DODGE
GARAGE MOTORHUIS
PREDIKBEURTEN
„ACTIEF"
Rembrandt voor den rechter
VALSCH EN ECHT
LUXE en VRACHT AUTOMOBIELEN
Dat zal zijn reden wel hebben;
worden ook nu nog dagelijks verkocht.
TEL. 457 - KAMP 36-38
FEUILLETON
DE ONBU1GZAMEN
2c BLAD PAG. Z
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ZATERDAG 7 DECLuïSER 1935
5 Fa. M. H. van RAALTE
afd. witte goederen -
■►AAAAA4ATATATATATATATATATB
FRUIT- EN GROENTENVEIUNG
Veiling van f Dec.
Goudreinet 1016 cL Bellefleur 8—13
ct. Sterappel 8—10 ct. Zoete Rcinet 7—8
ct. I.cnv>onappeI 1011 ct. Campagne
zoet 6—8 cl. Present v. Engeland 11—12
ct. Benderzoet 6—7 ct. Zoete schijveling
80 ct. Bergamot 89 ct Win ter jan 9
10 ct Spruiten 9—11 ct. Spinazie 8—18
ct lx>f 5-fl ct. Sla 6—12 Ct. Andijvie
7IS ct. Prei 10—17 ct. Knolselderij
2561 ct. Peterselie 13—14 ct. Selderij
13—15 ct. Bloemkool 7—8 ct Gele kool
5—9 ct. Boofle kool 6—12 ct. Groene
kool 21—24 ct Wortelen 4—7 cL
AMERSFOORT
Zondag 8 December 1935.
St. Jorlskerk.
Geen dienst» wM om 10 uur in
Filalethes.
Emma Kerk
10 uur: Dienst.
6 uur: Dienst.
Nieuwe Kerk
10 uur. Dienst.
6 uur: Ds. Pannebakker.
Bethelkerk.
10 uur: Klnderkerk.
Gast huiskerk.
10 uur: Godsdienstoefening door den
heer v. d Helde.
'PtvuScf* Uudfti
VOORDELIGE AANBIEDING
BURGERLIJKE STAND
6 December
GEBOREN: Antonia Elisabeth, doch
ter van Franciscus Hendrik Joseph van
Amerongeu cn Antonia Elisabeth van
Veen.
Wijkgebouw Monnikenpad.
10 uur: Kinderkerk.
Gebouw «Het Sluisje".
10 uur: Kinderkerk.
Vrijz. Hervormden.
School Oude Soosterweg 152.
7 uur: Ds. Dikboom.
Remonstrantsche Kerk.
10Vs uur: Dr. Miedema.
Vrcdcs-Zondag)
Doopsgezinde Gemeente.
10J4 uur: Ds. Hvlkcma.
Evangelische Lutherse he Kerk.
10X uur: Ds. de Jongh.
Vrije Jeugdgemeenschap.
Theos. Logo.
Geen dienst.
Geref Kerk (Zuidsingel).
10 uur: Ds. Popma.
5Ü uur: Ds. Popma.
Geref Kerk (L. Vrouwestraat).
10 uur: Ds. Schouten.
5H uur: Ds. Schouten.
Geref. Kerk In Hersteld Verband.
10 uur: Ds. J. v. d. Wonde, Hilversum.
4 uur: Ds. J. v. d. Woudc.
Christ. Geref. Kerk.
10 uur: Ds. W. F. v. d. Kodde, emer.
pred. te Delft.
Wit uur: Ds. v. d. Kodde.
Dinsdag 10 Dcc., 7!4 uur: Ds. L. S.
den Boer van Arnhem.
Geref. Gemeente.
Gebouw C J. M. V. Stoovcstraat 11.
10 uur: Godsdienstoefening.
51$ uur: Godsdienstoefening.
Maandag 9 Dcc.,7 uur: Ds. A. Verha
gen van Middelburg.
Vriie Geref Gemeente.
(Muurhulzen 53).
9.30 uur: Godsdienstoefening
5 uur: Godsdienstoefening.
Oud Kafh. Gemeente.
Ct Zand 13).
10 uur: II. Dienst
Universeele ecredienst (Soefi-beweging).
Toonzaal Sierkunst.
11 uur: Dienst; onderwerp: „De wijze
mcnsch."
