DE ËEMLANDEQ
NEDERLAND IN DE CRISIS
4000
ckuMm
L. J. LÜYCX
B/laaiulag 28 Januari 1935 Uitgave: VALKHOFF Co. - Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 33e Jaargang No. 178
REDE VAN MINISTER
COLIJN
MOTORRIJDER TEGEN
BOOM GEREDEN
Tel. 1788
Tel. 1788
TAXI TEL. 1830
Betrouwbare
onderneming
TEL. 1093 TAXI
Ka,"P 41
op andere pagina's
Laatste berichten
Eerste blad pag. 3
5 uur 3 minuten
TAXI
TAXI
TAXI
TEL. i2io TEL. 1210
TEL. 121 o
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS
pci 3 tnaaodcD vooi Amersfoort 2.10 pet maand 1 0.75, per
wce^ (met grails verzekering tegen ongelukken» 0.171/,.
Binnenland franco per posl per 3 maanden (3.-. Afzonderll|lct nummers 10.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 51J
DDI ie nfD AiH/PflTFMTIFN I—regels I 1.05 mei inbegrip vnn een bewi;snumnief
rillJO Utn HUVCn ,|kt regt| m«, I0 25 Llc[dadlghcld».odvcrlcori<D voord*
helft van den pri|s. - Kleine Advertentltn „KEITjES bi) vooruitbcrallng 1-5 regel»
50 cent elke regel meer 10 een!, driemaal plaatsen I I.—. Beivlisnummei citra f 0.05
Verhooging van de geslonken volks»
welvaart, niet van herstel van
clc vroegere welvaart
Ons volk: schouder aan
schouder
Aan eon koffie maaltijd, in Krasnapolsky,
van de leden van de (irooto Club-Doctrina
en de Industriccle Club, welke koffiemaal
tijd door een 500 'eden, vertegenwoordigers
van handel, scheepvaart en industrie-,
geld- cn bankwezen werd bijgewoond,
heeft de ministerpresident, dr. II. Coliin,
Zaterdagmiddag gesproken over de vraag*
Wat kunnen wij doen en wat moeten wij
laten, om onze ingezonken volkswelvaart
te verboorren.
De minister begon met erop den nadruk
te leggen, dat hii zou spreken over verhoo
ging van dc ingezonken volkswelvaart cn
niet over overbrugging. Overbrugging doet
de gedachten rijzen aan den oever, die even
boog is als de andere; herstel van «le
volkswelvaart onderstelt terugkeer naar de
toestanden van voorheen, en in dezen te
rugkeer heeft spr geen geloof.
Spr, ging dan' cer^r na do oorzaken en
het karakter van dc depressie, waarin wij
op bet oogonblilc verkeeren.
Sommigen maken zich van dil vraagstuk
wat al le gemakkelijk af door eenvoudig
te verwijzen naar dc gevolgen van don
wereldoorlog; anderen werpen de schuld
op dc weinig-doordachte vredesverdragen;
dorde huoden vast aan de gedachte van
een der gewone cohjiiclmirhólten. die in
hftt oeconomische leven regelmatig terug
keerden, al geven zij toe, dat die holte dit
maal lang en diep is.
Niets van dit alles is heclcmaal onjuist,
maar evenmin is alles iuist
Men moet niet buiten beschouwing laten
de belangrijke fundamcnleele wijzigingen,
onectredcn in het productieproces van de
wereld, welke wijzigingen zich reeds vóór
den oorlog manifesteerden.
Fundamenteele wijzigingen
Voornamelijk in de la ,'sle helft \an de
life eeuw h'eeft de wereldeconomie zich ge
kenmerkt door de ontwikkeling van de
buitcn-Europccsche gebieden met behulp
van Europeesfb kapitaal, intellect en ten
dcele Europeescbc werkkrachten. Een bef
fend voorbeeld daarvan leveren dc Ver
ecnigde Staten \an Amerika. Aanvanke
lijk was Amerika weinig anrlcs dan de le
verancier van grondstoffen en voedings
middelen, waartegenover stond, dat do
bèvolking van Amerika in hare industriec-
le behoefle voorzag uil de Europeesche
landen. Omtr-mt 1000 had zich do indus-
trieele ontwikkebog reeds ontplooid. 21
pet. van clc Amerikaansche productie was
uitvoer geworden, nat betreft de nawerk
te producten. En dat proces zette zich£mct
enorme snelheid voort. In het midden van
de iaren van 20 was het percentage reeds
gestegen tot 12.
