J M AUTODIENSTEN ii HOUTZAAGER HEINEMAN van AMERSFOORT van AMSTERDAM MOTORBOOTDIENSTEN 3X PER WEEK STADIONBAAN TE UTRECHT Duel tusschen Raynaud en Wals ZESDAAGSCHE TE LONDEN WELKE CLUB WINT MORGEN? Amersf. Boys-Laren HET PROGRAMMA VOOR MORGEN SCH AAK V EREENIGING AMERSFOORT pjp lm'Am O® WIJ LUISTEREN NAAR: Beurso verzicht 3e BLAD PAG. 2 AMERSFOORTSCH DAGBLAD ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1936 Auto's vertrekken voortaan i TELEF. 28 7 UUR 9 UUR 1 UUR 12 UUR 4 UUR 7 UUR 3 x DAAGS STIPT OP TIJD ir'/ti.ht/vNtA Een interessant programma op den sluitngsavond Dinsdagavond a.s. DE zomer is voorbij. ITet wieier- seizoen ten einde. Nog: eenmaal zullen in het Utreclitsche Sta dion de wielerwedstrijden worden gehouden, die zulk een groote at tractie voor de sportliefhebbers van Utrecht en omgeving bleken te vor men. Het programma is, zooals steeds, weder buitengewoon interes sant en brengt een waardig slot van een zeer geslaagd seizoen. De bekende renner Cor Wals, die zich op de Utrechtsche baan uitstekend thuis voelt, zal een wedstrijd achter e-oo motoren rijden tegen den wereldkam pioen, den Franschman Raynaud. Deze match zal verrieden worden over 2 X 2ö K.M. en een achtcrvolgingswedstrijd. maximum 13 K.M. Het zal een abso luut zpivere krachtmeting zijn, waarop door anderen geen invloed zal kunnen worden uitgeoefend. Het tweede hoofdnummer op dezen belangwekkeriden avond wordt p-evormd door een „Kleine tour de France", een wedstrijd over 2 X 20 K.M. met tien klassementen. Ieder die eenig begrip heeft van de wielersport kan zich voorstellen wat het bpteekent een wegwedstrijd over 5000 K.M. over de Alpen en (Je Pvre- neeën uit te rijden ért daarbij als eerste uit den strijd te komen. Het was de Belg Svlver Maes die daartoe in staat is gebleken. Fn het Is bijna vanzelfsprekend de directie van de Utrechtsche wielerbaan heeft zich beijverd dezen „Reus van den weg" naar Utrecht te engagecren. Met hem zullen in dezen wed strijd starten de Nederlanders, die In deze zelfde Tour de France zul ke uitstekende resultaten nebben, bereikt. Tiet zijn de gebroeders Al- bert en Antoon van Schendel. Mid delkamp en Gijssen. Aan den wedstrijd van a.s. Dinsdag avond zullen behalve hovengenoem.ien nog deelnemen: Braspenninx, Gommers. van Amsterdam, Ernst Muller en... Jan Pijnenburg. Een af va l-wedstrijd waaraan ongeveer 25 a 30 amateurs en onafbankelijken deelnemen zullen de verschillende num mers afwisselen. Al met al een wedstrijd, die een waar dig slot vormt van een uitstekend sei zoen en die zeker een aangename herinnering aan dc wielersport zal achterlaten. LONDEN, 25 Sept. Vrijdagavond om elf uur waren door het leidende koppel in totaal 1570 mijlen afgelegd. Te middernacht was de stand zoodanig dat de Duitschers Kilian en Vopel al leen aan don kop stonden, terwijl de Belgen Aerts en Buysse op 1 ronde volgden. Onze landgenooten Piet en Jan van Kempen die nog steeds het grootste aantal punten hebben, zijn af gezakt tot vijf ronden De belangstel ling voor dezen zesdaagsche is nog pteods goed te noemen. LONDEN, 26 Sept. (A.N.P.). Heden morgen om zeven uur hadden de Duit schers Kilian en Vopel nog steeds d? leiding. Zij werden op 1 ronde gevolgd door de Belgen Aerts en Buysse. Onze landgenooten- Piet en Tan van Kempen zijn