AMERSFÖORÏSCH DAGBLAD
OLIE OP HET VUUR
TAXI-DIENST
DE LEYTAX
IIISTYL
III
4000 EXEMPLAREN
DE EEMLANDEU
EDEN AAN HET
WOORD
DE RAMP IN
JAPAN
1S30
TEL. 11850
1093
DE ACTE VAN
MANNHEIM
„Realistische opvatting
verwacht
Het blokkade-
probleem
voor groote afstanden
Fa. DUIM BURGER
Nic. Bovée
uit mgdi
Amersfoort
LUYCX
Zaterdag 21 November 1936
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
35e Jaargang No. 123
Betrouwbaarste- en Goed
koopste adres
Hoofdkantoor: Coornhertiaan 3
Tel. 1788 Tel. 1788
Tel. 1788 Tel. 1788
4 uur 29 min.
Medische Help
STOFFEN- en MODEHUIS
Het merk van onze prima ëekleede tricot modellen,
waarvan wii den alleenverkoop hebben
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amerstoort 1.95; per maand 0.65; per
week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15.
Binnenland irancc per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910
TELEFOON IN TER C. 513
□Dl IC nFR AntfFRTFNTIFN 1—4 regels 11.05 met inbegrip ven een iew snummtr
HIUS Uth AUVCH c|ke rege| meer f 0 25 Ljefdadjgheids-advertentiën voor de
helft van den prijs. - Kleine Adverientiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1 5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I 1.—. Fewijsnumme- extra f C.05
Alleen militaire verplichtin»
gen voor streken waar
vitale belangen op
het spel staan
Spaansche kwestie in
het Lagerhuis
i LONDEN, 20 Nov. (Reuter). In
antwoord op een vraag van den
Labourlcider Attlee in het Lager
huis verklaarde minister Eden geen
mededeelingen te hebben ontvangen
over een blokkade, doch wel ont
ving de Britsche regeering 11 dezer
een mededecling van de regeering
te Burgos over een mogelijk bom
bardement van Barcelona.
Hierin werd gezegd, dat deze regee
ring besloten was met alle middelen te
harer beschikking den invoer van wa
penen, munitie, pantserwagens en zelfs
gifgas via de haven van Barcelona te
verhinderen. Deze invoer geschiedt
voornamelijk door Russische en Spaan
sche schepen. Indien noodig zou de re
geering van Burgos erloe overgaan de
haven van Barcelona te vernietigen en
derhalve worden de schepen van bui-
tenlandsche nationaliteit gewaarschuwd
zoo spoedig mogelijk deze haven te ver
laten, teneinde te voorkomen, dat zij hij
een eventueele militaire actie, zonder
het te willen, beschadigd zouden wor
den. Een nadere, waarschuwing zou niet
ge-geven worden. Verder werden de bui
tenlanders en non-combattanten ge
waarschuwd Barcelona te verlaten,
vooral de wijken hij de haven, opdat zij
niet getroffen zouden worden.
aldus Eden, zal ons niet op onze be
slissing doen terugkomen. Omdat
sommigen, wier taak hot zou moe
ten zijn te strijden tegen den brand,
olie op het vuur werpen, moeten
nog niet alle brandweerlieden hun
post gaan verlaten en het Euro-
peesche vuur aanwakkeren.
De nieuwe Britsche bewape»
ningen zullen nooit worden ge*
bruikt voor een agressiesoorlog,
noch voor een doel, dat niet in
overeenstemming zou zijn met
bet Volkcnbondshandvest of het
Kellogg*pact.
Zij zouden kunnen, en wanneer de
gelegenheid zich voordeed, ook worden
gebruikt ter verdediging van Frankrijk
en België tegen een nict-uitgeloktcn
aanval, zulks volgens de bestaande ver
plichtingen. Zij zouden kunnen worden
gebruikt en. wanneer een nieuw Weste
lijk pact tot stand zou "zijn gekomen,
ook inderdaad worden gebruikt ter ver
dediging van ÉuitschlancL tegen een
niet-uitgelokten aanval van de mede-
onderteekenaren van dit pact. Onze be
wapeningen, aldus Eden verder, zouden
kunnen worden gebruikt voor hulpver
leening aan slachtoffers van agressie.
