IRUN DOOR BRAND VERWOEST RITTEN DE LEYTAX TAXI-DIENST (JüjoJi dn. DE EEMIANDEÜ PLOTSELINGE j 1830 TEL. 1850 1093 Van de Sovjets en hun Stachanovieten 4000 Fa. DUIM BURGER uit mooi Amersfoort Enkele fanatieke verdedigers VALEWINK OM TE TOEREN Nic. Bovée Zaterdag 5 September 1936 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwa! 2a 35e Jaargang No. 58 Rusland technisch bekeken VOOR OOK GARAGE Muurhuizen 40 - Tel. 454 Medische Hulp VREDESCONGRES TE BRUSSEL TELEFOON 1788 8 uur 10 min. Betrouwbaarste- en Goed koopste adres Hoofdkantoor: Coornhertlaan 3 (DamsA- QanqndamoA- nn JimdnAldnndiny AMERSFGGRT3CH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per T week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15. (Binnenland iranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05 POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513 PRIJS OER ADVERTENTIEN van 1regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer elke regel meer f 0.25 Liefdadigheids-advertentiën voor dt helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05 Boer blijft boer, Rus blijft Rus door Jan Spaander ui Daar stonden we dan in de te klein geworden hal van dai acht verdieping hooge hotel, met al zijn kenteekencn van vroegere glorie, in een dwarrel van menschen uit alle hoeken der wereld. Door eigen aanschouwing wilden al die lieden dat^groote Russische gebeu ren leeren kennen: het stellen van het productie-apparaat in het bezit der ar beidersklasse. Dit omwalsen is revolutionnair ge schied, met het doel het ieder lid dei- gemeenschap materieel beter te g^ven dan in een kapitalistisch georiënteerde maatschappij en met de verwachting, dat de materieele verbetering het menschdoni ook cultureel ten goede zal komen. Bedrijfstechnisch bezien worden de resultaten van hel productie-apparaat niet beïnvloed door verandering der be zitters daarvan, d.w.z. zoolang die ver andering niet meer heteekent dan de overdracht van bczitsbewijs. Beteekent die verandering evenwel ook dat de vroegere leiders onteigend worden, dat de nieuwe bezitters zelv,e de leiding moeten geven, zelve het werk moeten verrichten, dan spreekt geaard heid, kunde cn instelling, ten opzichte van mensch, dier en ding, sterk mede Om het geweldig gebeuren in Sow- jets beter te kunnen begrijpen, om het geen mijn reisbeschrijving zal bevatten beter te kunnen duiden, is het wel be langwekkend in het. kort te weten wal ervaren genetici over die genoemde factoren zeggen. Dr. A. L. Ilagedoorn en dr. A. C. I-lage- doorn schreven in no. 6, negende jaar gang van „Mensch en Maatschappij" (uitgave Noordhof) over „Evolutie van Synibiosegroepen van menschen, huis dieren en kultuurplanten". Hierin stond onder meer: „De hoeveelheid voedsel, afkomstig van huisdieren en kultuurplanten en de hoeveelheid vezelstoffen uit die zelfde bronnen welke noodig is per hoofd, varieert binnen tamelijk nauwe gren zen. Hoe grooler het overschot aan dit materiaal is, dat de groep van landbou wers voortbrengt, des te meer men schen in de geheele bevolking kunnen zich wijden aan ander werk, aan tech nisch en kulturccl werk in den ruimsten zin. Dit overschot in bodemproduktie is in hooge mate afhankelijk van de kwali teit van de gebruikte planten en dieren, en dus hangt een verbetering van tech niek ten nauwste samen met een ver betering van de produktie van deze grondstoffen. Er bestaat hier een wedcr- keerige relatie, ook de techniek in ruim sten zin, als methoden van grondbewer king, landbouwmachines, bemestings- methoden, kunstmest fabrikage, werkt die vermeerdering van de levensbehoef ten per landarbeider in de hand. Zulk een evolutie van landbouwge wassen, huisdiergroepen, landarbeiders