4000
DE EÊMLANDEU
^WOORDENLIJST SPELLING 1934
L. J. IUYCX ZOON
Donderdag 24 Januari 1935 Uitgave: VALKHOFF Co. - Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 33e Jaargang No. 175
INSTALLATIE VAN DE
COMMISSIE
Medewerking van België
AANVARING OP HET
NOORDZEEKANAAL
Slechts geringe schade
Tel. 1788
Tel. 1738
NEDERLAND-BELGIE
AUTO-ONGELUK NABIJ
ALMELO
JAPANSCHE TROEPEN
VALLEN AAN
STAVISKY'S KNOEIERIJEN
EXEMPLAREN
TAXI TEL. 1830
Betrouwbare
onderneming
TEL. 1093 TAXI
s
op andere pagina's
Laatste berichten
Eerste Mad pag. 3
WEERVER VV ACHTING
Buitenlandsch weeroverzicht
4 uur 57 min.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand I 0.75, per
week tmel gratis vertekering tegen ongelukken) f 0.171/,.
Binnenland franco per post per 3 maanden 13.-. Afzonderlilke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS OER ADVERTENTIEN vao 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
c|kc regel meer f0.25. Llefdadlghclds-advertentlën voor dê
helft van den prijs. Kleine Advcrtentlën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regeli
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
„De minister kan tevreden zijn
over het zeer gunstige
onthaal"
u" 'S-GRAVENTIAGE, 23 Januari. lieden
j 'heeft de minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen in liet gebouw van zijn
Departement de commissie geïnstalleerd,
die in verband met de vereenvoudiging van
de schrijfwijze van dc Ncdcrlandschc taal
is benoemd met dc opdracht, een officieele
Woordenlijst samen te stellen ter vervanging
;van die van Dc Vries en Tc Winkel.
I Lid en voorzitter dezer commissie is dr.
C. B. van Haeringcn, leeraar aan een ge
meentelijke hoogerc burgerschool te 's Gfa-
.venhagc. Verder zijn leden dr. II. J. E. En
depols, rector van bet gemeentelijk gymna
sium te Maastricht, dr. J. van Mierlo, hoog-
lecraar aan bet Onze Lieve Vrouwe College
te Antwerpen cn dr. R. Vcrdcycn, hoogleer-
aar aan dc Rijksuniversiteit 1c Luik. Als
secretaris fungeert dr. II. E. Buiskool te
Au i sten lam.
Bij de installcering waren tegenwoordig
dc Belgische Gezant, do hoer Maskens en
dc lieer Baert, secretaris hij de Belgische
ipgatie.
I De minister van Onderwijs, nir. II. P.
Marchant, liccft de commissie als Aolgt toe
gesproken:
Het verheugt mij bijzonder, dat de Belgi
sche Regcering de heide taalkundigen van
grooten naam uit onze Zuidelijke taalbroe
ders heeft bereid gevonden om deze com
missie te maken tot het symbool van de
samenwerking, die wei eens, ten onrechlG
is ontkend. Met feiten is te bewijzen, dat
dc Nederlandsche regeering nimmer de be
doeling heeft gehad, liet Belgische \olk te
verrassen met een voldongen feit. Wie in
die mcening verkeeren, kennen do feiten
tl iet. De Nederlandsche regeering heeft ern
stig bétrcurd, dat baar streven naar samen-
werking door onvoorziene omstandigheden
zonder resultaat moest blijven.
Het is intusschcn een feit, dat bij het Ne
derlandsche onderwijs een vereenvoudigde
schrijfwijze is ingevoerd.
W Op zich zelf is dit verloop van zaken niet.
te betreuren. Moet eenmaal de schrijfwijze
worden gewijzigd, dan volgt Bclgié ccn an-
1 dere procedure dan Nederland. Belgiü
houdt vast aan het systeem van 1865, vol
gens hetwelk de. schrijfwijze algemeen, in
en buiten het onderwijs, bindend wordt voor
I geschreven. In Nederland heeft men dit
maal voor liet eerst bindende positicvo
.voorschriften gegeven, maar nog alleen
.voor het onderwijs en voor sommige exa
mens daarbuiten.