Een tweede voorbeeld, dat misschien nog
sterker spreekt, is Japan. Tn 1000 telde dat
land als industrieel producent nauwe
lijks mee. en dc uitvoer uit Japan had dan
ook nagenoeg niets te betcekenen. In 1014
bedroeg de productie van de metaal-indus
trie in Japan al rond 00000.000. was de
chemische industrie reeds in slaat om
voor 150 millioen tc producccren cn was
de waarde van «Ie texliel-goederen produc
tie reeds 000 millioen. Daarna komt. mede
lengevolge van den invloed van den oor
log dc ontzaggelijke versnelling.
Natuurlijk had een dergelijke industrie
exnansie. die ver uit ring boven de behoefte
van liet eigen land. ook invloed on den
uitvoer. Terwijl van 1911—1020 Engeland,
dat de voornaamste exnnrtenr was naar
de Aziatische land m. ziin uitvoer naar
Azië met slechts 11 pet. zag toenemen,
nam de uitvoer van Japan met 3CQ pet.
toe.
Ziehier omstandigheden, welke aanwezig
zouden zijn geweest ook zonder den oor-
i log.
I Spr. stelt er priis op. Ie verklaren, dat
dit goene wiisheid is. ontstaan n& de fei-
i ten. Hij heeft hierop reeds gewezen, in No
vember 1022, in de Statpn Generaal.
Nu de vraag, welke tendenzen ziin uit
hef voorg.onnrjft "-eboren?
Wat moeten wij nu doen? Welke gedrags
lijn moet Nederland volgen te midden van
deze. verwarrende, tijden, om van de volks
welvaart te redden wat er te redden is.
Ter beantwoording van die vraag gaf sp*-
als uitgangspunt eerst cijfers betreffende de
productie van 19131031 en voor die van
192K—1931.
Vergelijkt mep de cijfers van 1931 met die
vnn 1913 dan had Nederland een betere
i p'anfs dan de andere landen, maar als men
j z.e stelt tegenover 1923 dan ziet men, dat dc
achteruitgang van Nederland grooter is. Al
leen België staat dan op lager peil.
Als wij nu in het licht van deze waar
heid vragen: Wat moet. Nederland doen?
dan kan ten antwoord worden gegeven, da'
drjp ernstige middelen worden anngepre
zen- le protectie, ?c ordening van het be
drijfsleven en .3e devalulic van onze. munt.
Protectie?
De voorstanders van een sterke b^schcr
mingspolitiek stellen zich op het stand
punt: daar liet buitenland onze producten
niet meer wil hebben, moeten wij voor eigen
productie onze binnenlandschc markt reser
veeren door hoogc heffingen, waardoor de
buitenlandscho goederen aan do grens ge
weerd worden.
Spr. zal niet ontkennen dat ook wij, on
der de gegeven omstandigheden, verplicht
zijn meer aandacht tc schenken aan do bin
iienlandscho markt Dat kan op twee wij
zen. Vooreerst door een stelsel van contin
genteermg, en ten tweede door heffing van
rechten aan dc grens. Spr. stelt hierbij voor
op, dat Nederland onder alle omstandiglie
den moet blijven uitvoeren. En daarnevens
wijst hij erop, dat handel en scheepvaart
een groot deel van onze volkswelvaart
schragen. Do huidige regeering heeft daar
om den \\eo der contingcntccring gekozen.
Nieuwe tendenzen
In de eerste plaats heeft zich èn nationaal
cn in den zin van groepsvorming een stre
ven ontwikkeld, dat er op gericht was, om
langzamerhand het occonomisch wereldge
bied te verdeden in sferen van oeconoiui-
SQlien invloed. En die groepsvorming be
gint zich eiken dag sterker af te teekencn.
