ENG ELAND'S ROL IN
HET HUIDIGE
EUROPA
Vorstelijk huwelijk op
7 Januari
DE EEMLANDEQ
EEN BRITSCH
PROGRAM
WEERGALOOS
SUCCES
1000
Belangrijkste
Nieuws
LUYCX
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15.
Binnenland .rancc per pos' per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTO van 1—4 regels X 1.05 met inbegrip »au een oewi.snumtner
elke regel meer f 0.25 Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regel5
50 cent, elke regel meer 10 oent, driemaal plaatsen t 1.—Eewijsnummer extra f 0.05
Vrijdag 6 November 1936
Uitgave; VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
35e Jaargang No. 111
DEBATTEN IN HET LAGERHUIS
Minister Eden acht den internationalen
toestand vrij ernstig, doch gelooft
niet dat een catastrophe
onvermijdelijk is
Engeland zal Duitschland
niet omsingelen
Goede indruk in Japan
bit nummer bestaat uit 2 bladen
EXEMPLAREN
op aedlere pagina's
4 uur 50 min.
STOFFEN- en MODEHUIS
MAISON VALK
AMERSFÖOR1SCH MGBLAD
T\ E Engelsche minister van buitenlandsche zaken, Anthony
U Eden, heeft gisteren in het Lagerhuis de debatten over de
buitenlandsche politiek geopend met een uitvoerige rede. In deze
rede heeft Eden het standpunt van de Engelsche regeering vol
ledig uiteengezet. De toekomstige vrede van Europa zal volgens
Eden voor een groot deel afhankelijk zijn van de rol, die Enge'
land zal spelen.
In het slot van zijn rede noemde Eden de volgende drie voor
naamsie punten van het Britsche program:
1. Versterking van het gezag van den volkenbond,
2. Onderhandelingen over een Europeesche regeling,
3. Heruitrusting der Britsche strijdkrachten.
TEN opzichte van den Volkenbond zeide Eden, dat de prin»
cipes, die de bond voorstaat, tot dusver de beste beginselen
zijn voor de leiding der internationale zaken. Wat de betrekkin»
gen met Frankrijk en België betreft, zeide dc minister, dat deze
steeds nauw en hartelijk zijn geweest. Over de verhouding met
Duitschland verklaarde Eden, dat er in Duitschland herhaaldelijk
verklaringen zijn a'gelegd over den wensch tot nauwere vriend»
schap, doch twee voorwaarden zijn hieraan verbonden en wel dat
een zoodanige vriendschap niet exclusief en gericht kan zijn tegen
wie ook. In verband met de afgelegde monetaire verklaring der
drie mogendheden zou Eden gaarne zien. indien Duitschland aan
dat program deelnam. Naar aanleiding van de betrekkingen met
Italië verklaarde Eden, dat er nooit een EngclschJtaliaanschc
twist geweest is aangaande de poging van Engeland om zijn ver»
plichtingen krachtens het volkenbondshandvest na te komen.
Over dc Middellandsche Zee sprekende, zeide Eden nog, dat dc
vrijheid van scheepvaart in deze wateren een vitaal belang is voor
de landen van het Britsche gemeenebest. Deze zee vormt geen
afkorting, maar de voornaamste verkeersader. De minister juich»
te de verzekering van Mussolini toe dat Italië niet voornemens is
dezen zeeweg te bedreigen of te verbreken.
WIJ moeten ons allen levendig be-
wust zijn van de angstige span
ning in den huidigen internatio
nalen toestand, zoo ving minister An
thony Eden zijn rede aan. Het wordt
vrijwel een algemeen gebruik verklarin
gen over de internationale politiek af
te leggen van een openbaar spreekge
stoelte op een toon, die zeker niet be-
heerscht is en voor zoo talrijk moge
lijke vergaderingen. Eden is niet voor
nemens dit gebruik na le volgen. Wel
Is het wcnschelijk, dat het standpunt
van de Britsche regeering en dat van
het land volledig uiteengezet wordt.
