De Joden in Palestina
HET DRAMA TE BROEK
OP LANGENDIJK
Nieuwe fraude
te Vlissingen
Het vliegveld te
Teuge
ONZE PERS EN
DE N.S.B.
DE STRAF DER BOOZE DAAD
Prof. Weizmann
NOODWEER VAN
EEN ONGELDIGE
STEMMING
POST VERLOREN
GEGAAN
EEN GROOT WERK
VORDERT
te Amsterdam
2e BLAD PAG. 3.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
WOENSDAG 23 SEPTEMBER 1936
DEN BRIGADIER
De jongens waren ontevreden
over strenge toepassing
van sluitingsuur
In aansluiting aan ons bericht betref
lende het doodschieten van een jongen
te Broek op Langendijk door een bri
gadier van de Rijksveldwacht vernemen
wij nog het volgende:
t Was kermis in Zuidscharwoude en
Jong-Broek op Langendiik was mede
opgetrokken om feest te vieren op het
kermisterrein en in de verschillende
cafés.
En er werd feest gevierd tot ver na
middernacht, tot 2 uur. Toen sloeg het
klokje van gehoorzaamheid: de burge
meester had den sluitingstijd bepaald
op 2 uur.
Om ongeveer half drie in den nacht
kwam de brigadier der rijkspolitie, de
heer v. d. Bosch, in zijn woning te
Broek op Langendijk en nauwelijks vijf
minuten later lag hij onder de wol.
't Zal een drie kwartier later geweest
zijn, toen de heer v. d. B. door lawaai
engeschreeuw uit zijn bed gelokt werd.
Hij kleedde zich aan, deed zijn uitrus
ting om en kwam naar buiten
Wat was er gebeurd?
Het groepje kermisvierders uit Broek
op Langendijk wilde wraak nemen op
den rijksveldwachter, die <er toe had
meegewerkt, om te ruim 2 uur in Zuid
scharwoude de cafés te sluiten. En met
hun vieren zouden ze den heer v. d. B
wel eens leeren, hoe dat in 't vervolg
moest.
Het groepje jongelui tartte den agent,
sloot hem in en begon toen te dreigen
De heer v. d. Bosch trok zijn klewang,
.maar dit wapen kon de jongens niet
afschrikken. Zij hadden klaarblijkelijk
de bedoeling, om nu eens goed met den
brigadier af te rekenen en bleven een
dreigende houding aannemen.
Toen trok de heer v. d. B. zijn
revolver en vuurde tot drie keer toe
in de lucht en toen ook dit geen ef
fect sorteerde, richtte hij het wapen
naar omlaag en schoot in de rich
ting van zijn aanvallers. Hij richtte
laag, omdat een schot in de beenen
waarschijnlijk voldoende zou zijn.
Helaas, het korte vuurwapen is
altijd een der gevaarlijkste geweest,
omdat het richten ervan zeer moei
lijk is. En vooral in de gegeven om
standigheden, waar de donkere
nacht alles nog meer bemoeilijkte.
Hoe ook, een vierde 6chot klonk
en een der jongelui zakte ineen. Hij
was getroffen en voordat genees
kundige hulp geboden kon worden,
was de jongen doodgebloed. Het
was dc 25-jarige M. Kool.
Zijn lijk werd later naar Alkmaar
overgebracht.
De commandant der brigade van den
rijksveldwacht te Alkmaar, die ons te
woord stond ten huize van den briga
dier, kon ons nog weinig meedeelen,
aangezien het onderzoek nog in vollen
gang was. Toch kon hij, die het onder
zoek leidde, wel vertellen, dat er van
een veete geen sprake kon zijn.
De brigadier, die nauwelijks drie
maanden in Broek op Langendijk
woont, had nog nimmer last gehad met
de jongelui en ook niet met de overige
bevolking. Zelfs kende hij zijn aanval
lers nietl De eenige wrijving was ont
staan vannacht bij het sluiten der
café's en waarschijnlijk heeft dat de
jongelui, die in deze dorpen nog al ge
wend waren aan eenige vrijheid, ge
prikkeld. Met het noodlottige gevolg.