en technici heeft in normale gevallen geleidelijk plaats en de groepen groeien gezamenlijk op; voor een normale ver houding is het noodig. dat het even wicht op alle punten bewaard blijft tus- schen al deze doelen van een geheel, die hij elkaar moeien blijven passen Wanneer men, zooals op het moment in Rusland, do techniek kunstma tig wil opblazen in een tem p o, dat door de landbouwende bevolking niet kan worden hijgehouden, wat be treft productie van een evenredig sur plus aan de eerste levensbehoeften, die in elk geval moeten voortkomen uit huisdieren en kultuurplanten, dan is daarvan onvermijdelijk een tijd van ge brek en hongersnood onder de techni sche arbeiders het gevolg. In normale verhoudingen geven de kultuurplanten een surplus, waarvan de huisdieren le\en, terwijl dan de landbouwers leven van het surplus aan productie van hun huisdieren en kultunrplnnlen, welk sur plus om allerlei redenen kan worden opgevoerd tot een punt, waarop het Ie groot wordt voor de behoeften van die landbouwers, zoodaf ook voor anderen wat overschiet. Maar in dat systeem past een klasse van landbouwers, die een passenden aanleg hebben voor dit werk en wanneer er een overschot moe! zijn voor de niol-lnndbouwende rest van de bevolking, rian moei de landbouwen de groep er belang bij hebben om die productie (of een hooger peil op te voe ren, dan voor hun eigen levenshehoef teil noodzakelijk is. Dat is mogelijk, wanneer die landbouwende klasse zoo ls aangelegd, dat zij behoeften heeft aan de voortbrengselen van de techniek, maar hel is duidelijk, dat zulk een ver houding niet in aile gevallen behoeft te bestaan. Bij het opvoeren van die pro duel ie kan de techniek stellig helpen maar pogingen om de productie van de eerste levensbehoeften door technici over te nemen, met uilschakeling van menschengroepen, die voor dit land- bouwwerk specialen aanleg bezitten, kunnen o. heel licht tol zeer onge- wenschte verhoudingen leiden. Zoo is liet duidelijk, dat in een groep landbou wers, welke van oudsher met hunne planten en dieren mee in symbiosegroe- ppii geselecteerd zijn, tot dit alles aan alle kanten bij elkaar past, elk individu, dat. hierbij werk doet, dat bij zijn aan leg past,.oen kans heeft op een geluk kig evenwichtig leven, dat. niet is weg gelegd voor een technisch ambtenaar, die met behulp van de techniek die productie van voedingsmiddelen en vezelstotfen alleen maar als een mecha nische fahrikage opvat. Het resultaat moer op den duur zijn, dat in zulke ge vallen ook hier een selectie plaats \indt tussrhen groepen, waarvan het gevolg mopt zijn dat op den duur ook weer een nieuwe klasse van landbouwers moet ontstaan met een genotype, dat past voor dit werk. Tiet is duidelijk, dat een geleidelijke verandering, waarbij met behulp van de techniek, maar me! behoud van de bestaande groepen van landbouwers, die van nature geschikt zijn voor hun werk, het door de landbouwers voort gebrachte surplus kan worden vergroot, op meer natuurlijke en waarschijnlijk meer succesvolle wijze tot het beoogde doel moet leiden. Bij het Russische experiment speelt de omstandigheid een groote rol, dat de groote groepen van landbouwers door hun specialen aanleg, die hen voor hun werk geschikt maakt, weinig geschikt zijn orn hun belangen op intelligente wijze onder .de aandacht van het alge meen te brengen en ook weinig geschikt orn in politiek en regceringszaken de leiding te nemen. Zoo komt de leiding in handen \an anders aangelegde per sonen, van technisch aangelegdcn cn van Joden, die door hun aanleg geen begrip kunnen hebben van de plaats, welke de landbouwers in hun samen leving vervullen. En een juist begrip van de werkelijke