NAAR DE STRATOSFEER
HET ZEEMONSTER
VAN NAGASAKI
Omtrek
Keest
PROVINCIALE STATEN
Onze Postvliegers
onderweg
FAILLISSEMENTEN
700 K.M. PER UUR
Ballontocht wordt voorbereid
Beeldhouwers-protest
Een ongehoord feit
2s BLAD PAG. 3.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DONDERDAG 16 MEI 1935
De vrijheid, die het comité den
kunstenaar gaf, had het dus bij do
beslissing niet het recht hem te ont
nemen. Kr is echter meer! Indien
het comité werkelijk redenen gehad
zou hebben Zijl zijn vertrouwen voor
de uitvoering niet te kunnen schen
ken, dan zou het ontwerp van Fa-
lise in aanmerking hebben moeten
komen voor uitvoering, of golden
ook hier en voor de derde bekroon
de dezelfde bezwaren van schetsma
tigheid en gebrek aan gelijkenis?
Kom, kom, laat het comité eerlijk zijn.
Het heeft het tot in details geargumen
teerde juryrapport (do gedurende de 'en-
toonstelling door het comité verkrijgbaar
gestelde afschriften van het juryrapport be
vatten n.b. niet eens de namen der jury
leden) eenvoudig naast zich neergelegd en
hot ontwerp gekozen, waar het zin in had.
Bij gebrek aan moed dit ruiterlijk te er
kennen verschuilt het zich achter don
smaak van het publiek en gaat daardoor
bovendien nog in legen het reglement van
de prijsvraag, waarin slechts aan zijn eigen
oordeel rechten zijn toegekend. Nu echter
het comité het durft doen voorkomen als
zou Zijl door eigen schuld, n.l. door zich
niet voldoende te houden aan de regelen
van de prijsvraag, do opdracht niet hebben
ontvangen, zouden wij het comité van onzen
kant artikel 12 van het reglement in herin
nering willen brengen, waarin staat: „Wan
neer voor den prijsvraaguitschrijver, na
overleg met de jury, overwegende redenen
bestaan om tot uitvoering besloten zijnde,
de opdracht niet te verleenen aan den met
don hoogsten prijs hekroonden ontwerper,
ontvangt de gepasseerde een schadeloos
stolling enz.'. Wij zouden dan willen vra
gen, waar, wanneer en hoe dit overleg met
de jury hcoft plaats gehad.
Of meent het comité dat door het
ongehoorde feit, dat het den nestor
van onze beeldhouwkunst dr. J.
Mendes da Costa, naar Den Haag
liet komen, alleen om hem mede te
deelen, dat aan een ander dan den
bekroonde de uitvoering zou worden
opgedragen, wiens naam hem drie
dagen later wel zou worden medege
deeld, terwijl die naam 's avonds in
do bladen vermeld werd, er inder
daad „overleg" is gepleegd?
De Ned. Kring van Beeldhouwers, die
heeft moeten vechten om behoorlijko voor
waarden voor deze prijsvraag van het co
mité te verkrijgen moet hier vaststellen, dat
door het comité lijnrecht tegen den zin van
het reglement is gehandeld. Trouwens he*
feit, dat de juryleden stuk voor stuk den
voorzitter van het comité, don heer K. J.
B. A. de Coster de dwaasheid van de oor
spronkelijk vastgestelde voorwaarden had
den voorgehouden en hadden aangetoond,
tioe zij te voren, onafhankelijk van elkaar
hiertegen hadden gewaarschuwd, had het
bestuur van den Ned. Kring van Beeldhou
wers voldoende overtuigd van do onkunde
en onwil van de zijde van het comité.
Het bestuur van den Ned. Kring van
Beeldhouwers wil wat de keuze van het out
worn Dupuis betreft nog s'echts dit. een coin
cident ie, memoreeren, dat toen aanvankelijk
bij voortduring gewezen werd op de onaan
nemelijkheid van de (later onder pressie der
ury gewijzigde) prijsvraag-voorwaarden, do
.oorzitter van het comité zirispcolde op een
eeds gemaakt ontwerp, waardoor bet ge
makkelijker zou zijn de opdracht direct te
verleenen aan een beeldhouwer en een na
tionale prijsvraag overbodig kon zijn.
Was deze beeldhouwer soms Toon Du
puis?
WAT ETEN WIJ MORGEN/
VOOR DE KOFFIETAFEL
Warme ansjovisbroodjes.
VOOR DE MIDDAGTAFEL
Gebakken bot.
Botersaus.
Gemengde sla.
Aardappelen.
Vanillovla met bitterkoekjes.