tijdens dezen zesdaagsche niet hij zonder gelukkig en zij komen steeds meer ronden achter. In de afgeloop°n 24 uur zijn zij tot drie maal toe met een ronde achterstand beboet gewor den. aangezien zij bij de sprints niet ee lijktijdig in de baan waren of elkander naar het oordeel der jury niet goed af losten. Zij hadden hedenmorgen zes ronden achterstand. De stand was Zaterdagmorgen vroeg als volgt: 1. KilianVopel 367 punten. Op 1 ronde: 2. AertsBuysse 384 punten. Dp 2 ronden: -3. Igrvat—Diot 372 punten. Op 3 ronden: 4. HansenChristensen -403 punten. Walthour— Crosley 255 punten. Op 5 ronden: 6. v. Bruggenhout-v. Vlockhovcn 93 p. Op 6 ronden: 7. Gebr. Piet en Jan v. Kempen 546 p. Op 12 ronden: 8. MérkensITuertgen 233 punten. Op 17 ronden: 9. LepagePeden 217 punten. Op 19 ronden: 10. Demi trioPrior 146 punten. Op 20 ronden. 11. Pecqueux—Tonnelier 311 punten. Op 22 ronden: 12. Gebr. Smith 209 punten. VOETBAL Een tweetal interessante plaatse* lijke ontmoetingen welke ongetwijfeld „trekken" DE eerste competitiedag is achter den rug, de eerste uit slagen hebben wij netjes genoteerd, doch ook de eerste verrassingen zijn gevallen. Bepalen wij ons tot de plaatselijke clubs, dan is de groote overwinning van H.V.C., maar ook de nederlaag van de A.P.W.C.-'e'rs als een verrassing te beschouwen. Zoo zijn dus onze plaatselijke clubs vrijwel alle goed gestart. De eerste re sultaten zeggen weinig, wordt wel eens beweerd, maar de praktijk leert anders De punten in een eersten wedstrijd behaald of niet behaald kunnen den doorslag wel eens geven bij het eind van het seizoen. Juist zoo'n eerste ontmoeting kan illusoes versterken, maar ook.... doen verdwijnen. Clubs beginnen mei „goede plannen" wat dikwijls prijzenswaardig, maar ook wel. lichtvaardig is en als zij falen tegen een z.g. zwakke tegenpartij, verdwijnen alle voorgenomen plannen plotseling. De uitslagen van j.l. Zondag zijn ook van dien aard geweest, dat dc spanning ditmaal wel spoedig tastbaar zal zijn. Het programma, dat de Amersfoort- sche' clubs morgen moeten afwerken bevat belangrijke wedstrijden. A.P.W.C. 1H.V.C. 1 Op den tweeden speeldag reeds een plaatselijke ontmoeting tusschen A.P. W.C. en H.V.C. Dat wordt voor de paars gelen. die het Quick-tournooi wonnen, maar waarvan dc competitie-start zoo slecht was. een krachtproef om de ploeg welke met 110 van Zeist won. krach tig en succesvol partij te geven. Met alle respect voor H.V.C's hoopvolle be gin, gelooven wc niet. dat dit succes van dubbele cijfers tegen A.P.W.C. be haald zal worden. Natuurlijk houdt mpn er in dc kringen van A.P.W.C rekening mede. dat H.V.C. een sterkere tegen-partij vormt en een beter spel ontwikkelt dan Z.N.C., zoodat de thuisclub van zelf boter zal moeten spelen om een ecnigszins behoorlijk re sultaat te behalen. Maar dc H.V.C.'ers weten waarom het thans gaat de hegemonie van Amersfoort en dat zal allicht een reden zijn, zich geheel te geven. Aan spanning zal liet intus- schen, zooals steeds in een plaatselij ke kamp, niet ontbreken, waarin wij tenslotte H.V.C. twee winstpunten rij ker zien worden. Wij vertrouwen dat het een sportieve strijd zal worden, waarin inderdaad ook de sterkste moge winnen. Amersf. Boys 1Laren 1 De zqo kranig begonnen Amersf. Boys-ploeg kranig als men de sa menstelling