LEVENDIGE ACTIE
DER VLIEGERS
LAATSTE BERICHTEN
FRANKRIJKS PREMIER
STANDVASTIG
Swift Jïïlode -
Gelukwensch
van Hitier
Tegen de roode
terreur
MUITERIJ IN
PORTUGAL
Beide partijen in Spanje gaan voort
wederzijds successen te melden
SAN SEBASTIAN
IN GEVAAR?
Largo Caballero aan het
oorlogsfront
SWIFT - UW VOET LIJKT EEN NUMMER KLEINER
NIETINMENGING
INZAKE SPANJE
Ernstige staking te
Marseille
Rebellie onderdrukt: een
aantal dooden
Ie BLAD PAG. 3
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
WOENSDAG 9 SEPTEMBER 1936
BERLIJN, 9 Sept. (D.N.B./A.N.P.)
Rijkskanselier Ilitler heeft H. M. Konin
gin Wilhelmina ter gelegenheid van de
verloving van H. K. H. Prinses Juliana
met Prins Bernhaord Leopold Zur Lippe
telegrafisch zijn gelukwenschen doen
toekomen.
PRINS BERNARD RIJDT UIT
's-GRAVENHAGE, 9 September,
j Na de enthousiaste ontvangst van
J Prinses Juliana en Prins Bernhard
j gisteravond in de residentie was
j het hedenochtend in de omgeving
van het paleis betrekkelijk rustig.
Dat wil niet zeggen, dat er geen
it publiek was. Dit stond tegenover
het Paleis, onder den ouden kas
tanjeboom, te wachten of er van-
morgen nog iets bijzonders zou
v gebeuren.
V:-' Voortdurend kwamen gezanten en
hooggeplaatste landgenooten, maar ook
eenvoudige inwoners van den Haag,
aan het Paleis en maakten in de gang
en op het Voorplein queue, om de fe-
Jicitatieregisters te teekenen en op de
ze wijze uiting te geven aan hun blijd
schap over de vorstelijke verloving.
Den geheelen ochtend door werden
bloemstukken ten Paleize bezorgd en
bijkans zonder tusschenpoos reden de
telegrambestellers aan, om telegrafi
sche gelukwenschen te bezorgen.
Prins Benno is vanmorgen uitge
reden in zijn sportieve open ford
cabriolet, type V 8.
Zooals gisteren, toen hij met
prinses Juliana aan het paleis
aankwam, chauffeerde hij zelf.
Even voor 9 uur werd de auto
door een chauffeur van het Ko
ninklijk Huis voor het Paleis ge
reden. De Ford had blijkbaar een
goede beurt gehad en glom dat
het een lust was.
Na enkele oogcnblikken kwam Prins
Benno uit het paleis. Met vlugge, le
nige slappen ging hij naar buiten, ge
kleed in een dunne overjas, zijn hoed
in dc hand.
Hij liep naar zijn auto, nam plaats
achter het stuur en startte zijn motor.
Een lakei nam naast hem plaats.
Het publiek juichte don toekomstigen
gemaal van onze Kroonprinses harte
lijk toe, die vriendelijk lachend en met
de hand wuivend voor dezo hulde
dankte.
Dc prins maakte een ril je door den
omtrek. Drie kwartier later kwam de
Ford het voorplein van het paleis aan
het Noordeinde weer oprijden.
Er waren nu veel meer menschen
gekomen. Af en toe viel er een mot-
regentje, maar dat baarde de belang
stellenden geen zorg.
Met een eleganten zwaai stuurde do
prins zijn wagen tot voor het paleis
en parkeerde hem naast een der schild
wachthuisjes.
Het publiek kwam toen naar voren,
rot even voorbij het standbeeld van
den grooten Zwijger, doch bleef toen
eigener beweging staan. Politie was er
niet., dat was ook niet noodig, want
men wilde slechts getuigen van zijn
groote vreugde over deze verloving.
Vriendelijk lachend en nogmaals
dankend ging de prins het bordes van
het paleis op en verdween enkele se
conden later achter de glazen deuren.
Een lakei bracht een bouquet veld
bloemen, die do prins tijdens zijn rit
zelf geplukt heeft.
