ONBESCHRIJFLIJKE VERWOESTING IS FIJN LAATSTE BERICHTEN FRANCO KRIJGT STEUN L. NIEWEG DE DOOD VAN SALENGRO FOKKER F. 12 AMERSFOORTSCS DAGBLAD Versterkingen naar de hoofdstad SPANJE.... HEI WONDER VAN AMERSFOORT Fa. L. VAN ACHTERBERGT De burgeroorlog in Spanje Vliegtuigen richten te Madrid groot onheil aan Regeering hoopt zich te handhaven „OORLOG IS TE VERMIJDEN" De Fransch-Britsche verhouding ERKENNING VAN ZIJN BEWIND HERLEVING VAN LOCARNO Advertentiën Koesteeg5Tel.155 DROSTE LETTERS! Afdeeling Advertentie-Bureau Plaatsing van Adverfenfiën in ALLE bladen zonder prijsverhooging Ie BLAD PAG. 3 AMERSFOORTSCH DAGBLAD DONDERDAG 19 NOVEMBER 1936 MADRID, 19 Nov. (Havas). Hedenochtend half drie werd de stad weer door vliegtuigen van de nationalisten gebombar» deerd. Hevige ontploffingen werden gehoord. De correspondent van Reuter te Madrid heeft getelefoneerd, dat de verwoestingen, welke tijdens de luchtaanvallen van Dinsdagavond zijn aangericht, bijna niet te beschrijven zijn. Bij de Zonnepoort bevinden zich twee mijntrechters. De branden, welke veroorzaakt werden door calcium cn phosphor houdende brandbommen hebben het Carmcmplein geheel vernield en een groot aantal gebouwen, o.m. de druks kerij van La Libertad cn de Informaciones, ernstig beschadigd. Eenige huizenblokken werden geheel door brandbommen of granaten verwoest. De buurt van Arguelles lijkt het tooneel van een oorlogsfilm. Dit stadsdeel is bijna geheel ontruimd. Regeeringsvliegtuigcn maken patrouillevluchtcn om herhaling te voorkomen van den rampzaligen luchtaanval van Dinsdag, waarbij volgens officieele medcdeelingcn 300 personen wers den gedood cn 500 gewond, terwijl 50 huizen werden verwoest WOENSDAG zijn, volgens Reuter, 40.000 man le Madrid aangeko- komen om deel te nemen aan de Verdediging der hoofdstad. Deze mede* 'deeling werd kort na middernacht ge daan door den omroeper van het re geeringsstation tc Bilbao, die daaraan toevoegde, dat verdere versterkingen worden verwacht. Om kwart voor tien gisteravond heeft het Madrileensehc radiostation Espana medegedeeld, dat door een lichte be schadiging van de zenderinstallatie de uitzendingen van het station Union Ra dio voor de rest van den avond zouden Worden gestaakt. De Radioclub te Tcneriffe deelt me de, dat de troepen van kolonel Asen- cio de Calle del General Bicardo en de Calle Antonio Lopez hebben bezet. In den strijd van gisteren verloren de re- geeringstroepen 3.000 man. van wie 700 man der internationale colonne. Gifgassen? Vernomen wordt, dat de Spaansche ambassade te Londen gisteren tijdens een telefonisch gesprek met Madrid cr van in kennis is gesteld, dat de natio nalisten traangassen gebruiken tegen de rcgceringstrocpen aan het front van Madrid. Troepen over de Manzanares Radio Cadix heeft medegedeeld, dat gisteren veel artillerie en tanks en alle troepen der colonne-Sarron zijn getrok ken over een in de Manzanares ge legde schipbrug. Ook de colonne-Tel la zal de rivier overtrekken. In den sec- tor-Robledo Chavela hebben de rccht- schcn de regeeringstroepen verslagen, die 50 dooden cn belangrijk materiaal moesten achterlaten. Ook zijn gisteren drie vliegtuigen der regeering omlaag geschoten. Kruiser gehavend Uit Bilbao wordt gemeld, dat de rechtsche kruiser Vclasco ernstig geha vend is door de kanonnen van twee Spaansche treilers. die hij ongewapend dacht en die hij wilde praaiën. De kruiser, die ernstig getroffen werd, is iilings naar de haai van San Sebas tian gevlucht. Het schip helde daarbij over. Overwinnen of sterven Havas meldt uit Barcelona: Oe president der Catalaanse.ie generaliteit