De stemming geladen
Van andere zijde wordt nog gemeld:
De stemming onder de jongelui in
9e gemeente Broek op Langendijk was
al eenige dagen geladen en speciaal
had men het voorzien op den nieuwen
brigadier, die volgens hen veel te streng
optrad wat het sluiten der café's be
treft. Vroeger werd daar een zeer groo-
te soepelheid toegepast, maar sinds de
brigadier zijn werkzaamheden aan-
tving, was die soepelheid verdwenen.
De stemming der jongelui was boven
dien h.i. nog bedorven door de houding
van een achttal musici, die niet de door
de jongens gevraagde muziek wilden
spelen. De belooning daarvoor ontvin
gende de muzikanten des nachts in den
vorm van een pak slaag.
Van een hunner waren de kleeren
totaal vernield.
Daarna trok de groep naar Broek op
Langendijk, waar voor het huis van
den brigadier een helsch lawaai ge
maakt werd met fietsbellen e.d. En ten
slotte heeft een der jongelui bij den
brigadier aangebeld, die daarop zich
kleedde en naar buiten kwam.
Daar stonden eenige jongens op den
weg, die een debat begonnen met den
agent van politie, terwijl een paar an
deren in een roeibootje, dat in de vaart
voor het huis lag. een helsch kabaal
maakten en zoo'n drukte dat de boot
vol water kwam en de inzittenden be
hoorlijk nat werden.
Toen de jongens de boot verlieten,
was de stemming op den weg zeer ver
bitterd geworden, en de „roeiers" na
men een houding aan, alsof zij hun
kameraden wel even zouden helpen,
om den agent „af te drogen". Dit was
het moment, waarop de brigadier zich
bedreigd zag en hij trok eerst zijn kle
wang en daarna zijn revolver. En juist
bij het laatste schot kwam nog een jon
gen uit de boot ende kogel trof de
zen in de hartstreek. Met het reeds be
kende noodlottige gevolg.
Hieruit moge blijken, dat de politie
man niet op een bepaald persoon ge
richt heeft, maar dat de treffer volko
men aan een toeval te wijten was.
Een arrestatie te
Amsterdam
AMSTERDAM. 22 Sept. In verband
met de tragische gebeurtenis te Broek
op Langendijk, heeft de Amsterdam-
sche recherche in den loop van den
dag in de hoofdstad een der tot het ge
zelschap behoorende schippersknechts,
de 28-jarige D. K. gearresteerd. De bur
gemeester van Broek op Langendijk
had arrestatie van K. verzocht als ver
dacht van openlijke geweldpleging in
vereeniging tegen een ambtenaar, en
vrij gemakkelijk heeft de Amsterdam-
sche recherche den verdachte kunnen
vinden.
Vanmorgen vroeg was K., zooals ge
woonlijk, met een schuit met groenten
naar Amsterdam getrokken, waar hij
zijn waren moest afleveren op de Han
delskade. Hier werd K. door de recher
che gearresteerd en vervolgens naar
Alkmaar op transport gesteld om te
worden gehoord.
Bij het gewest Zeeland
van den Bizonderen
Vrijwilligen Land,
storm
Oud-wethouder verdacht
VLISSINGEN, 22 Sept. Reeds
eenigen tijd liepen in Vlissingen ge
ruchten, dat er fraude zou zijn ge
pleegd bij het gewest Zeeland van
den Bijzonderen Vrijwilligen Land
storm. Het is thans gebleken, dat
de heer P. G. L., die als oud-wet
houder van Vlissingen reeds be
trokken was bij de malversaties bij
het plaatselijk Crisis-Comité cn
Maatschappelijk Hulpbetoon, zich
ook op ander terrein aan fraude
heeft schuldig gemaakt.
Hij is n.l. secretaris van het gewest
Zeeland van den Bijzonderen Vrijwilli
gen Landstorm en heeft in deze functie
jarenlang geknoeid met blanco kwitan
ties, die hem ter hand waren gesteld,
terwijl het ook enkele malen is voor
gekomen, dat hij onder kwitanties val-
sche handteekeningen had gezet. Do ad
ministratie door hem gevoerd verkeert
in groote wanorde, zoodat het onder
zoek, dat do justitie thans instelt wel
geruimen tijd zal vorderen. Het is op
het oogenblik met geen mogelijkheid te
benaderen voor welke bedragen de
B.V.L. is benadeeld. Te meer gaat dit
onderzoek met moeilijkheden gepaard,
daar de B.V.L in Zeeland ca. SO afdee-
iingen telt, waarvan de administratie
stuk voor stuk wordt onderzocht.