van het elftal in aanmer king neemt krijgt een zware taak te gen het bezoekende Laren, wier start echter minder overtuigend geweest is dan wij tevoren verwachtten. ITct ge mis van den Lnren-goalgetter van Win gerden blijkt dus wel van grooten in vloed te zijn geweest. Met dezen speler in de gelederen stijgt de kracht aan merkelijk. Desondanks geven wij den blauvv-vvitten een zeer groote kans om op eigen terrein de punten achter te houden. Sopla 1Amsvorde 1 Een typisch begin van Amsvorde. na een „stillen dag, direct de plaatselijke ontmoeting tegen Sopla. De groen-wit- tcn. die goed van stapel liepen, zullen nu moeten tooncn of zij inderdaad weel een woordje mee zullen gaan spreken. Wij zijn benieuwd welk elftal door Ams vorde" in het veld gebracht wordt. Na tuurlijk zal voor de jeugd wel een groo te plaats zijn ingeruimd, wat niet an ders dan toe te juichen is. Afgewacht dient, dus te worden, wat dit team zal presteeren. Hoe of de uitslag zal zijn, we bekennen het eerlijk, weten wij niet. Dc algemoene opinie, dat Soplc wint, deelcn wij heelemaal niet. H.V.C. IIKampong II H.V.C. II speelt thuis tegen Kam pong II. KORFBAL Eenige emotievolle wed* strijden in het voor* uitzicht Het programma voor a.s. Zondag vermeldt de volgende wedstrijden: Vogel 1—Amersfoort 1. Samos 2S. K. V. Excelsior 2Baernc. Dc traditie wil, dat de ontmoeting Vogel—Amersfoort altijd een span nend en fair verloop heeft. Vogel wordt in het algemeen slerker geacht dan Amersfoort, maar als wij het resul taat der laatste wedstrijden nagaan, blijkt dat Amersfoort slechts zelden verloren heeft. Wij zien dan ook den uitslag wederom met spanning tege moet. Er zal nog een emotievollen wedstrijd te zien zijn in Utrecht n.l. Samos 2— S. K. V. Een gelijk spel lijkt ons hier niet uitgesloten. Excelsior 2 zal wel zijn tweede ne derlaag tegemoet gaan, ditmaal tegen Baerne. Amersfoort 2 zal tegen Vogel 2 den strijd aanbinden. We zijn benieuwd of de reserves het nu tot een overwin ning kunnen brengen. De Amersfoort adsp. gaan op bezoek bij de Baerne adsp. Uit de jubileumwedstrijden in Bus- sum op 19 Sept. 1.1. Engelsche Opening. Wit: Schaakver. Amersfoort. Zwart: Bussumsch Schaakgenoot schap. 1. e2ei e7eo 2. Pgl—f3 Pb8c6 3. c2c3 (In de Engelsche opening wil Wit met deze zet en -4. d2—d4 een sterk cen trum vormen, waarbij echter de ontwik keling van het paard bl achter blijft). 3d7d6? (Zwak antwoord: de pion moest naar d5, waardoor de bouw van het witte centrum wordt verhinderd; dan is 4 e-4Xd3DdSXd5 voor Wit nadee- lig, daar Pbl niet naar c3 kan om de dame te verdrijven. Ook 3PfG is goed. Zie 4 d2dl PfGXei en Wit doet, om d7—d5 tc verhinderen, het best met 5 didó te spelen). 4. d2—di a?a6 (Weer tc passief. Zwart is nu al bang voor 5 Lb5 gevolgd door d5. Zie nu: 5 diXc5c6Xd3; 6 DdlXdSf en Zwart verliest de rochadc, vvant liij moet met den koning slaan, daar Pc6XdS hem zijn pion e5 kost). 5. Lflcl (Afruilvarianten liggen niet in den stijl van onzen Amersfoortschen speler. Nu dreigt weer d4Xe5 en DdlXdS cn daardoor verlies van pion e5 of f7. Zie 5 diXe5Pc6Xc5: 6 Pf3Xe5... dGXeo; 7 Lc4XI7+.... Ke8—e7 en 8 DdlXdS). 5Pc6a5? 6. Ddl—a4+ \wW/. A vM. Nu was c7c6 voor Zwart een goede zet geweest. Er dreigde dan b7b5. 6Pa5c6? (Nu had Wi,t 7 dido kunnen spelen met winst van het zwarte paard). 