Nieuwe regeling van
de pacht
Reddingsbooten allerwege
uitgevaren
Strijd tegen de
elementen
Kon. Familie a/b
Amendementen
ingediend
DE PERSPECTIEVEN SINDS
26 SEPTEMBER
Vijfde slachtoffer te
IJmuiden
Waar zyn de Postvliegers
Hoeveel dagen z'un ze onderweg?
7 4 4 7
van de „DeRuyter"
DOOR LOCOMOTIEF
GEGREPEN
Chauffeur gedood
NOTARIS TE AMSTERDAM
GEARRESTEERD
PROF. DR. N. J. POLAK
SPREEKT
Wie achterom kijkt....
2e BLAD PAG. 3
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
WOENSDAG 28 OCTOBER 1936
Ta] van schepen veilig
binnengebracht
TERSCHELLING, 2? October. De
reddingboot Brandaris is er hedenoch
tend omstreeks half twaalf in geslaagd
de beide opvarenden van den Bezuiden
Oostcrend op Terschelling in nood ver
keerenden tjalk schipper Borst en een
tweede persoon in veiligheid te
brengen. Het schip was vol water ge
loopen.
De tjalk onderhield een beurtdienst
jtusschen Amsterdam en Terschelling.
Omtrent den in nood verkeerenden
motortjalk wordt nader gemeld, dat dit
was het schip Midland Het vaartuig
ligt voor anker. De sleepboot Texel 3
,van do reederij Doeksen was ook ter
assistentie uitgevaren.
Omtrent de positie van het s.s. Nor
burg wordt nader gemeld, dat het schip
door den storm om den oost is gezet
en zich ten zuiden van het eiland bij
het Amelandsche gat bevindt. Do kapi
tein heeft geseind, dat het schip wa
ter maakt. De motorreddingboot Bran
daris heeft om half drie haar stand
plaats verlaten en wordt vanmiddag to
omstreeks zes uur bij het schip ver
wacht Ook do motorreddingboot Insu-
lindo is uit Oostmahorn vertrokken,
teneinde het schip bij den Bornrif de
zandplaat tusschen Terschelling en
Ameland op te vangen.
De sleepboot Holland kan omstreeks
Kwart voor vijf bij het schip zijn.
Do positie van de Norburg wordt
steeds gevaarlijker. Het schip was van
middag om half vijf de gevaarlijke
zandbank Bornrif zeer dicht genaderd.
Men vermoedt, dat zich dertig man
aan boord van de Norburg bevinden.
Om vier uur was do sleepboot Holland
peeds in de nabijheid van het schip.
Men zal nu pogingen doen om een
(verbinding met de Norburg lot stand
te brengen, hoewel dit een uiterst
moeilijk karwei is bij dit weer.
Nog wordt gemeld:
Het Duitsche stoomschip Norburg
stoomt om den oost teneinde te trach
ten den Eems binnen te vallen. De mo-
itorreddingboot Brandaris van de Noord
ien Zuid-Iiollandsche Reddingmaat
schappij, die zich op weg naar het in
nood verkecrcndo schip bevond, is te
ruggekeerd, toen tie schipper vernam,
'dat do sleepboot Holland van do N.V.
Doeksen en Zoon het schip naderde.
Do Holland heeft aan de Norburg
[vastgemaakt, doch later is de verbin
ding verbroken.
Omstreeks half tien des avonds be-
ivonden de beide schepen zich vier mijl
ten noordoosten van deh vuurtoren *van
•Hollum op Ameland. De motorredding
boot Insulinde van de Noord- en Zuid-
Hollandscho Reddingmaatschappij, die
ivan haar standplaats Öostmahom was
uitgevaren, heeft tusschen tien uur en
half elf de Norburg bereikt en blijft in
de nabijheid.
Het stoomschip Norburg verkeert»
nog steeds in groot gevaar. Het eer
ste luik is geheel ingeslagen en er
komit veel water binnen. Door aan
houdend olie op de golven te stor
ten tracht men de kracht van de
zware grondzeeën te verminderen.
Dc sleepboot Holland van de N.V.
