AMER SFOORTSCH DAGBLAD
ULTIMATUM AAN
SAN SEBASTIAN
Blijde dagen
TAXI-DIENST
DE LEYTAX
Ill
UooA de JieJifil
llll
AUTOBUS-ONGELUK BIJ
MEERKERK
TERECHT!
Fa. DUIM BURGER
DË EEMLANDEQ
Einde zomertij t
4 October
VALEWINK
Groot aantal
gewonden
Nic. Bovée
1 1830
TEL. 1850
1093
OM TE
TOEREN
LUYCX
Zaterdag 12 September 1936
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
35e Jaargang No. 64
De stad krijgt acht en veertig uur om
zich over te geven
EXODUS VAN DE
BEVOLKING
Dreigement der anarchisten
Medische Hulp
Bestelt Uw auto
bij
GARAGE
Muurhuizen 40 S Tel. 454
UIT MOOI?.
AULRSFQORT
Betrouwbaarste- en Goed
koopste adres
Hoofdkantoor: Coornhertlaan 3
RADIOREDE VAN DEN
PAUS
TELEFOON 1788
Weerverwachting
7 uur 54 min.
STOFFEN- en MODEHUIS
RUITEN
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersloort 1.95; per maand 0.65; per
week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15.
iBinnenland irancc per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers 1 0.05
(POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een Dewi.snummer
elke regel meer f 0.25 Liefdadigheids-advprtentiën voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
Talrijke personen zijn reeds
naar Bilbao vertrok,
ken
SAN SEBASTIAN, 12 Sept.
(Havas) Een der bijzonde.
re berichtgevers van Havas
meldt:
Vrijdagochtend hebben een
drietal vliegtuigen der op.
standelingen over San Sebas»
tian gevlogen en strooibiljet,
ten omlaag geworpen, waarin
de stad 48 uur wordt gegeven
om zich over te geven. Deze
termijn loopt dus Zondag,
ochtend af. In de strooibiljet,
ten worden de vreemdelingen
en de burgerlijke bevolking
uitgenoodigd de stad te ver.
laten.
Op order van den Franschen ambas
sadeur werden bet personeel van bet
Fransche consulaat en de Franschc
burgers uitgenoodigd Vrijdagmiddag
San Sebastian tc verlaten en aan
boord van den uit Saint Jean de Luz
aangekomen torpedojager 1e gaan. Een
honderdtal Franschen hebben echter
geweigerd de stad te verlaten. Een
groot gedeelte del* burgerbevolking
treft voorbereidingen voor do vlucht.
{Vrachtauto's trekken geregeld door dc
straten van San Sebastian en brengen
een groot aantal personen naar Bil
bao. Ook de in de haven geankerde
schepen nemen elk oogenblik passa
giers op. De winkels worden telkens
weer bezocht door extremistische le
iden der Volksfront-militie. De hande
laars zijn verplicht alle drie dagen
het bedrag hunner verkoopen op de
bank te storten, die de aldus afge
dragen gelden naar Bilbao overbrengt.
Naar wordt medegedeeld, zijn alle
Voorraden munitie cn een hoeveelheid
petroleum, die zich in dc haven van
Pasajcs bevonden, naar Bilbao overge
bracht.
De anarchisten hervatten hun actie.
Ontstemd over bet feit, dat gouverneur
Ortega de gijzelaars naar Bilbao heeft
laten vertrekken, hebben zij uit een
aantal huizen nieuwe gijzelaars ge
haald cn verklaard, dat, indien ook
dezen zouden worden weggezonden, er
ernstige incidenten zouden plaats vin-
Gen.
Het plaatsje Hernani is bijna geheel
Ontruimd en de vrouwen en kinderen
stroomen naar San Sebastian. Gisteren
,\verd Hernani opnieuw gebombardeerd,
'doch er is geen enkele granaat op San
Sebastian gevallen. De troepen der
opstandelingen omringen San Sebas
tian geheel cn naar het schijnt, zal de
stad hun niet meer kunnen ontgaan.