In ieder geval zouden wij meenen dat
dit moet geschieden volgens de bepalin
gen van het handvest.
In dusdanige gevallen is er geen
enkele automatische verplichting
tot het nemen van militaire maat*
regelen. Het is overigens billijk,
dat dit zoo is, want ik verwacht
niet, dat de volkeren militaire
verplichtingen op zich zullen ne*
men, behalve voor streken waar
vitale belangen op het spel staan.
Aldus zijn de bases van onze politiek
en aanzien van het ontwerp-Locarno-
pact, welke wij aan onze medeondertee-
kenaren hebben medegedeeld. Wij mee
nen, dat dit redelijke en wcderzijdsch
aanvaardbare voorwaarden zijn in het
licht van de antwoorden, die zij ons
eeds hebben doen toekomen.
Eden
Eden voegde hieraan toe. dat na het
ontvangen van deze mededeeling de
Britsche ambassadeur te Hendave op
dracht heeft gekregen de autoriteiten
van Burgos te verzoeken een veilige lig
plaats te verzekeren bij Barcelona, zoo
als zij dit ook hij andere havens heb
ben gedaan. Ook werd gevraagd voor
het begin van de operaties een tijd
vast te stellen, opdat do Britsche onder
danen geëvacueerd kunnen worden.
Eden zeidc verder, dat de Britsche
consul-generaal te Barcelona en de
autoriteiten van de Britsche vloot in de
Middellandsche Zee op de hoogte wor
den gehouden.
Attlee vroeg vervolgens of, ins
dien vaststaat, dat deze lieden
opstandelingen zijn en buiten de
internationale wet staan, een ders
gelijke actie niet gelijkstaat met
zeerooverij.
Eden antwoordde hierop, dat on
derscheid moet worden gemaakt
tusschen Britsche schepen in volle
zee en in een huitenlandsehe haven,
welke het tooneel van militaire ope
raties kan zijn. Bovendien is aan
geen van beide partijen tot nu toe
het recht van oorlogvoerenden toe
gekend
Hef doel der Britsche
bewapeningen
In zijn kieskring Leamington
heeft Eden een rede uitgesproken,
waarin hij o. m. verklaarde, dat
Engeland do politiek der niet-in-
menging zal handhaven. Het feit,
dat het niet-inmpngingsaccoord nief
nauwkeurig in acht genomen wordt,
Meer dan 1200
vermisten
TOKIO, 20 Nov, De gouvers
neur van de provincie Akita
deelt over de overstroomingss
ramp in het mijngebied Osaroes
sawa mede. dat tot dusverre 113
dooden zijn geborgen, terwijl 45
gewonden zijn opgenomen. Meer
dan 1200 menschen worden nog
vermist. Vijf nederzettingen van
mijnwerkers zijn geheel met slik
overdekt, zoodat alle leven daar
rernietigd is.
GEMEENTERAAD VAN ROTTERDAM
KEURT LEENING GOED
ROTTERDAM, 20 Nov. Do gemeen
teraad lieefl vanmiddag in een spoed-
eischende vergadering met algenieene
stemmen hot voorstel van B. en W
goedgekeurd tot het aangaan van een
onderhandsche leening len bedrage van
23 millioen gulden.
José Antonio Primo de Ri
vera, die Vrijdagmorgen om
half zeven op do binnen
plaats der gevangenis van
Alicante is gefusilleerd.
Zij is naar de Duitsche
regeering meldt, niet
van kracht
geworden
V-GRAVEMIAGE, 20 Nov.
Naar wij vernemen, heeft de Duit
sche regcering aan de Nederland-
sche doen mcdcdeelcn. zich op het
standpunt te stellen, dat door de
opzegging van de desbetreffende
bepalingen van het verdrag 'van
Versailles de acte van Mannheim
van 1S6S niet weder in kracht is
getreden.
Russisch protest tegen Eden's
„huichelachtige" uit»
latingen in het
Lagerhuis
„Geen revolutionaire
centrale"
Russische persstemmen over de
erkenning van de regeering-Franco
wijzen er op, volgens een Havas-
telegram uit Moskou, dat Italië en
Duitschland slechts worden aange
moedigd door de houding van het
Londensche comité voor niel-inmen-
ging en door de verklaringen van
minister Eden in het Lagerhuis, ver
klaringen, die volgens de Isvestia
tot strekking hadden de verant
woordelijkheid weg te nemen van de
Duitsche en Italiaansche regcerin-
gen bij den aan Franco verleenden
steun.
