ski*
4000
piauü
DE EEMLANDEU
\$-
EEN GEMENGD ZENDERBEDRIJF
L J. LUVOX
DE POLITIEK IN DEN ALTHER
Woensdag 23 Januari 1935 Uitgave: VALKHOFF Go. - Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
33e Jaargang No. 174
EEN WETSONTWERP
INGEDIEND
Een monopolistische positie
SIMON MARIS OVERLEDEN
Tel. 1788 Binnen- en
HET BLOEDBAD
SOMALILAND
IN
MINISTER BUITEN
ZIJN BOEKJE?
EXEMPLAREN
TAXI TEL. 1830
Betrouwbare
onderneming
TEL. 1093 TAXI
i
Laatste berichten
Eerste Iblad pag. 3
WEERVERWACHTING
Buitenlandsch weeroverzicht
4 uur 53 min.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 maand=n voor Amersfoort 2.10. per maand I 0.75. per
weck <mtl 9r"'li verzekering tcgeo ongelukkenl f 017'/*.
'raoco p" pos' ptr 3 maanden (3.-. Afzondcrli|ke nummers 10.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC. 51J
PRIJS DER ADVERTENTIEN van .-4 regel, 11.05 me. l-bqrlp vu «en
elke regel meer f 0.25. Llcfdadighclds-advertentlün voor d«
helft vao den prijs. Kleine Advertentltn „KEITJES bij vooruitbetaling 1—-5 regeli
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra I 0.05
Vernietigingsrecht van de Kroon
cn goedkeuringsrccht van
den minister
I Ingediend is bij de Tweede Kamer ccn
wetsontwerp tot het in liet leven roepen
.van een Naamloozc Vennootschap „Nedcr-
landsche Omroep Zender Maatschappij
UNozema).
Bij de behandeling van do P.T.T.-begroo-
lirig voor het jaar 1934 is zoowel bij de
schriftelijke als hij de mondelinge gedach-
jtenwisseling met en in de Kamer het
(waagstuk van de omroepzendapparatuur
aan de orde geweest.
Bij die gelegenheid mocht de minister zijn
standpunt uiteenzetten en werd door hem
tevens medegedeeld, dat een oplossing van
dit vraagstuk in voorbereiding was en
daartoe o.m. overleg met de betrokken om
roeporganisaties werd gepleegd.
De minister is daarbij uitgegaan van de
[noodzaak om het zendervraagstuk in dien
zin op te lossen, dat de zenders voor den
[radio-omroep zouden komen in één hand.
Het is liern aangenaam thans te kunnen
[mededeelen, dat het beoogde doel bereikt
is en dat dc medewerking der omroep-or-
jganisalics verkregen werd lot liet oprichten
van ccn gemengd zenderbcdrijf, waarin
eenerzijds de Staat overwegende zeggen
schap liceft, anderzijds de belangen van dc
[omroeporganisaties afdoende veilig zijn ge
steld.
Een commissie, onder voorzitterschap van
den lieer II. v. Boeijcn, voorzitter van den
[Radio-raad, waarin, naast 2 leden van den
[Radio-raad en 3 hoofdambtenaren van Tiet
LStaalshcdrijf der P.T.T., vertegenwoordigers
[der 4 grootc omrocp-organisaties zitting
[hadden, heeft dc minister, overeenkomstig
de'door hem aangegeven richtlijnen, een
regeling aangeboden, waarmede hij zich
(heeft kunnen vercenigen.
HelTiierhij aangeboden wetsontwerp, hou-
rdGlijdc machtiging tot hel oprichten van
het bedoelde gemengd bedrijf, is o.a. van
deze voorbereiding het resultaat.
De machtigingswet heelt geen andere
strekking, dan het in het leven roepen van
het gemengde zenderbcdrijf mogelijk Ic ma
ken; zij heeft daartoe, in aanpassing met
den bestaanden rechtstoestand, den ver-
fcischten wetlelijken grondslag.
In hoofdzaak was mitsdien alleen nood
zakelijk het vastleggen van het beginsel
kan medewerking door de 4 algemeenc .om
roeporganisaties, machtiging van den minis
ter om lot medc-opvichting van het zender-
[bedrijf over te gaan, vaststelling van den
[rechtsvorm van het nieuwe bedrijf en de
Sverdeeling van den invloed lusschen Staat
cn omroeporganisaties en buitenwerking-
stelling van het in dc Telegraaf- cn Tele-
Toonwet 1904 tot nu toe te dezen aanzien
ehuldigde machtigingstelsel, voorzoovcr dit
onvereenigbaar geacht moest worden met
het monopolie, dat het nieuwe zenderbcdrijf
op zijn gebied zal moeten hebben.