Spr. noemt in de eerste plaats de groep lius-
land, bevattend 150 a 2ÜU millioen zielen,
dio zich als een eigen ooconomische unit
heeft gevormd. Dan liet gelieclo Britschc
wereldrijk, dat evenzoo bozig is ccn eenheid
te vormen voor eene bevolkingsgroep, die
300 millioen zielen omvat. Ecu derde groep
is bezig zicli le vormen, onder leiding van
Japan, op Aziatisch gebied. En ofschoon er
enkele teekencn zijn, uit welke wij wellicht
mogen afleiden, dat men in Amerika ccn
open oog krijgt voor de nadceligo gevolgen
ervan, blijft men tocli geneigd te denken
aan de vorming van ccn vierde groep, die
van do Ycreonigde Staten van Noord-Amcri-
ka. En daartegenover staat niets anders dan
een verbrokkeld Europa, dat ophield do lei
dende factor tc zijn in de wercld-oeconomic.
cn dat in dezen geweldigen tijd niets beters
weet te bodenken, dan zichzelf verder tc
vcrtcere» in occonomisch nationalisme.
Er ziin er die dezen toestond hebben voor
zien. Spr. denkt aan Briand. die getracht
hoeft iels te bereiken in de richting van
nauwere aaneensluiting van de Europeesclie
staten. Op de eerste vergadering, die in Ja
nuari 1930 te Genêve gehouden werd. onder
leiding van Briand, was spr. door hein uit-
gonoodigd. ter inleiding, een referaat te
houden over den oeconomischcn toestand
in de wereld, en Europa. Spr. voldeed aan
dat verzoek. Alle ministers van buit ent anVl-
sclic zaken wai'en er. Toen spr. zijn referaat
gehouden luid. stond «Ie Engeiscbe minister
van Buitenlandscho Zaken. Henderson, op.
en verzocht verdaging van de vergadering,
ton einde de aanwezigen in dc gelegenheid
te stellen de inleiding te overdenken. In de
volgende vergadering stond een der minis
ters op (bet was die van Zuidslavië), en
ondei-sebreef bef referaat door sterk protec-
lie aan te bevelen. Kn de andere ministers
gingen huiswaarts cn deden wat «leze had
aanbevolen.
Ordening van 't bedrijfs
teven
En nu het tweede middel: de ordening
van hoi bedrijfsleven Nu reeds moet epr
zich daarmee, meer dan hem lief is, bez.g
houden. Maar, bet spreekt vanzelf, als er
veel tc veel wordt voortgebracht moet er
iets gedaan worden orn de pro dux: tie
beperk-n Internationaal geschiedde 1-it
reeds met thee. tin en rubber. (Jok noth
maal is dat noodig. Maar daarom gaat
het niet.
Er zijn sterke stroomingen in den lande
dio het begrip ordf.iim«g zóó opvatten, dit
elke groep voor zich het groepsbelang in
banden moet krijgen en dat hiervoor aan
die groepen wetgevende bevoegdheid moei
worden gegeven, welke voor allen bindend
moet zijn Tegen die groepsvorming beef!
spr. een overwegend bezwaar, omdat hij
niet gelooft, dat het gemeenschapsgevoel
hierbij boven het eigen belang zal worden
gestel 1 Ook wonlt bepleit dat de overhê'd
zelve deze ordening tot stand zal brengen
Maar dit zou hcteekènèn slaatselavernij
voor het bedrijfsleven. En daarvan, heef'
spr nog nimmer iets goeds in de wereiJ
gezien! (Aoplausl.