verhoudingen in zulke kwesties is daai moeilijker dan ooil te verkrijgen, omdat om politieke redenen steeds het waan beeld van de fundamenteele gelijkheid van alle menschen wordt gepredikt. Het idee, dat elk kind weer de ontwikke lingsmogelijkheden in zich heeft om zich onder gunstige omstandigheden te bekwamen voor elke positie in de samenleving, zoodat. het beschikbaro jnenschenmateriaal kan worden gedis tribueerd op een willekeurige wijze die door de oogenhlikkelijke wensehen van de leiders wordt aangegeven, is diep geworteld in de politieke overtui ging van vele invloedrijke personen. Jammer genoeg echter ontwikkelt zich een situatie niet overeenkomstig de toe vallige meeningen van een aantal en thousiaste of geïnteresseerde politici, maar overeenkomstig de biologische en psychologische werkelijkheid. Zondei twijfel is binnen de grenzen van het Russische rijk alles aanwezig voor een naar builen afgesloten geheel, met, een welvarende landbouwersbevoiking cn een bloeiende techniek en op den duui zal zich ook daar zeker het evenwicht weer herstellen. We zijn alleen over tuigd, dat die ontwikkeling lugger en makkelijker en met minder wrijving had kunnen verloopen, wanneer men meer rekening had gehouden met het bestaan van groote groepen van land bouwers, die door hun aanleg in staat zijn om, met meer steun van de weten schap en de techniek clan tot nu toe, de noodzakelijke grondstoffen Ie producee- ren, die voor een gezonde ontwikkeling van de techniek tot de allereerst noo- dige dingen bchooren." Voegen we hierbij dat de voor-oorlog- sche Harmsworth Encyclopaedia de Groot-Russen beschreef als: krachtig en manlijk, gemeenlijk blondharig, met blauwe of bruine oogen, welgevormde handen en voeten, en een serieus, maar ietwat sluw, temperament, met een in geboren dispositie voor een zwervend leven, een heel klein respect voor de waarde van tijd en (dit speciaal van de plattelanders) een uiterste zorgeloos heid cn slordigheid in alle détails van het dagelijksch leven." Welen we clan nog dat de Russische hcerschers door alle tijden als sxmhool paleizen en kerken gebouwd hebben, van onbeschrijfbare pracht en weelde righeid cn in wier bouw aan hoeveelhe den kostbaar materiaal cn aantallen menschen niet de minste consideratie werd geschonken, dan hebben wij nu een kleinen ondergrond om iets te kun nen begrijpen van wat men ons, als een film, in duizelingwekkende snelheid, liet zien. (Wordt vervolgd). (Alle rechten voorbehouden). Belgische vrijwilligers houden blijkbaar nog de interna-- tionale brug bezet De toestand in het Alcazar Een der speciale correspondent ten van Havas meldt: Bij het vallen van den avond toonen enorme kolommen roodachtige rook aan. dat Irun door brand vernield wordt. Tn de stad is bes halve 4 of 5 fanatieken, die nu cn dan op de opstandelingen schieten, niemand meer aanwezig. De drukte te Hendaye is wat ges zakt daar het grootste deel der vluchtelingen met* treinen en autobussen vertrokken is. Zij die nog achterbleven, worden door de zorgen der Fransche autoriteis ten in hotels ondergebracht. Er valt geen enkel beweeg van ops standelingentroepcn meer waar te nemen. Deze zullen ongetwijs feld van den nacht gebruik mas ken om hun posten aan de grens van Trun in te nemen. Overigens is het waarschijnlijk, dat door den grooten brand, die Trun ver* woest, de soldaten van Generaal Mola de stad niet geheel en al zullen kunnen bezetten en vers nlicht 7uhen zijn hun tenten or> te slaan in de velden die de stad omgeven. Volgens nader bericht bevinden zich nog twee tot driehonderd Volksfront- inilitiesoldaten in Irun, clie een laatsten tegenstand bicden. Het schijnt, dat het meerendeel der verdedigers