I-Ict is in zekere kringen mode,
aldus vervolgde Eden, te spotten
met den Volkenbond, maar wij
hopen en zijn voornemens te bewij
zen, dat deze spot ongerechtvaar
digd is. Dc principes, die de volken
bond voorstaat zijn de beste begin
selen, die tot dusverre gevonden
zijn. voor dc leiding der internatio
nale zaken.
Eenige landen declen deze opvatting
niet, en zoolang zij dit niet zullen doen,
kan de autoriteit van den volkenbond
niet volledig zijn. hoewel zij wel volledig
gemaakt zou kunnen worden. I-Iet is
onze plicht den bond zoo belangrijk
mogelijk te maken.
Groot-Brittannie zal bij niemand ach
terstaan in do verdediging van zijn wet
tige belangen als natie en deze verdedi
ging is in geenerlei opzicht gericht te
gen de wettige belangen van welk an
der land ook.
Hervorming van den
Volkenbond
De Britsche voorstellen tot hervor
ming van den volkenbond raken niet dc
aan den hond ten grondslag liggende
structuur. Het eerste doel is den bond
in staat te stellen maatregelen te ne
men op een zoo vroeg mogelijk oogen
blik en het tweede doel de critick te be
antwoorden. volgens welke de volken
bond uitsluitend gewijd is aan de hand
having van den stains quo. In het vol-
kenbondshandvcst zelf is de onmoge
lijkheid van een voor altijd handhaven
Ë^gÜSËS
Anthony Eden.
van den status quo erkend en het staat
aan de volkenbondscommissie dit aspect
van de toekomstige volkenbondsppli-
tiek te bestudeeren.
V ijf mogendheden-
conferentie
Vervolgens een toespeling makende
op de vooruitzichten der vijf mogend he
den-conferentie zeide Eden, dat de op
vattingen der vijf mogendheden ihans
bekend en bestudeerd en vergeleken
zijn Woensdag heeft de Britsche regee
ring le dien aanzien verbinding gehad
met de vier andere mogendheden.
De tot dusverre gevoerde gedachten
wisselingen hebben zekere belangrijke
verschillen van mcening aan het licht
gebracht, maar geen enkele is van ver
rassenden aard en, ofschoon zij ontzag
gelijk groot zijn, zijn zij niet onover
komelijk.
Binnen korten tijd, aldus spreker, be
hoorden wij in staat te zijn ons nauw
keurig rekenschap af te leggen van dc
kansen op succes voor do conferentie
Eden gaf de verzekering, dat al het
DE BRAZILIAANSCHE ECONOMISCHE MISSIE, die een bezoek aan Ja
pan bracht, bewonderde tijdens haar verblijf de kostbare historische bouw
werken. Het gezelschap voor den om zijn schoonheid beroemden Kasuga-
tempcl.
den om succes te verzekeren en zeide
dan: Wij beschouwen deze bijeenkomst
als evenzeer in het belang der andere
geïnteresseerde mogendheden als in ons
eigen belang (applaus).
Frankrijk en België
Overgaande tot bespreking van de
Britsche betrekkingen met do verschil
lende buitenlandsche mogendheden be
handelde Eden allereerst de betrekkin
gen met Frankrijk, waarmede, naar hij
verklaarde, do betrekkingen steeds
nauw en hartelijk zijn geweest (ap
plaus). Het zou moeilijk zijn zich een
tijdperk in herinnering te brengen,
waar zij beter waren. Misschien zoo
vervolgde spreker is bet natuurlijk,
dat in een verwarde wereld de twee
groote democratische landen van West-
Europa tot elkander zijn aangetrokken
Er is echter niets exclusiefs in deze
vriendschap van den kant van elk der
beide rcgceringen. Wij hebben duidelijk
te kennen geven, dat wij niet alleen be
reid zijn, maar zelfs dat wij wenschen
ons te verzekeren van de samenwerking
der anderen. Wat ik van Frankrijk ge
zegd heb, geldt evenzeer voor België.