Bij den heer L. is de vorige week
huiszoeking gedaan waarbij verschillen
de bescheiden op last van de justitie
in beslag zijn genomen.
Ook bij liet hoofdkwartier van den
jJ.V.L. in den Haag en op het Depar
tement van Binnenlandsche Zaken zijn
stukken in beslag genomen.
Men krijgt den indruk, dat het hier
een soortgelijk geval van fraude betreft,
als die, welke eenigen tijd geleden in
Zuid-Limburg bij dezelfde organisatie is
ontdekt.
Men wil het tot een centrum
van sport, en zweefvliegerij
in ons land maken
Zaterdag a.s. de opening
APELDOORN, 22 September. Zater
dag 26 September a.s. zal het vliegveld
Teuge, gelegen tusschen Apeldoorn en
Deventer, officieel in gebruik genomen
worden.
Deze opening zal des middags te
kwart over twee geschieden door den
Commissaris der Koningin in do Pro
vincie Gelderland, mr. S. baron van
Heemstra. Behalve een clubhuis en een
tweetal hangars is thans op het terrein
een groot restaurant verrezen, waaraan
een filmjournaal-theater en een dancing
verbonden zijn. Het ligt in de bedoeling
van de N V. Luchtvaartterrein Teuge
door middel van attracties het vlieg
veld Teuge tot een centrum van sport
cn zweefvliegerij in ons land te maken
Plannen zijn reeds in voorbereiding om
in het voorjaar van 1937 een school te
doen bouwen, waar onderricht in het
sport, en zweefvliegen gegeven zal wor
den
Ter gelegenheid van de opening is
een driedaagsch vliegfeest georgani
seerd, waaraan o.a. met toestemming
van den minister van Defensie mede
werking zal worden verleend door es-
kadrilles van de Kooy en Soesterberg.
Voorts zullen stunts en vliegacrobatiek
te zien gegeven worden terwijl de K.L.
M. met een vijftal lijntoestellen rond
vluchten boven Gelderland organiseert.
's-GRAVENHAGE, 22 September.
Het bestuur van den Nederlandschen
Journalisten kring zendt ons het volgen
de communiqué:
In de jongste vergadering van het
bestuur van den Nederlandschen Jour
nalistenkring is het feit besproken,
dat de Nederlandsche pers van de zijde
der Nationaal Socialistische Beweging
voortdurend en stelselmatig op de meest
grievende wijze wordt beoordeeld.
Als recente voorbeelden werd gewe
zen op de laatst-verschenen nummers
van het weekblad „Volk en Vaderland",
waarin de algemeene leider der N.S.B.
zonder eenig redelijk motief spreekt
van een „knechtenpers", die „een bron
van verwording" is geworden, die „noch
eerlijk" en „noch onafhankelijk" is en
die er zelfs niet tegen opziet „do be
richtgeving te vervalschen".
Het kringbestuur, hoewel niet geloo-
vend, dat deze ongemotiveerde en grie
vende veroordeeling onze pers daardoor
een einde zal nemen meent verplicht
to zijn, toch voor één maal een zeer
ernstig protest tegen een dergelijke be
jegening te publiceeren. Het spreekt
daarbij de verwachting uit, dat de groo
te meerderheid van het Nederlandsche
volk d i t optreden van de zijde der
N.S.B. op zijn juiste waarde zal weten
te schatten en, in weerwil van alle
meeningsverschillen, vertrouwen zal blij
ven stellen in een pers, welke er steeds
naar streeft, ons volk op eerlijke wijze
in te lichten, hetgeen door alle tot oor
lellen bevoegde objectieve buitenstaan
ders ook steeds is erkend.
Het Kringbestuur verzoekt ons volk te
willen bedenken, dat het streven der
N.S.B. zelf er juist op gericht is, een
nolitiek systeem in te voeren, waarin
van een vrije, van de regeering onaf-
nkeliike pers, geen sprake zal zijn.