Bij liet. aanvaarden van den rechtsvorm,
als welke die der naamlooze vennootschap
gekozen werd, scheen het voorts gewenscht
zich vrij te maken van die bepalingen in
het Wetboek van Koophandel, welke voor
dat bijzondere bedrijf belemmerend zouden
kunnen werken, niet alleen voor zooveel
deze betrekking hebben op de mogelijkheid
van het wijzigen der statuten, maar ook
voor zoover deze strakke regelingen voor
schrijven ten aanzien van de teruggave van
stortingen op aandeden cn dergelijke.
De wet verleent den minister voorts de
noodige bevoegdheden, die na het tot stand
komen van het bedrijf op hem zullen rus
ten. Met het vorenstaande is het karakter
ülcr wet in hoofdlijnen aangegeven.
Dc positie, welke dc Staat in het nieuwe
bedrijf zal moeten innemen, komt naast dc
yerdceliug van den invloed tot uitdrukking
in do verhouding van het aandeelenbezit
:f'»0i0. Dc waarborgen voor dc omroepor
ganisaties zijn in het bijzonder gelegen in
de wijze, waarop het bestuur der vennoot
schap is samengesteld cn waarop dc in
vloed daarin tusschen dc verschillende
aandeelhouders is verdeeld cn in de nood
zakelijkheid van gcqualificeerde meerderhe
den voor het nemen van ingrijpende be
sluiten.
liet openbaar belang is daarnaast ge
waarborgd door een vernietigingsrecht van
de Kroon en een goedkeuringsrecht van
den minister in bet leven te roepen voor
bepaalde belangrijke aangelegenheden.
De minister moge voorts nog de aan
dacht er op vestigen, dat in het door dc
commissie ingediende wetsontwerp was op
genomen een artikel houdende vrijstelling
voor hot zenderbcdrijf van de van Rijks
wege te heffen belastingen.
De minister beeft echter gemeend, met
het oog op den benarden toestand van
's lands financiën, dit artikel niet te moe
ten overnemen, zoodat hel in hel tlians in
gediende wetsontwerp niet voorkomt.
Hoofdzaak van het zciiclbrhedrijf is de
verzorging dor zondinriehtingen voor den
Ncaerlandschcu radio-omroep.
In de onderhavige regeling is het daar
naast mogelijk, da' de samenwerking, welke
op het göbierl rior zcudinrichtingen thans lol
stand is gekomen, er toe leidt, dit samen
gaan gegeven eenmaal het gemengd be
drijf uit tc strekken over zaken, die,
Minister dc Wilde
hoewel niet direct verband houdende met
aanleg en exploitatie der zenders, niette
min het gemeenschappelijk belang der be
trokkenen raken.
Zulk een samenwerking mag echter in
tegenstelling met de hoofdtaak van liet be
drijf, niet opgelegd worden.
In art. 2 is dc monopolistische positie van
het nieuwe bedrijf vastgesteld.
I-Iet beginsel, dal het gemengd bedrijf op
zijn gebied een monopolistische positie zal
innemen, houdt in, dat naast de zcmlinrieh-
tingen «Ier Nozóma niet alleen andere om-
roepzenders op haar gebied onbestaanbaar
zullen zijn, doch ook, dat er waarborgen
noodig zijn togen andere inrichtingen, wier
werking de Nozcma zouden belemmeren in
dc ver culling van haar taak.
Tn art. 4 is het beginsel der verplichte
medewerking voor dc betrokkenen neerge
legd cn wel zoodanig, dat ook hij verande
ring in do verhoudingen op oiproèpgobicd
het zenderbectrijf bestendigd kan worden.
Gewaakt is -eenerzijds voor al te groolo'
beperking van tie bewegingsvrijheid van
den raad vaii beheer, anderzijds is echter
een zeker toezicht voor zeer belangrijke en
ingrijpende beslissingen niet te oiitbercn,
daar een eenheid, als liet nieuwe bedrijf
zal vormen, een ver gaandeh invloed öp liet
omroepwezen zal uitoefenen.