Het publiek blijft wachten, in de
hoop straks nog iets van de prinses of
den prins te zien.
PERSTEMMEN UIT LONDEN
LONDEN, 9 Sept. (Reuter/A.N.P.)
Alle ochtendbladen publiceeren op in
het. oog vallende wijze berichten aan
gaande de verloving van Prinses
Juliana, waarbij ook tal van foto's van
het verloofde paar worden afgedrukt.
De „Dalv Express" publiceert op
dè" eerste pagina een telefonisch in-
torvieuw met Prins Bernard, die in
antwoord op de vraag, wanneer het
huwelijk zal worden voltrokken me
dedeelde:: „Met Kerstmis of waar
schijnlijk later".
Wij hebben nog geen bijzonder
heden omtrent do huwelijksreis
vastgesteld. Wij hebben elkander
voor het eerst te Garmisch Parten-
ku rchen ontmoet".
Dc Prins voegde hieraan toe te wen-
schen, dat hij zich kon herinneren, door
wien Prinses Juliana en hij aan elkan
der werden voorgesteld. Het was op dc
gewone manier in een gezelschap. Zij
dansten toen samen. Drie weken gele
den, aldus de Prins, besloten wii on<?
met elkander te verloven
Volgens de „News Chronicle".zal het
huwelijk niet van invloed zijn or> den
Euroneesrhen tnnstnnd zekpr niet op
het. oorrpnblik f-^et Nedcrlaudsche volk-
is bnafhankelijk". Tnliana hoeft volgens
het hlad het voordeel van een betrekke
lijke veiligheid
GELTTTfT*rr»»Tc:r«TTr»M TTJJVEN
's-GRAVENHAGE. 9 Septemher
Ook de besturen van tal van voroenigin
gen en cornoraties kwamen in don
loor> van den ochtend het felieltatiero-
gister teekenen. TV nraese«-rolleirn* van
het T eidseh Stnrlentenenrrts versohepn
met ziin medebestuursleden oms'rork<a
11 linr ten naleize voor het teekenen
Van de registers.
Ook TTr Mr p-ezant te Perüs .Thr Pr
Lo"rlon teekende het felicitntie-re^icter.
v Fen groote rnonselmonToni^te thans
door rln nol if ie fjv» voiH<*pyi afstnod van
hot na Vis o-ehonden hfppf on de heen
Hef was bekend dnt de Koningin om
nalf een 7011 nltrUden voor het nifsnre.
ken van nnri redo, welke in de studio
Van de P T en T. on de Kortenaerkarle
door de radio zou worden uitgezonden.
De vrees duikt weer op, dat
de stad een prooi der
vlammen zal worden
TENERIFFE, 9 Sept. (Reuter)
Volgens een radiobericht hebben
vliegers der Franco»be\veging het
station Atocha gebombardeerd en
een stadswijk van Madrid, Qua.
tro Caminos, waar op verscheid
den plaatsen brand zou zijn ont»
staan.
Avila: De militaire comma®
dant heeft medegedeeld, dat de
colonne van kolonel Yague, web
ke Arenas de San Pedro bezette,
een mortier en een aanzienlijke
hoeveelheid wapens en munitie
beeft buitgemaakt. De regeerings
troepen hebben 250 man verlo»
ren.
Va 11 a d o 1 i d: De vliegers der
opstandelingen hebben Malaga
gebombardeerd en het vliegveld
Aviles, waar verscheiden toestel»
len vernield werden.
Uit La Coruna wordt gemeld. dat in
hot mijngebied van Asturie weer op
normale wijze wordt gewerkt. De op
standelingen hebben zich ten Zuid-Oos
ten van Oviedo meester gemaakt van
don heuvel Palma Tarna, welko dicht
bij den heuvel Lillo is gelegen, welke
den vorigen avond werd bezet. De ro-
geeringstroepen werden ondanks hum
verwoede aanvallen met zware verlie
zen afgeslagen.
Het radiostation van La Coruna deelt
mede, dat Oviedo opnieuw door regce-
ringovliegtuigen is gebombardeerd.
Santander heeft verscheiden malen
te Madrid om vliegtuigen verzocht,
aangezien het de laatste dagen herhaal
delijk door vliegtuigen der Franco-be
weging werd gebombardeerd.
