WAAR HET
ZAL WONEN
PRINSELIJK PAAR
DE LEYTAX
4000 EXEMPLAREN
Keus op Soestdijk gevallen
voor groote afstanden
Belangrijkste
Nieuws
Licht op
LUYCX
Woensdag 11 November 1936 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 35e Jaargang No. 115
Een deel van het Paleis zal worden
ingericht als toekomstige woning
van het Prinselijk paar
Tel. 1788 Tel. 1788
Tel. 1788 Tel. 1788
4 uur 41 min.
STOFFEN- en MODEHUIS
HANDSCHOENEN
HET PALEIS TE
SOESTDIJK
AMERSFOORÏSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amerstoort 1.95; per maand 0.65; per PRIJS OER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een Lcwi,snummer
•-week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15. TYR* A elke regel meer f 0.25 Liefdadigheids-advertenticn voor de
Binnenland iranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05 I IT j I T 1 I A I I 1T A-f* helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
's-GRAVENHAGE, 10 Nov. Men meldt ons, dat H.M.
de Koningin aan Prinses Juliana en Prins Bernhard een
gedeelte van het Paleis Soestdijk heeft aangeboden, om als
toekomstige woning in te richten.
Het Prinselijk Paar heeft den wensch te kennen gegeven,
dat de noodige veranderingen en inrichting van hun aan
staande woning een gedeelte zullen vormen van het natio
nale geschenk, hetwelk aan de Prinses en den Prins bij ge
legenheid van hun huwelijk zal worden aangeboden.
OOK DE SWISSAIR BESTELT EEN
DOUGLAS DC-3
AMSTERDAM, 10 November. De be
kende Zwitsersche Luchtvaartmaat
schappij „Swissair" te Zurich, die haar
lijnen sedert langen tijd met Douglas
DC-2 vliegtuigen voor li passagiers met
succes exploiteert, heeft nu ook hij de
NT.V. Nedorlandsche Yliegtuigcnfabriek
een grooten Douglas DC-3, ingericht voor
21 passagiers, besteld, welk toestel spe
ciaal op de lijn Zürich—Londen in dienst
zal worden gesteld, van welke lijn, zoo
als bekend, steeds een hijzonder druk
gebruik gemaakt wordt.
DIT BLAD HEEFT EEN DACELIJK-
SCHE GECONTROLEERDE
OPLAAG VAN
AANGESLOTEN BI) HET BUREAU
VOOR PUBLICITEITSWAARDE
TOURNOOIVELD 4 DEN HAAG
PASSAGIERS VERZEKERD
op aodere pagina's
SPORT
De Rotterdamsche Zesdaagsche.
(Eerste Blad, pag. 2).
W eer ver wachting
Medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt.
Krachtige tot stormachtige Z.
tot Z.-W. wind, betrokken tot
zwaar bewolkt met regen, later
opklarend, aanvankelijk zach
ter.
Hoogste barometerstand 767.3 te Mar
seille.
Laagste 739.0 te Valentia.
LANGESTRAAT 49 TEL. 190
Gevoerd en ongevoerd.
Groote eorteering In marine,
PARK, SCHEPPING
VAN ZOCHER JR.
Deerlijk verval in den
Franschen tijd
T tOORDAT Soestdijk door
Stadhouder Willem III
voor het bouwen van een
jachthuis werd aangekocht,
wordt het in Baarnsche ar'
chieven aangeduid ais „de
hofstede aen Zoestdijck". Het
huis was toen eigendom van
Mr. Jacob de Graeff, die in
den oorlog van 1672 veel in
het leger van Prins Willem III
vertoefde en met hem be
vriend was. Van deze Jacob
de Graeff nu kocht de Prins
de hofstede Zoestdijck aan
voor 18.775.welke koop
werd gepasseerd bij acte van
26 April 1674 voor Schout en
Schepenen van Baarn en no*
tarls H. Verwoerf, van Eems
brugge.
Mr. Jacob de Graeff verliet dus zijn
buitenverblijf en al spoedig verrees
het fraaie jachthuis, eerst nog maar
het huidige hoofdgebouw, doch langza
merhand vergroot en verfraaid.
De Staten van Utrecht voelden zich
ier niet weinig mee vereerd, dat de
Oranjevorst in hun gewest een jacht
huis liet bouwen; zij waren trouwens
ook op andere wijze veel aan den Prins
verplicht. Uit dankbaarheid droegen de
Staten den Prins (op 23 Sept. 1674)
Baarn, Soest. Eembrugge en de beide
Eemnessen als Hoogc Ambachtsheer
lijkheden op. waardoor de Prins dus
voortaan in deze dorpen zelf recht
mocht spreken, ja zelfs doodvonnissen
vellen.
Uit dezen tijd stamt dan ook het
feit dat Baarn en Soest nog altijd
den bezitter van het Paleis Soest
dijk. Hooge Ambachtsheer of
-Trouw noemen.
Reeds twee jaar later, in 1676, kocht
'de Prins ook de bosschen aan welke
tusschen den Amsterdamschen straat
weg en Baarn liggen en begon hij wel
dra met den aanleg van de Konings
laan van 't Paleis naar de huidige
Naald.