Vrije Kath. Kerk.
(Theos. Loge. Regentesselaan 21).
Geen opgave ontvangen.
Leger des Ileils (Langostraat 94).
10 uur: Heiligingsdienst.
31$ uur: Openluchtsamenkomst
8 uur: Openbare samenkomst
Christian Science Society.
Ct fjinntje 3).
101$ uur: Hollandsche dlonst
De Amersfoorfsche Bergkapel.
Regentesselaan 21.
1034 uur: Dr. G. W. Oberman, Utrecht.
BUITENGEMEENTEN
Baarn en Eembrugge.
10 uur- Ds. Kievit
6 uur: Ds. Blaauwendraad.
Barneveld.
Geen opgave ontvangen.
Hoevelaken.
91$ uur: Ds. Mulder.
2 uur: Ds. Mulder.
Hoogland.
W* uur: Ds. Posthumus Mesjes.
Leasden.
10 uur: Ds. Hofstede.
NU kerk.
91/» uur: Ds. v. d. Graaf.
5 uur: Ds. Wolthers van Putten.
Soest.
Geen opgave ontvangen.
Soest (Vrijz Godsdienstige^
Ds. A. A. Sapp, Zaandam.
Soesterberg.
10 uur: Ds. Tulnstra.
6 uur: Geen dienst
De Vnnrsche.
6 uur: Ds: Gerritsen van Amersfoort.
Woudenberg.
9H uur: Ds. W. v. d. Waal, emer. pred
6 uur: Ds. Klomp.
CHEMISCH REINIGEN
20 korting
Verven 10
TEL. 1717 TEL 1717
Grand Théatie. Dagelijkscltc vertoo-
ning van do film: „Suikerfrcule."
Zondags 2 uur, 4.30 en 8 uur n.m.
Overige dagen 8 uur namiddag.
Zaterdag en Woensdagmiddag matl
nee om 2.30 uur n.m.
City Theater. Vertooning van de
film: „Verraad."
Voor-stellingen:
Zaterdag 2.30. 6.15 en 8.30 uur n.m.
Woensdag 2.30 en 8 uur.
Zondags doorloopend van 1.45 tot 8.30
uur n.m.
Andere avonden 8 uur.
Bioscoop Amicitia Verlooning van de
film: „Sing-Sing Nights." Van 8—10
December.
Voorstellingen 'savonds 8.10 run.
Zondags matinée 2-30 uur n.m.
Museum Fléhite Westsingel (Uiige
zonderd des Zondags).
Theosofische Bibliotheek. Gebouw
Theosofische Vereeniging. Regentesse
laan lederen dag van 8 uur.
Openbare leeszaal met Jeugdleeszaal
en Bibliotheek. Muurhuizen 9.
R.-K. Leeszaal. Nieuwstraat 24.
23 November-14 December. Sierkunst.
Tentoonstelling van werken van Albert
Fiks.
7 December. Amicitia. Feestavond van
do A.F.G „Quick" ter gel. v. het 45-
jarig bestaan 8 uur n.m.
10 December. Theosofische Loge. Mcj.
H. Gantvoort spreekt over het onder
werp: „Individu en gemeenschap."
8 uur njn.
10 December. Sierkunst. Dr. A. de
Vletter spreekt over het onderwerp:
„Moeilijkheden met de rijpere jeugd in
opvoeding en onderwijs." 8 uur n.m.
10 December. Rcmonstr. Kerk. Ad-
ventswijding o.l.v. Dr. Miedema. Evert
Miedema tenor. 8 uur n.m.
12 December. Amicitia. Lezing van
Dr. Ph. C. Visser over zijn vierde Kara*
korum-expeditie. 8 uur njn.
13 December. Amsvorde. Propaganda-
avond van do V. V. S. U. 8 uur n.m.
13 December. Amicitia. Dr. H. Krae-
mcr spreekt over: „De crisis in het Oos
ten, haar uitzichten cn mogelijkheden."
8 uur n.m.
14 December. Theosofische Loge. Or
kestvereniging Amersfoort. Receptie
ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan,
3—4.30 uur n.m.
17 December. Eben Haëzer. Openbare
getuigenisavond van „Kerk en Vrede."
8.15 uur n.m.
10 December. Amicitia. Vereen, voor
Veilig Verkeer. Vertooning van de A. N.