Spr. blijft van oordeel, dat wij onze
scheefgetrokken toestanden recht moeten
zetten en moeten waken voor de belangen
van de algemeene volksgemeenschap. Spr.
blijft van oordeel, dat we in ons bcdrijfs
leven de persoonlijke befcekenis van de
captains of industries niet kunnen ontb«-
ren (applaus) en dat wij daarom bij het
vraagstuk, dat ons op liet oogenblik zoo
zeer ir.. beslag neemt, met dubbele voor
zichtigheid te werk zullen moeten gaan
De overheid zal zich daarbij bchooren tp
laten leiden door het algemeen belang van
do volksgemeenschap.
In de derde plaats: do devaluatie! Men
verwacht hiervan verbetering van do pu
sitie vnn onzen export; wij zullen heet
het bij lagere waarde onzer munteen
beid meer kiv.ncn leveren, beter kunnen
eoncurreeren cn althans voor het gelever
do meer guldens ontvangen.
Spr. vraagt daartegenover: Wie waar
borgt, dat wij meer zullen kunnen levoren?
Tiet contingeptecringssysteem b* geen Np
derlandsclie uitvinding. Dat bestond vroe
ger al in nr.rlpre landen, en wordt daar
met vee» meer kracht gehanteerd, met nol-
ging lot toeneming ervan.
Zeker, rncn zal voor het geleverde meer
guldens ontvangen, maar wie brengt die
meerdere guldens op? In laatste instantie
wordt de meerdere last afgewenteld oi»
den consument.
Een tweede argument is. dat devaluatie
zoo gemnkkeliik is om van schuld af fc
komen Inderdaad. Maar men stelt h*t
waf nl l.o eenvoudig voor. als men zich
hiertoe bepaalt. Devaluatie zal alleen maar
voordeel opleveren, als dc prijzen stilgen
Is cr dan niemand, die van devalu#at!e
Dr. PI. Colijn
voordeel hebben zal.' Zeker, maar het is vol
maakt onzeker wie bij dit proces de koe*
zal krijgen, oh wio de gard.
Wat de devaluatie betreft, merkt hij nog
op, dat niun. daarvan onmogelijk mot ze
kerheid de grenzen kan bepalen.
Spr blijft van mconing, dat door nier»
aannemelijk is gemaakt, dat devaluatie
anders dan tijdelijk on voor enkelo be
paalde groepen voordoe! brengt, en hij bc
toogt, dat de nadoelen ontstaan voor alle
kleino spaarders, en voor allen dio nog
pas, vertrouwend op het woord der regoc
ring, bijna 15 millioen guldon van oin*-
publieke schuld hebben geconverteerd, ten
einde aldus de lasten van de publiokc 11
chamcn te verlagen. Spr. is afkcerig van
elko gedachte van opzettelijke devaluatie
al kan men natuurlijk niet zeggen, dat wij
nooit gedwongen kunnen worden van h-*l
goud af te gaan, als de wereld om on.*
heen ineenstort. Maar op het oogenblik I"
er geen afdoend argument om in dit op
zicht ccn anclcrc politiek tc volgen (ap
plaus).
Wij moeten doorgaan, en als 't mogelijk
is in iets sneller tempo, met het nastre
ven van de noodzakelijke aanpassing. Spe.
hoopt, dat in den loop van dit jaar blijken
zaJ, dat de regeering do mogelijkheid hectt
gezien om zelf met verlaging van enkel**
nulliocncn aan lasten een aanvang to ma
ken. Daarnaast is eerste cisch, dat men
r.iiet alles verwacht van de regcering. Geen
enkele regeering. ook niet eonc bestaande
uit do tien knapsto mannen van Neder
land*. zou ons gehcolo economisch leven
In eeivs kun.ncn redden. Medewerking is
noodig van den eersten tot den S-miKioon
sten .Nederlander. Schouder aan 6cliouder
moeten wij dc moeilijkheden overwinnen.
