A S JWM AMERSFOORTSCH DAGBLAD VERZET TEGEN MIN. DE WILDE „AVIOLANDA" GEPASSEERD? HET SPELLINGSVRAAGSTUK Donderdag 21 Maart 1935 DE WIJZIGING VAN DE KIESWET Spelling und kein Ende! HAVIK-41 TEL-292 /LIJTERU De bestelling der 14 Douglas-vliegtuigcn TWEE ADRESSEN Gedragslijn der bijzondere gymnasia PARLEMENTAIR OVERZICH'! De eisch: driemaal den kies; deeler van vele zijden afgekeurd TWEEDE KAMER DEN HAAG ^0 Maart. Jhr. De Geer (C.II.) heeft den eisch, in Minister De Wil de's wetsontwerp voorkomende, dat een partij drie maal den kiesdeeler aan stem men moet behalen, alvorens een vertegen woordiging in de Kamer te kunnen krij gen, ongrondwettig genoemd. Hij acht don kiesdeeler (d.i. het aantal kiezers, gedeeld door het aantal zetels) de incarnatie van de. door de grondwet geëischte. evenredige vertegenwoordiging. Ir. Bongaerts (R.K.) vindt den eisch r.iet. ongrondwettig, maar op dit punt hehoort hij. naar hij zelf ver klaarde. tot een minderheid in zijn fractie. Overigens moet ook volgens hem de regee- ring zelfs de schijn vermijden van in strijd met de grondwet te willen handelen. De heeren De Visser (CP.). Sneevliet (R.S.), Zandt (S.G.), en Vervoorn (Platte'and), deden den minister allen verwijten in ver band met onze constitutie, sprekende van een op zijde schuiven, van schennis, ja. van verkrachting van do grondwet. Alleen .«le heer Van den Heuvel (A.Rverdedigde krachtig het standpunt van den partijge noot-bewindsman. dat de evenredige verte genwoordiging betracht blijft, als een mi nimum van driemaal den kiesdeeler wordt geëischt. Een andere anti-revolutionair, prof. Visscher, heeft gisteren het wetsont werp scherp bestreden, maar de groote meerderheid zijner fractie is het met den hoer Van den Heuvel eens. Ir. Bongaerts heeft voorgesteld om het land voor de Tweede Kamer-verkiezingen in vier districten te verdeelen. Jhr. De Geer acht het districtenstelsel niet in strijd met de grondwet, maar gevoelt wel als bezwaar, dat hierhii de evenredige, vertegenwoordi ging minder goed tot haar recht kom* en niet elke stem, waar ook in het land uit gebracht, even veel waarde heeft. Ir. Bon gaerts heeft nu als de mcening van de meerderheid ziincr fractie betoogd, dat, als regeering en Kamer het mot elkaar t'«-u kunnen worden op den grondslag van l'.-jt districtenstelsel, de Kamer liet wetsontwerp in dezen zin gewijzigd, zou moeten goed keuren. Intusschcn heeft de heer Drees (S.D.) een krachtige bestrijding van het districtenstel sel geleverd. (Hierbij wordt \oor elk dis trict een kiesdeeler vastgesteld cn dc stem men van een district kunnen niet op een ander district overgaan). Voor dc kleine partijen wordt liet bij het districtenstelsel moeilijker, een zetel te winnen. Voor haar aldus de heer Drees, geeft het geen zuivere oplossing; voor dc middelpartijen brengt het een kansspel mede van boffen en wanbof fen. al naar gelang van toevallige omstan digheden, en de groote partijen bevoordeelt het te veel. Uit een psychologisch standpunt had de heer Drces er bezwaar tegen, omdat z.i. .de bevolking erin zou zien een geca moufleerde poging van de groote partijen om haar tegenstanders weg te werken. F.n politiek vond hij het onjuist, omdat hij dit stelsel do samenstelling der Kamer niet klopt met dc verhoudingen tusschen de stroomingen in liet land. De heer Drees heeft geen bezwaar tegen den door den Minister voorgesteldcn eisch, dat een partij in een kieskring een waar borgsom van 250 moet storten, welke ver beurd is. als de partij den kiesdeeler niet haalt. Maar de heeren Dc Visser en Snee vliet keuren dien eisch sterk af, eron wij zende, dat dit een storting van 4500 in alle kieskringen gezamenlijk beteckent. De