W. B. Vcrkcers geluidsfilm. 8 uur n.m.
26 December. Cifv Theater. Kerstver
gadering van de S. D. A. P. Ds. A. v. d.
Heide spreekt over het. onderwerp
.Van het duister toch naar het licht.'
10 uur v.m.
UTRECHT
7 en 8 Dec. Stadsschouwburg. Am-
sterd. Tooneelvereeniging voert op: „Een
Vrijdagskind." 8 uur n.m.
9 Decemhcr. Tivoli. Tiende volkscon
eert door het U. S. O. Dirigent II. Al
tink. 8.15 uur n.m.
10 December. Tivoli. U. S. O. derde
knmermuziekavond. Zang Elisabeth
Schumann. 8.15 uur n.m.
11 Docëmber. Tivoli. U. S. O. abonne
mentsconcert. Solisten: Alice Ehlors en
Johan Feitkamp. 8.15 uur n.m.
ZEIST
7 December. Figi. Derde abonne
mentsvoorstelling. Centraal Tooncel
voert op: „Oost—West, Egypte 't best.'
8 uur n.m.
BAARN
19 Nov. t.m. 10 December. Baarnsch
Lyceum. Tentoonstelling voortbrengse
len van land en volk van Celehes.
Dag. 104 en Zondags van 1.30 tot
uur n.m.
DU1TSCHE BRIEVEN
werpen en teekeningen, was nog ver
plicht geen eigen werk onder eigen
naam te vervaardigen, en moest zich
nog laten welgevallen, dat de Meester
om zoo te zeggen, „het auteursrecht
bézat" over kunstwerken, die in zijn
atelier, gedeeltelijk van zijn eigen hand
en zek^r naar zijn ontwerp en onder
zijn goedkeuring tot stand gekomen
waren. Zoodat dit proces heeft het
weer eens duidelijk aan het licht ge
bracht tallooze werken van groots
meesters sinds jaren en eeuwen i*i
musea en particuliere collecties als
Rembrandt. Vermeer, Tintoretto, Ru
bons. Steen, Murillo gelden, terwijl ze
slechts werk van leerlingen uit zulk
een „auteursrecht-periode" zijn. Ja.
men schijnt er in don kunsthandel
overtuigd van te zijn, dat bepaalde
meesters en nu wil ik met opzet geen
namen noemen hoogstens Y\ of
deel van de hun heden toegeschreven
werken door leerlingen hebben laten
vervaardigen en er hoogstens in gecorri
g^erd hebben, meesters, die eigenlijk
lui waren of een „slappen lip" hadden,
van hun naam leefden en slechts in
bijzondere gevallen (wat dan ook zeer
zichtbaar was!) een werk van den eer
sten tot den laatsten penseelstreek zelf
vervaardigden.
Een schilderij van Rembrandt
dat jarenlang voor een
Fabritius is versleten
Wat is de „volksmeening"?
(Van onzeii correspondent).
Dezer dagen stond een Nederlandsch
kunsthandelaar, sedert meer dan vijf
entwintig jaren in Berlijn woonachtig
Groninger van geboorte, ten tweeden
male voor den strafrechter, bcschu'-
digd van een poging tot bedrog ten nT
decle van een üuitsch advocaat cn
kunstliefhebber, aan wien hij een schil
dcrij fiad willen verkoopen, dat h5j
gaarne voor een nieuw-ontdekten Rem
brandt wilde doen doorgaan, ofschoon
de beste Rembrandtkenncs er hun fiat
nog nfct aan gegeven hadden- Onze No
cterlander, zonder twijfel een eerlijk
man, eerlijk gebleven in een bcroeo,
daat vol is met voetangels en klemmen,
er. waarin de liefhebberprijzen, die
vaak gevraagd en betaald worden, een
verleiding van den eersten rang bctej-
kenen, was in eerste instantie tot. zes
maanden gevangenisstraf veroordeeld:
hij is echter in hooger beroep naar
onze overtuiging volkomen terecht
vrijgesproken. En bij deze vrijspraak
blijft het. De Nederlandsche kunsthan
delaar in kwestie is volkomen gere
habiliteerd. Waarmede wij hem en on
ze vaderlandsche reputatie natuurlijk
van harte gelukwenschen.