Ot BENOODIGDE VISCH even bestellen bij
GLASTRA'S V1SCHHANDEL
(JTRECHTSC HESTRA AT M. Tel. 91
De nieuwbenoemde Staten komen
voor 't eerst op 2 Juli a.s. in
vergadering bijeen
De Commissaris der Koningin roept de
benoemde leden van do Staten dezer Pro
vincie tot de eerste gewone zitting van dit
jaar bijeen op Dinsdag, 2 Juli 1935, des voor
middags te 10 uur, in de Statenzaal van het
Provinciaal Gouvernementsgebouw.
Op Woensdag, 3 Juli 1935 zal opnieuw
eone vergadering worden gehouden, ten
einde over te kunnen gaan tot de verkiezing
van zes leden van Gedeputeerde Staten.
Aangozien bij Koninklijk besluit van 21
Maart 1935, nr. 88, is bepaald, dat in de pro
vinciën Noord-Brabant, Zeeland, Utrecht,
Limburg, Noordholland en Friesland de
stemming over de in die provinciën inge
leverde lijsten van candidaten en over de
daarop voorkomende candidaten voor do in
dit jaar te houden verkiezing van leden van
de Eerste Kamer der Staten-Gencnal, zal
plaats hebben op Vrijdag, 26 Juli 1935, op
welken dag dus wederom eene vergadering
zal moeten worden gehouden, welke des
voormiddags te KW* uur zou kunnen aan
vangen, ligt het in hot voornemen weder
samen te komen op Donderdag, 25 Juli 1935,
des voormiddags te 1014 uur. In die ver
gadering zal alsdan overgegaan kunnen
worden tot de openbare behandeling van de
stukken, welke in de openingsvergadering
van 2 Juli 1935 hetzij naar de afdeelingen
zijn verwezen, hetzij in handen van eene
commissie zijn gesteld. Mocht do agenda
niet volledig óp 25 Juli 1935 kunnen worden
afgewerkt, dan kan de behandeling van de
overblijvende punten geschieden on Vrijda^.
26 Juli 1935, op welken dag, zooals gelegd,
toch weder eene vergadering wordt gehou
den in verband met de stemming te»- ver
kiezing van leden van de Eerste Kamer
der Staten-GeneraaL
Pelikaan
Tba
OCAM
9-5
Amsterdam
Marseille
16—5
9-6
Rome
13—5
Athene
Mersnmnirub
14—6
11—5
Cairo
C.aza
Ruthawelss
13—6
12—5
Rngdnd
12—6
Bocshir
13—5
Dinsk
11-6
Karachi
Jodpnor
14—5
Allahabad
10—6
Oflrutta
Akvab
15—5
Rangoon
9—6
Bangkok
Modan
Singapore
Batavia
8—6
8—6
15—6
15—6
Vertrek van hot eerstvolgende post-
vltoRtuifs van Amsterdam op 16 Met as.
Uitgesproken
De arrondisscments-rechtbank to Utrecht
heeft failliet verklaard:
G. A. do Grooto te Utrecht, Vleutensche
weg 229. Rechter-commissarls mr. D. Vis
ser. Curator mr. H. W. de Vink to Utrecht.
K. H. Kuitenbrouwer drijvende de biljart
fabriek „de Prins" te Utrecht, Keul9che-
kado 17. Rechter-comm. mr. D. Visser. Cu
rator mr. J. L. Vunderink te Utrecht.
H. Zuidervliet, rietdekker te Mijdrecht
Rechter-comm. mr. D. Visser. Curator mr.i
J. Winkel te Utrecht.
Geëindigd
Geëindigd zijn do faillissementen van:
O. Beitlcr, kruidenier, eerder wonende te
Hoogland, thans te Amersfoort. Cyrator mr.
H. J. van Urk te Amersfoort, door het ver
bindend worden der eenige uitdeelingslijst
met eene uitkeering van nihil.
A. do Bruin, rijwielhandelaar, Utrecht*
Wagenstraat 2-S. Curator mr. M. T. Breen
te Tiel, door het verbindend worden der
cenlge uitdeelingslijst met eene uitkeering
van nihil.
J. J. Jögors te Utrocht. Curator mr. A.
C. v. d. Brand te Utrecht, door het verbin
dend worden dor eenige uitdeelingslijst met
cone uitkeering van nihil.
J. H. M. Stellinga, te de Bilt. Curator mr.
T. M. Fcikema le Utrecht, door bet vefbin-
dend worden der eenige uitdeelingslijst met
eene uitkeering van 4.544.1 na gedaan
verzet.