AHem dan ko.nen we er. Anders plot! Als
de regeering zich slechts heeft te verwe
ren tegen allerlei aaovajlen, kan zij geen
constructies cn arbeid leverei). Slechts sa
menwerking kan redding brengen, voo-
zoover wij liet op ml ionaal gebied zelf
kunnen doen. En uiteindelijk zal verbe
tering moeten komen uit in.ternationale
samenwerking, i.vit herstel niet van hel
vrije ruilverkeer, maar van vrijer ruilver
keer
Dat is dus de gedachte, ncogclegd in hei
verdrag van Ouchv Europa zal zich al
leen kunnen staande houden als alle lar.
den zich tot een groep vereenigen, waai
binnen liet vrije ruil verkeer hersteld word'
Met. Gods hulp zal dan ook voor ons de
dag a"inbreken, waarop de welvaart te
rugkeert. niet «lic van het verleden, maa.
dio ccn redelijk bestaan verzekert nan. al
le Nederlanders. (Langdurige tocjuichin
gen).
Staand brengt men aan minister Coiij.»
een ovatie.
De heer D. Goedkoop, voorzitter van de
Industriccle CIiïj. sprak een woord var.
dank lol den gast.
Hijzelf en clc cluorijder vrijwel
onmiddellijk overleden
Twee Utreclifsche slachtoffers
MAARSSEN, 27 Januari. Zater»
dagavond heeft op den Amsterdam»
sclicn straatweg alhier een ernstig
ongeluk plaats gehad, waarbij twee
personen het leven lieten.
Tusschcn half negen en negen uur is op,
genoemden weg een motorrijder, na eerst
in hotsing te ziin gekomen met ccn jonge
man, die met een fiets in de hand langs
den weg liep. tegen ccn boom gereden. De
motorrijder, de 24-jarige Van Laar uit
Utrecht, werd hii de botsing vrijwel op slag
gedood; de op de duo gezeten 26 jarige De
Bruin, eveneens uit Utrecht, overleed en
kele oogenhMkken na het ongeluk.
De stoffelijke overschotten van de heide
slachtoffers zijn naar het lijkenhuisje van
de Algemeene Begraafplaats te Maarsse.n
overgebracht cn in den loop van den Zon
dag naar hm) woningen. Beide slachtoffers
waren ongehuwd.
De motorrijder kwam uit de richting Am
sterdam en was op weg naar Utrecht
De jongeman, die met de motor in aan
raking was gpkonien, bleef ongedeerd.
Binnen- cn
buitenland
6 ct. per K M.
Vraagt prijs van onza 6 7 pers. wagens
Vaste standplaats naast bet Tramstation.
Kantoor: Lousderwcg 242.
MOORD TE ZOETERWOUDE
Door den broer van zijn meisje
om bet leven
gebracht
Twaalf messteken toegebracht
ZOETERWOUDE, 27 Januari.
Het anders zoo rustige plaatsje Zoc*
tcrwoude is vanavond in beroering
gebracht door ccn moord, welke te
ongeveer negen uur gepleegd werd
in een woning aan den Hoogcn Rijn"
dijk.
Het slachtoffer, de ongeveer 25*
jarige los*\verkman uit Leiden, van
P., werd door ccn broer van bet
meisje van KI. met wie hij sedert
eenigen tijd tegen den wil van haar
familie omgang had, in den gang der
woning van dc familie v. K. door
een twaalftal messteken zóó ernstig
gewond, dat hij tijdens het transport
naar hei Academisch Ziekenhuis te
Leiden, aan de gevolgen is over*
leden.
Tc ongeveer negen uur vervoegde v. P.
zich aan de woning van zijn meisje, dat hij
te Leiden, waar zij als dienstbode in be
trekking is, had leeren kennen. Zijn klop
pen aan de deur werd eerst niet beant
woord. v. P.. die wist, dat de familie thuis
was, bleef in de nabijheid van dc woning
en probeerde nog ecnige malen toegang
tot het huis te krijger». Inmiddels had de
familie v. K. van zich laten hooron en na
dat over en weer scheldwoorden waren ge
wisseld. werd v. P. toegelaten
lil den gang van de woning werd hij
evenwel door den 23-jarigen broer van zijn
meisje verrast. Deze man had zich gewa
pend met een slagersmes achter de deur
opgesteld en toen v. P. binnen kwam, werd
hij overvallen. Door een groot aantal mes
steken dr. dc Bruijn uit Leiderdorp, dio
spoedig gewaarschuwd was, constateerde
een twaalftal werd hij onschadelijk ge
maakt. Hevig bloedend zeeg dc Leidenaar
ineen. Dr. de Bruijn gelastte overbrenging
r.aar hel Academisch Ziekenhuis, te Lei
den, doch onderweg stierf do man aan dc
bekomen wonden.
v. K. Jr. en zijn vader, een 52-jarige los
werkman, ziin door do politie gearresteerd
en naar Leiden op transport gesteld.