Doeksen en Zoon, die verbinding
met het schip had gemaakt, welke
echter in het woeste weer afbrak,
heeft op het eind van den avond op
nieuw een verbinding tot stand
kunnen brengen. Zij tracht het
schip naar de Eems te sleepen. De
motorreddingboot Insulinde van de
Noord- en Zuid-Hollandsche Red
dingmaatschappij te Oostmahorn
heeft het schip bereikt en blijft, op
alle gebeurlijkheden voorbereid, in
de nabijheid.
Vijfde slachtoffer te
IJmuiden
IJMUIDEN, 27 Oct. Een van
de twee opvarenden van den logger
Sch. 68, die naar het St. Antonius-
ziekenhuis zijn vervoerd en aldaar
zijn opgenomen, de zestigjarige
Wouter Pronk uit Scheveningen, is
vanavond overleden.
Het Duitsche motortankscheepje Greta
Glad, dat nabij IJmuiden in een moei
lijke positie was, heeft zijn averij kun
nen herstellen en heeft weer zee ge
kozen.
Alhoewel het stormsein neergehaald
is, is do zee nog zeer woelig en de
loodsdienst is nog niet hervat.
Op het eind van den avond is het
weer harder gaan waaien en de uit
Amsterdam komende schepen hebben
voor de sluis, in de binnenhaven vast
gemaakt. Op het oogenblik liggen hier
zeven schepen, t.w. de Eben Haezer, die
Zaterdag reeds vastmaakte, de Embla,
de Jolly Girls, do Borthwick, de Leeu
warden, de Vliestroom en de Patria.
TERSCHELLING, 27 October. De
tj'alk van den beurtdienst Amsterdam-
Terschelling, die vanmorgen bezuiden
Oosterend in nood verkeerde en welker
beide opvarenden door de Brandaris
van de Noord- en Zuid-Hollandsche
Reddingmaatschappij van boord wer
den géhaald, is vanavond losgeslagen.
Het onbemande vaartuig is een prooi
van wind en golven en loopt groote
kans op een der vele banken in de
Waddenzee te stranden.
Tivee loggers btnnem
geloopen
'S-GRAVENHAG7, 27 October. Tij-
dens een hevigen west-zuidwester storm
zijn hedenmiddag de motorlogger Sch.
81 en de Sch. 200 de Scheveningsche
haven binnen geloopen. De Sch. 200 ver
liet gistermiddag gelijktijdig met den
verganen logger, de Sch. 68, de haven
van IJmuiden. Zoowel de Sch. 81 als de
Sch. 200 hadden het zwaar te verant
woorden: zij waren met haring geladen.
Hooge zeeën rolden over het dek. De
Sch. 81 kreeg een stuk water, zoodat
de sloep uit de stelling vloog. De red
dingboot Zeemans Hoop lag in de bui
tenhaven de schepen op te wachten om
zoo noodig hulp te verleenen.
Duizenden belangstellenden keken op
den wal toe.
HOEK VAN HOLLAND, 27 Oct. -
Omtrent den toestand van het s.s
Schwaben van den Norddeutschen
Lloyd, dat vanmorgen in de monding
van den Waterweg is gestrand, verne
men wij, dat er geen direct gevaar voor
schip en opvarenden bestaat. De be
manning blijft aan boord.
Voorts bevindt zich bij het lichtschip
Maas het uit Hamburg afkomstige s.s.
Kurt Ilartwig Siemers in nood. Het
schip meet ruim 1100 bruto register ton.
De sleepbooten Witte Zee en President
Wiersma zijn in de nabijheid.
Spoorbrug aangevaren
HANSWEERT, 27 Oct. Het Belgi
sche sleepschip Francisca, schipper Po
ters, is tengevolge van het stormweer
tegen het remmingwerk van de spoor
brug te Vlake gevaren, waardoor deze
ernstig beschadigd werd. Het schip
bekwam een groot gat en moet gerepa
reerd worden alvorens te kunnen laden.