Maar zijn „geval" is voor ons tenslotte
niet het belangrijkste.
Zeker, het is interessant., wat wij bij
deze gelegenheid weer eens over den
kunsthandel ervaren hebben Een merk
waardig bedrijf! Men is geneigd, aai
de eerlijkheid zelfs der internationale
str.atsmusea te gaan twijfelen. Natuur
lijk wisten we ook vroeger al, hoevcle
kunstwerken jaren, ja eeuwenlang
beroemde namen dragen, om dan oio',
scling aan vrijwel onbekende meesters
of ook wel geen-meesters te worden toe
geschreven. We wisten al eerder, da>.
onnoemelijk veel geknoeid werd en nog
geknoeid wordt. Een enkel vermake'rk
geval.dat ons in deze pr^csdagen ver
teld werd: een rijk Amerikaansch ver
zamelaar koopt in Europa een „echten
Rubens" Hij is geslepen ,-n door erva-
ring voorzichtig geworden. Een Rubens
krijgt men niet zoo gemakkelijk en niet
zonder hooge kosten over internatio
ncle grenzen. Dus laat hij het werk
.overschilderen", dat wil zeggen: ov*»
den Rubens schildert een onbekend
Kunstenaar een eigen motief, waar
door de „Rubens" onzichtbaar wordt
fn Amerika aangekomen, laat de ge
lukkige eigenaar door een vakman d'.
r.ieuwe verf verwijderen om zijn Ru
tens terug te krijgen. Maar wat blijk 1
nu? Onder den „Rubens" zit een dorde
„meesterwerk" en wel een portret van
een bekend staatsman, die meer dan
een eeuw na Rubens' dood geboren
v/erd
Nu, zulke krasse staaltjes zijn bil dit
proces niet te berde gebracht. Maar
toch ging het ook hier om groote na
men. Want het fraaie doek, dat mid
delpunt van deze rechtszaak was, wordt
aan Rembrandt toegeschreven, en wel
staat het vast, dat het ontstaan is in
een tijd, toen onze groote meester in
zijn volle kracht stond en der mensch-
heid rijpe- kunstwerken schonk. Men
had het schilderij voor een Barent Fa
britius gehouden. En voor wie op dit
terrein niet beslagen is, moge er aan
herinnerd worden, dat deze Barent Fa
britius een van Rembrandt's meest be
gaafde leerlingen was. In de periode
waarin het doek in quaestie geschilderd
werd (men is in staat, vrij nauwkeu
rig na te traan, hoe oud de verf is, di'
voor schilderijen gebruikt wordt) was
Fabritius nog leerling in Rembrandt'- L^ül,
atelier, schilderde nog naar diens ont- ook maar een mensch is, zijn „ontdek-
En nu staat de kunsthistoricus, de
kunsthandelaar, de kunstkooper, de
vendutie-meester voor het heden, voor
die massa der door de eeuwen (of ook
slechts jaren) heen tot ons gekomen
kunstwerken, echte en valsche, maar
ook „echte" uit het atelier, met nul tot
200 en zooveel procent echte meesterlijke
uitvoering en moet in dien doolhof
een weg vinden! Blijven we bij Rem
brandt. Natuurlijk zijn er tientallen
Rembrandts, die zonder eenigen twij
fel echt zijn, al dadelijk, omdat we tal
van gegevens over hun ontstaan be
zitten. Maar is het aiet verbluffend, dat
zelfs waar het om onzen meest beroem
den landgenoot gaat, nog heden de be
oordeeling voor echt of niet echt zoo
zeer op zwakke voeten staat, dat een
der grootste levende Rembrandtken-
ners, do Amerikaan dr. Valentiner, on
langs een werk heeft uitgegeven, waar
in hij eenige tientallen sedert jaar en
eeuw als echt gekenschetste Rembrand ts
plotseling aan Fabritius en andere leer
lingen toeschrijft, dus aan atelierswerk
onder 's meesters leiding, aangezien
bijv. Fabritius, eenmaal zelfstandig ge
worden, in geheel anderen stijl schilder
de dan in zijn afhankelijken ateliertijd-
Dit proces heeft eenige zeer be
kende deskundigen op dit gebied
ten tooneelo zien verschijnen en bij
deze gelegenheid is verklaard, dat
in verschillende musea „echte"
Rembrandts" hangen, die als- zoo
danig van veel geringer qualiteit
zijn en veel minder „echt" schijnen
dat het schilderij dat in de rechts
zaal voor ons stond en dat men tot
voor korten tijd een „echten Fa
britius" genoemd had.