Voorls werd do marine-basis van
Cartagena gebombardeerd. De in de ha
ven liggende kruiser der regeering
Jatmc i'rimcro moet daarbij schade
hebben opgeloopen.
Te Valencia zouden soldaten- en ar
beidersraden zijn gevormd volgens Sov-
jet-Kussisch voorbeeld.
De beroemde kathedraal van Vicli
tCatalonie) zou door anarchisten in
brand zijn gestoken en verwoest.
Volgens Radio-SeviUa zou het tram
personeel te Barcelona hebben gepro
beerd te staken. Velen hunner zouden
daarop door anarchisten zijn gefusil
leerd.
liet radiostation Sevilla heeft voorts
meegedeeld, dat de toestand to San
.Sebastian critiek wordt. Tusschen de
socialisten en anarchisten, die do stad
icrdedigen. heerschcn diepgaande mee-
ningsverschillcn. De eersten willen
voorkomen, dat de stad in vlammen
opgaat, terwijl de laatstcn do stad na
plundering willen verwoesten. Aan het
Guadurrama-front is tic toestand vol
gens Hadio-Sevilla na do inneming van
Puerto Pico door de opstandelingen
niet veranderd. Aan liet front van To
ledo heelt als gevolg dor jongste neder
lagen van dc regeringstroepen een
hergroepecring van deze strijdkrach
ten plaats gehad. Er is een nieuwe co
lonne gevormd ter sterkte van tOUO
man, die aan de fronton van Guadar-
rama en Guadalajara zijn onttrokken.
Do „nationale troepen stuitten op 8
K.M. ten Noorden van Toledo op dc
regeerings troepen Deze werden om
singeld en verslagen. Zij moesten vluch
ten met achterlating van j batterijen.
3 tanks, mitrailleurs en een belang
rijke hoeveelheid transport- en gen-ic
materieel, alsmede munitie, waaronder
gitgasbommen, terwijl zij -100 dooden
op liet slagveld achterlieten. Nabij
Cordoba hebben de „nationalen" Serio
Moriano bezet, na een overwinning op
dc regeeringsaanhangers. die 150 doo
den en talrijke gewonden verloren.
De uitzending van Sevilla werd be
sloten niet de verzekering, dat de toe
stand voor de „natiooalen" uiterst gun
stig is, terwijl levens werd meegedeeld,
dat de firma's, die willen deelnemen
aan de jaarbeurs, die in April a.s. Ic
Sevilla w-0 It gehouden, zich tot 30 Oc
tober kunnen opgeven
Door Madrid wordt van liet front bij
Talavera del Tajo gemeld, dat Largo
Caballero zich na een bezoek aan To
ledo naar het front in Eslreraadura
heeft begeven, waar hij een ontmoeting
heoil gehad met generaal Asensio. die
te Santa Olalla verblijf houdt-
Btj hot aanbreken van den dag heb
ben regceringslroepen een aanval inge
eet. waarbij zij de opstandelingen
dwongen zich lui na lot Talavera teiug
te trekken. Midden op den dag deden
de opstandelingen een tegenaanval,
welke door de regcoringstroepen werd
afgeslagen.
Negen regeeringsvliegtuigen hebben
de voorhoede der opstandelingen ge
bombardeerd en dezen een geweldigo
schade toegebracht Des avonds werd
versterking ontvangen.
Volgens mededeeling van Ra»
dio»Madrid hebben de regeerings»
troepen aan het front van Tala»
vera den opmarsch ingezet. Zij
zijn Huesca binnengedrongen,
doch Saragossa hebben zij nog
niet in bezit kunnen nemen Het
Alcazar te Toledo, waarvan de
voorgevel is verwoest en de to»
rens zijn ingestort, zal het niet
lang meer kunnen volhouden. In
het Zuiden zouden Cordoba en
Granada, welke steden zich in
handen der opstandelingen bevin»
den, gebrek hebben zoowel aan
levensmiddelen als aan water en
van licht verstoken zijn. Tenslot»
te deelt het radiostaion nog mede
da een colonne mijnwerkers uit
Asturië, de z.g. „dynamiteros",
naar Leon oprukt.