Sleepschip gezonken
BRUINISSE, 27 Oct Bij het uitloo-
pen van de Wemeldingsche Vley, is
hedenmiddag het Noderlandsche sleep
schip Maria, schipper Vermeulen, om
geslagen en gezonken. Het schip was
geladen met bieten en op weg van
Breskens naar Dinteloord* De beman
ning werd door do sleepboot Zeehond
gered en te Bruinisse aan wal ge
bracht
De Schwaben vlot gebracht
ROTTERDAM, 27 Oct Hedenmid
dag te ruim twee uur zijn vijf sleep
booten van L. Smit en Co's Internatio
nale Sleepdienst, do Blankenburg,
Maas, Achilles, Minerva en Hector er
in geslaagd het Duitsche s.s. Schwaben
van den Norddeutschen Lloyd uit zijn
benarde positie te bevrijden.
De Schwaben stoomt thans op naar
Rotterdam.
rAak In nood
HARLINGEN, 27 October. Vanoch.
tend om acht uur is de motorredding
boot C. A. den Tex van do Noord- en
Zuid-Hollandsche Redding Maatschap
pij, ter assistentie uitgevaren naar een
aan de Noordkust van Friesland bij den
Zwarten liaan in nood verkeerend aak
schip. De reddingboot heeft de opva
renden drie mannen, een vrouw en
twee kinderen gered en is om half
vijf in dc haven alhier teruggekeerd.
Na een moeizamen tocht is de mo-
torreddingboot Jhr. C. A. den Tex ge-
stationneerd te Harlingen, er in ge
slaagd de bemanning van de motor
sleepboot Harlingen, welke met den
rijnaak Marie, van Roosendaal op sleep
touw, in de Waddenzee ter hoogte van
Q»
5
.ti
21.10
24.10
21.10
24.10
22.10
25.10
23.10
26.10
24.10
27.10
25.10
26.10
27.10
Amsterdam
Marseille
Rome
Athene
Rhodos
Cairo
Gaza
Bagdad
Basra
Djask
Karachi
Jodnoer
Allahabad
Calcutta
Akvab
Rangoon
Bangkok
Alorstar
Medan
Singapore
Batavia
27.10
25.10
27.10 24.10
26.10 23.10
25.10 22.10
24.10 21.10
24.10 21.10
Vertrek van het eerstvolgende post
vliegtuig van Amsterdam en Batavia
Zaterdag 31 October.
St. Jacobi Parochie in nood verkeerde,
te redden.
's Morgens om negen uur was do red-
dingboot uitgevaren en na een zwa-
ren tocht keerde zij des middags om
vier uur in de haven van Harlingen
terug met zes geredde personen aan
boord, n.l. de schipper-eigenaar van de
sleepboot, G. Attema, zijn vrouw, twee
kinderen van 2l/s jaar en van elf maan
den, de slccpbootknecht K. Wijkstra,
benevens de knecht A. Hartstra van
den rijnaak Marie.
De schipper van den aak, Ramakers,
wenschto 2$n schip niet te verlaten en
bleef alleen aan boord. De geredden
vonden bij familieleden te Harlingen
huisvesting.
Do sleepboot Trio is het gelukt ver
binding te krijgen met de verlaten mo
torsleepboot Harlingen. Zij heeft, haar
om half acht de haven van Harlingen
binnengebracht.
DEN HELDER, 27 October. H. M. de
Koningin, II. K. II. Prinses Juliana en
Z. H. Prins Bernhard zullen op 4 No
vember a.s. een vaartocht met Hr. Ms.
„De Ruyter" maken, waartoe zij om on
geveer 11.20 uur te IJmuiden zullen cm-
barkeeren. Hr. Ms. „De Ruyter" zal,
na verschillende vaarocfcningcn te heb
ben gehouden, te ongeveer 14.45 uur ter
rcede van Texel ten anker komen.
Het debarkement van do hooge gas
ten zal te Den Helder plaats hebben om
15.15 uur per motorsloep van Hr. Ms.
„De Ruyter" of, bij ongunstig weer, met
Hr. Ms. „Mercur", welk schip zoo noo
dig ter reede gereed zal liggen.