vergadering begon, als gewoonlijk, om één uur. Om tien minuten voor zeven, ter wijl de bewoners der perstribune bleek cn gammel van honger en vermoeidheid in eengedoken zaten, begon rnr. Vervoorn uit een te zetten, dat ziin partij gebaseerd was op een agrarische ideologieDit duurde nog tien minuten. Toen mochten wij naar huis. EERSTE KAMER Minister Marchant heeft bij de voortzet ting van het deliat over zijn bcgrooting een rede gehouden van vier uur, waarvan drie uur aan dc spelling was gewijd! Zijn tegen standers schijnen een motie van afkeuring in te willen dienen. Mr. Fock (Lib) waar schuwde den bewindsmans. de zaak niet op de spits le drijven en de nieuwe spelling terug te nemen, maar Z.Exc. heeft geant woord, dat daarvan geen sprake kan zijn en dat de nieuwe spelling een kabinets zaak is. Wij zijn tegenwoordig aan vele dwaasheden gewend, maar dat het kabinot- Colijn vanwege ziin nieuwe spelling zou af treden, is zelfs in dezen raren tijd te gek. Daarover maken wij ons dus niet ongerust. Intusschcn heeft Z.Exc. zijn tegenstanders er even flink van lancs gegeven, als zij het hem hebben gedaan. Hij verklaarde, dat de invoering van dc nieuwe spelling hij het onderwijs geheel tot de bevoegdheid der re geering behoort. Over het eigen recht der overheid citeerde hij een rede. in 1931 ge houden door prof. De Savornin Lobman (C.H.). thans rlcn aanvoerder der oppositie in den Senaat. „Het, is. of ik het zelf ge schreven heb", merkte de minister onder vroolijkheid der Kamer op. Prof. lobman had 's Ministers democratie in twijfel ge lrokken en hem niet een dictator gelijk ge steld. waarop Z.Exc. antwoordde, dat de democratie alleen dictatoriale onbevoegd heid kent. Wat vermoedelijk een liefelijke toespehng betcekende op prof. Lohman's optreden in deze. kwestie. De tegenstanders wcnschcn instelling van een veelzijdige commissie om dc zaak opnieuw tc bestu- deeren, maar dit heeft Z.Exc. krachtig afge wezen. Anders zou de onzekerheid opnieuw ontstaan. En juist aan die onzekerheid, aan de wanorde, m o e s t Z.Exc. een einde ma ken. Vandaar ziin snel cn doortastend op treden, nadat sedert 1911) het spellingvraag stuk ambtshalve in studie was geweest! Hij betoogde voorts, dat het onderwijs in dc spelling gemakkelijker moest worden, opdat men meer gelegenheid zou krijgen tot on derwijs in de Nederlandsche taal cn het Nederlandsch spreken. Aan dit laatste ont breekt nu nog zooveel. Men had den be windsman verweten, dat dc wanorde nog grooter is dan voorheen, omdat 's Rijks dienst de spelling, welke bij het onderwijs wordt geleerd, niet volgt. maar. zeide de Minister, 's Rijks dienst zal ze gaan volgen, zoodra dc tijd er voor rijp is. Hij verklaar de dit uitstel juist uit ziin voorzichtigheid! Sterk was 's ministers argument, dat het bijzonder onderwijs de nieuwe spelling vrij willig heeft ingevoerd on niet één klacht over pressie van het. departement heeft ge uit. En indruk maakte ziin vergelijking met het optreden van zijn ambtsvoorganger, mr. Tornstra, die bii de invoering van de zgn. spelling-Terpstra precies dezelfde gedrags lijn hoefl gevolgd als hij nu, zonder dat er destijds cenig verzet ontstond. Minister Marchant zal voorts opmerkin gen der heeren Smeenge (Lib.) cn Nivard (R.K.). die verbetering van bet onderwijs aan schipperskinderen hebben bepleit, ter harle nemen. De heer Oudegeest (S.D.) had den oud-burgemeester van Rotterdam, den heer Zimmerman, aangevallen, naar aan leiding van de stagnatie in den houw van het Nederlandsche Studententehuis te Pa rijs, dat te groofsch schijnt te zijn opgezet en dat zeven ton moet kosten, terwijl twee ton is bijeengebracht. Mr. Fock had den heer Zimmerman reeds in bescherming