Volgens de A.B.C., thans orgaan der
links-republikeinen, is de regeering te
Madrid Ihans volkomen meester in ver
schillende provincies met een totale
bevolking van elf milliocn zielen, ter
wijl, zij beweert de overhand ie hebben
in andere gebieden mot vier milljoen
inwoners. Tezamen is dit 15 milliocn
op een totale bevolking van 23 miltiocn
zielen.
Huesca volkomen in»
gesloten
Sandino, de minister van verdediging
der Catalaansche regeering, heeft in een
De Swift-najaarscollectie is één groote parade
van nieuwe vondsten. Stuk voor stuk met
feilloozen, artistieken smaak ontworpen.
't Zijn Juweeltjes van lederbewerking.
Prettig voor U, zoo'n keus uit al die
nieuwe Swift-modeschoentjes.
Iedere winkelier heeft weer een
aparte serie nieuwe Swift-modellen.
Swift
communiqué medegedeeld, dat de vlieg
tuigen aan het front van Huesca een
bombardement hebben uitgevoord,
waarbij een kruitfabriek ontploft is
en een batterij vernield werd. Huesca
is thans volledig ingesloten en de over
gave der stad wordt binnenkort ver
wacht.
WERELDGEBEUREN
Botsingen tusschen Christe»
lijke arbeiders en aanhan»
gers der C.G.T.
Communisten en vaks
vereenigingen trachtten
Blum tevergeefs aan het
wankelen te brengen
DE hervorming van het Spaansche
kabinet, aan het hoofd waarvan
thans de revolutionaire socialist
Largo Caballero is komen te staan,
heeft ertoe geleid, dat de Fransche
radicaal-socialisten, die deel uitmaken
van de Fransche volksfrontregeering,
met nog meer klem dan tot dusver de
handhaving bepleiten ccner volkomen
onzijdigheid. Do Fransche socialistische
ministersen niet in do laatste plaats
de premier Lêon Blum zijn door de
Madrileeiische kabinctsroconstructic in
een eenigszins moeilijk parket geraakt.
Aan den eenen kant voelen zij hun
nationale verantwoordelijkheid iïij
vertegenwoordigen Frankrijk in de we
reld aan den andoren kant hebben
zij rekening te houden met de gezind
heid der Fransche arbeidersorganisa
ties. Merkwaardig is het intusschen,
dat sommige Fransche bladen en
hierbij denken wij wel in de eerste
plaats aan een gezaghebbend orgaan
als de Temps die tot dusver den na
druk legden op hot wettige karakter der
Madrileensche regeering, thans als hun
zienswijze te kennen geven, dat de
nieuwe Spaansche ministerpresident bij
vroegere gelegenheden meer dan eens
een pleidooi heeft gehouden voor dc
dictatuur van het proletariaat. De
vraag wordt gesteld, of er onder deze
omstandigheden nog kan worden ge
sproken van een legale regcering in
•Spanje. De kabiettcn-Azana en -Giral
steunden op een parlementaire meer
derheid cn genoten het vertrouwen der
Cortes. De regccring-Largo Caballero
daarentegen hoeft zoo wordt be
toogd op eigen gezag in den loop van
den burgeroorlog zich van de macht
meester gemaakt; de volksvertegen
woordiging heeft. nooit-ofte-nimmcr
door een motie van vertrouwen te ken
nen gegeven, dat zij de nieuwe regee
ring haar genegenheid schenkt. Kort
om: in vele Fransche burgerlijke bla
den wordt de zienswijze gehuldigd, dat
de democratische Spaansche re
publiek opgehouden heeft te bestaan en
dat van nu af aan in Spanje een strijd
wordt gevoerd tusschen nationalisme en
communisme.
Inmiddels wordt den laatsten tijd van
de zijde der Fransche arbeiders op de
regeoring-Blum hoe langer hoe meer
aandrang uitgeoefend om de neutrali
teitspolitiek te laten varen, de Spaan
sche regeering daadwerkelijke hulp te
verleenen en dus het wapenembargo op
te heffen, temeer daar de Spaansche
rebellen, naar van de zijde der arbei
ders wordt verklaard, door verschillen
de landen worden gesteund. Vooral do
Franscho werklieden in de metaalnij
verheid leggen te dezer zake een groote
bedrijvigheid aan den dag; volgens hen
zal do neutraliteitspolitiek der regeo-
ring-Blum tevens uilloopen op bedrei
ging van den vrede cn op don zelfmoord
van het Fransche volk, aangezien de
versterking van het fascistischo element
in Spanje h. i. overal in Europa de vrij
heden en het welzijn van het volk zal
aantasten.