Hr. Ms. „Dc Ruyter" brengt bij het
verlaten van het schip door II. M. de
Koningin de voorgeschreven eerbewij
zen, waartoe o.a. een saluut van 35
schoten behoort. Het hooge gezelschap
zal ongeveer half vier des middags lan
den in de haven van het Nieuwediep
voor het directiegebouw, alwaar een
eerewacht van het corps adelborsten
eerbewijzen zal brengen. Na inspectie
van genoemde eerewacht gaat de Ko
ninklijke Familie per auto rechtstreeks
naar het. station, teneinde met den trein
van 15.55 uur te vertrekken.
Bij het stationsgebouw zal door een
eerewacht, bestaande uit honderd ma
riniers en de stafmuziek der Koninklijke
Marine eerbewijzen worden gebracht.
Gedurende het oponthoud van Hare
Majesteit in de stelling van Den Helder
zullen dc schepen worden gepavoiseerd.
Ongeluk op onbewaakten
overweg te Zwoller,
kerspel
ZWOLLE, 27 October. Hedenmid
dag is op den onbewaakten overweg te
Zalne, gemeente Zwollerkcrspel, weder
om een cloodelijk ongeval gebeurd, het
zevendo in betrekkelijk korten tijd.
Op den Almeloschcn straatweg, die
aldaar den spoorweg kruist, reed een
Chevrolct-auto, bestuurd door den 42-
jarigen heer J. G. Ileuthorst, houthan
delaar te Doetinchem, in dc richting
Zwollo. Do bestuurder wilde den over
weg nog passeeren, toon uit do rich
ting Stcenwijk een losse locomotief na
derde, die een proefrit maakte.
De lieer II. werd nog op het gevaar,
dat hem dreigde, attent gemaakt door
den bestuurder van een vrachtauto, die
zijn wagen aan do Zwolscho zijde van
den overweg had gestopt.
Do heer H. schijnt dit evenwel
niet bemerkt te hebben. Hij reed al
thans door met het gevolg, dat de
auto door do locomotief werd ge
grepen en ongeveer 200 meter mee
gesleurd. Geheel vernield bleef do
wagen langs de spoorbaan liggen.
De bestuurder werd uit de auto ge
slingerd en kwam aan den voet van
den spoordijk terecht
Het slachtoffer, dat een schedel
breuk had opgeloopcn, was op slag
dood.
Het slachtoffer was gehuwd en vader
van elf kinderen.
AMSTERDAM, 27 October. Een
bekend notaris hier ter stede dio
naar wij destijds meldden het
vorig jaar in financieele moeilijk
heden is geraakt welke tot gevolg
hebben gehad, dat hij in Juni j.l.,
nadat aanvankelijk door do recht
bank een voorlooplgo surceance
van betaling was verleend, failliet
werd verklaard, is thans, op grond
van een onderzoek door de centrale
recherche, hetwelk zeer ernstige
verdenking van verduistering, ten
nadeele van cliënten heeft opge
leverd. op last van de justitie ge
arresteerd en in het huis van be
waring opgesloten.
PRIJZENENQUETE
's-GRAVENHAGE. 27 Oct Het se
cretariaat van den centralen bond van
Ncd. Verbruikscoöperaties schrijft ons:
Het economisch bureau van den bond
heeft over de week van 1924 October
j.l gegevens ontvangen over dc prijzen
van 25 levensmiddelen van 18 aange
sloten coöperaties. Uit een vergelijking
van dezo opgaven met die van de week
voor het afkondigen van de monetaire
maatregelen door de Regecring bleek,
dat de prijzen gemiddeld met 0.85 per
cent zijn gestegen. Bij peulvruchten,
griesmeel, tarwebloem, kaas, eieren en
zachte (groene) zeep is de prijsstijging
echter aanmerkelijk sterker. In de op
eenvolgende weken sinds 26 September
was de prijsstijging, telkens vergeleken
met de prijzen van 24 September, res-
pectivelijk 0.18%, 0.27%, 0.58% en
0.85%.