I-Ict voordeel van liet. Nederlandsche sys
teem is dit, dat de bindende invoering van
de nieuwe schrijfwijze buiten het onderwijs
Wordt voorafgegaan door ccn proeftijd,
Waarin men ervaring opdoet, hoe dc wijzi
ging in het onderwijs en in het vrije ver
keer daarbuilcn wordt ojjgcnomcn. Men
loopt dan minder risico wegens onzeker-
heid bij liet bindende voorschrift over de
geheelc lijn. Het grootcre risico zou Eelgic
hebben moeten aanvaarden, indien het had
moeten doen over dc geheelc lijn wat Ne
derland heeft gedaan "voor het onderwijs
Thans zal België zijn voordeel kunnen doen
met dc ervaring van Nederland. Op deze
wijze zou dc aanvaarding builen het onder
Wijs in België en Nederland kunnen samen
.vallen, hetzij van dezelfde regels, hetzij on
der afwijking daarvan.
De waarschijnlijkheid van afwijking acht
ik niet groot. Het vraagstuk is oud cn veel
bestudeerd, al zijn er, in de schrik van liet
oogenblik, nieuwe personen in de arena
verschenen, nieuwe argumenten hebben zij
giet doen hooren. En liet toegeven ter zake
van do -buigings-n, ccn doorn in liet oog
van de radicale verecnvoudigers, moet vooi
Vele onzer broeders in het Zuiden een op
luistering zijn, vooral, indien men verder
maar bedenken wil, dat de regel omtrent
de gevallen, waarin deze buigings-n ge
schreven moet worden, niets zegt omtrent
dc andere gevallen, waarin dc laai kunste
naar uit stylistisclie overwegingen een -n
zal willen schrijven.
De toepassing van de regels, binnen drie
maanden, op tenminste 7900 van dc 8500
scholen, openbaar en bijzonder, gaf- geencr-
lei moeilijkheid. Het onderwijs heeft de
vereenvoudiging, grootendecls met vreug
de en overigens zonder morren, aanvaard.
In lndië en Zuid-Afrika voorzoovcr men
hier het Ncdcrlandsch naast het Zuid-Afri-
kaansch noodig heeft met onvermengde
Lengde.. Buiten liet onderwijs neemt het
I.iihI over hand toe.
Q Er is dus alle aanleiding om thans ook
lie! verdere werk'ter hand ie nemen.
0 verdere werk zou verricht, moeten
j Worden, zoowol indien dc schrijfwijze Dc
Vries cn Ie Winkel was gehandhaafd, als
na de invoering der vereenvoudiging.
M Daarom kan ook België, geheel onafhan
kelijk van wat daar ten slotte omtrent de,
ipelling zal worden beslist, er aan mede
Hv erken.
I I-Ict betreft in dc eerste plaats de spel
ling van dc bastaardwoorden cn in verband
Ultflaarniede, die van een aantal woorden, ten
nzion w -arxnn ook bij toepassing der re
is van De Vries en Te Winkel geen ze-
^jserjicid bestaat.
IIoc ver uv.- r'Divmiissic met liet opnemen
•Aan woorden in de op te maken lijst zal
lende gevallen meer dan óóji spelling zal
aanvaarden, laat dc regeering geheel aan
haar inzicht over. Zij vertrouwt, dat uw
commissie zonder veel moeilijkheden voor
dc problemen, welke zij op haar weg ont
moet, een oplossing zal kunnen geven.
Hiermede verklaar ik dc Commissie ge
ïnstalleerd. Ik wcnsch haar een deugdelijk
en spoedig resultaat van haar" werk.
Belgiü verbindt zich niet
Dc. Belgische Gezant, de hcci Ch. Mas
kens, sprak hierop als volgt:
Jk wcnsch aan uw Excellentie mijn har-
tclijksten dank te betuigen voor de vrien
delijke woorden, die u mij cn dc Belgische
doskundigen heeft toegesproken.
Gaarne hebben wij onze medewerking
verleend aan deze commissie, die m het
bijzonder belast is met het onderzoek van
de spelling, van de bastaardwoorden de
samengestelde woorden.