PARL. OVERZICHT
Thans in een extra zitting
tot een geldige
gemaakt
HET is lang geleden, dat de Tweede
Kamer in verband met ^.gebleken
onvoltalligheid" haar vergadering
moest verdagen. Tot voor enkele jaren
terug gebeurde het nog al eens, dat het
quorum ontbrak, maar de laatste jaren
kwam dat niet meer voor.
Totdat het Donderdag der vorige week
zoowaar weer eens geviel. En dat nog
wel op een heel ongewoon en uitzonder
lijke manier. Wat wel jammer is, nu de
Kamer zich ten aanzien van het quorum
zoo lang zoo voorbeeldig had gedragen,
't Was een wel lange vergadering Don
derdagmiddag. En daar zij voornamelijk
diende voor de jaarlijksche herinrich
ting van het huishouden der Kamer,
was zij niet steeds bepaald belangwek
kend en boeiend; maar dat had toch
geen aanleiding mogen worden tot een
zoodanige versmelting van het aantal
der volhardenden tot het einde, dat er
de strafvergadering van vandaag door
noodig werd, waarvan wel mag worden
verwacht, dat zij als een ter harte te
nemen waarschuwing tegen te vroeg
uitknijpen zal worden opgevat.
Het laatste wat de Kamer Donderdag
middag te doen had, was het opmaken
van een voordracht aan H. M. de Ko
ningin ter vervulling eener vacature in
de Algemeene Rekenkamer. En het was
daarna aanvankelijk allemaal best in
orde. Bij de stemming voor de eerste
plaats werden 75 geldige stemmen uit
gebracht. Wel was het getal der geldige
stemmen bij de stemming voor de twee
de plaats gedaald tot 57; maar 57 be
hoort nog altijd tot de veilige getallen
in de Tweede Kamer, 't Houdt wel een
waarschuwing in tegen dreigende on
voltalligheid, doch 't is toch nog 6 meer
dan 51, het quorum-getal, dat op de
grenspaal tusschen voltalligheid en on
voltalligheid staat gebeiteld.
De waarschuwing voor het naderen
de gevaar werd evenwel niet voldoende
ter harte genomen. Wei werden bij de
stemming voor de derde plaats op de
voordracht nog één meer dan 57 brief
jes in do bus gedaan, doch van de 58
waren er 10 blanco gelaten, en daar
blanco stembriefjes ongeldig zijn, was
het aantal geldige stemmen niet meer
dan 48, of juist 3 minder dan het vol
gens artikel 127 van het Reglement
van Orde had moeten zijn om een gel
dige stemming op te leveren.
We kregen den indruk, dat de ongel
digheid aan de aandacht van het voor-
zitterlijk bureau ontsnapte. Ze werd ten
minste niet uitdrukkelijk geconstateerd.
Iets wat er trouwens voor de practijk
minder toe deed. Want de gevolgen
van de weglooping van een aantal leden
en van de blanco-neutraliteit der vier
onthouders waren dien dag toch niet
meer ongedaan te maken, daar de on
geldige stemming pas in een volgende
vergadering mag worden overgedaan.
En daar met de mededeeling van den
uitslag der stemming het werk was af-
geloopen, kon de vergadering onmiddel
lijk daarna worden gesloten, zonder dat
men zich nog bewust was geworden van
het bedreven kwaad.
Inmiddels is dat bewustzijn niet lang
meer uitgebleven. Reeds Vrijdagmorgen
ontvingen de leden de uitnoodiging om
een kwartier voor het om een uur aan
vangende afdeelingsonderzoek van van
daag ter openbare strafvergadering hij
een te komen, teneinde de stemming
voor de derde plaats nog eens, maar
dan beter, over te doen.
Wat geschiedde.
De ongeldige stemming werd tot een
geldige gemaakt.
Eenige brievenmalen voor
ZuidsAmerika niet
ter bestemming
aangekomen
's-GRAVENHAGE, 22 September.