Zoodat het zeer goed mogelijk is, dat
een Bnedius, een Hofstede de Groot, een
Valentiner, het straks wel degelijk voor
een Rembrandt zullen houden. Ondanks
algemeen erkende zwakkere details.
Men heeft ons bij deze gelegenheid
nog eens onthuld, dat vele groote
meesters er feitelijk een soort „fabriek'
op na hielden, hun vele leerlingen lie
ten werken, zelf eigenlijk niet veel er
aan meewerkten, maar het product ten
slotte als eigen werk te koop aanboden,
ook dan, wanneer zij niets anders ge
daan hadden dan erhun handtee-
kening onder te zetten.
Welk beroep, kunstkenner, expert te
zijn en expertises af te geven, waardoor
een werk, dat met f 100 hoog geprijsd
scheen, een uur later voor f 100,000 aan
geboden enbetaald wordt. Welk
een beroep, kunsthandelaar te z'ijn
zulke kansen na te snuffelen, en de
handigheid te bezitten, den expert, di
king" op het juiste oogenblik voor
zetten en het in de gewenschte sten»
ming weer bij hem weg te halen. Welk
een risico, zijn geld in zulke kunst
schatten vast te leggen, het verlies aan
rente op zijn kapitaal er aan te wagen,
ir.aar ook het kapitaal zelf, als straks
of na lange jaren, blijkt, dat de geleer
de hoeren weer tot geheel audere over
tuigingen gekomen zijn! En bij dit al»
les speelt dan nog de strafrechter zijn
rol, gaat het orn eer, vrijheidsberoovinj
en beroepsreputatK als een kooperzich
bedot voelt, een expert meent, dat men
misbruik van zijn oordeel gemaakt
heeft, een handelaar al te positief in
zijn verzekeringen is geweest.
Maar al deze gevaren en onzekerhe
den krijgen nog oen hijzonder relief i<i
Adolf Hitler's Derde Rijk. Ook deze er
varing heeft het proces tegen den Nc-
ilerlandschen kunsthandelaar bevestigd.
In de eerste plaats wil het nationaal-
socialisme zuiverend optreden op elk
gebied der samenleving. Deze sterke
neiging tot schoolmeesteren moet nu
ook nog gezien worden in grooter ver
hand, in combinatie met de nieuwe
Duitsche rechtsbegrippen. In het Der
de Rijk staat het „Romeinsche Recht"
op het putn voor Jjet „Duitsche Recht"
plaats te maken. Daarover wellicht een
ander maal uitvoeriger. Voor heden
willen we op een groot axioma de aan
dacht vestigen. Het „Duitsche Recht'
gaat o.m. uit van de idee, dat recht
gesproken behoort te worden in har
monie met „de gezonde opvatting des
volks van wat recht en onrecht is".
Men noemt dat hier kort het „Volks-
empfinden". Ideaal is dus, dat de wet
boeken voor straf- en burgerlijk recht
zoo vervaardigd zijn, dat zij in beoor
deeling en strafmaat met het „gezon
de volksoordeel" conform gaan. Popu
lair gezegd, dat. „het volk" bij vrijwel
elk vonnis zeggen moet: „die beeft zijn
verdiende loon" of „die is terecht vrij
gesproken".
En omdat dit ideaal zeer, zeer moeilijk
te bereiken is, heeft men er voorloopig
maar wat op gevonden, bij wijze van
overgangsmaatregel. Men heeft den
rechter gezegd: spreek recht, volgens
de bestaande wetboeken, natuurlijk,
maar zooveel mogelijk rekening hou
dend met het gezonde volksoordeel; en
daar, waar de wetboeken u in den steek
laten, waar dus vroeger een beklaagde
„door de mazen van liet net slipte"
oordeel daar eerst recht op eigen ini
tiatief zoo als ge meent, dat het volk
oordcelen zou. Dus, om het weer popu
lair te zeggen: waar ge van schuld over
tuigd zijt en „het volk met u", daar
geen vrijspraak wegens gebrek aan be
wijs, dat wil zeggen wegens het ontbre
ken van een wetsparagraaf. waarop dit
bewijs naar vroeger „Romeinsch Recht"
gegrond behoorde te worden.