Maar toch iVioct ik verklaren, dat deze
medewerking geen verbintenis insluit van
wege de Belgische regeering inzake het aan
vaarden cn het invoeren van dc hervormde
spelling.
Het voorbehoud dat dienaangaande vroe
ger gemaakt werd, blijft steeds van kracht.
Dr. van Ilaeringcn dankt
Dr. van Ilaciingcn, dc voorzillcr der
commissie, 's ministers rede beantwoorden
de, wees erop, dat Dc Vries en Tc Winkel
her voorbericht van hun woordenlijst in
1865 begonnen met te conétalccrcn, dat hun
spellingregeling ..ccn gunstiger onthaal ge
vonden heeft dan zij ooil hadden durven
hopen". Toch hebben De Vries cn Te Win
kel met hun .regeling aanvankelijk krach-
lig ten declc zelfs fel verzet ondervonden,
zoowel hij taalgeleerden als hij liet publiek.
Wanneer wij, aldus spreker, het verloop
van toen. vergelijken met wat sedert Sep
tember 1931 in Nederland is gebeurd, dan
mogen wij zeggen, dat Uwe Excellentie
over het onthaal van de door U ingevoerde
wijzigingen zeer voldaan zijn.
Om dc juiste betcekcnis voor dc huidige
oppositie le schatten, zoo merkte dr. Van
Haeringcn vervolgens op, moet mén niet
vergeten, dat de grootste activiteit wordt
ontwikkeld door iemand, die zelf wijzigin
gen heelt gepropageerd, in groolc hoofd
zaak zelfs als thans zijn voorgeschreven.
Tegenover, die oppositie, staan trouwens zoo
vele verheugende omstandigheden, dat de
minister roden heeft dc juist .aangehaalde
wóórden van Do Vries cn Tc Winkel lot
Tüsschcn dc Waterland
cn dc Flyndcrbojrg
AMSTERDAM. 23 Januari- Hedenmid
dag omstreeks half vier heeft op het Noord
zeekanaal, lei hoogte van Buitenhuizen, een
aanvaring plaats gehad tüsschcn het van
Buenos Aires icrugltfccrcndc s.s. Waterland
van dc Koninklijke HollandschcLloyd en
hot uitgaande Dcenschc s.s. Flyndcrborg
van dc recdcrij C. K. Hansen te Kopenha
gen. op weg- van Amsterdam naar Casa
blanca.
Dc Waterland kon naar Amsterdam door
varen. Dc Deen heeft ter plaatse aan den
wal vastgemaakt en zul naar dc hoofdstad
tcrugkceren voor nader onderzoek eu her
stel van dc schade. Dc Flyndcrborg heeft
averij bekomen aan bakboordzijde boven de
waterlijn. O.ni. is aan den achterkant een
gedeelte van do verschansing ingedrukt cn
ccn der davits is afgebroken. Ook dc averij
van dc Waterland, die, evenals het andere
schip diep was geladen, is van geringen
aard.
Nader wordt gemeld:
De Flyndcrborg is in dc Amstordamseho
haven teruggekeerd en ligt thans gemeerd
bij de Amslcrdamschc Droogdok Maat
schappij.
de zijne tc maken. Het zeer gunstige ont
haal, dat dc nieuwe regeling bij bet. on
derwijs is ten deel gevallen, is op zichzelf
al de belofte van dc volkomen overwinning
bij het komende geslacht.
Zoo is dan nu de tijd gekomen voor het
werk van rustige consolidatie, dat de mi
nister aan de commissie heeft opgedragen.
Dr. van Haeringcn dankte den minister na
mens de commissie voor dc gegeven op
dracht en zeide. dal liet op prijs gesteld
wordt, dat die opdracht ruim is.
Nadat Dr. van Haeringcn zijn blijdschap
uitgesproken had over het feit. dat twee
Zuid-Nederlandschc geleerden hun mede
werking hcbbciL willen vcrlecncn, besloot
hij ai In rede met te verzekeren, dat de com
missie aan dc haar opgedragen taak zich
met volle toewijding zal geyen.