Tengevolge van de verbreking van de
spoorwegverbinding SpanjePortugal,
zijn do op 19 Juli j.l. door het postkan
toor Rotterdam, per trein 19, Amster
damEsschen, verzonden brievenmalen
voor Zuid-Amerika, welke via Lissabon
per s.s. „Highland Chieftain" hadden
moeten worden doorgezonden, door den
Spaanschen aan den Franschen post
dienst teruggezonden.
Op 21 Juli d.a.v. zijn vorenbedoelde
depeches met hot s.s. „Eubee" van de
stoomvaart Mij. Chargeurs Reunis van
Bordeaux doorgezonden. Voor Montevi
deo is het s.s. „Eubee" met een Britsch
schip in aanvaring gekomen en gezon
ken, zonder dat de post kon worden ge
borgen.
Vanwege de postadministraties van
Argentinië en Uruguay is desgevraagd
bericht ontvangen, dat de bedoelde brie
venmalen van Rotterdam voor Buenos
Aires Ville en Buenos Aires Transit,
resp. Montevideo, niet ten kantore van
bestemming zijn ontvangen.
Gezien de plaats waar het ongeval is
geschied, moet worden aangenomen,
dat de brievenmalen voor Brazilië regel
matig ter bestemming zijn gekomen.
Aangezien de betrokken post tenge
volge van overmacht (scheepsongeval)
is verloren gegaan, kan de Nederland
sche postadministratie niet voor even-
tueole, daaruit voortvloeiende, schade
worden aansprakelijk gesteld.
Nieuwe Rijksweg den Haag
Rotterdam eind 1937
geheel gereed
's-GRAVENHAGE, 22 Sept. De
Rijksweg 's-Gravenhage Rotterdam,
waarop volgens de in 1935 gehouden
24-uurs-telling op een zomerdag 7500
motorische voertuigen en 13 000 rijwie
len passeeren, vertoont in zijn normale
gedaante van 4-baans autoweg met vrij-
liggende rijwielpaden nog enkele hia
ten, welke naar venvacht, voor het ein
de van volgend jaar zullen worden aan
gevuld, zooals uit door den hoofdinge
nieur-directeur van den rijkswaterstaat
aan do K.N.A.C. verstrekte inlichtingen
blijkt.
In Overschie moet het verkeer zich
nog immer behelpen met twee smalle
bruggetjes over de Schie en de daarbij
aansluitende tijdelijke wegen. Daartus-
schen verrijst inmiddels het groote via
duct, dat behoudens onvoorziene om
standigheden tegen het einde van 1936
zal worden opengesteld. Het zal ge
scheiden rijbanen van 6.75 breedte elk
verkrijgen, benevens rijwielpaden van
2.25 meter. De totale lengte van het in
uitvoering zijnde werk bedraagt ruim
600 meter.
Een ander obstakel in dezen snelver-
keersweg vormt het wegvak langs den
smallen Oostsingel te Delft, dat ook
slechts een tijdelijk karakter draagt. In
de omlegging beoosten Delft begint
thans teekenhig te komen. De verschil
lende kunstwerken als bruggen, viaduc
ten en duikers zijn alle gereed, aan de
aarden baan wordt gewerkt. Het ligt in
de bedoeling in den zomer en het, na
jaar van 1937 het wegdek aan te bren
gen, zoodat dan tegen het einde van
1937 ook dit gedeelte in gebruik geno
men zal kunnen worden.
Voegt men daar nog bij, dat het In
het voornemen ligt, de direct aan den
rijweg liggende rijwielpaden naar de
parallelwegen te verplaatsen om zoo
doende opstelruimte te verkrijgen voor
stilstaande auto's naast de rijbaan, dan
kan tenslotte het eindstadium van de
zen weg geacht worden te zijn bereikt
nog met de beperking, dat deze weg
aan weerszijden bij de steden vast loopt
op weer andere obstakels. Eenerzijds
bij Rijswijk op de Hoornbrug, een zeer
smalle draaibrug, anderzijds te Rot
terdam op den in onvoldoenden staat
verkeerenden Abraham van Stolkweg.