Vergadering van 27 October 1936. Ge
opend 1.10 uur. Voorzitter is Prof. Mr.
P. J. M. Aalberse.
Voortgezet wordt de behandeling van
het wetsontwerp tot nieuwo regeling
van do pacht.
Dc minister van Justitie, do heer Van
Schaik, vervolgt zijn rede. Over het a
gemeen is de persoonlijke verhouding
tusschen pachter en verpachter in No-
derland goed. Dat doet echter niets af
aan de wcnschelijkheid eencr nieuwe
wettelijko regeling. Al jaren is aange
stuurd op zoodanige regeling. Do voor
gestelde regeling nu zal niemand ideaal
vinden. Maar we moeten toch zien, iets
te bereiken. Do Regeering ook niet, en
spr. hoopt dat ook de Kamer verschil
lende bezwaren over het hoofd zal zien
De hoofdlijnen van het wetsontwerp
handhaaft spreker.
Do wet van vraag en aanbod kan
meermalen nuttig werken, doch in casu
werkt zo toch verkeerd, omdat cr te
weinig grond beschikbaar is. Bovendien
geschiedt vaak do vaststelling der pacht
prijzen zonder ccnigo controle.
Do soms te hoogo pachtprijzen zijn
dikwijls oorzaak dat do pachters zich
niet een behoorlijk bestaan door hun
arbeid verschaffen, terwijl do verpach
ters een to groot deel van do opbrengst
verwerven.
Hot govolg is'dikwijls ook een streven
om roofbouw to plegen, alsmede dat dc
werkgelegenheid ten plattelande niet
zoo groot is als wel gewenscht is.
Een en ander is niet bevorderlijk voor
oen zo goed mogelijke bodem-bowerking.
Doel der wet is, het pachtwezen en de
sociaal-economische positie van den
pachter op een beter niveau te brengen.
Wettelijk ingrijpen is onmisbaar. De
tot nu too gedane pogingen zijn niet
toereikend gebleken.
Terecht is er op gewezen dat met het
pachtwezen allerlei andere vraagstuk
ken samenhangen. Dit doet echter niets
af aan het juridisch karakter der wet
Spr. zal trachten, de gevraagde gogo
vens betreffende grondverkoopingen en
gebruik van den bodem aan de kamer
over te leggen.
Do pachtkamers van de crisispachtwet
hebben goed gewerkt.
Spr. verwacht hier hetzelfde van de
taak van den rechters georiënteerd door
deskundige bijzitters. Spr. kan niet toe
geven dat do voorgestelde bepalingen
onduidelijk zijn, al te strenge bepa
lingen zouden tot onbruikbaarheid lei
den, soepele formules verouderen niet
zoo spoedig bij een voortschrijdende wet
geving.
Spreker verwacht, dat er wol model
formulieren door do pachtbureaux zul
len worden uitgegeven. Do eisch van
schriftelijke contracten is dus niet
overdreven. Dc pachter die den grond
behoorlijk bewerkt, moot zijn taak ten
einde too kunnen vervullen. De onder
nemingslust van den pachter wordt
bevorderd door do rustige sfeer die de
wet zal scheppen. Spreker 7<tt uiteen,
dat bovendien aan de pacht voor on
bepaalden tijd op verschillende wijze
een einde kan komen. De verpachter
behoudt ook rechten en kan h.v. na
12J4 jaar steeds weer de beschikking
over zijn grond krijgen. Na tien jaar
is het opzeggingsrecht onbeperkt. In
de wet zijn do belangen van beide
partijen minutieus afgewogen. De wet
biedt voldoende speelruimte en uitgan
gen aan hen. dio hun grond zolf willen
gaan exploiteeren. Het toetsingrecht
Het oude parool aanpassen.
Het nieuwe: aan*
pakken
GRONINGEN, 27 October. Heden
avond heeft prof. dr. N. J. Polak voor
het departement Groningen van de No
derlandsche Maatschappij voor Nijver
heid en Handel een voordracht gehou
den over „Perspectieven sinds 26 Sep
tember".