Wij hebben de verzekering ontvangen,
dat België zich houdt aan zijn ver
plichtingen.
Beirekkingen met
Duitschland
Wat de betrekkingen met Duitsch
land betreft, zeide spreker, dat er
in Duitschland herhaaldelijk verkla
ringen zijn afgelegd over den
wensch tot nauwere vriendschap
met Engeland. Deze wensch wordt
door Engeland oprecht gedeeld. Er
zijn echter twee voorwaarden on
vermijdelijk verbonden aan iedere
vriendschap, welke Groot-Brittan-
nië zou kunnen aanbieden aan ieder
land, of het nu Duitschland is of
w-elk ander land ook en dat is, dat
een zoodanige vriendschap niet
exclusief kan zijn en niet gericht
kan zijn tegen wie ook (toejuichin-
gen).
Ten aanzien van de neiging van
Duitschland om Groot-Brittannie ver
wijten te doen \oor de economische
moeilijkheden, verklaarde spr. ener
giek, dat Engeland deze leerstelling
geen enkel oogenblik kan aanvaarden
aangezien zij niet in overeenstemming
is met de feiten. Het is spreker on
mogelijk uitvoerig en in bijzonderheden
uiteen te zetten in welke mate Groot-
Brittannie getracht beeft met Duitsch
land samen te werken sedert den oor
log op economisch zoowel als financieel
gebied. Het is echter een feit, aldus
Éden, dat wij alleen aan Duitschland
op de een of andere wijze bedragen
bobben geleend, die bijna gelijkwaardig
zijn aan bet bedrag, dat wij als herstel
betalingen hebben ontvangen. Intus-
schcn, nog veel belangrijker dan bet
economische aspect is het centraio pro
bleem, dat wij onder de oogen moeten
zien, n.l. de mogendheid een grooter
volume voor den wereldhandel tot
stand te brengen, dat een verhooging
van de Duitsche exporten zoowel als
die van andere landen met zich mede
zou brengen.
In dit verband wilde Eden iets zeg
gen o\er de kort geleden afgelegde
monetaire verklaring der drie mogend
heden. De samenwerking van andere
landen, met. inbegrip van Duitschland
is daarbij in bet bijzonder gevraagd, en.
aldus spreker, wij zouden ons slechts
gelukkig kunnen prijzen, wanneer
Men meldt ons officieel uit den Haag, dat Prinses Juliana
en Prins Bernhard op den zevenden Januari 1937 in het hu
welijk zullen treden.
Het Prinselijk Paar is voornemens op den negentienden
December aan te teekenen.
Het burgerlijk huwelijk zal ten stadhuize worden voltrok
ken en de inzegening zal in de Groote Kerk geschieden.
Het zal 7 Januari juist 58 jaar geleden zijn, dat wijlen
Koning Willem III in het huwelijk trad met wijlen Koning
in Emma.
aan dit programma deel te nemen. Van
onzen kant kan er geen sprake zijn
van een omsingeling van Duitschland.
Ualiaansche betrek
kingen
Aangaande Italië bracht Eden in
hcrinneiing. dat de verslechtering in
de betrekkingen te wijten is aan de
poging van Engeland zijn verplichtin
gen krachtens het volkenbondshand
vest na te komen. Het is nooit een En
gelsch-Italiaanschc twist geweest. Zoo
lang dit feit niet in Italië als waar er
kend wordt, zullen de betrekkingen tus-
schcn beide landen onder een misver
stand lijden.
De door Mussolini geuite be
wering, dat de Middellandsche Zee
voor Groot-Brittannie eer een gemak
is dan een vitaal belang, aldus
Eden, geeft niet volledig dc Britsche
belangen weer. Dc Middellandsche
zee vormt geen afkorting, maar de
voornaamsto verkeersader. Spr. be
strijdt niet, dat voor Italië de Mid
dellandsche zee het leven zelf is,
maar beweert wel, dat dc vrijheid
van scheepvaart in deze wateren
eveneens een vitaal belang, in den
ruimsten zin des woords, voor de
landen van het Britsche gemeene
best is.