De Prawda oefent felle critiek
uit op de uitlatingen van Eden.
Het blad beschuldigt Eden er
van op „huichelachtige wijze"
Duitschland en Italië te steunen
en te hebben gesproken om hén
te helpen, die trachten de pogin»
gen van de niet»inmengingscom»
missie te niet te doen. „Het valt
te betwijfelen, aldus de Prawda.
of een dergelijke tusschenkomst
er toe kan bijdragen de zeer ge»
spannen atmosfeer, die in Europa
geschapen is. te verbeteren".
Officieel wordt te Moskou tegen
gesproken, dat de Sovjet-regeering
de onmiddellijke bijeenkomst van
de non-interventiecömmissie heeft
verlangd.
Geen eigenlijke blok'
kade"?
LONDEN', 20 Nov. (Havas). In Brit
sche diplomatieke kringen legt men ei
den nadruk op. dal Franco tot dusver
nog «een „blokkade" in den eigenlijken
zin des woords in het vooruitzicht heeft
gesteld, doch alleen maatregelen lol
verhindering van de voorziening van
Barrclonn van munitie en oorlogsbe
hoeften. Uit de vrij ontwijkende aandui
dingen, die op dil punt door diploma
tieke kringen worden gegeven, sehijnl
te volgen dat indien dit zoo is de
kwestie van de erkenning der rechten
van de bcllicerenton niet ter sprake zou
behoeven (e worden gebracht. Onder
deze omstandigheden zou hot optreden
der mogendheden beperkt kunnen blij
ven Int bescherming van hun onder
scheidenlijke belangen en zou het
vraagstuk niet uit een oognunt van in
ternatinnaal 'recht en politiek behoeven
te worden opgelosi.
Deze aanduidingen doen vermoe
den, dat men te Londen tegen elk
initiatief is. dat Engeland nauwer
bij het Spaansche conflict zou kun-
nen betrekken.
Omirent de blokkade-kwestie schrijft
de diplomat ieke correspondent van
Reuter, dat het doorzoeken en in beslag
nemen van schepen binnen de territo
riale wateren een nogal duistere kwes
tie vormt. Klaarblijkelijk heeft de
Spaansche regeering als zoodanig liet
recht Britsche schepen aan te houden
en Ie doorzoeken binnen den limiet van
drie mijl, maar Franco, die in Britsche
oogen geen erkende regeering vertegen
woordigt, beschikt n i et over dat recht.
Groot=Brittannië, aldus meent
de genoemde correspondent te
weten, zal zich dan ook niet on»
derwerpen aan een doorzoeking
van Britsche schepen door Fran»
co binnen of buiten de territo»
riale wateren. De verplichtingen,
die door de verschillende regee»
ringen ten aanzien van de niet»
inmenging zijn aanvaard, maken
het anderzijds onmogelijk, dat
een regeering protesteert, wan»
neer wapenen gevonden worden
op een harer schepen, die een
Spaansche haven binnenloopt,
aangezien dit een inbreuk op het
accoord zou worden.
De Spaansche regeering is volgens
Reuter hezig met liet bewapenen van
alle koopvaardijschepen in de Spaan
sche havens, teneinde de scheepvaart
in de straat lan Gibraltar te kunnen
belemmeren en de kusten te kunnen
bombardeeren. Men verwacht, dat de
oorlogsschepen Jaime Primero en Almi-
rante Cervantes do volgende week weer
in actie zullen komen. Do nieuwe be
wapening dezpr schepen en van andere
vaartuigen zou van Russischen oor
sprong zijn.