De opstandelingen vertragen slechts
hun actie tegen San Sebastian, tenein
de de burgerbevolking in staat te stel
len? naar Bilbao te vluchten, ofschoon
de opstandelingen den weg van San
Sebastian naar Bilbao onder vuur hou
den.
Geeft Bilbao zich over?
De speciale vertegenwoordiger van
Havas meldt:
Dc toestand te Bilbao wijkt geheel af
Van die te San Sebastian. Het leven
schijnt normaal. De toestand is rustig
en f er valt geen enkele opwinding te
besmeuren. Op het oogenblik bevinden
zich 3850 gevangenen te Bilbao, die
men denkt uit te wisselen tegen door
de opstandelingen gemaakte gevange
nen. Op de caféterrassen bevindt zich
veel publiek. De bevolking gevoelt
zich in geen enkel opzicht bedreigd
Alleen de voedselvoorziening is tame
lijk moeilijk.
Daarentegen meldt radio-Sevilla, dat
de toestand te Bilbao wanhopig zou
zijn. daar er gebrek aan levensmidde
len heerscht. Dc Baskcn zouden beslo
ten hebben de stad over te geven.
Een kapitein-commandant der mili
tie is van San Sebastian naar Frank
rijk gevlucht.
Radio Coruna deelt mede, dat de op
standelingen oprukken in de richting
van Madrid.
Bedreiging van Madrid
Radio Sevilla, in handen der opstan
delingen, heeft de volgende mededee-
lingen gedaan:
De troepen van Franco hebben bet
dal van de Tietard bezet en een nieu
we verbinding met de aanvalslinie van
Mola tot stand gbracht. De omsingeling
van Madrid is volkomen geworden. Dc
hoofdstad is beroofd van één barer be
langrijkste toegangswegen. In het
Noorden hebben de troepen van gene
raal Mola tegenover de besluiteloosheid
van de verdedigers van San Sebastian
hun aanvallen hervat en den berg
Tgucldo gebombardeerd. In liet Zuiden
zetten onze troepen de zuivering van
de Sierra Müriano voort. De berichten
van Madrid over omsingeling van Ovio-
do, Huesca en Teruel zijn onjuist. Niet
alleen dreigen deze plaatsen niet in dc
macht der rooden te vallen, maar zelfs
voeren haar bezettingen menigvuldige
tegenaanvallen uit. die den vijand de-
mnralisceren en hem dwingen tot
vluchten.
Madrid meldt successen
Het Spaansche ministerie van oorlog
heeH het volgende medegedeeld:
In het gebied van Ovicdo wordt de
actie van onze artillerie en luchtmacht
voortgezet. Te Oviedo is een typhus-
epidemie uitgebroken, die het garni
zoen in toenemende mate demorali
seert. Donderdag hebben zich 70 sterf
gevallen voorgedaan.
Talrijke boeren en soldaten -trachten
naar onze linies tc vluchten. Aan het
front van Aragon zet een colonne, die
uit Valencia is vertrokken en naar Te
ruel oprukt, den opmarsch voort, zon
der tegenstand te ontmoeten. In het
Zuiden is dc colonne, die in het gebied
von Montoro opereert, 3 KAI. opge
rukt, na den vijand zware verliezen te
hebben toegebracht. In de Sierra Ne
vada zijn enkele belangrijke punten
bezet.
Dc aotie rond Talavera del Tajo duurt
voort. Onze vliegtuigen hebben het ge
bied heftig met bommen bestookt, als
gevolg waarvan verscheidene branden
zijn uitgebroken. Dc opstandelingen
hebben zich uit Pcregrinos terug moe
ten trekken en den Boqueron-pas is
door hen ontruimd, waarbij zij een be
langrijke hoeveelheid wapens en muni
tie achterlieten.
Voorts wordt medegedeeld, dat rc-
geeringsvliegtuigen bet in handen der
opstandelingen zijnde gebied van Antc-
quera 1cn Noorden van Malaga hebben
gebombardeerd.