Do ambtenaar van het Openbaar Mi
nisterie, hier „Staatsanvvalt" goheeten,
had in dit Rembrandtproces ook een
poging gedaan, een betrekkelijk zwa-
ren eisch rechtvaardig te doen schijnen
door te verzekeren, dat „de volksmeo-
ning" stellig een schuldig zou hebban
uitgesproken.
Men kon niet anders constateercn,
dan dathij zelf die „volks-
meening" was. De rechters spraken
naar volle overtuiging vrij. Niet we
gens gebrek-aan-bewijs volgens oud
recept. Bij hen souffleerde „de
volksmeening" dus weer anders.
Het was ons daarnaast nog opgeval
len, dat de weinige toehoorders op de
publieke tribune voorzichtig de mee-
ning hadden doen blijken, dat beide
beklaagden, een Duitscher en een Hol
lander, op hen een veel eerlijker en
sympathieker indruk hadden gemaakt
dan de eigenlijke aanklager, een op
schepperige Duitsche advocaat in be
kende „kwaje strafzaken"; en dat zij
daarom hoopten op vrijspraak, al was
het alleen maar'om dezen aanklager
„een loer te draaien". Dat was de ware
„volksmeening". Maar wat ware van
haar practisch terecht gekomen, als de
rechters op grond van hun paragrafen
toch tot gevangenisstraf besloten had
den. Een vonnis bovendien, waarop
geen beroep was?
Deze kleine vuurproef voor het „Duit
sche Recht." was daarom een ander in
teressant facet van deze zaak, waarbij
het om zooveel vragen van „echt" ea
„onecht" ging.
ROLAND.
II
AGENT
II
De menschcn worden niet gekweld
door de dingen, maar door mecningcn
over de dingen.
IMMERMANN.
Naar 'I Engelach van J. S. FLETCHF.H
door mr H J P H.
33
Maar Oliver had zich al omgekeerd cn
was zonder een woord verder to zeggen
wrggeloopen. Hij knikte de ingenieurs
onder het voorbijgaan toe, trok Crabtree
oven terzijde, vertelde hom van zijn over
eenkomst met Washington en hegnf zich
naar zijn auto. die hem naar zijn fabriek
bracht. Voor dot het 's middags drie uur
was. had hij een dozijn van zij? eigen
personeel uitgezocht en de noodlge or
ders gegeven, om de waterwerken te be
waken. Het waren allen jongelui, die hij
vertrouwen kon. Zij zouden van dn»
oogenblik den dem geen oogenblik zon
der toezicht laten. In nacht- en dagploe
gen waken en ales, wat ze aan eten
drinken, rooken en verdere verzorging
noodig hadden, zouden ze kunnen vin
den In een leegstaande schuur vlak bij
den dam. welke hij voor hun verblijf liet
Inrichten Bovendien zegde hij hun een
drleduM>el dagloon toe.
Toen hij met al deze schikkingen ge
reed was haalde Oliver weer verruimd
adem. Van nu af zou do dnm geregeld en
angstvallig bewaakt worden. F.n Naylor
Rew zou Hoyland wel op het spoor ko
men. daar twijfelde hij geen oogenblik
san.
Maar er wns nog Iets tc doen en daar
voor bpgaf hij zich naar het kantoor van
Hargreaves. met wien hij een kwartier
lang in ernstig gesprek bleef. Voordat hij
dien avond de stad verliet, had hij den
nog vochtigen drukproef in zijn zak van
een groot aanplakbiljet, waarin uitvoe
rig de aanslag op den dam verhaald
werd cn een belooning van duizend pond
werd uitgeloofd nnn ieder, die aanwijzin
gen geven kon. die tot gevangenneming
van den dader zouden voeren.
Oliver kende de menschcn in Ilalfirth
en hij had groot vertrouwen op dat aan
plakhiljet. Tegen zoo'n handvol geld was
geen enkel geheim bestand.
„Ze zouden er htm eigen vader voor
aanbrengen, dat tuig!" bromde hij in
zichzelf.