(A Drif T®" CflSTSf
Érfs n./^aioimjusTiritf
^ISSOURCFs
«»STÏ« f*
rfCf»4°U^ST£EffE* f
"«OF
Binnen- en
buitenland
6 ct. per K.M.
Vraagt prijs van onze 6 7 pers. wagens
Vaste standplaats naast bet Tramstation.
Kantoor: Leusderwcg 242.
Wil dc regeering de onderhen*
delingen inzake de enclaves
hervatten?
Aan het Yoorloopig Verslag der Eerste
Kamer over dc bcgrooting voor buitenland
schc zaken is liet volgende ontleend:
Verscheidene leden hadden met belang
stelling kennis genomen van dc mededoe-
lingcn van den minister over dc Belgische
kwestie bij het mondeling debat over dit
begrootingshpofdstuk in de 1 wéedo Kaïiier.
Onder den indruk van pijnlijke ervaringen
in het verleden vonden deze leden evenwel
aanleiding tot het uitspreken van dc stelli
ge verwachting, dat hij cventuccle nieuwo
onderhandelingen het huidige kabinet de
uitspraak, tijdens dc verkiezingen door zijn
leider gedaan, dat geen verdrag zou wor
den gesloten, hetwelk niet in Nederland
„op nagenoeg algcmccnc instemming reke
nen kon", /ou gestand doen. Voorts had
het dezen leden aangenaam getroffen, dat
er volgens den minister aan Belgisch
kant groolc geneigdheid beslaat tot toena
dering.
Sommige leden wcnsch Ion de aandacht
tc vestigen op de talrijke Belgische encla
ves, welke in hel Zuiden van Noord-Bra
bant, in de omgeving van Baarlc Nassau,
bestaan. Deze enclaves, meer dan 40 in ge-
tal, welke dagteekenen van de afscheiding
van België, zijn broeinesten van smokkela
rij cn veroorzaken agcI lust aan dc grens-
beambten en de politie. Deze leden meen
den tc weten, dat reeds vroeger overleg is
gepleegd Piet dc. Belgische regeering om aan
dezen ongezonden toestand een einde tc
maken en zij zouden gaarne vernemen of
de Regeering bereid is, dit overleg, dat in
1915 door den oorlog schijnt te zijn gestuit,
weder op tc vatten en, voorzoover van haar
afhangt, een bevredigende oplossing van
dit euvel te hcvordcreiï.
Belgische ambtenaren protesteeren te Brussel tegen dc vermindering hunner
salarissen.
Dc bestuurder ücdood, twee
inzittenden licht gewond
U.MF.LO. .23 Januari. IIcdcijpvoiul te
circa half zeven liad op den straatweg-van
Almelo naar Borne, nabij dc buurtschap
Zinderen een ernstig aulo-oiigcluk plaats,
dat aan den lieer D. Knoei, lceihandelaar
tc Enschede, hot leven heeft gekost.
Op dat tijdstip reed op genoemden weg
de vrachtrijder Wooldrik uit Oldcnzaal mei
cenigc wagens, beladen met hoornen. Hij
hoorde plotseling een geweldigen slag ach
ter zich cn bemerkte, dat ccn auto tegen
don achtersten wagen was gereden. De ge
volgen waren ontzettend. De auto was van
voicn geheel in elkaar gedrukt en <le be
stuurder zat bekneld achter, liel geheel ver
bogen stuur. Mét ecnigc móeile slaagde
men erin. den ongelukkige te bevrijden, die
daarop werdbinnengebracht in een nabij
zijnd hoerenhuis,. Twee genceshecrcn. die
spoedig ter plaatse waren, konden slechts
den dood van liet slachtoffer constatocren
Met stoffelijk overschot is overgebracht
naar liet ziekenhuis te Almelo.
i'it liet onmiddellijk ingestelde politie
onderzoek is-gebleken, dat de vrachtwagens
geheel ter rechterzijde van den weg reden
cn dat zii van reileclorcn waren voorzien
De verdere inzittenden van de auto, me
vrouw Knippers uit. Borne, die verwendi
gen aan gelaat en heen had bekomen en
haar zoonljé, dat aan het, gezicht gekwetst
was, konden gemakkelijk uit den wagen
worden gehaald. Na te zijn verbonden 'zijn
PEKING, 23 Jan. (V.U.) Dc Cliincesclie
avondbladen melden uit Kalgan, dat vier
Japansehc vliegtuigen hedenmorgen zeven
hommen hebben geworpen boven den
ouden palisadcnmur in bol gebied Aan
Tsjahar. Om I I uur zei te een artilleriebom-
bardement in en om 12 uur begon dc aan
val van de Japansche infanterie op Toesji-
koc cn dc Groolc Chinccsthc Muur.