heeft de pers medegedeeld, dat hij een onderhoud heeft gehad met minister-pre sident Largo CabaJlcro en den voorzit ter van de Cortes te Binecarlo. Daarbij verklaarde Companys o.a.: „Zooals gij weet biedt de tegenwoor dige militaire situatie zeer gunstige aspecten voor onze wapenen. Ik bewon der de heldhaftige verdediging van Madrid. Hieraan mag ik niets toevoe gen. Het gaat thans om de langzame taak van iederen dag. Onze laak is al onze krachten in dienst te stellen van het ideaal. Wij bevinden ons op een oogenblik, waarop de kracht meer en meer aan onzen kunt staat cn de. over winning op hen, die in opstand zijn gekomen tegen het wettige republikein sche gezag, komt iederen dag na der bij." Het schijnt, dat in bovengenoem de bespreking besloten is, dat Aza- na in Barcelona zou blijven. Zijn verblijf aldaar moet in de oogen van het buitenland een formeel dé menti vormen \an de onjuiste ge ruchten volgens welke Catalonië plannen zou hebben tot uitroeping van do onafhankelijkheid en voor eigen rekening zou willen optreden. In strijd met deze berichten is Ca talonië van meening, dat zijn lot meer dan ooit verbonden is met dc rest van Spanje. In den loop van dezelfde bespreking zou zijn besloten, dat een buitenge wone minislerraadszitting zou worden gehouden onder voorzitterschap van Azana to Valencia, in tegenwoordigheid van Companys cn president Aguirrc. Daar zou dan een gezamenlijk manifest worden goedgekeurd, waarin eens te rneer aan het Spaansche volk opdracht zou worden gegeven „te overwinnen of te sterven." Door een lastercampagne ge« raakte hij aan het einde van zijn krachten Een uitspraak van Baldwin, die echter een sterk Engeland bepleit GLASGOW, 19 Nov. (Reuter). Het woord voerend voor een bijeenkomst van personen, die geen plaats meer konden krijgen in de zaal, waar dc oor spronkelijke bijeenkomst werd gehou den, zeidc Baldwin: Nooit heb ik den oorlog onvermijde lijk geacht. Al mijn pogingen zijn erop gericht cn zullen erop gericht blijven, Groot-Brittannië buiten den oorlog tc houden. Ik wil zelfs meer dan dat: ik wil, dat er geen oorlog in Europa komt In het diepst van mijn hart ben ik er van overtuigd, dat de beste wijze, om daartoe tc geraken, een sterker Enge land is. Wanneer ik in groote trekken mijn politiek zou moeten omschrijven, zou ik zeggen: vrede, bijna tot onver schillig welken prijs, doch tegelijkertijd gereed op zoodanige wijze, dat niemand ons aanvalt. Dit. bctcekcnt opofferingen, in de eerste plaats van hen, die dienst nemen in het leger. Een andere vorm van opoffering is het geld, dat allen moeten betalen, voor de bewapening tc gebruiken inplaats voor de ontwikke ling van het land. Demonstraties in verband met het gebeurde BUSSEL, 19 Nov. (Havas). Minis ter Salengro had nog Dinsdagmiddag tegenover een vakverccnigingsdelega- tie, die hem een bezoek bracht, ver klaard, dat hij door de tegen hem ge voerde perscampagne rnccr getroffen was dan liet wel scheen. Des avonds zeidc hij tegen zijn chauf feur, die hem naar huis bracht„tot morgen." Wat cr nadien gebeurd is, weet men niet. Officieel is vastgesteld, dat Salengro het diner, dat zijn dienst meisje voor hem had klaargemaakt, niet heeft aangeraakt. Do minister werd dood op den grond aangetroffen op dezelfde plek in de keuken, waar het vorig jaar plotseling zijn vrouw dood werd gevonden. De huishoudster, die het lijk gister ochtend vond, waarschuwde onmiddel lijk hef gemeentehuls. Een tweetal'ge- neesheeren stelden daarop den dood door verstikking vast. De dood moet om elf uur des avonds zijn ingetreden. Gemeld wordt, dat het parket van