7. Daib3? Dd8d7 8. Db3—al (Geeft Zwart gelegenheid op zijp verhaal te komen). 8Pc6d8 eoXdi PgS—f6 naar ontvvikke- 9. Dai—b3 10. c3Xd4 (Beiden streven ling). 11. 0—0 12. eie5 Lf8e7 d6d5 (Aardig, (maar niet goed). 13. eoXfG! 14. f6Xg7 (Consequent). 15. Db3Xc4 16. Pf,3e5 17. g2g3 IS. Pbl—c3 (Wit ontwikkelt zich aan), 19. Pc3e2 20. Pe2—f4 21. LclXfi (Hier had Zwart zijn dnXci Th8—g8 Tg8Xg7 Pd7h3 Pd8e6 h7h5 Zwart en valt beter kunnen verdedigen). h5h4 Pc6Xf4 Le7 d6 pioD c7 wel Ke8f8 Lc8e6 22. Tal—el (Notr een fout). 23. Lf4h6 (Helpt niet). 24. Lh6Xg7f KfSXg7 Wit stond rui de kwaliteit en een pion voor. Jammer dat de Amérsfoort- sche speler nu door een blunder zijn dame verspeelde en kon opgeven, cn Iedere automobilist ken u dadelijk vertellen, hoeveel kilometer per uur xljn wagen heelt, meer slecht* weinigen weten, hoeveel meier ze wel noodlg hebben met die veert te stoppen I - ZONDAG HILVERSUM II 3015 m. N.C.R.V. 8.309.30 Morgenwijding door Ds. P N. Kruvswijk, GereL predikant, te Hil versum. KRO 9.30—10.30 Morgenconcert. 10.30—12.00 Hoogmis uit de Sint Wal- burgkerk te Arnhem. 12.15—1.00 najn. Het Orkest o.l.v. Jo- han Gerritsen 1.00—1.20 nam. Boeken cn Schrijvers. „De Brit" door Jos. Panhuysen. 1.202.20 nam. Het Orkest o.l.v. Johan Gerritsen. 2.002.30 nam. Godsdienstonderricht voor oude-rcn, door Prof. D. Bont. 2.303.00 nam. Het Orkest o.l.v. Johan Gerritsen 3.003.30 nam. De band tusschen Ko loniën en Moederland. 3.534.25 nam. Het vertrek van de Ned. Bedcvaarttrein naar Lourdes op 27 Juli. 4.234.55 nam. Ziekenhalfuurtje door Rector Fr. Crols. 4.55—5.00 nam. Ie klasse uitslagen van de R.K.F. NCRV 5.30—6.00 nam. A. J. C. Mooy, orgel spel. 6.00 nam. Kerkdienst uit de N'ed. Herv. Kerk (Sl. Joriskerk), te Amers foort. Voorganger: Ds. K. J. v. d. Berg. K.R.O 7.457.50 nam. Voetbaluitslagen de R.K.F. 7.50—8.10 nam. „Het werklooze meisje" door Mejuffrouw Brabants. 8.209.00 nam. Operetteconcert door liet Orkest o.l.v. Gerard Vermeulen en Johan Gerritsen m.m.v. Willy Vos Men- des, tenor, cn Het Operette-Koor. 9.30—10.10 nam. Vervolg van het Ope- retteconcert. 10.4011.00 nam. Epiloog door Het Klein Koor o.l.v. Jos. II. Pickkers. HILVERSUM 1 1875 m V.A.R.A 9.01 Voetbalmededeelingen. 9.05 Tuinbomvhalfuurtje. S. S. Lan- tinga spreekt over: „Een praatje over tuinkunst". 9.30 Nagekomen Voetbalmededeelin gen. 9.31 Orgelspel door Joh. Jong. 9.45 Van Staat en Maatschappij door A. Pleysier, secretaris van de V.A.R.A. V.P.R.O 10.00 Zondagshalfuurtje voor kinderen. Spr.: Mevrouw L. SpelbergStokmans, Hilversum. 10.30 Uitzending van den kerkdienst uit de Rem. Kerk te Arnhem. Voorgan ger: Dr. W. R. M. Xoordhoff. A.V.R.O. 12.0012.30 nam. Filmpraatje door L. J. Jordaan. 12.301.15 nam. Kovacs Lajos en zijn orkest, m.m.v. Pierre Palla, orgel. I.30—2.00 nam. Kovacs Lajos vervolgt. 2.002.30 nam. Boekenhalfuur. Dr. P. II. Ritter Jr. 2.30i.00 nam. Zondagmiddagconcerf Het Omroeporkest o.l.v. Nico Treep, m.m.v. Andries Roodcnburg, viool. 4.001.20 nam! Koorzang door het Dordrcchtsehe mannenkoor „Caecclia" 4.204.50 nam. Dansmuziek o.l.v. Hans Mossel. 4.50—5.00 nam. Sportberichten. V.A.R.A. 5.30 nam. Voetbal van de dag Go- Ahead—Heracles door C. J. Groothoff. 