ENGEL3CHE TRAWLER IN NOOD
LONDEN. 23 Januari. (YD.) I)c Kugcl-
sche 349 ton metende trawler ...Tcria" uil
Grimsby verkeert aan dc Noordkust van
IJsland bij dc Bi ei da fjord in nood. liet
roer is onklaar geraakt en hel schip dril ft
rond in een hevigen 'storm. Andere is-
schcrsschepcn trachten assistentie le vcr
lecncn.
HET ONDERZOEK BIJ DE GEMEENTE
's-GRA\ ENHAGE, 23 Jan. Naar aan
leiding van in de pers verschenen belich
ten, als zou minister De Wilde aan dc ge
meentebesturen verzocht hebben, hem een
opgave te verstrekken van dc tegenwoor
dige salflrissen, toelagen, kortingen enz.,
benevens van liet aantal ambtenaren,
werklieden e.a. in gemeentedienst, 'wórdt
van bevoegde zijde medegedeeld, dat zulk
een verzoek uitsluitend die gemeenten be
treft, welker bijzondere finanpieele om-
«fnnrliffhodon rlpartne aanleiding geven.
In antwoord op liet verzoek der enquête
commissie •heeft, aldus meldt Reuter uit Pa
rijs, dc minister van justitie meegedeeld, (lat
de Fransche spaarders bij de zaak-Stavisky
om cn nabij 47 milliocn francs hebben ver
loren.
AUTO-ONGELUK BIJ V/UESTWEZEL
ANTWERPEN, 23 Jan. (V.D.) Een auto,
bestuurd door den lieer Walraven uit Rot
terdam is tc Wuestwezel-Gboreind, doordat
de bestuurder wilde uitwijken voor een
hónd, tegen een boom gereden. Ook werd
nog ccn voorbijgangstcr aangereden, die
ccn beenbreuk bekwam en naar het zie
kenhuis moest worden vervoerd. Van dc
inzittenden van de auto werden dc heide
schoonzusters van den heer Walraven, mcj.
Marg. cn I. Schrauws, eveneens uit Roller-
dam, gekwetst. Eén der heide dames be
kwam ccn breuk in ccn der handen.
DE IJSSELBRUG BIJ WESTERVOORT
ARNHEM, 23 Januari. In den loop
van dit jaar zal de vaste bi ug over den
I.Tssel bij West.crvoort, wel bekend bij hen,
die daar Ier plaatse dc Nedcrlaridscli-Duit-
schc grens passecren, belangrijk verbroed
worden. De rijweg is thans slechts 4J-- Me
ter breed. Er zullen rijwielpaden builen do
brugbogen avorden aangelegd en de rijweg
zo If zal aanzienlijk Worden verbreed.
Het is niet. onwaarschijnlijk, dat dc Arn-
hemsche schipbrug na het openstellen van
dc vaste brug over den Rijn bij Arnhem,
tijdens dc werkzaamheden aan de lJsscl-
hrug naar Westervoort zal worden verlegd
om daar tijdelijk dienst te doen
DE VOORGESTELDE TOLHEFFING
ARNHEM, 23 Januari. Onder voorzit
terschap van den Commissaris der Koningin
in dc provincie Gelderland, Mr. S. Baron
van Heemstra, heeTt hedenmiddag in bet
Provinciaal Huis, hier ter stede, een conic-
rentie plaats gehad lusschen dc colleges
van B. on W. van Arnhem on Nijmegen on
Let college van Gedeputeerde Slaton van
Gelderland. i:i welke vergadering beraad
slaagd is over bet voornemen der regeering
om op onze grootc vcrkccrsbruggcn tol te
•gaan beffen.