Leerling van zijn vader,
den beroemden Willem
Maris
AMSTERDAM, 22 Januari. Iledcnmid-
dag is tc dezer stede iu den leeftijd van til
jaar tc zij non huize overleden dc bekende
kunstschilder S. Maris Wzn. De teraarde
bestelling zal Vrijdag a.s. plaats vinden.
Simon Maris is dc zoon van Willem Ma
ris, den jongste van de beroemde drie ge
broeders, vertegenwoordigers van de zcoge-
heeten llaagschc School. Van deze drio
was Willem wel degccn, die in zijn onder
werpen liet meest liet „geval" naderde.
Men kan ook zeggen, dut hij in zijn the
ma's (koeien, eenden, liondcn, etc) het
dichtst bij huis bleef, al voelde hij zichzelf
in eerste instantie dc schilder van liet
licht, wat luj dan ook inderdaad geweest
is
Simon, zijn zoon, ontving zijn eerste op
leiding 111 het atelier van den vader, en
studeerde vervolgens aan dc Haagsche Aca
demie. Het is dus geen wonder, dat zijn
werkwijze zich zeer vertrouwelijk aansloot
bij die van de Haagsche School. Het feil
dat hij in 1S95 iiaar Antwerpen trok, waar
hij twee jaar verbleef, 0111 daarna (1902)
ook ccnigcn tijd 111 Parijs te werken, waar
op hij zich tenslotte in Amsterdam vestig
de is niet zonder invloed gebleven op zijn
belangstelling en zijn stijl. In tegenstelling
tot zijn vader voelde hij zich vooral aange
trokken tot figuur cn portret. Hoewel hij
nirnmer den roem verwierf van de Ma-
rissen, cn zijn werk ook inderdaad minder
was van portuur, was hij toch geenszins
een zwak epigoon. Hij handhaafde wel de
gelijk, althans in zijn hoste work, ce.i per
soonlijke opvatting, en misschien is zijn
tijd tegenover zijn meer bescheiden talent
onbillijk .geweest. Het. is moeilijk dc dra
ger tc zijn van een wereld beroemden naam.
Dc persoonlijke begaafdheid van een Isaac
Israels heeft hem dit bezwaar doen over
winnen, maar Isaac behoort dan ook tot
de weinige excepties.... -•
Simon Maris is wel steeds min of nicer
op den achtergrond gebleven, hoewel hij
ongetwijfeld over ccn respectabel talent be
schikte. Wie onlangs dc tentoonstelling van
Kinderportretten in Voor de Kunst bezocht,
heeft daar nog een bekoorlijk staal van zijn
schilderkunst kunnen a an4,'elfen. Men had
Ijet gevoel voor een schirdcf-ij.de slaan, dat
weliswaar den stempel droeg van de llaag
schc School, maar dan door de Fransche
impressionisten gecorrigeerd, ook li 11 was
uiterst gevoelig voor hel licht, evenals zijn
vader, en dezelfde eerbied kenmerklc hem
jegens zijn figuren als jegens dc landschap
pelijke natuur.
bu»cnlanj
6 cl. per KM. Tel. 1788
Vraagt prijs van onze 6 7 pers. wagens
Vaste standplaats naast bet Tramstation.
Kantoor: Leusderwog 242.
Er zijn 97 personen om
het leven gekomen
PAIUJS, 22 Jan. (WD.) Het ministerie
van koloniën publiceert ccn mcdcdeeling
over liet bloedige incident in Franscli So-
maliland.
Volgens deze mcdcdeeling is liet aantal
dooden nog aanzienlijk hooger. Er zijn 97
personen 0111 liet leven gekomen, n.l. be
halve dc jonge koloniale ambtenaar Ber
nard, die in 1932 de koloniale school had
verlaten, een aantal soldaten cn nog S0 in
boorlingen van den op Franscli gebied kam-
pccrcndcn Issa-stam. De overval werd op
IS Januari in dc streek van DikilLac—
Abbé door den oorlogszuchtigen stam der
Assaimaras gepleegd.
De gouverneur heeft thans ccn politic-
expeditie uitgezonden.
I11 verantwoordelijke Fransche kringen
wil men voorloopig geloof hechten aan het
zuiver plaatselijk karakter van deze aan
gelegenheid cn de resultaten van het on
derzoek 'afwachten. Tusschen dc op Abes-
sinisch gebied wonende Assaimaras en dc
Issa heerscht een oude vijandschap, die
reeds in 1932 een zestiental slachtoffers van
dc Issa beeft gcëischt. Toentertijd is het
bii dc achtervolging door dc Fransche po
lil iet roepen tot ccn gevecht gekomen, waar-
hij dc tegenstanders 00 man verloren.