ge nomen en gezegd, dat het comité, waarin deze zitting heeft cn dat zich het bijeen brengen van do gelden ten doel stelt, met den bouw niets tc maken beeft. De Minister sloot zich hij mr. Fock aan en verklaarde, dat de zaak overigens nog niet riip was voor een debat. Hij deelde nog mede, dat een ontwerp-monumentemvet eerlang zijn departement zal verlaten; dat een ontwerp- architcctenwet dit reeds'gedaan heeft, even als een voorontwerp-natuurbeschermings wetdat de Ilooge Veluwe is ingebracht in een stichting en onircrcnt bewaard blijft evenals de kunstverzameling van mevrouw KrullerMuller: cn dat in het te verwach ten bezuinigingsontwerp een antwoord zal worden gegeven on dc vraag betreffende vervroegde pensioneering van onderwijzers. In antwoord op de geuite grieven inzake een ongelijke bejegening van openbaar en bijzonder onderwijs ten aanzien van de concentratie zette de bewindsman uiteen, dat alles behoorlijk werd en wordt ver zocht. Voordat, de minister zijn rede aanving, had voorzitter De Vos van Steenwijk ver zocht. Z.Exe. niet te interrumpeeren. Daar aan heeft de senaat zich gehouden. Maar men denkt toch niet. dat, toen de Minister uilgcsorokcn was. het debat geëindigd was? IToe komt, men erbij! Morgen beginnen de replieken! DOODELIJK ONGELUK TE LEIDEN LEIDEN, 20 Maart. Hedenavond om streeks half acht, moest op de Rijnsburger- weg te Leiden een vrachtauto plotseling uit wijken voor een tegemoet komende auto. Door de plotselinge zwenking werd de 2S-ja- rigc grossiersknecht W. S. die op een op dc vrachtauto staande ton had plaats genomen, op straat geslingerd. Zwaar gewond is hij naar het Academisch Ziekenhuis overge bracht, waar hij kort na aankomst is over leden. DE LENTE WACHT Iïct beeld der meest nabije lockomst: Ken boom in volle bloesempracht; Een boom, die ons weer doet bezinnen, Dat dra een nieuwe lente wacht De menseh cn dc natuur ontwaken I it maandenlangcn wihterdroom; We zien, wc voelen weer dc lente Aan ledematen, gras cn boom. Dc zomerweelde gaat zich tooien En telkens fraaier wordt haar kleed, Totdat... totdat zij ons komt-zeggen: Geniet Aan mij! Ik ben gereed! Dan draven wij opnieuw naar buiten Liefst zonder zorg en jas en hoed. Dan gaan wij waar de vogels fluiten En voelen wat zoo'n zomer doet Dan strooien wij in bosch cn heide Natuurlijk weer wat schillen rond. We zeggen: och, wat kan dat schelen! 1 Iel is (och „maar" een imdcr's grond! Dan steken wij in drogen boschrand En hoi ons sigaretje aan. We kennen lang al do gevolgen: Zc komen straks in vlam Ic staan Wc gaan weer Zondags aulocarren En géven minimaal-signaal, Het ochtendblad wordt weer des Maandags Eén ongeluk-vcrvolg-vcrhaal. Of zou het dit jaar anders wezen? Maar wie gaf ons dan dat verstand?! Géén schil? Gcén vuur? Géén ongelukken? Wc zijn benieuw straks naar dc krant! PHILIA (Nadruk verboden). DE ELECTRISCHE ROTTERDAM—HOEK VAN HOLLAND Naar ons ter oorc komt, is de bovenleiding van de electrische SchiedamHoek van Holland thans gereed. Alleen het emplace ment Hoek van Holland moet nog in ge reedheid gebracht worden. Het voornemen bestaat om dc lijn Maan dag a.s. onder stroom te zetten (tot Maas sluis) cn daarna in dezelfde week (tusschen 18—23 Maart) met het proefrijden aan te vangen. De streek SchiedamHoek van Holland zal dan zijn electrische hebben, al zal de praktische waarde niet voor 15 Mei blijken. BOTER IN MARGARINE Naar de Msb. verneemt zal het mengper- centage van boter in margarine zeer bin nenkort, vermoedelijk reeds a.s. Maandag, van 15 op 25 worden gebracht. Wij herinneren er aan, dat eenige maan den terug het percentage van 25 op 15 werd gebracht. PAUSLLAC f 1.35 PER FL. Per anker i 55. Fijne tafelwijn