Bombardementen
Het in handen der opstandelingen
zijnde radiostation La Coruna beves
tigt, dat dc luchtmacht der „nationalis
ten" Santander, Malaga en Cartagena
hoeft gebombardeerd en aanzienlijke
schade heeft aangericht. Opnieuw zijn
boven Madrid strooibiljetten uitgewor
pen, waarin de bevolking wordt aange
spoord de regeering to dwingen zich
over te geven, daar de aanval op de
stad niet lang meer op zich zal laten
wachten.
Sierra Gredos is geheel bezet en de
rechtsche troepen zijn in het gebied van
Talavera 15 K.M. opgerukt. De uit Gali-
cié vertrokken colonnes zetten don op
marsch voort. In het gebied van Jaca
is een colonne Catalanen teruggedron
gen. De republikeinen hebben in bet
Zuiden, nabij Gampillo en Gerrimuria-
co, zware verliezen geleden.
Vluchtelingen op
Britsch oorlogsschip
Te Saint Jean dc Luz is de Britschc
torpedojager Escort aangekomen met
100 vluchtelingen uit Guetaria aan de
kust van Guipuzcoa aan boord. Deze
vluchtelingen verklaarden, dat het ka
nonvuur gistermiddag heftiger was ge
worden. Zij meenden, dat vooral dc ha
ven van Pasajes wordt beschoten.
Valencia uit de lucht
bestookt
De Diario de Noticias deelt mede, dat
vliegtuigen van de opstandelingen met
succes Valencia hebben gebombardeerd.
Te Tanger zijn gisteren booten aan
gekomen met vluchtende communis
ten uit Malaga. De vluchtelingen ver
klaarden, dat de toestand daar hope
loos is.
Te Tanger zijn gistermiddag de Duit-
sche kruiser Admiral Graf Spee en de
onderzeeër Greif aangekomen.
Catalanen maken gevangenen
Dc Catalaansche minister van defen
sie deelt mede, dat de colonne-Villalba
600 gevangenen heeft gemaakt.
De zender La Coruna deelde gister-
VGRAVENHAGE, 12
September. De Minister
van Binticnlandsche Zaken
heeft in een circulaire aan
de gemeentebesturen de
aandacht gevestigd op het
Koninklijk Besluit van 2
Maart 1936, waarbij o.m. is
bepaald, dat in 1936 de zo*
mertijd zal eindigen den
vierden October a.s., te
drie uur in den voormiddag
ochtend mede, dat tc Satander 280 leer
lingen van een Katholiek seminarie
door de- aanhangers van de regeering
zijn vermoord.
Vliegtuigen neergeschoten
Luitenant-kolonel Sandino heeft me
degedeeld, dat de regecringstroepen
Quicena, ten Z.W. van Montc Aragon,
hebben bezet. Op deze wijze onderschep
pen zij het gehecle verkeer tusschen
Monte Aragon en Huesca, dat meer en
meer wordt ingesloten. De regecrings
troepen hebben twintig gevangenen ge
maakt.
Het hoofdkwartier in Burgos heeft
medegedeeld, dat bij Talavera zeven
vliegtuigen der regeering zijn neerge
schoten en aan het Noordelijk front drie
vliegtuigen.
TREIN GRIJPT AUTO: DRIE
DOODEN
HERNOESAND, 12 September (A. N.
P.) Op een onbewaakten overweg is
een auto door een sneltrein gegrepen
en 150 meter meegesleurd. Dc chauf
feur van de auto cn twee jongelieden
van 20 jaar, die in dc auto zaten, zijn
om het leven gekomen.
BOEREN DOOR WOLVEN
VERSCHEURD
KAUNAS, 12 Sept. (Stefani). Bij Pa
ne vcz zijn vier boeren door wolven
verscheurd. In andere streken hebben
de dieren veel vee geroofd.
'SCHOUWBURG AMICITIA'
Abonnctnentsvoorstcllingcn
Seizoen 1936 1937
Zie voor programma en
bijzonderheden de U toe
gezonden circulaire.