HOOFDSTUK XX
's Nachts op de heide
Nadat Oliver de werkplaats van zijn
zoon had verlaten, zette deze zich met
Naylor Bew aan het werk. waaraan zc
kort te voren begonnen waren en werk
ten den gcheelen morgen door zonder
een woord te wisselen over het geval,
waarvoor Oliver dien ochtend geweest
was.
Maar toen de klok twaalf uur sloeg,
werd er gescheld en kwam een jongen
van een naburig café met een blad nnn
gedragen, waarop een brood, een groot
stuk kaas een kluit Itoter en twee fles
schen hier stonden. Zonder een woord te
zeggen zette de jrngen het blad neer en
vertrok. Ixniis en zijn knecht legden hun
gereedschap terz.ijde en l»egonnen op een
naar omgekeerde pakkisten gezeten met
hun eenvoudig maal. Dat was zoo de ge
woonfe geweest van den eersten dag af
dat Louis mot het werken aan zijn uit
vinding was begonnen en onder het eten
bespraken ze dan allerlei onderwerpen.
Hij had een hooge opvatting van het in
zicht en het verstand van Bew en had
daar meermalen partij van getrokken...
doch Bew had daar geen nadeel van ge
had.
Maar ditmaal begon Louis, nadat de
eerste happen naar binnen waren, over
iets, dat geheel buiten de werkplaats
om ging. Hij keek Bew. die gretig zijn
brood met kaas zat te eten. eens vra
gend aan.
„EnNaylor hoe denk je dat
zaakip aan te pakken? Ik ben be
nieuwd. wat voor gekke plannen ie nou
weer hebtl Je zult toch niet van do
eenc stad naar de andere trekken om
Hovland op te snorren?"
„Neen. meneerik ben niet van
plan om zoover uit de buurt te gaan.
Miin idee is. dat wat er gebeurd is,
van nabil is ten uitvoer gebracht. Ik
denk zoo. dat de vijand ziin kamp vrij
dichtbij ongeslagen heeft."
„Zoo?" zei Louis op vragenden toon.
„Uw vader." vervolgde Bew. „schijnt
het hoofd vol te hebben over Abe Hov
landen anders niet. Maar., er is
iemand, die hem nog meer vijandig
is dan Abe Hovland.. en bovendien ge
vaarlijker.
„En dat is?"
„Die oude heks daar on de hei," ant
woordde Bew. met een vinnig hoofd
knikje. ..Miriam Scarpc! Zc loert al
voortdurend op uw vader, nadat haar
'.oon zoo ongelukkig aan ziin eind ee-
komen is. En ik heh liever zes van het
*nort van Ahe Hovland tot vijand dan
één Miriam Scarpe Die is zoo venijnig
als een slang!"
„Maar Miriam Scarpc zal toch wel
geen hom In den datn gelegd hebben."
•neendo Louis.
Bew sneed zich nog een boterham
en legde er een flinke plak kaas op.
.Miriam Scarpc heeft geld genoeg in
handen gekregen." zei hij eindelijk.
..En ze kan andere lui betalen om voor
haar te doen. wat ze zelf niet tot stand
kan brengen."
„Oh., denk je. dat de zaak zóó zit?"
„Tusschen ons gezegd, denk ik dit."
antwoordde Bew. „Zoowel Abe Hov
land als die oude vrouw hebben uw
vader wraak gezworen. Ze zijn nog op
een of andere manier met elkaar ver
want. Ik hoor natuurlijk wel eens din
gen.. nis ie zoo de stad in komt. hoor
ie allicht van alles cn nog wat. als ie
hier en daar eens gaat zitten nratcn
en de lui in Halfifth hebben altijd den
naam van groote kletskousen gehad cn
dat zal dus nog wel zoo ziinen op
'net oogenblik wordt er zeker heel wat
afgenrnat. Nu dan. toen die zoon van
Scarpc dood was. erfde ziin moeder als
ceniee erfgename natuurlijk al zijn
geld Daar was al het geld bij. dat hij
van uw vader ontvangen had voor dat
verkochte land. En on een avond, hot
zal nu soowat twee ianr geleden zijn.
hoorde ik vertellen, dat Abo Hovland
nu erfgenaam was van Miriam Scarpe
cn dat hii alles kriigen zou. wat zij na-
Met.. als ze het hem tenminste wilde
vermaken. Dat hoorde ik vertellen van
een notarisklerk en die zei er bii. dat
he» een publiek geheim was."