met uitstekend karakter. Dc fabriek is compleet gcoutil; leerd en heeft ook specialisten voor metaalbouw liet Persbureau Vaz Dius schrijft ons: Toen destijds dc Koninklijke Luchtvaart Maatschappij in Amerika tic veertien Douglas-vliegtuigcn bestelde, welke zij niet spoctl geleverd wensehto tc hebben voor dun dienst op In dié, was daarmede aan dc in bepaalde kringen gekoesterde hoop, dat deze vooral uit een oogpunt van wcrk\er- ruiming belangrijke order voor ons land be houden zou blijven, definitief den bodem ingeslagen. Als gegadigde a oor de construc tie van deze locstcllen was opgetreden dc N.V. Nederlandsche V licgluigcnfahriek Fok ker tc Amsterdam, zulks mede in verband met het feit, dat Anthony Fokker dc licen tie der Douglas-machines verworven hail. Minder algemeen bekend is echter, dat er in ons land nog een tweede gegadigde is geweest cn wel dc Aviolaiula, Maat schappij voor Vliegtuigbouw N.V. tc Pa- pcndrccht, welke onderneming een groot aantal belangrijke bcslellingenfvoor dc Ne- dcrlandschc rcgecring heeft uitgevoerd cn die zich juist op metaalbouw hoeft gespe cialiseerd. Er mag in dit verhand aan her innerd worden, dat deze fabriek in do eer ste zeven jaren van haar bestaan 41 geheel van metaal vervaardigde Dornicr-Vlicgboö- ten voor de Neclei landscli-ïuifisehe Marino heeft geleverd, terwijl zij in dezen lijd te vens 15 Curtiss-Jagers bouwde voor het Ne- derlandsch-Indiscbc leger. Tevens bouwde zij ook eenige Koolhoven-vliegtuigen in op dracht van de K.L.M. Jn de laatste drie jaren is deze fabriek niet meer van voldoende opdrachten voor zien, daar door dc crisis vele regeerings- opdrachten werden uitgeste ld. De directie heeft, in overleg met commissarissen cn aandeelhouders zich als plicht gcst.cld dc fabriek in bedrijf le houden, teneinde da gelijks gereed te staan voor het leveren van vervangingsmaterieel cn het doen van reparaties, welke dan ook, zij liet in gerin gen omvang, geregeld worden opgedragen. Zoodoende bleef liet bedrijf intact, teneinde indien er wederom opdrachten op vliegtui gen mochten binnenkomen, deze onverwijld to kunnen uitvoeren. Onderhoud mei de directie In verband met het bovenstaando en met het feit, dat thans ook de directie van de K.N.L.Ï.M. in principe besloten zou hebben zich twee Douglas DC 2-vliegtuigen aan te schaffen, welke naar wij vernemen ook in Amerika zullen worden gebouwd, hebben wij een bezoek gebracht aan de Aviolanda, waar wij door de directie, dc heeren Hugo Burgerhout en P. A. van dc Velde werdén ontvangen. Dc heer Hugo Burgerhout is meer bekend als directeur van Burgeihout's Machinefabriek en Scheepswerf tc Rotterdam, welke onderne ming verschillende opdrachten o.a. dc sluisdeuren voor dc groote sluis te IJmui- den heeft uitgevoerd. Op onze vraag of Aviolanda in staat zou zijn geweest do 14 in Amerika bestelde Douglas-toestellen voor dc K.L.M. tc bou wen, verklaarde de directie, dat Aviolanda hiertoe volkomen in staat zou zijn geweest. Zonder daarmede criliek op dc Regeering of K.L.M. te willen uitoefenen, zeide zij het zeer tc betreuren, dat deze opdracht voor Holland en speciaal voor Aviolanda verlo ren was gegaan. Drie jaar had dc fabriek op opdrachten gewacht cn hier was een prachtopdracht, geheel metaalbouw. Waar Aviolanda dc eenige fabriek in Ne- De Nationale Verecniging voor Orde en Eenheid in de schrijf; taal doet een beroep op de Eerste Kamer De Nationale Verecniging voor Orde en Eenheid in de Schrijftaal heeft aan dc Eer ste Kamer een adres gezonden, waarin o.a. gezegd wordt: „Het dag. bestuur van dc Nationale Ver ecniging voor Orde cn Eenheid in de Schrijftaal moge, nu in de Eerste Kamer de gedachtenwisseling over het „spelling"- vraagstuk ten einde loopt, uw aandacht vragen voor het volgende: Met instemming en waardeering hebben duizenden Nederlanders kennis genomen van de critiek, waaraan in de Eerste Ka mer het beleid van den minister van On derwijs, K. en W. ten aanzien Aan het ,.spelling"-vraagstuk is onderworpen; zij hopen en durven verwachten, flat de Eer ste Kamer de meening van de meerderheid in den lande zal vertolken door haar te leurstelling uit te spreken over de wijze van voorbereiding on de invoering van de exnmcnspelling 1934. De Nationale Verecniging voor Orde en Eenheid in dc Schrijftaal zal uit volle over tuiging en met toenemende kracht blijven protesteeren tegen dc hcillooze maatrege len, welke het departement van Onderwijs tegen den wil van het Nederlandsche volk en van de volksvertegenwoordiging getrof fen heeft. liet verdient nfkeurine. dat en kele examens als wig moeten dienen om langzaam maar zeker dc bestaande ortho grafische eenheid in het Nederlandsche taalgebied te splijten. De zoogenaamde er- warring wordt thans met kennelijke bedoe ling overdreven voorgesteld, in het bijzon der door degenen, die jarenlang al het mo gelijke hebben gedaan om een schromelijke wanorde ter voorbereiding van een hun welgevallige orde te forcecrcn. Wie de wijzigingen, voortvloeiende uit de regeling Marchant, vergelijkt met het op heffen van onnoodigc stopplaatsen hij het spoorwegverkeer, verraadt de oppervlakkig heid van zijn onderzoek. Nu er bovendien regels aangaande het taalgebruik onder den misleidenden naam „spellingsvereenvoudiging" gegeven zijn, dient men zich opnieuw dc vraag te stellen, of het departement van Onderwijs bevoegd is, na opzettelijk eenzijdige voorlichting en zonder instemming van dc Staten-Generaal, zulke uiterst belangrijke maatregelen, die het gcheelc taalgebied beïnvloeden, over haast door te zetten. Omdat noch de inhoud van de nieuwe spellingsregeling, noch dc wijze van in voering hij het onderwijs met de bedoe ling, haar aan de maatschappij op tc drin gen in orde is, doet liet dag. bestuur van de Nationale Verecniging voor Orde cn Eenheid in dc Schrijftaal, mede namens duizenden leden dezer vcreeniging, een dringend beroep op de Eerste Kamer, het daarheen te leiden, dat aan de Regeering wordt verzocht, terug te komen op de*een zijdig voorbereide en ontijdig hij het onder wijs doorgezette „spellingvereenvoudiging", opdat nadere overweging van de kwestie mogelijk zij. Het dag. bestuur is overtuigd, hiermede het gevoelen weer te geven van de meer derheid van het Nederlandsche volk." De Professoren R. H. Woltjer, en F. W. Grosheide, curatoren van het gereformeerd gymnasium te Amsterdam, hebben het vol gend adres gezonden aan den Raad van Mi nisters „Zooals Uwen Raad hekend is, werd, door aanvulling van de desbetreffende Ko ninklijke besluiten, voor het onderwijs en het eindexamen der openbare gymnasia een schrijfwijze der Nederlandsche taal ver plicht gesteld, die afwijkt van dc gebruike lijke en ook in van de Regeering cn de Sta- ten-Generaal uitgaande stukken gevolgde. Dat Curatoren duarlcgcn ernstige bedenkin gen hebben, zou voor hen uiteraard geen reden zijn, zich ten deze tot U te wenden, indien niet ook dc aan hun zorg toever trouwde school althans indirect hij den be doelden maatregel betrokken was, en in het algemeen de vrijheid van het bijzonder voorbereidend hooger onderwijs erdoor in het gedrang kon komen. Weliswaar zijn nl. de aangewezen bijzon dere gvmnasia niet gebonden aan het voor dc openbare geldende leerplan als zoodanig, doch waar art. 157 der hoogeronderwijswet spreekt van „een gelijk examen" als in art. 11 vernield wordt, ligt het voor de hand, dat door hen, die ton deze