LANGESTRAAT 49-51 - TELEFOON 190
LIKWIDATIE
HANDWERK AFDELING.
Alle Haak-, Brei- en Borduurgarens
voor een heel klein prijsje.
Deze worden niet langer nagehouden.
„Mr. Marchants optreden doet
afbreuk aan het £ezaj<
der rejjeerinc"
Aan het Voorloopig Verslag dor Eerste
Kamer over het ontwerp \an wel tot vast-
slcllmg van dc begrooting \nn liet .Staats
bedrijf der Posterijen, Telegrafie 011 Tolcfo
nic voor het dienstjaar 1933 wordt liet ol-
.etulc ontleend:
Evenals ten vo'rigen jaren drongen
verscheidene leden ook thans .er op aan, dat
in beginsel de politiek, in welken vorm
ook, uit dén aether zou worden geweerd,
nièdc gelet, op dc huidige practijk. Alvorens
enkele voorbeelden uit flic, h.i. ongewenseh-
te practijk aan 1c halen, verklaarden #/.ii
evenwel, dat zij zich volkomen konden xer-
ccnigcn met de grondslagen, floor dén mi
nister te dezer zake aanvaard. Terecht toch
heeft tie minister, in do vergadering van
de Tweede Kamer van 20 November 11. uit
cengezct. dat de radio-uitzending ..een zeer
eigenaardig karakter heeft" cn niet moet
worden verward met liet „vrije woord". „Tal
Minister Marchant voor den
microfoon
van ministers", zoo werd daaraan toege
voegd, „zullen hier, namelijk in de Sta
le 11-GencrauI, redevoeringen houden, die zij
door dc radio niet mogen houden."
Gaat men van dit juiste standpunt uit,
dan moet het, dus verklaarden dc leden,
hier aan het woord, in lioogc mate bevreem
ding wekl-»n, dat op 21 November 1.1 rede-
xocringcn werden toegelaten, als welke m'rs.
Marchant en Jockcs in tie algemeenc ver
gadering van den Vrij/ninig-Dcmocrati-
schon Bond voor dc microfoon hebben ge
houden. Beider hetoogen hielden eigenlijk
een afrekening in mot politieke tcge/islan-
dors van allerlei gading, terwijl bovendien
enkele zinsneden uit de laatstbedoelde toe
spraak kennelijk bestemd waren voor het.
buitenland, cn gerustclijk mochten worden
beschouwd als evenzoovelc proeven van
min gepaste critiek op de hinnenlandsche
politiek van een met ons bevriende natie.
Het liet re ft hier geen uitzondering. Im
mers, eenigen tijd geleden. 0 Februari 1931,
hield mr. Marchant in zijn hoedanigheid
van minister a an Onderwijs, Kunsten cn
Wetenschappen voor de microfoon een rede
over; „Onderwijs en Politiek", welke neer
kwam op ccn bestrijding xan dc Xationaal-
Socialislische Beweging in Nederland.
Toegegeven werd, dat redevoeringen als
op 24 November zijn gehouden, kunnen
worden uitgezonden op grond van art. 2,
zevende lid van het Radio-Reglement 1930.
Mitsdien drongen dc leden, hier aan het
woord, clan ook op afschaffing van dit voor
schrift aan, cn waren zij zelfs geneigd, een
verbod tc bepleiten ten aanzien van „stelli
ge uiteenzettingen of toelichtingen van po
litieke beginselen" \gl. art. 2, tweede lid
van genoemd reglement vermits dc prac
tijk heeft geleerd, dat sprekers voor de mi
crofoon uiterst rekbare opvattingen plegen
Ie huldigen omtrent dc strekking der be
grippen „stellige uiteenzetting" cn „toelich
ting".