Engeland juicht de verzekering van
Mussolini toe. dat Italic niet voorne
mens is dezen zeeweg te bedreigen of te
verbreken. Ook Engeland heeft derge
lijke voornemens niet.
„Wij hebben geen enkelen wensch tot
dreigen of aanvallen te plegen op welk
Italiaansch belang in de Middelandsche
zee ook. Onder deze omstandigheden
zou het mogelijk moeten zijn voor beide
landen, naar onze meening, voort te
gaan deze vitale belangen in de Mid
dellandsche zee te handhaven, niet al
leen zonder conflict, maar zelfs tot vve-
derzijdsch voordeel.
Het Verre Oosten
Slechts kort beroerde Eden het Verre
Oosten. In dit verband zeide bij. dat het
hem verheugde te kunnen constateeron,
dat laatstelijk aanwijzingen zijn verkre
gen voor een duidelijke verbetering in
de Chinecsch-Japanseho «panning.
Slotbetoog
..Het beeld, dat ik voor u ontwor
pen heb, aldus Eden tenslotte, toont,
dat de internationale toestand vrij
ernstig is.
Persoonlijk geloof ik echter niet,
dat een catastrophe onvermijdelijk
is. Ik geloof, dat de toekomstige
vrede van Europa voor een groot
deel afhankelijk zal zijn van dc
rol, die wij zullen spelen.
Wij wenschen dc leiding tc nemen
van de beweging ter verzekering van
een krachtige en stabiele Europeesche
regeling, maar wij zullen een dergelijke
regeling niet tot stand brengen, noch
zullen wij aan den volkenbond het ge
zag kunnen hergeven, dat wij besloten
hebben hem te geven, tenzij wij vast
beraden staan tegenover onze doelein
den 'en over wapenen beschikken.
De drie voornaamste punten van
het Britsche program zijn: ten
eerste versterking van het gezag
van den volkenbond, ten tweede on
derhandelingen over een Europee
sche regeling en ten derde heruit-
De debatten
Na deze redevoering van Eden kwam
als eerste spreker het lid van de La-
bouroppositie, Dalton, aan het woord.
Spr. is van meening, dat in deze rede
le veel gesproken wordt van het Locar-
nopact voor West-Europa en tc weinig
van geheel Europa. Men kan Polen,
Tsjecho-Slovvakijc en Zuid-Slavië er niet
buiten laten en zeker niet Rusland,
evenals de volgende spreker, de liberaal
Mander, betreurt spr. de woorden, die
door den Duitschen ambassadeur, von
Ribbentrop, uitgesproken zijn bij zijn
aankomst in Engeland.
Churchill stelt voor, dat de Middel
landsche zeemogendheden een overeen
komst sluiten, waarbij zij zich ver
plichten de scheepvaartverbindingen
van de mcde-ondertéëkenondè staten
niet te hinderen.
Wij moeten er, aldus Churchill, op
bedacht, zijn den vrede en de vrijheid
in de Middellandsche zee te verzeke
ren en gezonde vriendschapsbetrekkin
gen tusschen de groote Middellandsche
zeemogendheden aanmoedigen.
Ten aanzien van Sovjet-Rusland
moet men volgens Churchill geduldig
de ontwikkelingen in dit land afwach
ten in de hoop. dat het een rol zal kun
nen spelen voor dc handhaving van den
algemeenen vrede.
Vóór alles zullen wij al onze kracht
en al onzen invloed moeten aanwenden
orn den vol ken hond tc reconstrueeren
en hem machtig genoeg maken om
iederen cvcntueelen aanvaller eerbied
in te boezemen.
Blum uit zijn vreugde over
de democratische zege
in Amerika
mogelijke in het werk gesteld zal wor-Duitschland het nuttig zou oordeelen rusting der Britsche strijdkrachten.
NEW YORK, 6 November (Reutor).
De definitieve uitslag van dc verkie
zingen voor het Huis van Afgevaardig
den en den Senaat is thans bekend. Dc
Senaat is als volgt samengesteld:
democraten, 17 republikeinen, 2 La
bour leden, 1 progressist en 1 onafhan
kelijke.