5.30 nam. Sportuitslagen A.N.P. 6.00 nam. Melody Circle o.l.v. Daaf Wins. 6.40 nam. Batavus Droogstoppel. Mul- tatuli. Voordracht door Willem van Ca- pellen. 7.00 nam. Tusschen zeven en acht. Po pulair programma, uit le voeren door de Flierefluiters o.l.v. Jan v. d. Horst. Rie I-Ielmig: Bert van Dongen; Isja Rossi- can. A V.R O 8.159.00 nam. Operetleprogramma. Het Aeolianorkest m.m.v sopraan, tenor, gemengd sextet cn harp. 9.009.15 nam. Radiojournaal. 9.159.45 nam. Ilaydnconcert. Het Omroeporkest o.l.v. Nico Treep m.m.v. Alice Elders, clavecimbel. 9.4510.30 nam. Radiohoorkrant. II.1012.00 Het dansorkest o.l.v. Hans Mossel. BRUSSEL 321.9 M. Vlaamsch programme 10.25 voorm. Concert door het Max Alexys' orkest. 12.25 nam. Bioscooporgelconcert, 5.20 nam. Concert. 8.20 nam. Concert. 10.30 nam. Dansmuziek. BRUSSEL 483.9 M. Fransch programma 1.30 nam. Het Omroepsalon-orkest, o.l. v. W. Feron. I.50 nam. Orgelspel. 3.30 nam. Concert. 8.20 nam. Concert. II.3312.20 nam. Het Omroepdansor- kest. DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 11.05 voorm. Orgelspel door Erwin Christoph. 12.20 nam. Concert uit Frankfort. 6.30 nam. Het Omroep-Amusements- orkest. 11.20—1.15 nain. Dansmuziek. DROITW1CH 1500 Mi. 12.50 nam. Het BBC-IIarmonie-orkest. 1.50 nam. Piano-recital. 3.05 nam. Concert.. 5.40 nam. Kamermuziek. 7.05 nam. Concert. GRA MOF OON MUZIEK H 11 v e r su in I. S.551.15, 1.305.05, 10.80—11.00. II i Iv e rsu m II 12.00—12.15, 3.30— 3.55, 3.02—5.30, 9.00-9.30, 10.10—10.30, 10.35—10 40. KA Dl OK R A NT Nieuwsberichten geven beide Holland- sche zenders om 8.00 uur en Hilversum 1 om 11.00 cn Hilversum II om 10.30 uur. MAANDAG HILVERSUM II 301J m. N.C.RV 8.00—8.15 voorm. Schriftlezing en Meditatie. 10.30—11.00 voorin. Morgendienst, te leiden door Ds. G. J. Sanders, Ncd. Herv, predikant, tc Weesp. 11.0011.30 voorm. Lezing van Christe lijke Lectuur. 12.302.00 nam. Orgelconcert door Jan Zwart. 2.00—2.35 nam. Uitzending voor Scho len. 2.353.J5 nam. „Beantwoorden van vragen over kamerplanten", door A. J. I-Ierwig. te Bussuni 4.00—5.00 nam. Bijbellezing door Ds. G. J. Pontier, Gcref. predikant, te Heer len. 5.02—6.30 nam. Concert: Annie de Zeeuw—Slierendrecht. Bert «Veldman, viool. Nelly Ponders, piano G.307.00 nam. Vragenuurtje. 7.157.15 nam. Vervolg vragenuurtje. 7.45—S.00 nam. Een kwartiertje Radio Reportage. 8.15—9.00 nam. Concert door het N.C.R.V.-orkest o.l.v. Piet v. d. Hurk. 9.009.30 nam. Spreker: H. Diciner, diiecicur van „De Rotterdammer". Onderworp: „Drukpersvrijheid". 9.3010.30 nam. Vervolg-Concert. HILVERSUM l 1875 m. V.P.R.O 10.00 Morgenwijding. Voorganger: Ds. E. D. Spelberg, Hilversum. V.A.R.A. 10.15 Carel Rijken draagt voor. 11.00 Carel Rijken draagt voor. 11.20 Cor Steyn bespeelt het orgel van liet City-Theater te Amsterdam. 12.30 nam. De Flierefluiters o.l.v. .Tan v. d. Horst m.m.v. Bert van Dongen, zong. Bekende schlagers 1929—1930. I.15 nam. De Flierefluiters o.l.v. Jan v. d. Horst m.m.v. Bert van Dongen, zang. 2.Ó1 nam. Melody Circle o.l.v. Daaf Wins. 3.00 nam. Voordracht door Jan Lemai- rc. 3.30 nam. Melody Circle o.l.v. Daaf Wins. 4 30 nam. Na schooltijd. Carel Rijken vertelt uit: Sprookjes van de oude Plan tage. Naar het Amerikaansch door N. van Hichtum. 5.05 nam. The Flower's Harmony Five. 6.00 nam. The Flower's Harmony Five. 6.30 nam. Muzikaal babbeltje door Piet Tiggcrs. 