Rijssel, op verzoek van minister-presi dent Blum en in overleg met de fami lie van wijlen minister Salengro. be sloten heeft een onderzoek in te stellen naar de omstandigheden, welke den dood van den minister vergezelden. De begrafenis van Salengro zal, in tegenstelling tot zekere geruchten, niet onder auspiciën van den staat, doch onder die van de gemeente Rijssel. waarvan de overledene burgemeester was, geschieden. Te Parijs zijn gisteravond bij het ver- koopen van speciale uitgaven van de bladen van het volksfront in verschil lende wijken der stad optochten ge vormd. Onder het roepen van „leve Blum" en „wij zullen Salengro wre ken". trokken de demonstranten door de straten. Incidenten deden zich niet voor. De radicaal-socialistische partij, de communisten en verscheidene vak- vcreenigingen hebben hun leedwezen betuigd met bet overlijden van Salen gro en de regeering verzocht maat regelen te nemen om dezen dood Ie wreken. Hel bestuur van de socialistische partij is gisteravond bijeengekomen en heeft een motie opgesteld, waarin o.a. wordt gezegd, dat Salengro aan het einde van zijn kracht was door do lasfercamnagne en zelfmoord pleegde. Men heeft Salengro vermoord, zonal* .Tanrès vermoord werd. De socialist! sche nnrlii betreurt een man. die nooit in zijn plicht tekort schoof, één van de beste strijders. De arbeiders moe ten zich herinneren, dat Salengro het laatste slachtoffer moet zijn van het fascisme. VIER DOODEN BIJ VLIEGRAMP PRAAG, 19 Nov. (Havas). Nabji I'ro stejof in Moravië zijn twee militaire vliegtuigen tegen elkaar gehotst. Dc vier inzittenden zijn om het leven ge komen. Churchill en Chautemps spreken te Londen LONDEN, 19 Nov. (Havas). Dc Fran* sche minister van staat, Camilla Chau temps, is gisteravond de ccrcgast ge weest aan het jaarlijksche banket der Fransch-Britsche vereenigingen. Lord Derby was tafelpresident. In zijn toespraak zeidc Churchill, dat de sterkste band, welke Frankrijk en Engeland vebindt, de hoop is den vrede te bewaren, niet door woorden, maar door een rechtvaardige cn geduldige politiek en zoo noodig door verstandige cn moedige daden. Churchill voegde hieraan toe, dat niets den Franschen en Engelschcn democratieën meer voldoe ning zou kunnen geven dan Duitsch- land met haar tc zien medewerken aan de Europeesche verzoening cn welvaart. Chautemps herinnerde aan de ge meenschappelijke politieke instellingen der heide landen. Ilij wees op de nood zakelijkheid van een versteviging van don Volkenbond cn bekrachtigde dc noodzaak voor de democratieën sterk en vereenigd te blijven. Sprekende over de Fransche binncn- landsche politiek, noemde Chautemps de gedachte, dat het Fransche volk zich zou laten overweldigen door anarchie of laten overhccrsc.hen door communis tische fyrannie, voor een welingelicht mail onbegrijpelijk. Door het Engelschc leger aangeschaft Aanleg van nieuwe vliegvelden LONDEN, 19 Nov. (Reuter). In antwoord op verschil lende in het La gerhuis gestelde vragen ten aanzien van dc in het vooruitzicht gestelde aankoopen door Britsche luchtvaart ondernemingen van Amerikoansrhe toestellen verklaarde Sassoon, dat alle gebruikte vliegtuigen van Britsch fa brikaat moeten zijn, behalve wanneer voor andere toestellen toestemming is verkregen van den ministear van lucht vaart. Nu zijn dc toestellen, bekend onder de aanduiding DH 8G A, uit den lienst genomen, omdat zij niet volde den voor nachtvluchten. Er was geen geschikt Britsch materiaal beschik baar, weshalve toestemming verleend is tot bet gebruik van de Fokker F. 12 als tijdelijke maatregel. Van het ge noemde principe zal