De Fransche ministerpresident Blum
is tot dusver, hoevoel pressie door zijn
geestverwanten ook op hem is uitgc-
oefend, van zijn ncutralitcitsstandpunt
geen haarbreed afgeweken, daar z.l.
het nationale belang voorgaat en men
zich ten aanzien van de Spaansche ge
beurtenissen niet door partij hartstoch
ten mag laten mcesleepen. Noch do vak-
vcreenigingsleidcr Jouhaux, noch de
communistische kopstukken in Frank
rijk hebben hem aan het wankelen kun
nen brengen. De premier heeft dan ook
in een groote rede laten uitkomen, dat,
wanneer Frankrijk met betrekking tot
Spanje zou afzien van zijn non-intcr-
ventie-politiek, verschillende andere
staten geen seconde zouden aarzelen de
rcgccring der opstandelingen te Burgos
van overvloedig oorlogsmateriaal te
voorzien, waardoor dc kansen op een
wereldbrand zeer groot zouden worden.
Hoezeer de genegenheid van Blum ook
uitgaat naar het Spaansche volksfront,
niettemin meende hij, in het belang
van Frankrijk en dru vrede, geen ge
volg te kunnen geven aan het verzoek
van hen, die opheffing van het Fran
sche wapenembargo verlangen.
Het behoeft geen betoog, dat Blum's
standvastigheid den Franschen commu
nisten een doorn in het oog is, hoewel
aan den anderen kant dc opmerking
dient 1e worden gemaakt, dat er een
zonderlinge tegenstelling bestaat tus
schen de Fransche discipelen van Mos-
kou (in de eerste plaats Cachin cn
Thorez) en de regcering der Sovjet-
Ur.le, die zich bi] het niet-inmengings-
p.act heeft aangesloten. In verband hier
mee is men geneigd dc vraag te stellen
of Moskou voor de zooveelste maal een
onoprechte rol speelt. Wanneer het de
Russische regcering ernst is met de
niet-inmenging ten aanzien van Spanje,
dan zou het haar plicht zijn de Fran
sche communisten onverwijld te in-
strueeren do regcering-Blum niet lan
ger moeilijkheden in den weg te leggen.
Het feit kan inmiddels worden vast
gesteld, dat de Fransche communisten
in plaats van do regoering te steunen,
een verhevigde actie hebben ingezet ten
gunste van interventie in de Spaansche
aangelegenheid, d.w.z. ten gunste van
hulpvcrleening aan het regimo-Cabal-
lero.
PARIJS, 9 Sept. (D.N.B.)
In verband met de staking
van de socialistische en com?
munistische werklieden in de
rubberfabriek van Michelin te
ClermontsFerrand hebben
2000 arbeiders, die niet in
deze bonden zijn georgani?
seerd en voornamelijk tot
Christelijke bonden hooren,
c;en protestdemonstratie door
de stad georganiseerd. Onder
het zingen van de Marseih
laise trokken zij naar de pres
fectuur en heschen de tricoa
lore. Zij eischtcn, dat de sta*
kers uit de fabriek verwijs
cferd zouden worden.
In den vooravond kwam het tot eer.
botsing voor de prefectuur met bij do
C. G. T. aangesloten arbeiders.
Dezen trachtten het cordon van een
sterke afdeeling mobielo garde te ver
breken om de Christelijke arbeiders uit
do prefectuur te verdrijven. Dit geluk
te hun echter niet;
In de omgeving van dc prefectuur
bevonden zich vele leden van het
volksfront, die op het zingen van de
Marseillaise door de mannen in de
prefectuur antwoordden met het zin
gen van de Internationale.
Bij de vechtpartijen werden verschei
dene personen gewond. Het verkeer
moest in de straten in de omgeving
van de prefectuur worden omgeleid cn
de winkels lieten de rolluiken neer.
