duitsche toenadering, wijl beide groepen
hun belangen daardoor gediend achten
Mannen als bijv. Yon Papen cn de Franscli'
ambassadeur te Berlijn, Francois Poncc'
oud-secretaris van het machtige Comité de?
Forges, hebben in deze zeker niet stil
zeten. Mede dank zij het streven van de£
invloedrijke groepen is zoowel door Parii-
als door Berlijn rnet betrekking tot hf'
Saarproblegm tegemoetkomendheid 1*
tracht, die voor den vrede in EuroDa zon
der eenigen twijfel niet anders dan heilzaan
kan worden genoemd en die met betrekkin'
tot den gang van zaken gedurende en na «!-•
volksstemmig hoopvolle verwachting#
rechtvaardigt.
Franrijk tegen onder
handsche" oplossing
Natuurlijk had er een andere oplossjnf
va ij de Saarkwestic zoo voor en na do°"
menig Duitscber bepleit kunnen word#
gevonden en wel in dezer voege, dat
Saargebied na het verstrijken van den vijf
tieniarigen termijn, die in 't vredesverdra?
werd vastgesteld, aan Duitschland was
ruggegeven, zonder dat een plebisciet. h#
welk de politieke hartstochten zoo hoof
heeft doen»oplaaien, had plaats gevonden
maar hier had Frankrijk geen ooren naar- j
het riskeerde een politieke crisis, waarbij
tusschen noch Frankrijk, noch DuitschlanJ
baat konden hebben. Tc Parijs legde ntf"