„En?"
..Ik denk zoo. dat Hovland en Miri
am Scarpc heel aardig weten, wat ze
aan elkander hebben. Hii moest geen
man uit Halfirth ziin. als hii geen oog-
ie hield op dat oude wiif met al haar
geld En ik zeg maar. (tal zii er echt
cent ie is. die hem wat voor ziin geld
zou willen laten doen."
„Dat is een verstandige redeneering.
Navlor." zei Louis. „Heb je soms al
een idee. hoe het zaakje dan moet gc-
loöpen zün?"
„Ik denk. dat het zoo gegaan is," zei
Bew. „Abc Hoyland is een kundige
monteur. Hii leerde zijn vak in Shef
field. voordat hii zich hier als koper
en blikslager vestigde. Ik heb hem
eens hooren zeggen, dat hii eigenlijk
altijd iets anders had willen worden,
maar dat zirh die zaak hier indertijd
ter overname voordeed, en dat hij die
toen gekocht heeft. Maar hii is werk
tuigkundige genoeg, om een helsche
machine te maken, waarmede de hcele
stad zou kunnen worden ongeblazen.
Ik denk zoo. dat hii en Miriam de
hoofden hii elkaar hebben gestoken om
re overleggen, hoe ze zich op mijnheer
Carsdale konden wreken en dat zii
toen als voorwaarde gesteld heeft, dat
Hovland haar wil zou doen. als hij
haar geld wilde erven. Zoo denk ik er
over. mijnheer. En hoogstwaarschijn
lijk heeft zii zelf dien bom daar ccr-
eisternacht neergelegd, maar niet
nauwkeurig genoeg. En daarom'zullen
ze het nog wel eens over doen! Het
ziin een naar menschcn. die nergens
voor terugschrikken!"
„En wat ben jij nu vaq plan te
gaan doen?" vroeg Louis.
Bew dronk het rest ie van zijn bier
leeg en begon weer te werken aan een
draaibank.
„In do eerste plaats ga ik eens een
kiikic op de hei nemen." zei hii. „Als
we ergens den sleutel van dat geheim
willen vinden, dan moeten we dien on
der het dak van Miriam Scarpe zoe
ken
„Nou. dan mag ie wel goed op jezelf
nassen." meende Louis.
„Ochdat komt wel terecht!" zei
Bew gewoontjes.
Hii ging op zijn gewone rustige ma
nier met ziin werk door. tot de klok
vier uur sloeg, legde dan ziin gereed
schap neer en trok ziin ias aan.
..Dan ga ik nu mnar." zei hii. „Ais ik
morgen niet verschijn en overmorgen
ook niet. dan weet u de reden."
.Vergeet niet. wat je zelf over die
twee gezegd hebt. dat zc gevaarlijke
lui ziin." vermaande Louis hem nog
maals. ..Steek ie hals niet in een strop,
waar io niet meer uit kunt komen!"
„Daar zal ik wel voor zorgen", ant
woordde Bew met een grijnslachje.
Zonder meer verliet Bew de werk
plaats en ging naar ziin kosthuis in
een naburige straat, waar hii ziin kost-
iuffrouw verbaasde door baar te vra
gen on slag een flink maal voor hem
klaar te maken.
„Ik ga oen naar dagen uit." zei hii.
.En er is vpoI kans. dat ik weinig te
eten zal kriigen. voordat ik terug ben.
Kook maar een stuk of vier eieren voor
me. goed hard en geef me wat koude
ham en een groofen not thee., daar
zal ik het wel mee kunnen stellen,
iuffrouw."
Na flink gegeten te hebben, pakte
Bew zich oen inar stevige boterhammen
in. deed de eieren in een stuk panier
en stak r.lles in ziin zak. Bovendien
•'orede hii voor voldoende tabak
lucifers. Tenslotte haalde hii een veld-
flesch te voorschijn, die hii half met
rum en half met melk vulde. Zoo voor
bereid. trok hii een versleten, maar nog
dikken iekker aan. stapte op zijn fiets
en reed de stad uit naar de vallei.
Het begon te schemeren en toen hij
in de vallei was aangekomen, was het
reeds aardig donker.
(Wordt vervolgd).