echter niet wor den afgeweken. De onderstaatssecretaris van lucht vaart, sir Philip Snsaoön, heeft in r schriftelijk antwoord op een desbetref fende vraag van een der afgevaardig den tevens verklaard, dat de regoorm in verband met het ontwerp tot ont wikkeling van de militaire luchtvaart ongeveer 8000 H.A. terrein heeft aan gekocht. die tot dusver voor landbouw doeleinden werden gebruikt. Deze ter reinen zullen dinen voor den aanleg van nieuwe vliegvelden. Sedert Mei 1935 zijn de hoofdstede lijke luchtstrijdkrachten met ruim 50 pet. uitgebreid. Op dien datum be schikte men over 53 eskaders met 580 eerste linietoestellen. Thans heeft men 80 eskaders met 922 toestellen tot ziin beschikking. liet doel is te komen tol 129 eskaders mei 1750 oerstc-ünictoe stellen. Voorts wil het ministerie van oorlog 50 vliegvelden aanleggen. Mei 39 vliegvelden is men reeds begonnen Het meerendeel ligt in het Zuiden van Engeland. WERELDGEBEUREN Doet het Duit schalt a liaansche initiatief nieus we spanningen ontstaan MAANDEN lang reeds voert dc Duitsche regcering een hardnek kige cn stelselmatige anti-corn- munistische campagne. Bij den kruis tocht tegen het bolsjewisme tracht het zooveel mogelijk staten te betrekken. Het beroep op Italië, dat Duitschlands groote vriend is geworden, is niet vruchteloos geweest. Ook Italië maakt thans deel uit van het anti-communis tische front. Automatisch zijn ook de beide Italiaansche geallieerden, Oosten rijk en Hongarije, opgenomen in dc rij der staten, die Sovjet-Rusland als den erfvijand beschouwen. Zoodoende vor men Italië, Duitschland, Oostenrijk en Hongarije een krachtig bolwerk tegen de Komintern. Volgens de laatste be richten sympathiseert ook Japan met de denkbeelden der vier genoemde sta ten. Onder deze omstandigheden behoeft het niet te verbazen, dal Italië cn Duitschland met elkaar hebben afge sproken dc regeering-Franco in Spanje thans openlijk te erkennen en alle be trekkingen met dc Madrileensche re gcering, die, naar dc beide staten laten uitkomen, bolsjewistisch is georiën teerd, te verbreken. In een vrijwel ge lijkluidend communiqué hebben de rc- gceringen te Berlijn en Rome laten uit komen, dat het grootste gedeelte van het Spaansche grondgebied (hans in Franco's bezit is en dat er in het ove rige Spanje geen sprake meer is van de uitoefening van een verantwoorde lijk regeeringsgezag. Uit dezen hoofde, zoo meent men tc Rome en Berlijn, is de erkenning van Franco's regcering alleszins op haar plaats. Men rekent er bovendien op, dat Madrid, dc Spaan sche hoofdstad, weldra geheel door de nationalistische troepen zal zijn bezet. Bovendien verklaart men, dat in het niet door de rcchtschen bezette gc- bolsjewiseerde gedeelte van Spanje een volledige anarchie hccrscht, terwijl een regcering, die dezen naam verdient, ont breekt. Te Berlijn neemt men voorts aan, dat andere slatcn, op grond van nu eenmaal niet tc loochenen realitei ten. bet Dultsch-Italiaansche voorbeeld spoedig zullen volgen. Volgens liet agentschap Domei zal, zoodra Madrid geheel in handen der Spaansche natio nalisten is gevallen, Japan ook niet langer treuzelen met de erkenning der regeoring-Franco. Van Oostenrijk en Hongarije kan dit, uit den aard der zaak, eveneens worden verwacht even als wellicht vari Portugal en sommige Zuid-Ameriknansche republieken. Iloc dit zij, Duitschland en Italië, die hun sympathie voor het nationalist! sche Spanje nimmer onder stoelen of banken hebben gestoken, hebben den militairen kringen, die legen de Madri leensche regcering In verzet zijn geko men, thans een belangrijken militairen ruggesteun