J. do Haan. melkhandelaar, te Utrecht,
Kanaalstraat 30. Curator mr. B. v. d. He
mel te Utrecht, door het verbindend wor
den der eenige uitdeelingslijst met een uit
keering van 20.677 na gedaan verzet.
LUCHTVAART
Prof Piccard met Poolsche officieien hij een ballon, die gereed gemaakt wordt
voor een proeftocht vanaf het Poolsche vliegveld Mokotow.
Piccard onderhandelt
De verwachtingen van professor
Piccard zijn hoog gespannen
„Ik hoop een hoogte van 30.000 M. te be
reiken", verklaarde professor Piccard dezer
dagen; hij is van oordeel, dat reeds in do
naaste toekomst stratosfeervluchten juist
zoo regelmatig zullen kunnen geschieden
als het huidige luchtverkeer plaats vindt.
Wiley Post heeft met zijn jongste vlucht
bewezen, dat wij technisch reeds volkomen
in staat zijn stratosfeervluchten met bijna
wiskundige zekerheid uit te voeren.
De beroemde Belgische geleerde is de
rneening toegedaan, dat de gemiddelde
hoogte, waarop een verkeer met stratosfeer-
vliegtuigen zou kunnen plaats vin
den, ongeveer 16.000 meter bedraagt. De
snelheid der toestellen zou 700 a 750 kin
per uur kunnen bedragen. De professor ziet
voor het stratosfeervliegmig minder gevaren
dan voor de gewone aeroplaan. De haast
volkomen onafhankelijkheid van de weers
omstandigheden. het bijna altoos heldere
zicht zal ongelukken in dc stratosfeer min
stens even zoo goed uitschakelen als bij het
tegenwoordige vliegverkeer, indien zelfs
niet meer. Tenslotte gelooft Piccard. dat de
kosten voor een passagebiljet voor een
stratosfcervliegtuig lager zullen zijn dan
voor een gewoon vliegtuig, want hij ziet in
de naaste toekomst een groote toevloed van
passagiers voor stratosfeertochten, daar
men zoodra het veiligheidsgevoel algemeen
zal zijn, zich gaarne de groote tijdsbespa
ring ten nutte zal willen maken.
Welke zijn au de gevaren, waarmede dc
stratosfeervliegenier heeft rekening tc hou
den?
liet voornaamste gevaar ziet professor
Piccard nog steeds in de mogelijkheid van
een ontploffing in de cabine van het vlieg
tuig. Want inderdaad moet, wanneer niet
de noodige maatregelen getroffen zijn, het
lichaam van de passagiers door de enorme
vermindering van de druk in do ware zin
des woords ontploffen. Op een hoogte van
19.000 meter houden de bloedvaten de druk
van het bloed niet meer uit en spatten uit
elkaar. Men dient daarom de uiterste voor
zorgen te nemen, dat de afsluiting van de
cabine zoo volkomen is. dat de lucht daar
uit niet ontsnappen kan. Zelfs de kleinste
liu.htdrukvermindering in de cabine kan
.voor de gezondheid schadelijk zijn.
Een tweede gevaar is het bevriezen. Op
een hoogte van 33.800 m. zou het monsche-
lijk lichaam onmiddellijk een ijsblok wor
den. omdat op deze hoogte de atmosferische
druk geringer is dan de druk van do water
damp bij lichaamswarmte. Ook dit gevaar
is op dezelfde wijze te voorkomen als het
eerstgenoemde. Het probleem, de binnen
ruimte van de cabine op een niot slechts
dragelijke, doch aangename temperatuur
te houden, is technisch volkomen opgelost
en kan bij een zorgvuldige constructie ook
voor regelmatige stratosfecrvliegtocliten
geen bezwaar opleveren.
Op de derde plaats noemt professor Pic
card de moeilijkheden der landing. Bij de
buitengewoon grooto snelheid en bij de
even zoo geweldige hoogte, welke bij dc
vliegsnelheid de valsnelheid toevoegt, is in
do meeste gevallen nauwelijks te vermij
den. dat men uit de koers rankt. Een zekere
landing op een betrekkelijk klein vliegveld
zal in do practijk 1 ijna tot de onmogelijk
heden hehooren. Doch nrofessor Piccard is
van oordeel, day, het bier niet zoo zeer be
varen. dan wel moeilijkheden betreft. De
constructie van de luchtdichte cabine zal
gemakkelijk een sloot kunnen verdragen,
zonder dat de inzittenden hiervan eenige
schade zullen ondervinden.
Ge'ük gezegd, gelooft nrofessor Piccard.