De noodsprong van 26 September
1936, die de band van den gulden aan
3/5 gram goud losmaakte, en daarmede
de depreciatie of devaluatie mogelijk
maakte, aldus prof. Polak, heeft meteen
een aantal voor de hand liggende mo
gelijkheden geopend. Verschillende be
drijven, vooral die, welke het sterkst
gedrukt werden door de prijsdisparitei-
ten, herkrijgen hun rentabiliteit. An
dere bedrijven, vooral die, welke do in-
censchrompoling van het economisch
leven het sterkst ondervonden, hebben
weer omzet. Het vertrouwen op de ka
pitaalmarkt en daarmede het gevluchte
kapitaal, keert terug, nu er in het be
drijfsleven weer van rentabiliteit spra
ke is en nu de dekkingen van do geld
schulden niet alle nog verder door de
schuldbedragen heen moeten zakken
om de aanpassing te voltooien.
Voor den werklooze wordt de
poort van de werkplaats, of anders
een perspectief voor komende be
drijvigheid geopend.
Personen, die moeten samenwer
ken, worden niet langer van elkaar
verwijderd gehouden, omdat de een
loyaal regeering en gulden steunt
en de ander zoo onfatsoenlijk is
om devaluïst to zijn: zij vergeten
de felheid van weleer en slaan do
handen ineen. Tot 26 September
1936 was het parool aanpassen.
Thans is het aanpakken.
Dit is het perspectief, dat zich da
delijk heeft geopend. Er zijn verdere
perspectieven.
Als de rentabiliteit in het bedrijfswe-
zen en het vertrouwen op do kapitaal
markt weerkeeren, is het niet meer
noodig, voor elke vernieuwing of uit
breiding van zaken bedevaarten te on
dernemen naar Bezuidenhout en Kneu.
terdijk. Kapitaal en ondernemersgeest
kunnen elkander dan vinden zonder
tusschenkomst van staatsleening en
werkfonds of maatschappij voor in
dustriefinanciering.
Mits de koningskinderen bij malkan
der kunnen komen. Dat kan voor zoo
ver het groote ondernemingen betreft
door het emissiebedrijf van de banken.
Dat kan voorzoover het kleine onder
nemingen betreft door de belangstellen
de en sterk gecontroleerde kapitaalver
schaffing van een of enkele groot-kapi
talisten. Maar voor het middenbedrijf
of voor het kleinbedrijf, dat tot mid
denbedrijf uitgroeit, ontbreekt hier de
schakel, en juist in het stadium van
middelgrootte heeft do industrie het
het moeilijkst, maar zijn ook haar 'ei
ders meestal het vitaalst.
Het is nu het moment, nu het kapi
taal zich weer durft geven en binnen
kort niet tevreden zal zijn met de laee
rente van staatsleeningen en andere
goudgerande waarden, om te komen
tot de oprichting van financierings
maatschappijen voor het klein- en
middenbedrijf.
Thans is er het perspectief, dat de
welvaart onzer geheele samenleving, in
Prof. dr. N. J. Polak
al haar geledingen, doel worde van eco
nomische, sociale, financieele en mone
taire politiek.
Tot dusverre is van zulk een doelbe
wustheid geen 6prake. Naar verluidt
had minister Stcenberghe een reeks van
maatregelen gereed liggen om, voor het
geval dat toentertijd tot devaluatie
zou worden overgegaan, de economische
politiek in overeenstemming te brengen
met de nieuwe omstandigheden. Nu zijn
er, terwijl wij- ons plotseling in geheel
andere verhouding ten opzichte van het
buitenlandsch prijspeil bevinden, nog
maar zeer geringe veranderingen ge
bracht in onze afweer- en steunmaatre
gelen. Alleen het uiterlijk waarneem
bare 6ymptoom, de prijsstijging in den
detailhandel, wordt bestreden, de oor
zaken van die prijsstijging blijven on
aangetast.
Zoodoende forceert men het bedrijfs-
leven weer tot irrentabiliteit, tot onte
vredenheid, tot saneeringsorganisatie,
tot latere extraprijsverhooging, om de
geleden 6chade in te halen. Zoodoende
doodt men weer ieder initiatief tot we
deropleving en verduistert men alle
perspectieven.