van Irun thans naar San Sebastian is getrokken, waarbij den achterblijvende!] de laak is opgelegd, het grootste deel van Irun in brand te steken. De regceringstroepen beschik ten nog over een of twee kanonnen in de heuvelen hij hel fort Guadelupe. die in den loop van Vrijdag met lusschen- poozen vuurden. Nadat hel vrijwel den geheelen nacht rustig was geweest aan het front van Trun, is het schieten hedenmorgen om 5 uur weder begonnen. Om fi uur vloog een munitiedepot in het Oostelijk ge deelte van Iruri in dc lucht, en de ex plosies duurden 20 minuten lang voort. Verschillende punten der stad zijn met dynamiet opgeblazen Bij het aan breken van den dag geleek Irun een reusachtige brandstapel en de stad is vrijwel geheel verwoest. De internationale brug De brug van Irun wordt nog slechts door Belgische vrijwilligers bezet ge houden. Zij kwamen op het allerlaatste oogenhlik per trein aan. Zij zeggen vast besloten te zijn tot den laatsten kogel vol te houden. Tijdens hun gesprek met den correspondent van Havas waren zij zeer pessimistisch. „Onze oorlogscom- missaris Magarida". zoo verklaarden zij. „heeft ons hel eerst in den steek gelalen. Drie dagen geleden is hij naar Frank rijk vertrokken om zijn familie te ver gezellen. Hij is echter niet teruggeko men. Agents-provocateurs kwramcn naar de voorposlen en zeiden ons. dat, alles verloren was. Zij trachtten ons over te halen tot deserteeren. Onze. afdeeling, bestaande uil -S man. heeft het fort San Marcial gedurende GO uren gehouden. Wij werden afgelost door 31 man. die twee uur latpr zich overgaven. Wij wa ren verraden". Te elf uur gisteravond hadden de op standelingen de internationale brug nog niet bezet. Om zes uur vanmorgen zijn uit Fontarabip 200 man volksfrontmi litie aangekomen, die het tijdens den nacht verlaten hrughoofd te Irun, alsmede een gedeelte van den weg, die naar deze stad leidt, heb ben bezet. Zij hebben zich tot taak gesteld de overbrenging van ver scheidene uit Barcelona komende RUPSENDOODERS Zij zijn nu druk de graafwespen. Wie zich na een wandeling of fiets tocht van vermoeienis heeft neergezet op een zandigen rand van een kuil op de Leusdensche- of andere heide, of wie het voorrecht heeft om de in drukwekkende zandheuvels van hel Treekermeertje te mogen betreden of wie nog wat wil genieten van de met lila versierde Soesterduncn, zal zeer zeker wel dc levendige wespen heb ben aangetroffen. Trouwens op zonnige dagen zijn de Rupsendooders in dé duinen van Soest niet zeldzaam. De bewegelijke insec ten treft men op den grond rond snuffelend aan of dan weer op de bloeiende braamstruiken of andere bloemen, waar zij honing komen puren. Zij hebben een zeer slank middel, waarvan het eindpunt rood kleurt tot de helft van het dikkere lijf van het overigens zwarte insect. Men moet hen eens volgen, waar zij heen vliegen of loopen. Spoedig zal men ontdekken dat zoo'n wesp ver dwijnt in een gaatje, dat door het wijfje zelf gegraven is in een zand- helling. Zij verblijft daar wel bij slecht weer of des nachts, maar eigenlijk een woning voor haar zelf is het niet. Hel holletje is voor haar jongen bestemd. Nu worden de eitjes maar niet zóó in hel nest gelegd. De uitge komen larven zouden dan van honger omkomen. Neen, men kan het ijverige wijfje zien sleepen met een schade lijke rups, bij voorkeur de gladde rupsen van de gestreepte Dennen- rupsvlinder of van den Dennenpijl staart of de prachtige groote rups van den Ligusterpijlstaart. Eerst heeft zij deze met een steek verlamd of gedood. Als een ruiter be rijdt ze haar prooi, alleen met dit verschil, dat ze met de pootcn op den grond blijft en zij zich zoo voortbe weegt. Het is geen kleinigheid voor