Toen het jachthuis zijn voltooiing
naderde, werd ook een begin gemaakt
met den aanleg van het schilderachti
>?e park achter het Paleis. In navol
ging van de Fransche tuinstijl van Le
Nótre, die de kostbare tuinen van Lo
dewijk XIV te Versailles had aange
legd, verkreeg Soestdijk nu in het park
terrassen, fonteinen, watervallen ber
ceaus, etc. Het mocht thans een inder
daad vorstelijk verblijf heeten.
Verdere verfraaiing
Na den dood van Prins Willem III,
ontstond er. bij ontstentenis van kin
deren. tusschen de naaste erfgenamen,
n.l. den Frieschen Stadhouder Jan Wil
lem Friso en den Koning van Pruisen,
geschil over de nalatenschap. Ten
slotte werd Soestdijk. na den jammer
lijken dood. die Jan Willem Friso in
de golven bij den Moerdijk vond, aan
zijn weduwe Maria Louisa toegewezen
(1711).
„Marijke Meu", zooals het volk deze
sympathieke vrouw noemde, bezat een
blijkbare voorliefde voor Soestdijk,
want zij vertoefde er bij voorkeur. Zij
liet het dan ook aanmerkelijk ver
fraaien, o.a. deed zij de stallen bij den
ingang van het voorplein wegnemen
en tot kamers voor haar hofhouding
verbouwen. De stallen werden naar de
overzijde van den weg verplaatst, naast
het huis, waar nu de Intendant
woont.
Haar zoon, Prins Willem IV, is
slechts korten tijd bezitter van Soest
dijk geweest, n.l. van 1747 tot zijn dood
in 1751. De moeder van zijn opvolger.
Prins Willem V, die in den volksmond
den bijnaam van ..de gouvernante" had
voelde zich evenzeer tot Soestdijk aan
getrokken. zii liet het aanmerkelijk
vergrooten en verfraaien. In 1758 toch,
vroegere eigendommen van het Oranje
huis in bezit te nomen. Op 21 Dec. 1806
werd ook het Paleis en domein Soest
dijk door hem opgeëischt. Hij liet het
Paleis weder in orde brengen en er
zelfs een diergaarde inrichten, die hij
op een kermis te Utrecht van den
eigenaar gekocht had. In 1808 kwam
Koning Lodewijk op Soestdijk logee-
ren, maar spoedig vertrok hij weer
naar het Loo. want Soestdijk scheen
hem allesbehalve te bevallen.
Nadat Napoleon zijn broeder Lode
wijk tot afstand van de regeering had
gedwongen, nam de Keizer Soestdijk
zelf in bezit. Voor Soestdijk is dit ook
geen besten tijd geweest want veel
hout is er toen gekapt om de vesting
Na arden te versterken.
Doch ook deze Fransche periode
ls Soestdijk te boven gekomen en
De achterzijde
toen de „Eult", een nabij gelegen bui
tenplaats, publiek verkocht werd. liet
zij deze buitenplaats voor haar zoon
aankoopen en zoo kwam Soestdijk in
het bezit van al de bosschen bij Baarn
„De gouvernante" liet ook de bos
schen verfraaien; uit haar tijd dag-
teekenen „de Lindekom". „de Groote
Kom". ..De Troon", „de Berceaux" „de
Comedie's", alle mooie plekjes welke
nu ook nog in hun vroegeren vorm
bestaan.
Paleis als logemerat eira
stal
Bij de komst der Franschen wer
den de goederen van den Prins
(dus ook het Paleis en de bosschen)
tot Staatsdomein verklaard en men
wilde er van halen, wat er van te
halen was. Prachtig geboomte werd
gekapt en verkocht, zelfs werd het
Paleis een tijd lang vernederd tot
een logement voor den gaanden en
komenden man. Het gebouw schijnt
als logement niet rendabel geweest
te zijn omdat het te groot was,
want niet lang daarna werd het
gebruikt als stal!
Nauwelijks echter was Lodewijk Na
poleon door den wil van zijn broeder
Napoleon tot koning van noiland ver
heven (1806) of hij haastte zich om de
van het Paleis
in 1815 brak er voor het Paleis en
het Domein een beteren tijd aan.
Reeds drie weken na den slag bij
Waterloo, n.l. op S Juli 1815, schonken
de Staten Generaal den Kroonprins
(den lateren Koning Willem II, bet
Palcis Soestdijk met al de onderhpo-
righeden. terwijl zij tevens gelastten,
dat op het Domein een gedenkzuil zou
worden opgericht, „ter bijzondere ver
eering van den moed in de hardnek
kige verdediging van „Quatre Bras"
ten toon gespreid". Deze naald werd
door architect J. van der Hart ontwor
pen en aan het einde der Koningslaan
geplaatst.