Meldt U nog heden voor
deelname aan. Ook tele
fonisch No. 7.
Inschrijving sluit op
15 Sept. a.s.
Amersfoortschc Huisartsen-
Vereeniging
Zondag hebben dienst de volgende
burgergoneesheeren:
Duyvis, Utr.weg 145, tol. 396.
Batenburg, Utr.weg 18, teL 448.
Hendriks, Berkenweg 25, teL 1384.
Van de overige geneesheeren heeft
dienst dr. A. Stok, Vermeerstraat 118,
tel. 1530.
Zondag en de geheele week 's nachts
heeft dienst de apotheek v. d. Boven-
kamp, Utrechtschestraat 45a, tel. 63.
Zondag hebben dienst do vroed
vrouwen:
Mej. Vernhout, Soestcrweg 232.
Amsteridamsche bus reed
met groote snelheid
tegen een boom
MEERKERK, 12 Sept.
Hedenochtend omstreeks half
tien heeft op den straatweg
tusschen Lexmond en Meers
kerk een ernstig autobussons
geval plaats gehad, waarbij
een groot aantal personen is
gewond.
Een autobus van de touringcar-onder
neming J. B. Pool Jr. te Amsterdam,
die hedenochtend te half 8 uit dc hoofd
stad was vertrokken met beslemming
naar Antwerpen, is ongeveer halverwe
ge Lexmond en Meerkerk met groote
snelheid aan de rechterzijde van den
weg tegen een boom gereden. De chauf
feur van de bus, de 39-jarige R. van
Dijk uit Amsterdam, wilde een wagen
passeeren. Daar van den anderen kant
ook een viertuig naderde, zwenkte hij
met groote moeite naar reechts, op zoo
danige wijze, dat hij niet kon voorko
men, dat de bus aan den rechterkant
op een boom stootte. De gevolgen wa
ren ernstig. Het rechtergedeelte van de
bus werd geheel in elkaar gedrukt, de
voorste wielen vlogen er af, de banken
in de bus schoven in elkaar en alle
ruiten braken stuk.
In de bus zaten 29 passagiers, voor
zoover bekend allen uit Amsterdam, die
naar België moesten.
Van ben zijn ongeveer twintig ge
wond. Het juiste aantal kon nog niet
worden vastgesteld. Door hulp welke
spoedig ter plaatse was, werden de
slachtoffers binnengedragen in de boer
derij van den heer De Heer. Spoedeig
arriveerden dr. C. Spijkerboer uit Meer
kerk en dr. W. J. Sidré uit Lexmond.
Uit Gorinchem en Utrecht werden zie
kenauto's besteld om dc passagiers,
die het ernstigst gewond waren, naar
dc Rijksklinieken te Utrecht over tc
brengen. Bij het verzenden van dit be
richt waren twee personen, die ernstig
gewond waren, naar Utrecht vervoerd.
Dc meeste passagiers kregen min of
meer ernstige snijwonden, eenigen ge
broken beenen, terwijl dc ernstigst ge
wonden ook inwendige kneuzingen op
liepen.
Ook dc poljlie uit Lexmond en Meer
kerk was spoedig ter plaatse en ver
leende hulp bij-het bergen der slacht
offers.
Het ongeval veroorzaakte op dezen
dag vooral groote consternatie in de
anders zoo rustige omgeving. Het
schijnt, dat de chauffeur van do bus
niet gewond werd. De niet-gewonde
passagiers en zij, die slechts licht ge
wond werden en na de verleening van
geneeskundige hulp konden vertrek
ken, zijn per auto verder vervoerd.