dc beslissing hebben, deze gelijkheid zal worden uitge strekt tot dc schrijfwijze der Nederlandsche taal. Dit nu zouden Curatoren onder de gege ven omstandigheden moeilijk in overeen stemming kunnen achten met de houding, die dc overheid ten aanzien van het bij zonder onderwijs behoort in te nemen. Zij erkennen natuurlijk ten volle, dat ook van dc leerlingen der aangewezen bijzondere gymnasia een goed gebruik der moedertaal mag worden verlangd. Maar hun inziens kan daartoe bezwaarlijk worden gerekend het volgen van een schrijfwijze, die door de regeering zelve niet is aanvaard. Aan het bijzonder onderwijs wordt aldus een dwang opgelegd, die niet ophoudt dwang te zijn doordat om wat voor oorzaak dan ook verschillende bijzondere scholen de nieuwe schrijfwijze hebben ingevoerd." Uit den aard der zaak zou, wanneer op de daarvoor wettelijk aangewezen wijze de officieele schrijfwijze der Nederlandsche taal zou worden veranderd, die verande ring ook voor de aangewezen bijzondere gymnasia moeten golden. Nu dit echter niet geschied is, meenen Curatoren Uwen Raad met aandrang te mogen verzoeken, om het zij een uitlegging te geven aan het besluit betreffende het eindexamen, hetzij een wij ziging van dit besluit te bevorderen, waar door het recht van de aangewezen bijzon dere gymnasia wordt gewaarborgd, om, wanneer zij dat wensrhen, aan „de in van Regeeringswege uitgaande stukken gevolg de spelling" vast te blijven houden. dciland is, compleet geoutilleerd en ook thans nog voorzien van specialisten voor metaalbouw, ware deze opdracht zeer wel kom geweest. „Had U de opdracht op tijd kunnen uit voeren"? vroegen wij vervolgens. „Indien ten tijde der bestelling", aldus luidde bet antwoord, „alle hoofdtcokeningcn gereed waren geweest, hetgeen uit dc nledcdeclin- gen, dat er destijds in Amerika reeds ver scheidene Douglas-toestellen van hetzelfde type bestonden mag blijken, hadden wij met den bouw direct kunnen beginnen en ware een levering in den gcöischteu tijd geen bezwaar geweest. Doch ook al zon zulks niet mogelijk zijn geweest, zoo bestond er o.i. toch geen bezwaar tegen om des noods in conïbinatic met dc Fokkerfabrie ken den bouw ter hand te nemen". Hieraan voegde de Directie toe: „Het zijn werkelijk geen loozc woorden: wij zijn icderen dag bereid ons woord waar tc ma ken. Als dc Regeering of do K.L.M. ons morgen een opdracht geven zou oni Douglas-toestellen le houwen, zal Aviolan da met haai' eivaiing op hel gebitd van metaalbouw (een ervaring die Fokker bij al het goede, dat hij presteert, mist!) de Douglas-toestellen met dezelfde accuratesse afleveren als zij* indertijd dc Dornicr-V li eg- booten cn dc Curliss-Jagers afleverde. Toen do bouw der Dornier-Vlieghootcn in vollen gang was, had Aviolanda de productie zoo welen op le voeren, dat iedere maand t vliegboöt de fabriek kon verlaten, terwijl men toen reeds maatregelen had overwo gen, de productie indien Itoodig op tc voe len op aflevering van 1 bont alle Ij dagen". Op onze vraag of liet feit, dat dc Fokker fabrieken de licentie der Douglas-machincs verworven had, de fabricage in Nederland niet in den weg gestaan heeft, antwoordde de directie, dat zij, uil gaande van haar mcening, dat de heer Fokker in zijn hart een goed Nederlander is, wellicht reeds uit zichzelf, echter zeker met lichten druk van de zijde der K.L.M. cn rcgcering, te bewe gen zou zijn geweest, aan het nationale be lang van het hier in liet land houden van den order mede tc werken. Ook wat den prijs belieft, waren do hoeren Burgerhout cn Van dc Velde dc overtuiging toegedaan, dat deze kwestie de zaak nimmer in den weg had kunnen staan, ook al kon hierom trent, zonder aan de hand van moer