Later werd gemeld, dat, nadat in do
prefectuur besprekingen waren ge
voerd, de arbeiders besloten dc bezet
ting der fabrieken op te heffen. Do or
dedienst had maatregelen genomen,
tcneindo botsingen tusschen de leden
en niet-lcdcn van de C.G.T. te voorko
men. De ontruiming der fabrieken ge
schiedde zonder incidenten.
Gisterochtend Is in alle metaalfa-
bricken te Marseille een algemeene
staking afgekondigd. Do fabrieken zijn
door de werklieden bezet. De oorzaak
van hot conflict ligt in onccnigheid
over het opstellen van een arbeidscon
tract.
Gisteravond werden de afgevaardig
den der stakende arbeiders op de pre
fectuur ontvangen, waar zij hun
eischen aan den prefect uiteenzetten.
Deze zal binnenkort de afgevaardigden
der werkgevers ontvangen. De sta
kingsbeweging breidt zich uit. Dos
avonds staakten 10.000 arbeidors.
Uit Marseille wordt gemeld, dat do
vertegenwoordigers van de stakende
metaalarbeiders hebbon verklaard, dat
do metaalarbeiders van Marseille zich
solidair hebbon verklaard met. do ar
beiders van Parijs en vcrlartgcn. dat
de blokkade tegen Spanje wordt opge
heven.
Bemanning van oorlogs»
schepen in opstand
gekomen
LONDEN, 9 Sept. (Reuter).
Uit Lissabon wordt gemeld, dat
een deel der bemanning van twee
Portugeesche oorlogsschepen, de
Alfonso Albuquerque en de Dao
gisteren aan het muiten zijn ge*
slagen.
De kustbatterijen hebben op
bevel der regeering eenige salvo's
op de schepen gelost. Vervolgens
zijn beide schepen de Taag opge;
sleept, waarna de muiters werden
ingerekend.
Volgens de laatste berichten, die de
Poilugecscho ambassade to Londen
beeft ontvangen, is do muiterij volko
men onderdrukt. De ambassade deelt
voorts mede, dat te Lissabon en in het
gehcclc land kalmte heerscht en dat de
ongeregeldheden, die op de vlooi
hebben plaats gehad, een op zichzelf
staand geval vormen.
Naar Reuter uit Lissabon seint, zijn
bij het bombardement der muitende
oorlogsschepen door de kustbatterijen
aan boord der schepen zes personen ge
dood en negen gewond.
Tc Lissabon- zijn bijzondere voorzorgs
maatregelen getroffen: dc strategische
punten zijn door troepen bezet, terwijl
de departementen en andere gebouwen
door de politie worden bewaakt.
De muiterij droeg, naar Reuter meldt,
een zuiver communistisch karakter. De
minister van marine was des nachts
gewaarschuwd. Hij zond zijn adjudant
uit om een onderzoek in te stellen op
de verschillende in de haven gemeerde
schepen, doch locn het schip, waarop
dc adjudant zich bevond, dc Albuquer
que naderde, word het ontvangen door
mitraillcurvuur. Twee matrozen van de
sloep werden gewond. Een groep ma
trozen van dc Albuquerque begaf zich
aan boord van dc Bartholomci Dias,
waar men probeerde de bemanning van
dit schip bij dc beweging tc betrekken.
Slechts enkele artilleristen sloten zich
bij hen aan. Vier officieren van do
Aibuquerque werden gearresteerd, waar
na dc Albuquerque zich, gevolgd door
do Dao, naar zoe begaf. Op dat
oogenblik gingen de forten tot het bom
bardement over. Verscheidene muiters
werden gedood of gewond. De Albuquer
que liep toen op het strand, waarbij de
bemanning probeerde to vluchten, moar
zij werd weldra gearresteerd.
De muiters zouden
Spanje willen helpen
Volgens hot dagblad Diaro de Manhn
zouden de opvarenden van de beide
Portugeesche schepen, die gisteren aan
hot. muiten zijn goslagon, het voornomen
hebben gehad zich naar Valencia of
Malaga to begeven om zich daar aan
te sluiten bij do strijdkrachten der
Spaansche rcgecring.