ERNSTIGE BOTSING TUSSCHEN
MOTORRIJWIEL EN AUTO
GRONINGEN, 22 Sept. Hedenmiddag
to omstreeks 12 uur heeft op den Rijks
straatweg onder De Punt een ernstige
motorbotsing plaats gehad. Een auto.
bestuurd door den heer L. van Hemmen
uit Groningen, moest ter plaatse even
wachten, totdat de electrische tram de
bocht van den wog voorbij was. Juist
toen de tram gepasseerd was en de heer
van Hemmen dc auto in beweging wil
de stellen, kwam uit de richting Assen
de 29-jarige motorrijder, de heer J.
Wientjes, aannemer bij het waterlei
dingbedrijf te De Punt en wonende te
Deventer, met een snelheid van 87 K.M.
aangereden. Een botsing met den auto
was onvermijdelijk. De heer Wientjes
werd van zijn motor geslingerd en bleel
bewusteloos liggen. Hij bleek beide bee
nen gebroken te hebben, terwijl hij ern
stig aan de borstkas gekwetst werd. In
zeer zorgwekkenden toestand is hij naar
het ziekenhuis té Groningen overge
bracht.
De motor werd zoo goed als geheel
vernield, terwijl ook de auto van den
heer van Hemmen beschadigd werd.
Laatstgenoemde kwam met den schrik
vrij.
PADVINDERSHULDE AAN HET
PRINSELIJK PAAR
Te vijf uur Maandagmiddag hebben
Prinses Juliana en Prins Bernhard op
het paleis het Loo een deputatie ont
vangen van de Apeldoornsche padvin
ders en padvindsters, die Prinses en
Prins een plaquette van 6 M2. aanbo
den, waarop in natuurlijk materiaal do
Veluwe was uitgebeeld. Het Vorstelijk
paar toonde zich zeer ingenomen met
dit geschenk. Na deze ontvangst ver
schenen Prinses en Prins nog eens op
het bordes om de honderden belangstel
lenden, die voor het paleis te juichen
en te zingen stonden, hartelijk toe te
wuiven.
Zoo noodig 40.000 k 60.000 Jo»
den beschikbaar voor legale
troepen in Palestina lm»
migratie wordt onbeperkt
voortgezet
Redevoering in het
Concertgebouw
Het comité voor bijzondere Joodsche
belangen van do beide Israëlitische
kerkgenootschappen, het Ned. Palesti
na Opbouwfonds Keren Hajesod, dc
Ned. Zionistenbond mot aangesloten
vereenigingen: Ned. Mizrachio en
Jooclsch Socialistisch Verbond Poale
Zion, do Joodsche Vrouwenraad cn de
Mizrachische Vrouwenvcreeniging Ko-
lcnoo had Maandag een groote open
bare vergadering in het Concertgebouw
te Amsterdam uitgeschreven, waarin
prof. dr. Chaim Weizmann, president
van de Jewish Agency en van do Jood
sche Executieve, een rede gehouden
heeft over den toestand in Palestina en
het Joodsch Nationaal Tehuis.
In zeer grooten getale hadden dc Jo
den te Amsterdam aan den oproep tot
dezo vergadering gevolg gegeven; tot
de laatste plaats in dc zaal, die ruim
2000 menschen bevatten kan, was bezet
en vele honderden konden geen toe
gang meer krijgen.
De heer S. v. d. Bcrgh Jr., uit Was
senaar, lid der Eerste Kamer, opende
de rij der sprekers. Hij wees er op, dat
de tegenwoordige toestand in Palestina
met een oorlogstoestand kan worden
vergeleken: er wordt gemoord, ge
roofd, verwoest en gebrandschat; er
moet weer worden goed gemaakt, wat
vernield is.
Mr. Abel J. Herzberg spreekt
Namens de Nederlandsche Zionisti
sche organisaties sprak mr. Abel J.
Herzberg, die betoogde, dat, indien het
Joodsche volk wil leven, het dat, alleen
zal kunnen op eigen kracht. Wij heb
ben gezien hoe dc Joodsche bevolking
in Palestina op do aanvallen heeft ge
antwoord: liet heeft zich niet laten ver
leiden tot weerwraak. Deze houding
werd haar ingegeven door haar opvat
ting van beleid. Het is de terreur dan
ook niet gelukt, dat ook maar een kind
van school is weggebleven en niet een
man is van het werk weggebleven en
niet een kolonie is geëvacueerd; het
Joodsche volk is op zijn post gebleven.