Besloten Avcrrl. bij den Minister van Wa
terstaat ad interim voor de beide gemeen
tebesl.uron en voor bet Provinciaal Bestuur
een audiëntie aan te vragen.
Van bel verloop van deze onderhande
lingen zal het afhangen. Avclkc stappen dc
drie instanties, a'.order zullen doen.
BELEEDIGING IN „DE TRIBUNE"
AMSTERDAM, 23 Jan De Vierde Ka
mer dor Ai r. Rechtbank veroordeelde van
daag den 30-jarigen havenarbeider P. J. D.
wegens lieleediging tot drie maanden ge
vangenisstraf.
Verdachte bad in dc „Tribune" een arti
keltje geschrcAon, waarin hij een curator
er van beschuldigde oen boerin voor der
tien koeien Ic hebben bestolen.
Bij verstek bad de rechtbank hem tot
zes maanden veroordeeld, hij was van dit
vonnis in verzet gekomen. Als verdediger
irnrl nn mi'. P. van 't Hoff Stolk.
DIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJKSCHB
GECONTROLEERDE OPJAAG VAN
Naar buiten
6 ct. per K.M.
'0**$ n
Kantoor
Kamp 41
Standplaats
Stationsplein
Hotel „Monopole"
BINNENLAND
IIoc dc Snip naar dc West vloog.
(Tweede Blad, pag. 3.)
Dc rijkswaterstaat. cn do kanaalplanneu.
(Tweede Blad, pag. 2.)
SPORT
Zwaluwen cn Bondsclftal winnen resp.
van Roode Duivels cn Queens Park.
(Derde Blad, pag. 1).
STADSNIEUWS
S oorstel van B. cn W. betreffende een
voorzuivcrings-installatic bij den Reini
gingsdienst.
(Tweede Blad, pag. 1).
Wijziging van dc conccssie-voorAvaardcn
vaii den Stadsautobusdienst.
(Tweede Blad, pag. 1).
Een documentaire film van onze stad?
(Tweede Blgil, pag. 1).
Derde Lustrum van II. X Hegeraat.
TAvccde Blad, pag. 2).
Een keurige uitvoering van Excelsior.
(Tweede Blad, pag. 1).
De heer J. A. Maas, oud-adj. directeur
van Zandbergen, overleden.
(Tweede Blad, pag. L)
Medegedeeld door liet K. N. M. I. tc
De Bilt.
Verwachting: Matige tot krachtige
Z.W. tot W. wind, betrokken tot
zwaar bewolkt, waarschijnlijk cenigc
regen, zachter.
Dc kern van het boogc drukgebicd beeft
zich weer verder Zuidwaarts teruggetrok
ken. Een nieinve depressie met sterke baro-
ineterdalingen vertoont zich bij IJsland. Zij
doet baar invloed reeds bij Schotland gel
den, aangezien de barometer ook daar flink
dalende is. De depressie over Scandinavië
trekt Oostwaarts af, zij wordt gevolgd door
ferme luchtdruk-stijgingen, welke echter
wel weer spoedig in dalingen zullen over
gaan.
Over vrijwel geheel Scandinavië, Oost-
Duitschland, Polen en langs dc verdere.
Oostzeekust Avaait het flink uit het NAV.
lol W. Over liet Zuidelijk gedeelte van het
waarnemingsgebied is bet mistig weer, met
in het Zuiden van ons land cn België
cenigc nevel.
Dc vorst nam over Zuid-Dull.sch land,
Zwitserland en het aangrenzende deel van
Frankrijk Avccr wat af. Over Scandinavië
werd het iels kouder, doch slechts over
Lapland was dc vorst matig. Neerslag van
betcekcnis viel over Schotland, Zweden en
Noorwegen. Er mag voor onze omgeving
toenemende wind, met kans op eenigen
regen cji stijging van temperatuur ver
wacht worden.
LANGESTRAAT 49-51 - TELEFOON 190
LIKWIDATIE
HANDWERK AFDELING.
Alle Haak-, Brei- cn Borduurgarens
voor een heel klein prijsje.
Deze worden niet langer nacMmudcn.