De oorzaak van hef ongeluk
Bij het onderzoek is gebleken, dat
bet ongeluk als volgt is ontstaan: de
chauffeur van de bus bemerkte, dat
hij op zeker oogenblik zou worden ge
passeerd door een tractor mot aanhang
wagen cn hield daarom zooveel mo
gelijk rechts. Van den anderen kant
kwam op hetzelfde oogenblik een auto,
geladen met kaas. Dc bestuurder van
den tractor heeft deze auto niet of te
laa opgemerkt met het gevolg, dat de
chauffeur van de bus op zeker moment
voor de keuze stond met den tractor
in botsing te komen of nog verder naar
rechts uit te wijken. ITij deed dit laat
ste, doch kwam dientengevolge tegen
een boom terecht. Daar hij een groote
snelheid had, waren dc gevolgen ern
stig.
Direct na de botsing met den
boom vloog het voorste gedeelte van
de autobus in brand. De chauffeur,
die niet gewond was, had de tegen
woordigheid van geest om het vuur
onmiddellijk met. een brandblusch-
apparaat en kleedingstukken te doo-
Tot dusver zijn twee personen naar
dc Rijksklinieken te Utrecht overge
bracht. Van acht der inzittenden zijn
de verwondingen van vrij ernstigen
aard. De overige slachtoffers hebben
slechts lichte kwetsuren opgeloopen.
VAN TANDZAAD
Het schijnt, dat het Tandzaad zich
hier begint uit te breiden. Nu is dit
geen bijzonderheid, want de plant is
in den omtrek van Amersfoort niet
zeldzaam. Vooral in de richting van
Barneveld cn Woudenberg vindt men
haar dikwijls langs slooten, in de wei
den en aan den weg. Maar in Amers
foort zag men ze niet veel.
Het is dus aardig, dat het geslacht
Bidcns in niet gering aantal langs de
slooten op Metgensbleek en daar in
de buurt langs de slooten van den
Heiligenbergcrweg zich heeft geves
tigd. En nog wel twee soorten, met
name Driedeelig- en Knikkend Tand-
zaadl
Driedeelig Tandzaad is het best te
herkennen aan de bladeren, die, be
halve de bovenste, in drie deelen
verdeeld zijn. Ook de kleur van den
sterk vertakten stengel toont een dui
delijk verschil. Deze is bij Bidcns
trioartitus (driedeelig) donkergroen
meest donkerrood. Trouwens, de
bloemhoofdjes staan rechtop.
Dit is niet het geval bij Knikkend
Tandzaad. Hier buigen de bloemhoofd
jes over, zoodat deze knikkend zijn;
vandaar de naam Cernuiis, hetgeen
knikkend beteekent. Dc geel-groene
stengel is een weinig rechtopstaand
vertakt.
Dat de bloemen van de tot 1 M.
hooge planten nu bepaald een ver
siering van slooten en vochtige weide
zijn, kan niet zoo stellig gezegd wor
den.
Wat de bekoring geeft aan Zonne-
en Paardebloemen, dat zijn de gele
straalblocmpjes, die zich aan den rand
der bloemen bevinden. Maar bi,
Tandzaad ontbreken deze meestal ge
heel. Vooral bij het Driedeelig Tand
zaad vindt men vaak geen stralen aan
het bloemhoofdje, zoodat dit daardoor
bruinachtig of geelgroen lijkt.
De bloemhoofdjes daarentegen van
Knikkend Tandzaad lijken veel meer
goudgeel. Hoewel bij de planten, die
aan den Heiligenbergerweg staan, ook
de stralenkrans ontbreekt, vindt U
daarentegen aan de slooten langs het
fietspad, dat loopt door een mooie
omgeving achter het Treekermeertje,
even voorbij Huize de Treek, naar den
weg WoudenbergZeist, prachtig
stralende bloemen, die zeer zeker een
aardige versiering vormen.
Nu heeft Tandzaad zijn bekendheid
niet te danken aan zijn mooie bloemen,
maar aan de talrijke zaadjes, die op
den top scherpe stekels met wcer-
haakjes hebben, zoodat deze vruchten
zich gemakkelijk vasthaken aan pas-
seerende dieren en in dc kleeren van
menschcn. De planten worden daar
door vaak klissen of klitten genoemd.