'dat i.ot hoogterecord voor sfratosfeervlieg-
tuigen geenszins nog bereikt is. en dat het
mogelijk zal zün. bij volgende tochten een
hoogte van 30.000 m. te bereiken, On een
dergel'ikc hoogte, die het dubbele bedraagt
van die waarop het stratosfcervliegtuig
zich zal bewegen, treden verschillende pro
blemen op. zooals verhitting door de zon
nestralen en de noodzake'iike en snelle
wederafkoeling bii het dalen. Nochtans ls
Piccard van oordeel, dei het onlossen van
dit nroblegni zeer snoedig tot de mogelijk
heden zei bobooien en hii ho^nt. zooels bii
zei. bii deze ópstiiging tot 30 000 m. hoogte
niet alleen nieuwe waadde* olie ervarincren
omtrent de kosmische streling on te doen.
doch ook. zooals bii glimlachend er aan
toevoegde, het genoegen te hebben, den
Sterrenhemel bij daglicht te zien,
Professor Piccard vertoeft momenteel te
Warschau, teneinde zich daar, zooals hij
zelf zegt, van het een en ander op de hoog
te te stellen. Toch heeft hij al zooveel laten
doorschemeicn, dat men binnenkort met
een nieuwe stratosfeertocht rekening moet
houden. Zooals Piccard mededeelt, werd
hij door het feit, dut do laatste Gordon—
Bennett-wedstrijd door Poolsche ballons ge
wonnen werd, op de capaciteiten van dc
Poolsche ballonfabrieken opmerkzaam ge
maakt. Zijn bezoek aan Warschau geldt
dan ook in de allereerste plaats om te on
derzoeken of deze industrie in staat is een
ballon uit zijde met rubberbckleeding te fa-
briceeren van een inhoud van 112 113.000
kubieke meter. Duar deze ballon een door
snede zou krijgen van zestig meter kan men
zich ecnigszins een voorstelling maken van
de afmetingen. Daartegenover staat, dat bii
niet meer dan duizend kilogram-mag wegen
omdat dc gondel met allo instrumenten
buitengewoon zwaar wordt. Een ander pro
bleem is het aanbrengen van paraehuu'c
die onontbeerlijk ziin. wanneer men de
vorige stratosfeertochten in aanmerking
neemt. Dc Russische ballon ..Ossoaviochcm
I" bereikte wel en hoogte van t\vee-en-
Iwintigduizcr.d motor, maar storttcl .toen
neer. Dé inzittenden kwamen natuurlijk
om het leven. Een Amerikaanscbe ballon
scheurde bii bef dalen en Rechts aan bet
feit. dat de bemanning voorzien was van
oarachuuts. is het to danken, dat er geen
donden vielen.
Piccard is voornemens bij ziiy derde
tocht een hoogte van dertig kilometer te
bereiken Dat zou dus ongeveer twee kooi
de hoogte ziin. die hii bii ziin eerste vlucht
bereikte. Hii steeg toen te Augsburg on en
kwam tot een hooogte van zestienduizend
meter. Het liet voor de hand. dat de voor
bereidingen. die thans getroffen moeten
worden van anderen aard moeten zijn dan
bii de eerste keer en het geval was. wan
neer hii en zün metgezel weer levend op
aa'-de terug willen komen.
Merkwaardig is. dat men thans reeds
van stratosfeervluchten sm-eken kan. Wij
berinneren aan do nrestafies van- Wilev
Post en aan de stratosfeervliegerssehool in
Ttallë. Voo-ioopig is de baPon bet annee-
wezen midden voor een stratosfeertocht,
'haar bier geen m«chinedeolen ziin. die in
de. vriie lucht pmeten werken en pnngezien
ook de accomodatie voor de passagiers veel
be'er is.
De Russen vervaardigen eveneens een
stratosfee'*bellon. mear z.ii zün u'et voorne-
oi^ns veel hoocer dan twintig kilometer te
Milgen. Ook dc Poolsche militairen begin
nen met Piorard +e concnrvecren en bou
wen een botton, die een inhoud van hon-
•tprddiuTPod kubieke meter moe' bebh^n e«
'lus klever is dan die van pierord. 7ii
willen slechts epn hoogte van twintigdui-
~r.v./T rv^or bereden c»»AVen heel ander"
doeleinden na dan Piccard.
Piccavds derde vlucht zal waarschijnlijk
^'et voor bet volcnde ïaar ntnnts hchhen
want. voo*doon?g is de filiervoorónnmctn
voorvor»rdo no1* niet vervuld: bü be«ebikt
oamoiük nog piet over do gnidm'ddeten
orn dezeo rpiispeM.icren ballon te kannen
'■"Uilpn. TOjio-t bij de^e e/*v»,/k»* wel bii
otkan- rt"n 7^1 Un toeht in 19**6 nlaa's' vin-
bn, Of hii to Wm-ppbon 0f Zurich zal op
stijgen is nog niet hrtl'Av*d.