Zooals gezegd, ontving de Kroon
prins het Domein Soestdijk ten ge
schenke. maar het Paleis moest eerat
grondig gerestaureerd worden, zóó
deerlijk was het in den Franschen tijd
vervallen. Daarmede verliepen drie ja
ren. zoodat het eerst in 1818 weer ge
heel bewoonbaar was. Tegelijk met de
verbouwing in 1816 was aan den be
kenden Haarlemschen tuinarchitect
J. D. Zoclier Sr., opgedragen ook voor
het park een plan van aanleg te ont
werpen. Zijn zoon J. D. Zocher Jr.. die
met steun van Koning Lodewijk te Pa
rijs had gestudeerd, nam feitelijk de
opdracht, aan zijn vader gegeven, over
en bracht deze na diens dood in 1817
ten einde. Behalve enkele veranderin
gen van lateren tiid (o.a. op het Voor
plein en in den Bloementuin) is alles
Een blik op de voorzijde van het Paleis
nog volgens het plan van 1817 in stand
gebleven. Den 21en Mei 1817 hielden
de Prins en Prinses hun intocht en al
om heerschie weer vreugde dat het
Paleis weer door de Oranjes bewoond
werd. De restauratie van bet Paleis
was opgedragen aan de architecten De
Greef en Reyers.
Tijdens het bestuur van den Kroon
prins is op het Domein (drie in het
park en één aan den weg naar Utrecht
tegenover het monument voor Chr.
Pullman) een viertal landelijke huis
jes gebouwd, n.l. de boerderij van
Prinses Sophie en de jachthuisjes van
de drie Prinsen, kinderen van den
Kroonprins. Twee van deze huisjes
zijn goed zichtbaar, n.l. dat, hetwelk
aan den Prov. betonweg staat en één
in het park. eveneens vanaf den Rijks
weg duidelijk te zien.
Een miuseitim gesticht
Na den dood van Koning Willem II
(1849) kwam Soestdijk aan zijn wedu
we, Anna Paulowna. Met groote voor
liefde bewoonde zij het Paleis waar
haar zooveel herinnerde aan de geluk
kige dagen, die zij hier als Kroonprin
ses in den huiselijken kring had go-
sleten. Het reeds genoemde jachthuis
je van Prins Hendrik, werd tot Griek-
sche kapel ingericht daar Anna Pau
lowna van huis uit Grieksch-Katholiek
was. Zij liet uit Rusland een priester
komen met 19 zangers. Eenige mare
chaussees nam zij ook in dienst, die
haar op haar wandelritten als een Rus
sische lijfwacht omgaven, want zij was
bijzonder op decorum gesteld.
Koningin Anna Paulowna legde
op het Paleis den grondslag tot een
museum voor onze land- en zee
macht; zij verzamelde allerlei ar
tistieke voorwerpen of schilderijen,
die op bijzondere feiten uit ons Ko
ningshuis betrekking hadden, zoo
als de doeken van de veldslagen bij
Bautersum en Thienen; de eedsaf
legging van Willem II in de Nieu
we Kerk te Amsterdam; de over
blijfselen van Jan van Speyck, enz.
enx.
Bij het overlijden van Anna Paulow
na. kwam het Paleis en Domein Soest
dijk in bezit van Prins Hendrik. Ook
hij breidde het museum regelmatig uit.
De kamer van zijn Moeder, welke deze
eigenhandig met borduurwerk bad ver
sierd, liet hij geheel in tact. Hij heeft
gronden afgestaan voor den aanleg
van de spoorlijn AmsterdamAmers
foort, waardoor deze geheele omgeving
door den stedeling „ontdekt" werd en
zich hoe langer hoe meer menschen
zich hier kwamen vestigen.
Onder Koning Willem III zijn er
groote stukken van het Domein ver
kocht waardoor Baarn nieuwe uitbrei
dingsmogelijkheden kreeg. Zijn wedu
we Koningin Ernnm. stond nog grond
af voor den aanleg van de spoorlijn
BaarnUtrecht en voor het ziekenhuis
en gaf ook toestemming dat de Soester-
paardentram thans reeds ter ziele
over de domeingronden werd aan
gelegd.
Thans zal het Paleis opnieuw door
Oranje bewoond worden. Het jonge
Vorstelijke Paar koos het tot Zijn wo
ning. Moge Het er. omgeven door de
liefde van ons Volk, gelukkige tijden
beleven!
DE TRUC MET DE TROUWBELOFTE
AMSTERDAM, 11 Nov. Bij de po
litie is door een bewoonster van de eer
ste Jacob van Carnpenstraat aangifte
gedaan terzake van oplichting door een
diamantsnijder uit Antwerpen voor
1245 en een bedrag van circa ƒ2100
aan effeden. De man had de vrouw
trouwbeloften gedaan en herhaaldelijk
geld van baar geleend. Tenslotte heeft
de man de relatie met de vrouw verbro
ken, zonder haar de voorgeschoten be
dragen terug te betalen. Het betreft bier
dus een truc, welke reeds vaker is toe
gepast.
Op den voorgrond het kantoor van den intendant van het
Domein Soestdijk en het postkantoor Soestdijk, dat alleen ge>
opend is, wanneer het Paleis bewoond wordt