zoo'n klein dier om een groote rups in hel hol te sleepcn. Maar toch lukt dit, al kost het veel moeite. De wesp verdwijnt in het gaatje en het duurt A lang voordat ze weer te voorschijn komt, want ze moet haar ei op de rups leggen. Dan pas komt ze te voor schijn, hoewel ze het holletje niet eerder verlaat dan dat ze eerst het gaatje met een steentje, aardkluitje of houtspaantje heeft dichtgestopt, wel wetende dat er parasieten in de buurt zijn als Juweelwespen en vlie gen, die hun eieren ook op de rups willen leggen. In den regel komen de larven van deze insecten spoediger te voorschijn, zoodat de larve van den Rupsendooder geen kans tot ontwik keling krijgt. Maar als ze het hol heeft verzekerd, begint ze met een ander, zoodat zij een groot aantal rupsen tot haar slachtoffer maakt of liever gezegd van haar larve. Zonder haar kinderen gezien te hebben wordt ze aan het eind van den zomer uit haar bewogen leven weggenomen. Inlusschen heeft de larve de rups verslonden en is zij groot geworden. Zij verpopt zich dan om tot Juni van het volgend jaar in dezen toestand te blijven. VIRIDIS. munitietreinen naar San Sebastian te beschermen. De belegering van het Alcazar Een vluchling uit het Alcazar te Toledo deed een Fransch journalist te Barcelona het volgende verhaal over den wanhopigen toestand der opstande lingen, die sedert -11 dagen in het Alca zar van Toledo worden belegerd dooi de regceringstroepen: Tot nu toe hebben dc vier meter dikke muren van de oude Moorsche vesting dc aanvallen van de volksfron- ters gebroken. De bezetting beslaat uit 'i00 cadetten, 700 gendarmen, 200 bur gers en 100 soldaten en verder de vrou wen en kinderen van de gendarmen, die op het laatste moment nog gered konden worden, in totaal ongeveer 1500 personen. Niettegenstaande de bronnen in het fort is er weinig water en het water is strikt gerantsoeneerd, slechts twee keer per dag wordt water uitgereikt. Ook levensmidde len zijn schaarsch. De paarden van het garnizoen leveren vlecsch en zijn thans bijna alle geslacht. Het hooi vervangt de koffie. De non-combattanten verlaten de kel ders van liet fort slechts twee keer per dag, wanneer hel schieten iets vermin dert. In het begin verdwenen nog wel bur gers en gewone manschappen, doch door een strenge toepassing van de tucht is hier een einde aan gemaakt. Amersloortsche Huisartsen- Vereeniging Zondag hebben dienst de volgende burgergeneesheeren: Kamerling, Utr. weg 35; tel. 112. Plomp, Rcgentesselaan 15; tel. 1359. Kok, Langegracht 11; tel. 55. Van de overige geneeshecren heeft dienst dr. Honig, Anna Paulownalaan 33; tel. 600. Zondag en de geheele week 's nachts heeft dienst de apotheek van Jos Haan, Julianaplein 13; tel. 1150. Zondag hebben dienst de vroed vrouwen: Mej. v. d. Grient, Breestraat 8b; tel. 189. Mevr. Daams, Punlenburgerlaan 21; tel. 1852. De cadetten hebben gezworen het Alcazar in do lucht te laten vlie gen, liever dan het over te geven. Alleen zij mogen de mitrailleurs va"n de bezetting bedienen. Behalve over mitrailleurs beschikken dc belegerden over geweren, revolvers en handgranaten. De val van Talavera de la Reina Volgens ©en Ie Lissabon opgevangen bericht van den zender van Horta om trent den val van Talavera de la Rcino boden de regceringstroepen na den eers ten aanxal nog slechts weinig tegen stand. Zij lieten, behalve honderden doo- den, vijf stukken 10.5 cm. geschut, tal rijke vrachtauto's, groote hoeveelheden munitie en een ontzaglijke voorraad me dicamenten etc. op het veld achter. Dit medisch materiaal biedt den opstande lingen de welkome gelccrihcid een vol ledig veldlazaret in te richten. Dc buitgemaakte munitie zou zoo om vangrijk zijn, dat men ze nog