In bet hiervoren heioogde vonden deze
leden tevens aanleiding, als hun overtui
ging to kennen tc geven, dat leden van» cle.
rcgeciing slechts bi 1 hooge uitzondering van
cle radio gebruik behoorcri tc maken. Als
voorbeelden van een juist gebruik herinner
den zij 'aan cle voortreffelijke uiteenzettin
gen van den tegen woord igén minister van
financiën over cle financiecle politiek, in
het najaar van 1933 cn 193i. Zijn ambtge
noot van Onderwijs, Kunsten cn Weten
schappon echter neemt op dat stuk een h.i.
onjuist standpunt in, hetwelk in menig op
zicht aan .liet gezag van dc rëgecring af
breuk doet. Zoo vestigden zij dc aandacht
op de bekende rede, door dezen minister ge
houden op 29 October 1.1., onder den titel
„Dc laatste Spcllingsrondo", welke rede een
onhcuschen aanvaj bevatte op con hoog
staand geleerde liicv te lande, die met den
minister van meening durfde verschillen
alsmede op vorige toespraken over dc spel
lingskwestie, waarin dc indruk werd ver
wekt, als zoude cle minister, toen hij het
beheer over zijn departement aanvaardde,
aldaar een soort van chaos hebben aange
troffen, door zijn ambtsvoorgangers op be
doeld.gebied geschapen. NeynC then dan in
aanmerking, dat een redevoering, als ds.
Krop wcnschte te houden over cle geloofs
vervolging in Rusland werd verboden, ook
nadat deze in hooger beroep was gegaan
bij den minister van binnrnlandschc zaken,
en dal passages, als waarop het licl van cle
Tweede Kamer, dc lieer Drop, dc aandacht
had gevestigd, in een rede van den heer
Vliegen moesten worden geschrapt, alvo
rens die mocht worden uitgezonden, dan
moet worden erkend, dat hier met twee
maten wordt gemeten.
Gaarne zouden do leden, hier aan hel
woord, vernemen, of wat betreft het hou
den van redevoeringen voor de microfoon
door ministers clcr Kroon zich ten aanzien
van de controle vooraf een bijzondere
usance heelt gevormd, of dat deze reden
ook aan dc Radio-Omroep contróle-com-
missic ter beoordccling worden voorgelegd.
Met name gold deze vraag de toespraken,
waarvan in het vorenstaande gewag is
gemaakt.
DIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJ KSCHB
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
Naar buiten
6 ct. per K.M.
Kantoor
Standplaats
Stationsplein
Hotel „Monopole"
op andere pagina's
)ü'iT I:\I.A\D
Kabinetscrisis in Bulgarije.
(Eerste Blad, pag. 2)
BINNENLAND
De tolheffing op do. rijksbruggen.
(Tweede Blad, pag. 2).
VIT Dl-N ON IK F K
Gemeenteraad van Laren.
(Eerste Blad pag. 2).
STADSNIEUWS
Dc heer Kitsch spreekt voor de Joodsche
Yrotiwcnvorccniging over „Reisindrukken
van Palestina."
(Tweede Blad, pag. 1).
Dc" R.K. Middenstand vergadert.
(Tweede Blad, pag. 1).
Medegedeeld door het. K.N.M.I. tc
De Bilt.
Verwachting: Matige, mogelijk tij
delijk krachtige, W. tot. N.Z. wind, be
trokken tot zwaar bewolkt, waar
schijnlijk regen- of hagelbuitjes, iets
kouder
De kern van het hoogc drukgebied beeft
zich een weinig 111 Zuidelijke richting ver
plaatst, dit vooral tengevolge van de zware
dalingen, welke een depressie over Scandi
navië in cle afgeloopen 24 uur in het.ge-
hccle noordelijke waarnemingsgebied ver
oorzaakte. Deze depressie, welke een laag
sten barometerstand van 722.9 m.M. te Xh'gö
vertoont, brengt langs de Noorsche kust
zwaren storm. Bovendien viel in Zweden
en Noorwegen hier cn daar vrij veel neer
slag. Abisko had 31, Ona 19 m.M.)
)e vorst verdween uit Zuid-Scanclinaviö
geheel, terwijl hij in het Noorden niet meer
dan licht of matig is. Ook over Ccntraal-
Europa werd het tengevolge van meerde
ren aanvoer van oceanische lucht wat
zachter. Over Noord-Frankrijk, ons land en
hier en daar in Engeland, werd het iets
kouder, terwijl over IJsland bij Mans met
stijgenden barometer groote afkoeling op
trad. I11 Sedisfjord daalde cle temperatuur
van pl.ni. 15 gr. C. tot 2,8 gr. C. Dc
weerstoestand ten onzent neigt tot conigc
daling van temperatuur, waarbij regen- of
hagelbuitjes kunnen ontreden.
RIJDT VEILIG!
Wie vraagt de straat voor zich
alleen
Hoe of hij er passeert.
Neemt iets wat d' and'ren
toebehoort
Verkeert dus glad verkeerd!