Spr. heette prof. Weizmann van
harte welkom en gaf hem de verzeke
ring, dat het geheele Joodsche volk be
reid is hem te volgen in den strijd voor
het Zionistisch ideaal.
Het geluk van toekomstige generatics
zal do dank zijn van het geheele Jood
sche volk.
Een nieuw Joodsch jaar is begonnen,
aldus besloot mr. Herzberg, en het is
geen pessimisme, wanneer men zegt,
dat het Joodsche volk nog veel zal heb
ben te lijden.
Prof. Weizmann aan het
woord
Nadat mr. B. A. Kalm namens het
Palestina-opbouwfonds had gesproken,
Dr. Chaim Weizmann
was het woord aan prof. dr. Chaim
Weizmann, die begon met een kort
overzicht te geven van den groei van
het kolonisatiewerk.
Hij herinnerde er aan, dat de beide
grondoorzaken voor do Balfour-verkla-
ring van 1917 waren: het bewustzijn bij
de vooraanstaande Engelsche staatslie
den, dat er een innig verband bestaat tus
schen Palestina en het Joodsche volk
en het gevoel, dat het Joodsche vraag
stuk op een of andere wijze, hier of
daar op waardige wijze, moest worden
opgelost. Er waren wel strategische en
utiliteitsoverwegingen, en de Joden
zouden nimmer mogen eischen, dat En
geland het mandaat over Palestina op
zich zou nemen. De Arabische belangen
mochten in geen geval worden bena
deeld.
In 1919 kwam het verdrag met wij
len koning Feisal tot stand, welk ver
drag de basis werd voor de betrekkin
gen tusschen Arabieren en Joden. De
Arabische clausule en de Joodsche clau
sule zijn het resultaat van jarenlangen
arbeid. Wij hebben het recht Palestina
voor het Joodsche volk te nemen en er
ons Joodsch nationaal tehuis op te
bouwen.
Zeer zeker zijn er landen ter wereld
beter voor kolonisatie geschikt dan Pa
lestina. In dit verband wees spr. op
het verschil der resultaten bij dc Jood
sche kolonisatie in Argentinië en in
Palestina. Het is het verschil tusschen
geld en sentiment, aldus spr. Iedere
Jood heeft het recht naar zijn tehuis in
Palestina te gaan en geen Britscho poli
tie of Arabische terroristen zullen hen
den weg kunnen versperren. (Applaus.)
De immigratie zal onbeperkt worden
voortgezet.
Ons werk is ondanks de belemmerin
gen der laatste maanden niet vertraagd,
aldus spr. De Joden zijn zich er van
bewust in Palestina te strijden tegen
tegenstanders die hun mentaliteit niet
hebben. Wij zijn niet naar Palestina
gegaan om anderen schade te berokke
nen, maar omdat het ons recht is.
De Arabische bevolking in Palestina
is in do laatste 18 jaar met 40 toe
genomen. Voor den oorlog was er een
grooto emigratie van Arabieren uit Pa
lestina, sedert 1918 is er een nog groo-
ter immigratie naar Palestina, dat
wordt opgebouwd met het zweet en
bloed van de Joden, die grond, waar
vroeger een persoon in slechte omstan
digheden verbleef met Joodsch natio
naal geld hebben omgetooverd in grond,
waar thans vijf menschen goed kunnen
leven. En nog is slechts 200.000 dunam
(300000 h.a.) in cultuur gebracht. WIJ
willen niemand overheerschen, riep
spr. hartstochtelijk uit, maar wij wil
len ook door niemand overheerscht
worden. (Applaus.) Wij zijn niet bereid
steeds slechts 30 of 40 der bevol
king uit to maken.
In dit verhand wees spr. op de posi
tie der. 30.000 Assyriërs in Irak, dio in
dat land van vader op zoon hebben
gewoond cn om hun christen zijn het
veld moesten ruimen.
Tenslotte decldo prof. Weizmann
mede. dat hoewel thans 2500 Joden bij
de politie vrijwillig dienst doen 40.000
h 60.000 man zich beschikbaar willen
sfellen voor inlijving bij de legale troe
pen.
Wij moeten herstellen, wat kapot is
gemaakt, want wij zullen ons hand
haven.