gegeven. Volgens de persbureaux moet het nieuws van dc erkenning der regcc- ring-Franco cn de verbreking der be trekkingen met de regcering te Valen cia vooral in Salamanca groote geest drift hebben gewekt: de Italianen en Duitschers, die herkend werden, wér den op de schouders rondgedragen, (er- wijl duizenden personen in optocht naar het hoofdkwartier van Franco trokken, waar zij don generaal toejuich ten en „Leve Mussolini" cn „Leve Ilitlcr" riepen. Ook generaal Queipo de Llano heeft gisteravond zijn traditio- necle radiotoespraak voor den zender van Scvilla, waarin hij verklaarde, dat het Spaansche volk vastbesloten is eens vooral het communisme uit Spanje te verdrijven, beëindigd met de woorden: „Leve Italië", „Leve Duitschland". Daarentegen heeft dc radiozender van Valencia dit is de tegenwoordige zetel der regeering-Caballero heden ochtend geseind, dat de* Spaansche re geering van zins is een scherp protest in te dienen bij den Volkenbond wegens de erkenning van Franco's bewind door Rome cn Berlijn, welk initiatief, naar het schijnt, evenals dc anti-communis tische overeenkomst met Japan, tijdens het verblijf van Clano, den Italiann- schen minister van buitenlandsche za ken, te Berlijn werd besproken. Over het algemeen is men in Fran sche kringen van oordeel, dat dc erkenning der regeering-Franco, die morcelen steun vooral op het oogen blik zeer vannoodc heeft, in belangrijke mate is beïnvloed door de omstandig heid. dat de rechtschen te Madrid een onverwacht-fcllen tegenstand hebben ontmoet. De opvatting wordt gehul digd, dat dc laatste phase van den Spaanschen burgeroorlog een groot cr risico voor den vrede in Europa op levert dan sinds 1914 het geval ls ge weest, aangezien in verschillende krin gen de erkenning van de regeering- Franco door dc beide dictatoriaal gere geerde landen wordt uitgelegd als een schending van de Londensche niet-in- mcngings-ovcrccnkomst. Eveneens wordt de mecning verkon digd, dat. do blokkade van Barcelona, die door do regcering te Burgos is af gekondigd, misschien aanleiding zal geven tot ernstige internationale'com plicaties. Het woord „kruitvat" is in dit verband reeds gebruikt. Men moét rekening houden met de mogelijkheid, dat de Spaansche nationalisten zullen overgaan tot een bombardement van Barcelona, de haven, waar voor dc regeering-Caballero bcstömdo wapenen worden ingevoerd. Tn Engeland hoopt men in elk geval, dat Franco niet tot een onbeperkt bombardement zal over gaan, maar tevoren althans voor dc neutraio schepen een veiligheidszone zal aanwijzen. Ofschoon hot bombar dement misschien nog ecnigen tijd op zich zal laten wachten, zat de rege« ring <g Londen vermoedelijk tic Bri4 sche koopvaardijvloot alvast waai* schuwen. Een Britsch oorlogsschip heeft trouwens reeds opdracht gekre gen alle Britsche onderdanen te Bar celona zoo spoedig mogelijk 4e cva- cueeren in verband met het dreigende bombardement. Overigens hecrscht te Londen, al ontveinst men zich het gevaar van der ■toestand niet, nu Duitschland en Itnl! tegen eiken prijs een échec van Franco willen voorkomen, niet dc minste op gewondenheid en bepaalt men cr zie' in hoofdzaak toe te verklaren, dat Lm den afwijzend zal staan tegen elke poging om Engeland te betrekken hij de vorming van een anti-communi- tisch blok. Benieuwd mag men inmid dels zijn, hoe Moskou op het Duitsch Italiaansche initiatief zal reageeren. Reeds nu heeft de sovjet-ambassa deur te Londen, Maiskv, verzocht do nlet-inmcngingscommissie onverwij! I bijeen te roepen om dc gevolgen na 1e, gcan van dc erkenning der regcering Franco door Rome