Elke afweermaatregel, welke dien
de om prijsdaling in guldens, als ge
volg van het lager niveau elders, op
een bepaald punt tegen te houden,
moet thans gestaakt worden, voor
zoover de devaluatie dc pariteit, dat
bepaalde punt heeft doen naderen
of te boven gaan. Evenzoo elke bij
slag, dio voor de export de nadee-
len van de hooge guldenkoers com
penseerde. Zeker moet dio 6laking
der banden geleidelijk geschieden,
maar doet men het te laat, laat men
de prijzen boven bedoelde punten
uit 6tijgen, dan veroorzaakt men
nieuwe dispariteiten, nieuwe span
ningen, .nieuwe baten, die als ver
kregen rechten worden beschouwd
en nieuwe nadeelen, waarvoor af
weer wordt verlangd.
Spreker is ten deze niet gerust. Men
spreekt te veel over de nieuwe mone
taire politiek en te weinig over de nieu
we economische politiek. Men doet nog
te weinig in de nieuwe richting.
Niets zou gevaarlijker zijn, dan te
wachten met de aanpassing van de
economische politiek aan den nieuwen
toestand, tot na de verkiezingen, want
iedere dag, die voorbijgaat, verstart
nieuwe wanverhoudingen.
Kan de regeering haar economische
koers nog niet vinden dan vrage zij ad
vies aan een staatscommissie of aan een
commissie uit den economischen raad.
met opdracht tot snel werk om des
noods geleidelijk te rapporteeren en
voorstellen te doen. Mits die commissies
niet „politiek" worden samengesteld.
Spreker achtte over het algemeen
de perspectieven gunstig. Mits de
regeering en bankwezen tijdig en op
de juiste wijze de nieuwe toestand
wisten te doen ontwikkelen en mits
thans als leuze werd aanvaard: wie
achterom kijkt, laten we achter als
een zoutpilaar.
dient voorts om onbehoorlijke bodin
gen uit de pachtcontracten to weren.
Elk beding dat een buitensporigheid
is, behoort tot het onderzoek door den
rechter. De wet wil niet verder gaan
dan excessen afsnijden. Spreker ge
looft niet. dat de pachtprijzen door het
optreden der pachtkamers beduidend
zullen dalen. Spreker verdedigt het wij-
zigingsrecht, dat op practischo gron
den in de Kaber werd bestreden. De
rechter treedt als 't ware op als me
dicus, die buitensporigheden uit do
pachtovereenkomsten haalt. Bovendien
hooft het wijzigingsinstituut reeds bur
gerrecht in ons land gekregen, h.v. ten
aanzien van het arbeidscontract. Be
zwaren zijn cr ook. ongetwijfeld, even
als bij het vernietigingsrecht.
Ook ten opzichte van de remissie zal
de rechter de pachtovereenkomst op
buitensporigheden hebben na to gaan.
Zoo zuilen overstroomingen tot terug
geven van pacht kunnen nopen.
Spreker is cr tegen, pachtbureaux
bevoegdheden te geven, wclko aan de
pachtkamers toekomen. Spreker ziet er
geen bezwaar in dat do grondeigenaars
tengevolge van dc/.o wet weer meer
zelf den grond gaan exploiteeren.
Behandeling der artikelen
Bij art. 5 verdedigt de heer E b e 1 s
(Vrijz. Dem.) een amendement, strek
kende om tijdelijke pachtovereenkom
sten voor drie jaren mogelijk te ma
ken. Voor proef-pachten en pachten
onder buitengewone omstandigheden
toch is dc door do regeering genoemde
termijn van een jaar to kort voor den
pachter om h.v. aan dc bcdrijfsinventa-
ris belangrijke uilgaven ie doen.
Do heer Hi ems tra (Soc. Dom.) wil
de proef-contracten laten vervallen,
daar zij geen bctcekcnis hebben, doch
verschillcndo practischo bezwaren op
leveren.