Het Huis van Afgevaardigden tolt
334 democraten, 89 republikeinen, 7
progressisten en 5 leden van de La-
bourpartij.
Eenige honderden Amerikaansche
bladen publiceeren een verklaring van
den Franschcn minister-president Blum
die deze beeft afgelegd tegenover den
Parijschen correspondent van Associa
ter Press.
Blum zeide zeer verheugd te zijn over
de herkiezing van Roosevelt, o.a. omdat,
deze door dc geheele wereld zou wor
den uitgelegd als een succes voor de
democratie.
Zij zal, aldus Blum, de geheele inter
nationale democratie hoop en moed ge
ven, omdat Roosevelt voor dc geheele
wereld de incarnatie beteekent van bet
ideaal \an rechtvaardigheid, dat alle
vrije volken en democratische regeerin
gen natsreven.
Te Tokio werd de effectcnbcuis gis
teren door de herverkiezing van Roo
sevelt gunstig beinvloed. Verkoopor
ders bleven uit en er kwamen tal van
kooporders los, speciaal voor rubber-
aandeclen, die alle een vol punt boo
ger noteerden.
In Japansche industricele (en han
delskringen wordt de herverkiezing
van Roosevelt niet vreugde 'begroet,
daar men gelooft, dat de Amerikaan
sche welvaart zal worden gesteund
door bet handhaven der New Deal
politiek, welke een stimulans betee
kent voor den Japansch-Amerikaan
schcn handel.
ZEVENTAL MENSCHEN
VERBRAND
BELGRADO, 5 Nov. (A.N.P.) Te Gor-
nia Sadaja in Bosnië is een brand, die
ontstaan was in een voorraad hennep
overgeslagen op een woonhuis, «i»t ge
heel verwoest werd. Zeven menschen
zijn in de vlammen omgekomen.
DIT BLAD HEEFT EEN DAGEL1JK-
SCHE GECONTROLEERDE
OPLAAG VAN
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU
VOOR PUBLICITEITSWAARDE
TOURNOOIVELD 4 - DEN HAAG
BINNENLAND
De zaak-Onnes.
(2e Blad, pag. 3).
Assen's cause célèbre.
(2e Blad, pag. 3).
STADSNIEUWS
Voordrachtavond voor den Amersf.
Kunstkring.
(2c Blad, pag. 1).
Tooneelavond van kunstkring „Het
Schouwspel."
(2e Blad, pag. 1).
Drs. Klaassen spreekt voor de dep. van
Nijverheid en Handel en 't Nut.
(2c Blad, pag. 1).
W eerverwachting
Medegedeeld door het K.N.M.I.
tc De Bilt.
Matige tot krachtige Z O. tot
Z.-W. wind, betrokken tot zwaar
bewolkt, later opklarend, tijde
lijk regen, aanvankelijk weinig
verandering ih temperatuur, la
ter iets kouder.
Hoogste barometerstand 762.3 te Wilna.
Laagste 731.9 tc Blacksod.
LANGESTRAAT 19 TEL. 190
MODERNE BONTSJAALS
VOSSEN
DAMESHOEDEN
LANGESTRAAT 75
PARIJSCHE - WEENSCHE
MODELLEN
ARBEIDERS NAAR ETHIOPIË
ROME, G November (Stefani) Van
Januari 1935 tot 31 October 1936 zijn
door bemiddeling van het commissari
aat voor landverhuizing en kolonisatie
134.238 arbeiders naar de Italiaansche
koloniën in Oost-Afrika vervoerd.
Rekening houdend met hen, die na
afloop van hun arbeidscontract zijn ge
repatrieerd, bedraagt het aantal Itali
aansche arbeiders, dal thans nog in
Oost-Afrika vertoeft, 84.824, behalve de
12.000 soldaten, die in Abessinië heb
ben gestreden en verzocht hebben in
Afrika tet mogen blijven werken.