EEN VLIEGERCORPS IN
OOSTENRIJK
WEENEN, 15 Mei. (Reuter). Do gene
rale staf van de Heimwehr heeft bcsloton
tot het oprichten van een vlicgercorps onder
leiding van Starhemborg. In elk bondsland
zal een afdeeling worden gestationneerd.
\eveov
vef\en^ o* op*6
doo» van
en
voor VIJF wasichen 16
Hondeliond. „Emhe" Apeldoorn
Zijl en zijn ontwerp in be=
scherming genomen
Het bestuur van den Nedorlandschen
Kring van Becldhouweis schrijft ons:
Het comité, „gedenktceken H. M. de Ko
ningin-Moeder 's-Gravenhage", hoeft ge
meend in een persbericht zijn houding ter
zake de beslissing in de prijsvraag te moe
ten verantwoorden en tevens zich re moeten
verdedigen tegen de in vrij wol de geheele
Nederlandsche pers en tegen de door den
Ned. Kring van Beeldhouwers geuite scher
pe alkeuring op zijn handelwijze.
Het geeft hierbij evenwel zoozeer het be
wijs den zin van deze kwestie mis te ver
staan, dat een rechtzetting der feiten door
het bestuur van den Ned. Kring van Beeld
houwers niet achterwege kan blijven.
Zooals bekend zijn drie werken als de
beste dooi dc jury aangewozen en wel 1. dat
van Zijl, 2. dat van Falise en 3. dat van
Kellcr-Canneman. Het comité baseert nu
zijn beslissing primo op de opvatting, dat
het niet verwachtte, dat bij de uitvoering
van het met den eersten prijs bekroonde
ontwerp „H.M. de Koningin-Moedor, zooals
Zij bij Haar volk gekend en geliefd was,
zou worden weergegeven" en sccundo op
een gebrek aan gelijkenis.
Wat het eerste argument betreft, dit
houdt geen kritiek op het ontwerp in, maar
gebrek aan vertrouwen in de uitvoering.
Welnu, do naam van Zijl, door dc beslissing
der jury eenmaal bekend zijnde, was het
voor het comité, indien het dan al onbe
kend geweest ware met den grooten roep
van dezen kunstenaar, een kleine moeite
geweest zich omtrent diens hultongewone
gaven ook op het gebied der portretkunst
op de hoogte te stellen. Zijn argument
van want* ouwen in Zij I's bekwaamheden
blijft waar geen onderzoek plaats vond, er
één, „pour hesoin de la cause".
Wat het 2do punt betreft, diene opge
merkt, dat de hierop betrekking hebbende
passage in het reglement oorspronkelijk I
luidde: „Het is niet noodzake'ijk dat een I
standbeeld in den engeren zin van het
woord wordt opgericht, maar in ieder geval
moet do figuur van H.M. de Koningin-Moe
der in reëcie opvatting het voornaamste en
meest domineerende deel van liet GedenK-
teeken zijn. In do wijze waarop de kunste
naar het karakter en de gedaante der Vor
stin, zooals die hij Haar volk bekend en
geliefd was. meent te moeten weergeven, is
hij overigens geheel vrij. evenals in de
vormgeving van het geheel."
Hieruit werd de bepaling, in recele opvat
ting door de jury geschrapt, omdat niet
een sprekende gelijkenis, doch het wezen
voor dit ontwerp cgj 1/5 der ware grootte
de hoofdzaak was.
49. De bergen waren bier allemaal zóó hoog dat overal
sneeuw en ijs lag. Een inlander gaf Piet on Drein de raad
om maar op een plank te gann zitten en zich zoo naar be
neden te laten glijden. Als alles meeliep kwamen ze op dio
manier wel ergons in Nagasaki uit. Piet geloofde ir ndet
veel van» want Nagasaki was nog aardig ver.
64i
50. Maar dc inlander scheen nog zoo dorp niet te zijn.
Met een ongelooflijke snelheid vlogen Piet en Drein voort,
dwars door Tibet en China heen en ze hadden zelfs zoon
vaart dat ze door do lucht over een groot water vlogen.
„Wat is dat daar beneden?" riep Drein. „Dat is do Gele
zee", schreeuwde Piet terug. Op 't zelfdo oogenhlik voelde
hij een verschrikkelijke schok. Ze waren in Nagasaki aan
gekomen.