De heer Vervoorn (Plattel.)) be
pleit een amendement om art: 5 (ver
pachting voor een jaar) ook te doen
gelden voor verpachting van grasland.
Immers wordt grasland, indien het
hooi of gras niet op stam wordt ver
kocht. gewoonlijk slechts voor een jaar
verpacht, wat nu in de wet ware vast
te leggen.
Minister Van Schaik acht het
van belang een dcfinitievo overeen
komst ie kunnen aangaan. Partijen
mogen dan wel gelegenheid hebben om
een jaar eens met elkander samen te
werken, een proefpacht kan dus voor
dooien medebrengen. J^ct kan dan
blijken of partijen geschikt voor el
kaar zijn. Inmiddels laat spreker dit
aan do Kamer over. Het amendement-
Ebels is met waarborgen omkleed, voor
buitengewone omstandigheden gelden
de. Spreker geeft een redacticvcrbete-
ring in overweging. Het amendement-
Vervoorn is voor spreker overbodig en
onaannemelijk.
Dc heer Ebels wijzigt zijn amende
ment in don geest, als door den Mi
nister aangegeven.
De heer Vervoorn trekt zijn
omondement in.
Het gewijzigdo amendement-Ebels
wordt bij zitten en opstaan aangeno
men. (Proeftijd van drie jaar bij bui
tengewone omstandigheden).
Ook bet amendcment-Hicmstra wordt
bij zitten en opstaan aangenomen.
Bij art. 7 verdedigt do heer Rut
gers van Rozenburg (C.H.) een
amendement om den rechter te doen
uitmaken of er en wie cr gestraft moet
worden, als een pachtovereenkomst
nietig is wijl zo niet schriftelijk is aan
gegaan. Het artikel schrijft voor, dat
de verpachter gebonden is tot terug
gave van den ontvangen pachtprijs
terwijl do pachter niet tot eenigo ver
goeding gebonden is.
Minister Van Schaik acht een
rigoureusc bepaling noodig om par
tijen ten deze to dwingen tot schrifte
lijke contracten. Aan het amendement
beeft spreker geen behoefte. Alleen in
geval van overmacht ware het amen
dement wellicht gewenscht.
De heer Rutgers van Rozen
burg neemt deze beperking van den
Minister over door indiening van een
ander, meer beperkt, volgens de re
dactie van den Minister.
Dit amendement wordt hij zitten en
opstaan aangenomen.
De Minister neemt alsnog art. 6
terug, na aanneming der amendemen-
ten-Hicmstra en Ebels.
De art. 8, 9 en 25 worden gezamen
lijk behandeld.
De heer De Geer (C.H.) verwijst
naar de schriftelijke toelichting van
zijn amendement op art. 8. strekkende
om den rechter slechts bevoegdheid tot
nietigverklaring tc geven. Er is n.l.
een groot verschil tusschen beperking
van de contractvrijheid en dwang tot
het aangaan van een (gewijzigd) con
tract.
De heer Van der Heuvel (A.R.)
verdedigt een amendement op art. 9
om de bevoegdheid van den rechter te
beperken tot het vernietigings- en niet
tot het wijzigingsrecht aan reeds tot
stand gebrachte contracten.
Spreker heeft voorts een amende
ment op art. 25 om wijziging van de
pachtovereenkomst ook bij niet-veran-
derde omstandigheden te doen verval
len. De controle had reeds plaats bij
het sluiten der overeenkomst.
Dc heer Hi ems tra (S.D.) verde
digt een amendement dat een vorde
ring aan een pachter tot wijziging der
pachtvoorwaarden niet twee doch één
jaar tevoren bij den rechter moet wor
den aanhangig gemaakt.
De heer Van der Heuvel (A.R.)
beveelt een wijziging van art 8 aan,
volgens hetwelk de verpachter binnen
acht dagen na het sluiten van een
pachtovereenkomst een afschrift aan
den rechter moet zenden; dit ware be
ter: veertien dagen.
De Minister van Justitie, de heer
Van Schaik, zal morgen de sprekers
beantwoorden.
De vergadering wordt te 5.50 ver
daagd tot heden 1 uur.