7.10 nam. Kan men aardbevingen voorspellen? Causerie door Drs. C. van Rijsingc. 8.30 nam. Groot-Orkest o.l.v. Eduard Flipse met medewerking van Piet Lentz, cello. 9.10 nam. Jan Musch draagt voor. 9.30 nam. Groot-Orkest o.l.v. Eduard Flipse. 10.15 nam. Orgelspel door Johan Jong m.m.v. Johan Lammen, bas. BRUSSEL 321.9 M. Vlaamsch programma 5.20 nam. Concert 6.50 nam. Dansmuziek. 8.20 nam. Concert. 10.3011.20 nam. Dansmuziek. BRUSSEL 483.9 M. Fransch programma 12.50 nam. Omrocpsalonorkest. 6.35 nam. Kamermuziek. S.20 nam. ..Herbstmanóver", operette van E. Kalman. D EUTSCH LANDSENDER 1*71 M. 6.20 voorm. Klokkenspel. 12.20 nam. Concert. 4.505.50 Rede door Adolf Hitler op den Rijkspartijdag 1936, te Neurenberg. 6.10 nam. Het Radio-Ensemble van de Rijksjeugdleiding o.l.v. Edg. Stah- mer. 6.40 nam. Viool-recital. 8.30 nam. Concert II.20—12.10 nam. Dansmuziek. DRnn ^'t^H 1500 M 12.15 nam. Concert 4.20 nam. Concert. 10.45 nam. Concert. 11.20 nam. Het Grosvenor House Dans-orkest. GRA MOFOON MUZIEK H i 1 v e r s u m I. 8.01, 10.35, 12.01, 1.00, 1.00, 7 .30. 8.10. 10.05 cn 11 00. Hilversum II 8.15—0.30. 11.30— 12.00, 1215-1230 cn 10.30—11.30. RAnir*' w INT Nieuwsberichten ge\en beide Hol- landsche zenders om 8.00 cn 10.00 uur. Het begint nu ernst te worden met de Ainerikaansche presidentsverkie zing. De eindspurt komt in zicht en de moderne romantiek in den vorm van een voorverkiezing in Maine en een speudo-stemming onder de lezers van het zeer verbreide blad Literary Digest geven voor de zittende régee- ring in het beste geval niet meer dan een non liquet, daar beide een meer derheid voor de Republikeinsche partij te voorschijn brachten, De Am- sterdamsche beurs, gevoelig voor dit soort van wichelarij, meende hieruit al op voorhand, trouwens in het voetspoor van Londen, een uitbar sting van willigte te New York te mogen distilleeren, maar dat viel ten slotte bitter tegen. Uil zeer logische overwegingen schonk men in de eerste plaats aandacht aan public utilities, daar deze, bevrijd van de democratische lusten tot overheids inmenging, vermoedelijk een tijdvak van hernieuwden ongebreidelden bloei tegemoet .zouden gaan, vermits electriciteit als energiebron nog voor onbegrensde uitbreiding vatbaar is. Het is inderdaad een feit, dat Roo- sevelts overwinning in 1932 tot stand kwam in een periode van vertwijfe ling, die allerscherpst contrasteert met den huidigen algemeenen op bloei. De persoon van Roosevelt is algemeen geliefd, en als hij weer de overwinning behaalt dan is dit zeker zijn grootste actief. Want de geleer den zijn het er tamelijk over oneens of de opbloei is verkregen door mid del van of ondanks de New Deal, die in korte woorden beoogde om de welvaartsbronnen des lands aan allen ten goede te doen komen. Roosevelts politiek was duidelijk gericht op een uitgavenstelsel ten bate van de minder draagkrachligen en ten laste van de beter gesitueer den in het algemeen en big business in het bijzonder. Een misrekening was dit in zooverre, wijl door de ge weldige populairisalie van de naatn- looze vennootschap op aandeelen de welvaart des lands feitelijk reeds intensief wordt verspreid en dat de onderlinge mededinging tusschen werkgevers er wel voor zorgt, dat ge schoolde arbeidskrachten een behoor lijk loon verdienen, voorzoover