nauw keurige gegevens berekeningen tc hebben gemaakt, weinig gezegd worden. Voor Aviolanda zou in het gegeven geval do commerciecle zijde van do zaak geen ïol van eenige bcteokenis hebben gespeeld tegenover de mogelijkheid, liet volledig uit geruste cn van de modernste machines voorziene bedrijf in deze tijden gaande te houden. Bovendien zou de Ilollandschc prijs zeker niet belangrijk van den Ameri- kaanschen afgeweken hebben. Men had echter bovendien het enorme voordeel ge had, dat gedurende een lange reeks van maanden eenige honderden bekwame werk lieden op eervolle wijze het brood voor hunne gezinnen hadden kunnen verdienen, terwijl deze hu verplicht waren hierin door steun van Rijk en Gemeenten te voorzien. Behalve de gespaarde steungelden, zou dc morccle- steun der Regeering bij plaatsing van den order in Nederland veelvouden hebben vertegenwoordigd van een even tueel gering verschil in prijs. Tenslotte verklaarden do heeren Burger hout cn van de Velde, dat liet hen pijnlijk had getroffen, dat de Minister van Finan ciën blijkens zijn uitspraak in de zitting van dc Tweede Kamer van 7 Maart j.l. de wordings- en ontwikkelingsgang van Avio landa over het hoofd schijnt te hebben ge zien. In zijn antwoord op door den heer Westerman gestelde vragen had dc Minis ter toch als motief voor de hestelling in Amerika van de Douglasvlicgtuigen tc ken nen gegeven, dat dc N.V. Nederlandsche Vliegtuigen fabriek o.m. in beslag was ge nomen door de aflevering der eerste toe stellen van de F. 22 en F. 36 cn „de overige Nederlandsche fabrieken zich tot dusverre voornamelijk op den bouw van sportvlieg- tuigen hebben toegelegd". Dc directie der „Aviolanda" zeide dit laatste gedeelte Aan de ministerieelc ver klaring temeer te betreuren, wijl haar fa briek juist in opdracht van de regeering veel belangrijk werk tot vollo tevredenheid heeft verricht cn zij zicli door een derge lijke officieele uiting van onbekendheid met haar prestaties onbillijk behandeld gevoelt. Commentaar voegde vijde van bes Bij informatie te bcvoegder plaatse te 's-Gravenhage is ons omtrent het boven staande gebleken, dat dc mcdedeeling, dat de Aviolanda ook eenige Koolhoven-vlieg tuigen gebouAvd heeft in opdracht van de K.L.M. niet volkomen juist is. Aangezien Koolhoven het werk niet geheel af kon, heeft lui na overleg met dc K.L.M. den. bouw van eenige onderdcelen (rompen) uit besteed aan Aviolanda. Deze vliegtuigen zijn 4-pcrsoons vliegtuigen, die als sport- vlicgtuigen tc beschoiiAvcn zijn. Dc mede- deeling van dien aard had uiteraard geen betrekking op den bouw van leger- en ma- rinevlicgtuigen maar op de mogelijkheid om hier te lande verkeersvliegtuigen tc houwen, zoodat er geen aanleiding is voor Aviolanda, die nimmer zulke vliegtuigen gebomvd heeft, zich hierover tc beklagen. Overigens achtte men het niet duidelijk, waarom Aviolanda, indien zij voor do K.L.M. Donglas-Ar 1 iegtnigen had Avillen bou wen, niet de noodige stappen heeft gedaan bij de K.L.M. en hij Fokker, om een op dracht hiertoe tc verkrijgen. EE GRAFENIS MR. P. CONINCK WESTENBERG De ter-aarde-bestelling van Mr. P. Coninclé Westenberg, oud-president van do arrondis- sements rechtbank te Amsterdam, zal plaats vinden op Vrijdag 22 Maart a.s. te 12 uur op de Nieuwe Oost'erbégraafplaats te Amster dam. INBRAAK TE ROTTERDAM ROTTERDAM, 20 Maart. In don afgcloo- pen nacht is ingebroken in pand no. 53 aati het Noordplein alhier, waarin gevestigd is dc groothandel van de fa Posnei. De inbre kers Avisten een bedrag van f 630 buit te rnaken, benevens een heel lot van de staats loterij en nog een kwart lot van dc Toe komst.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1935 | | pagina 1