cn Berlijn. Tekst der Britsche nota door het kabinet reeds goedgekeurd LONDEN, 19 Nov. (Ilavas). Volgens in parlementaire kringen ontvangen inlichtingen zou het Britsche kabinet gisterochtend den tekst hebben goedge keurd van de nota, welke Groot-Brit tannië binnenkort zal richten tot dc mogendhoden van Locarno. De nota zou zekere opmerkingen for mulcercn aangaande de antwoorden van Frankrijk, Duitschland, Ttalië en België' op de Britsche voorstellen van IS September, met name ten aanzien van het verband tussclien een pact voor het Westen cn het Volkenbonds- handvest. Overigens zou zij opheldering trachten te verkrijgen omtrent eenige punten, welke vooral vervat zijn in dc antwoorden van Italië en Duitschland. COMMUNISME ALS VIJAND ROME, 19 Nov. (Havas). Ifet Is on mogelijk in bevoegde kringen *e verne men in wëllce mate Italië deelneemt of zal deelnemen aan de Duitscii Japan- sche anti-communistische overeen komst. In politieke kringen verklaart men slechts, dat deze overeenkomst Italië levendig interesseert cn metgroo- te aandacht Wordt gevolgd. Men erkent dat Italië ten aanzien van act vraag stuk van het communisme dezelfde op vatting heeft al Duitschland en Japan. Dc ambassadeur van Japan is gister middag door graaf Ciano ontvangen. Verloofd: NETTIE WESTENDORP cn EDUARD VAN DE WAAL Zutphcn, Bcukeretraat 36 Amersfoort, v. Ilogcndorpl. 2 Thuis: te Zutphcn Zondag 29 Nov. v. 35 uur. De Heer cn Mevrouw VISSER—GULJÉ Troelstralaan 15 zullen Zaterdag en Zondag a.s. gaarne bezoeken ontvan gen na half drie. Blauwe, groene, bruino lange leeren dames Jassen nog voor oude prijzen!! Slechts 18.50. Zie de étalage. Groote voor raad. HUIB HOLSTEIJN Met diepe droefheid geven wij U kennis van het overlijden van on zen geliefden Man en Vader, den heer WILHELM RUDOLF SCHWEMMER, in den leeftijd van 57 jaar. J. SCHWEMMER— VAN SETERS. RUDOLF SCHWEMMER. Amersfoort, 18 Nov. 1930 Stationsstraat 42. Geen bezoek. De teraardebestelling zal plaats hebben Maan dag, 23 Nov. 1936 op do Algemccne Begraaf plaats aan den Soes- terweg. Vertrek van het Sterfhuis \.m. 11 uur. Engeland - Frankrijk - Nederl. Indië - Amerika en Australië - rollen uit het nieuwste Philips' Radio toestel alsof er geen af standen meer bestaan. B.v. de „RONDO", het toestel van f 145. STORM IN HET KANAAL LONDEN, 19 Nov. (Reuter) De hevige storm, die gisteren in het Zuidelijke deel van de Noordzee en in het Kanaal heeft gewoed, heeft verschillende vaar tuigen in ernstige moeilijkheden go bracht. De uit tien koppen bestaande bemanning van het stoomschip New- bank uit Glasgow is door de redding hoot van Winterlon van boord gebaald Tor hoogte van Yarmouth is rén vis schersboot met de acht opvarenden ver gaan. De reddingbooten van vcrschei dene havenplaatsen zijn uitgevaren om in gevaar verkeerenden schepen hulp te vcrleenen. is een dergelijk toestel. Eenvoudige afstemming Prachtig geluid. Och, komt U eens hooren, wij demonstreeren dit toestel gaarne zonder eenige verplichting Uwerzijds, of nog eenvoudiger, U BELT EN WIJ KOMEN! Utrechtschestraat 38 Telefoon 1825 Voor du vele blijken van deelneming, ons betoond hij het overlijden van onze lieve Moeder, Behuwd- cn Groot moeder JOHANNA WILLEMIJNA VAN EGDOM gcb. WIGGENRAAD, betuigen wij onzen hartclij- ken dank. Uit aller naam: J. A. VREUX—VAN EGDOM Amersfoort, November 1936. Prettig en voordeelig stoken, dan BRANDSTOFFEN van Voor iedereen steeds een pret tige verrassing. altijd welkomi Spaart plaatjes voor onze albums. BONBONS PASTILLES CACAO TEL Nos 513 en 66

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1936 | | pagina 3