Prof. BARTH TE UTRECHT
Naar wij vernemen komt
prof. dr.. Karl Barth gedurende
de komende maanden hier ter
stede een cursus geven in dog»
matiek. Deze colleges, welke zul»
len gegeven worden in het Ge»
bouw voor Kunsten cn Weten»
schappen, zullen alleen toe»
gankelijk zijn voor theologische
studenten en predikanten cn
binnen veertien dagen een aan»
vang nemen.
NOODLOTTIGE AANRIJDING
APELDOORN. 26 Januari. Dc 23-jarige S.
Huisman uit Zutfcn die Woensdagavond
het slachtoffer was geworden van een auto-
ongeluk op den AmeisfnOrtschcriwcg is lie
den in het ziekenhuis alhier aan de beko
men verwendingen overleden.
ENGELSCH STOOMSCHIP ZONDER
STUUR
TERSCHELLING, 27 Januari. Het En-
gelsche s.s. „Asiatic" drijft met een gebro
ken schroef dichtbij de. F.ierlandsclie gron
den. T-Tef srliin is 3741 ton grool en op weg
van Odessa naar Hamburg. De sleepboot
„Holland" van de rcederij Doo^sen cn de
..Drente" van Wijsmucller zijn ter assisten
tie uitgevaren.
Tn verband met het slechte weer en de
hooge zee zal liet schin te Den Helder wor
den binnengebracht. Vandaar zal het bij
eoed weer naar Hamburg worden ge
sleept
LANGESTRAAT 49-51
TELEFOON 190
STOFFEN AFDELING
COUPONS
Mantelstoffen, Flnwee'cn. Wollen Stoffen.
Zijden Stoffen.
Heel Goedkoop.
DIT BLAD HEEFT EN DAGELIJKSCUê
GECONTRO LEER DB OPIAAC. VAbl
EXEA1FLAREN
Naar buiten
Hfary 6 ct. per K.M.
Kantoor
Standplaats 0/
Stationsplein fyfi"
Hotel „Monopolc"
BUITkNL.iS'n
Overleden Sanchez Gucrra, oud-niinistcr
president in Spanje.
(Eerslo Blad pag. 2).
UIT DEN OM 1 RHK
Gemeenteraad van Soest.
(Tweede Blad, pag. 3).
STADSXtEUWS
Teraardebestelling van den heer Maas.
(Derde Blad pag. 1).
Het derde lustrum van II. J. IIcgcraat
herdacht.
(Derde Blad pag. 1).
Veel belangstelling voor den liefdadig-
hordsavond voor dc slecht hoorenden.
(Derdo Blud, pag. 1).
SPORT
Bodegraven wint van Amsvordc niet i—2.
(Tweede Blad pag. 1).
A.P.W.C, klopt B red erodes met 32.
(Tweede Blad pag. 1).
Een magere opgst voor do A.M.ILC. j
(Tweede Blad pag. 1).
tup
WEER VERWACHTING
Medegedeeld door liet Kon. Ned.
Met. Instituut te dc Bilt.
Verwachting: Meest zwakke wind,
aanvankelijk uit. O.-richtingen, later
mogelijk veranderlijk, nevelig lot
half of zwaar bewolkt, aanvankelijk
weinig of geen neerslag, lichte tot
matige vorst des nachts, overdag
lichte vorst tot om het vriespunt.
Hoogste barometerstand 772.3 te Valentia
Laagste barometerstand 719.6 tc Janmavcn
Goedkoopst
meest oudst en vertrouwdst
adres