Prof. Weizmann werd aan het einde
van zijn rede luide toegejuicht, waarna
de vergadering onder het zingen van
„het lied der hope" uiteenging.
DE EXTRA UITKEERING
Zij komt geheel voor reke*
ning van het Rijk
's-GRAVENHAGE, 22 September.
De Minister van Sociale Zaken
deelt mede, dat do regeering heeft
besloten de ex tra-ui tkeering van
2.50, welke in verband met de
verloving van II.K.H. de Prinses
door do gemeentebesturen aan on
dersteunde en bij een werkverschaf
fing geplaatste arbeiders is ver
strekt, geheel voor rekening van het
Rijk te nemen.
Ter voorkoming van misverstand
wordt er de aandacht op gevestigd, dat
de kosten van eventueele aan armlas
tigen verstrekte extra-uitkeeringen,
evenals de gewone kosten van armen
zorg, ten laste der gemeenten komen.
Voorts heeft de regeering besloten de
ex tra-ui tkeering van 2.50 eveneens te
verstrekken aan die dienstplichtigen,
die op dit oogenblik voor herhalings
oefeningen in werkelijken dienst zijn en
die zoowel in de laatste week voor als
in de eerste week na de herhalings
oefeningen in de steunregeling waren
of zullen zijn opgenomen en bij de
werkverschaffing waren en zullen zijn
geplaatst.
De extra-uitkeering zal aan deze per
sonen worden verstrekt over de week,
volgende op hun terugkeer van herha
lingsoefeningen.
KIND VERDRONKEN
HAARLEM, 22 Sepf. Het tweejarig
jongetje II. van der M. is heden in de
Brouwersvaart geraakt en verdronken.
Een vriendje had het ongeval gezien
doch eerst later aan zijn ouders verteld.
De politie heeft drio uren gedregd, doch
zonder resultaat. Later werd het lijkje
door eenige burgers opgehaald.
GETRACHT ZIJN BAAS TE
VERMOORDEN
ROERMOND, 22 Sept. De officier
van justitie bij de rechtbank te Roer
mond eischte heden zes jaar gevange
nisstraf tegen den 20-jarigen varensge
zel J. V. geboren to Deventer, die op
14 Juli van dit jaar na een van te vo
ren beraamd plan en met de bedoeling
om hem te dooden zijn baas, den schip
per N. Verduin met een Engelschen
sleutel op het hoofd had geslagen. De
slag was evenwel niet doodelijk ge
weest en de schipper wist uit het ruim
te komen, waarin de knecht hem ge
lokt had. De verdediger vroeg een psy
chiatrisch onderzoek.
Uitspraak 6 October as.
PROTEST TEGEN ZONDAGS-
ONTHEILIGING
's-GRAVENHAGE, 22 September.
De Vereeniging van Christelijke Werk
gevers en Groothandelaren in Neder
land, gevestigd te 's-Gravenhage, heeft
zich dezer dagen met een schrijven ge
wend tot het bestuur van de vereeni
ging „Nederlandsch Fabrikaat", waarin
zij protesteert tegen het feit, dat enkele
der tentoonstellingen „Nederlandsch
Fabrikaat", welke dit (aar door ge
noemd bestuur georganiseerd zijn, bijv.
die te Nijmegen, op Zondag geopend
waren.
Genoemde vereeniging deelt mede, te
gen deze steeds verder gaande ont
kerstening van ons volksleven weder
om een ernstig woord van protest te
moeten laten hooren en voegt daaraan
toe, dat zij haar leden zal moeten' aÏÏ-
viseeren, niet langer deel te nemen aan
tentoonstellingen, welke op Zondag ge
opend zijn.
HET VERSCHE KADETJE
Naar de Teelgraaf verneemt, zullen
de Nederlandsche hotelhouders, die in
aanmerking kwamen voor een vergun
ning van de Arbeidsinspectie om aan
het ontbijt hun logeergasten versch
brood te verschaffen, van deze gunstige
bepaling kunnen blijven genieten.
Ook na October nullen de vergunnin
gen verder verleend worden.
Het zou in de bedoeling liggen daar
aan de geldigheid voor den tijd van een
jaar te geven.