niet heeft kunnen tellen. Met Zuidelijk opstande- lingcnlcger omvat thans de Oostelijk van Badajoz staande rcgecringstroepen met een hoefijzervormig front, waarvan Ie rechtervleugel hij Toledo, het midden bij Ciudad Real en de linkervleugel bij Cordoba staat. Dc speciale correspondent van het blad „Ahora" is van meening, dat de lag van gisteren wel dc zwaarste dag is geweest van liet front van Estramua- dura. De opstandelingen hadden op dat punt de meest geharde en beste strijd krachten geconcentreerd om een bres te slaan in de rijen der regceringstroepen, teneinde den weg naar Madrid vrij tc maken. Te zeven uur, zoo schrijft deze correspondent, had dit wanhopige offen sief den opstandelingen reeds stroomen bloeds gekost, zonder dat. het hun eenig voordeel bracht. Groepen van honderd of tweehonderd opstandelingen begon nen herhaaldelijk nieuwe aanvallen en trachtten dwars door de stellingen tier regeer ingsafdeelingên te breken. Zij werden echter steeds teruggeslagen. „Wij beklimmen een berg, maar zullen niet allen den top bereiken DIT BLAD HEEFT EEN DAGE LIJK- SCHE GECONTSOLEERDE OPLAAG VAN EXEMPLAREN 4ANGESLOTEN Bil HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE TOURNOOIVELD 4 - DEN HAAG SPORT De eindwedslrijden van het Quick- tournooi. (Tweede Blad pag. 3). Weerverwachting Medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt. Matige. tijdelijk wellicht krachtige Zuid-Westelijke tot Westelijke of Noord-Westelijke wind, meest zwaar bewolkt met tijdelijke opklaringen, waarschijnlijk regenbuien, aan vankelijk iets kouder. Hoogste barometerstand 760.3 te Jan- mayen. Laagste barometerstand 743.8 te Aberdeen. Spanjaarden en Russen toegejuicht BRL'SSEL. 3 Scpl. Reuter-.N P De eerste zitting van de vredesbijeenkomst is geopend in het eeuw-feestpaleis te Hevsel. Van het Congresbureau maakt o. ni. deel uit den Nederlander mr. J. C. A- Everwijn, oud-gezant te Washington. Namens dc Belgische regeering sprak Emile Vandervelde een welkomstwoord. Hij gaf daarbij te kennen, dat het dod, dat het congres zich stelt, de gevoelens vertolkt, welke de meerderheid van het Belgische volk bezielen. Lord Cecil wees er op, dat een vrede voor den Volkenbond de basis der de batten vormt en dat hel congres een niet-politieke bijeenkomst is. De Fransche minister Cot verklaar de, dat het congres beheerscht wordt door het begrip van de universaliteit van dén vrede cn het begrip van de or ganisatie van den vrede. Wat dc regee ringen voor den oorlog hebben gedaan, moeten de volken voor den vrede doen. Men moet een werkelijke mobilisatie or ganise eren. Bij K'et voorlezen der na men van de aan de bijeenkomst deelne mende landen werden de Spaansche en Russische gedelegeerden langdurig toe gejuicht. Vervolgens verklaarde ITcrriot: Wij zijn thans kier om den Volkenbond te steunen boven en buiten de politieke confliden. Onze beste verwachtingen „gun uit naar den Volkenbond. Geen in ternationale orde is mogelijk zonder de eerbiediging van het eenmaal gegeven woord. Wij beklimmen thans een berg, maar wij zullen niet allen den top be reiken. Het is een eer den weg te wijzen. Dc commissies van de bijeenkomst zijn vervolgens bijeengekomen. Jouhaux hield een uiteenzetting over de verant woordelijk hei cl van de vakverenigin gen in den strijd tegen den oorlog. Hij verklaarde \an meening te zijn, dat men den Volkenbond moest steunen, niettegenstaande de jongste mislukking, gen. Tenslotte zeide hii. dat de vakver enigingen in een land dat aanvalt, de^. plicht hebben een algemeene staking te ontketenen. Ill Geëtaleerd Dames- en Kinderconfectie - Arnlu weg 26 III

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1936 | | pagina 1