V1R1DIS.
VATICAANSTAD, 11 Sept. (Stefani).
De redevoering, welke de Paus Maan
dagochtend om elf uur Ital. tijd, d.i. 10
uur 40 Amsterd. zomertijd, zal houden
tot dc te Rome verblijvende Spaansche
vluchtelingen, zal door het radiostation
van het Vaticaan, de Italiaansche en
Amcrikaansche radiostations en eenige
Europeesche zenders worden verspreid.
OPNIEUW DOODEN IN PALESTINA
Reuter seint uit Haifa, dat gister
avond tijdens een gevecht met een
grootet bende Arabieren nabij een aan
den voet van den berg Karmel, ten
Oosten van Haifa, gelegen dorp een
ccrgeant van een Britsch regiment is
gedood, terwijl vijf Arabieren sneuvel
den.
Aan het gevecht werd ook door vlieg
tuigen deelgenomen. Het opperste Ara
bische comité zal heden een bijeen
komst hebben met den hoogen com
missaris en zal als daar warschijnlijk
een verklaring afleggen aangaande de
opheffing van de staking of anderzins.
In een sinaasappelenplantage ten
Zuiden van Ramleh zijn gisteren de lij
ken van twee Joodsche arbeiders ge
vonden, die klaarblijkelijk waren dood
geschoten. De daders zijn onbekend.
Dit nummer bestaat uit 4 bladen
STADSNIEUWS
Belangen van huis- en grondeige
naren.
(Tweede Blad, pag. 1).
De Oranjc-Verecniging „Het Soester-
kwartier."
(Tweede Blad, pag. 1),
Prof. C. Wijker gehuldigd.
(Tweede Blad, pag. 1).
Demonstratie van gymnastiekclubs.
(Tweede Blad, pag. 1).
SPORT
Gekrakeel rond de N.W.
(Eerste Blad, pag. 3).
Medegedeeld door hetK.N.M.I.
te Dc Bilt.
Zwakke tot matige Z.-O. tot Z.
wind, licht tot half bewolkt,
droog vrij warm weer behou
dens kans op onweer.
Hoogste barometerstand 772.7 te Karl-
stadt.
Laagste 750.3 tc Vestmanocr.
LANGESTRAAT 49. Tel. 190
Prachtige wollen
voor weinig duiten
Laat uw kleding pasklaar maken
De goedkoopste weg om keurig gekleed
te gaan.
Na twaalf dagen eindelijk
bericht van den Pool*
schcn ballon
WARSCHAU, 11 Sept. (A.N.
P.) De bestuurders van den Pool*
schen ballon Lopp, welke heeft
deelgenomen aan den wedstrijd
om den Gordon BennctUbeker,
kapitein Janusz en luitenant
Brenk, van wie men twaalf dagen
lang niets vernomen heeft, zijn
terecht.
De aeroclub der Sovjet-Unie te Mos
kou heeft vanochtend om 5 uur van
Janusz een telegram ontvangen van den
volgenden inhoud:
„Zijn op 1 September in het district
Onega gedaald op 25 K.M. van het dorp
Nosowchisna, 100 K.M. van de stad
Onega. Wij gaan te voet naar Onega
en verzoeken hulp".
De aeroclub te Moskou heeft naar
Archangelsk getelegrafeerd, dat hulp
moet worden geboden aan de Poolschc
luchtvaardcrs.
Gisteren was een twintigtal militaire
en sportvliegers opgestegen voor een
onderzoek in hef gebied van Archan
gelsk, Onega cn Ladoga, zoomede in het
gebied van Wologda.
Zij hebben toen evenwel geen enkel
spoor gevonden van dc verdwaalde bal-
lonvaarders.
De bladen hebben in speciale edities
dit bericht bekend gemaakt. De Pool
schc ballon Lopp heeft 1650 K.M. afge
legd en is daarmede tweede in den wed
strijd geworden.
Geëtaleerd - (Domsa-
Damesen Kinderconfectie-Arnh. weg 26