ze daartoe niet reeds worden gedwongen door de machtige vakvereenigingen. Een misgreep was het voorts, dat men van bovenaf de welvaart kon bevor deren door het befaamde stelsel van gedwongen loon- en prijszettingen, vastgelegd in het hellende code-stel sel. Inderdaad is de opbloei pas goed begonnen toen het code-stelsel door het Supreme Court kortweg onwettig werd verklaard. Uit het geweldig tempo van het herstel sinds Mei 1935 concludeert het intelligentere deel der natie, dat het herstel er al lang was geweest indien Roosevelt en zijn brantrust in de jaren 19331934 wat minder vrijgevig ware geweest met voorschriften. En vooral wat minder vrijgevig met gelduilgeven, maar juist op dit punt kan men van zeer ver schillende meening zijn. Immers: .zonder dollardevaluatïe, goudembargo en de daardoor mogelijk geworden actieve crcdietpolitiek zou het volkomen vastgeloopen bankwezen begin 1933 op eigen kracht nooit vlot zijn gekomen. De klassici noemen de tegelijk ingewijde uitgavenpolitiek „kunstmatig geschapen koopkracht, die hoogstens voor het oogenblik sou laas kan geven, maar later de reke ning presenteert en neerkomt op kapi- laalsintering." Ook dit conservatieve inzicht gaat echter niet verder dan het voeten heeft, want het laten ver kommeren der productiemiddelen (ondernemingen) bij gebrek aan „koop kracht" ondanks zeer reëele behoefte is ook intering van kapitaal (produc tiemiddelen). Waarbij dan nog het zeer moeilijke punt wat koopkracht nu eigenlijk is, wel wat boud bekend wordt veronder steld. Met zijn „kunstmatig geschapen koopkracht" heeft Roosevelt in ieder geval veel succes gehad en nu de re kening wordt gepresenteerd in den vorm van verhoogde belastingen, vloeien deze door het welvarender be drijfsleven zoo goed, dat geenerlei ge vaar dreigt. Moet men eerst hooge belastingen heffen en d a n pogen van verhoogde koopkracht profijt te trek ken of omgekeerd7 Voor de beurs is de vraag gewichtig, of Roosevelt na herkiezing zijn New Deal .zal afwikkelen, dan wel eerst recht zal voortschrijden in d-e richting van share-thewealth. Wel overwogen geleidelijke afwikkeling van zijn cri sismaatregelen, met behoud van eeni ge zeer noodzakelijke correctiva der vroegere buitensporigheden, zouden Wallstreet stellig zeer aangenaam zijn; aangenamer misschien nog dan een bruuske frontverandering door Lon don c.s., daar zoo iets de onmisken bare continuïteit der conjunctuurlijn zou kunnen verstoren. De laatste Fransche bankstaat stond weer volop in het teeken der inflatie. Het ietwat simplistische optimisme van Minister Auriol gaf desalniettemin eenige verbetering voor het wel wat al te scherp gedaalde koers van staatsfondsen, vooral toen het con flict te Rijssel niet door gedwongen arbitrage maar „wettig" door over eenkomst der partijen eindigde. Of de wederom afgedwongen loons- verhoogingen het land ten zegen strekken is natuurlijk een andere vraag. Overigens blijft de slakings- bacil nog virulent genoeg, en te Ge- nève spreekt men weer over „aligne ment" van de overgebleven goudva luta's in het algemeen en van den franc in het bijzonder. Overigens is deze eventualiteit in het koerspeil der obligaties reeds am pel uitgedrukt. (Nadruk' Verboden).

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1936 | | pagina 10