Geen revolutionaire
centrale in de MiddeU
landsche zee
ROME, 20 Nov. De Giornale d'Italia
bevat een artikel, waarin gezegd wordt,
dat zeer duidelijk verklaard moet wor
den, dat Italië niet kan instemmen met
de installatie van een nieuwe, roode ie-
volutionairc centrale, een nieuwe basis
voor de politieke en militaire operaties
van het communisme, aan de Middel
landsche zee op Spaansch gebied. Als
een zekere groote mogendheid gelooft,
te Montrcux de poorten der Middelland
sche zee geopend te bobben voor de
Sovjet-schepen, geladen met wapens ten
dienste der wereldrevolutie, dan kan
gezegd worden, dat Italië cn andere
sterke staten in Europa besloten heb
ben, te verhinderen, dat een ernstige
vergissing het begin wordt van een on
herstelbare verwoesting der Europee-
sche orde. Door deze tank zal de ver
dediging tegen bet communisme door
Italië en Duitschland in Europa cn
door Japan in Azië niet alleen passief
zijn, maar niot-offcnsio\ e reactievormen
aannemen, die noodzakelijk worden
door4 de agressie der Sovjets en hun
communistische helpers".
In welingelichte klingen te Rome
wordt de verzekering gegeven, dat bo
venstaand artikel in de Giornale d'Ita
lia over bet gevaar van een rcvolulion-
naire ceniralp in de Middellandsche
zee, geen enkel officieel karakter bezit
en dat het standpunt van Italië voor
niemand een bedreiging vormt. Men
schijnt overtuigd, dat de instelling van
een communistische republiek in Cata
lonië slechts mogelijk zou zijn door in
terventie „en masse" van «Sovjettroepen
In dat geval zou bet niel-inmengings-
romité van T anden zich moeten uit
spieken en alle mogendheden, die be
langen hebben in de Middellandsche
zee zouden dan nen gerneen«cbanr)eliike
en realistische opvatting hebben van
den toestand.
Dezelfde kringen te Rome hebben
den indruk, dat deze „realistische
opvatting" terrein wint in alle Euro-
DE ZWARTE SPECHT
TOEN wij de vorige weck een
wandeling maakten in Nimmcr-
dor gleed onze blik onwillekeurig
langs een der beukenboomen, die zoo
vol zit met groote ovale gaten.
Plotseling zagen wij in een der
gaten iets bewegen, dat op een groo
te bloedroode vlek geleek Onmiddel
lijk werd de kijker op bedoelde
boomlfelte gericht En .zoowdar, daar
zat de Zwarte Specht ons aan te
kijken met zijn lichte oogen. Zijn
groote snavel stak als een parelgrijze
staaf tegen de donkere holte af. Maar
d- karmijnroode schedel verlichtte als
een vlammende breede tong het don
kere gat. Zijn geheel roode schedel
en achterhoofd bewees, dat hij een
mannetje was, daar het wijfje slechts
een roode achterhoofdsulex bezit.
Vermoedelijk was onze specht in
zijn woning gaan schuilen voor een
hevige regenbui.
Schoorvoetend trachtten wij hem te
naderen, maar de actieve vogel nam
geen risico en het zwarte gevaarte
wierp zich uit het hol, terwijl hij in
een wat golvende vlucht snel weg
vloog onder het uiten van een krach-
lig „kluuk" geluid.
Dit vooral deed ons weer denken
aan het jaar 1928 toen wij het bui
tenkansje hadden voor hei eerst in
Amersfoort den zcldzamcn gast te
ontmoeten. Vanuit Duitschland, waai
hij ook nergens menigvuldig en alge
meen voorkomt, is hij sinds 1913 ook
ons land als broedgebied gaan kie
zen. Vooral in Twente, Achterhoek
en Veluwe is hij een bekende stand-
vogel geworden. Vandaar uit heeft
de zwarte vogel zijn .zegetocht in ons
land voortgezet, zoodat men hem
reeds verscheidene jaren kan aan
treffen in de bosschen van Nimmer-
dor, Treek, Wallenburg en Pijnen-
burg.
In deze bosschen bewerkt hij de
mierenhoopen, welke insecten hij in
groot aantal verorbert. Ook des win
ters graaft hij diepe gaten in die
hoopen. Zijn krachtige nekspieren cn
forsche snavel stellen hem in slaat
om de houtstompen van afgezaagde
boomen stuk te slaan cn den bast
van vermolmde boomen te verwijde
ren, teneinde kleine en groote insec
tenlarven te bemachtigen, die in ver
molmd hout leven. Zijn lange bewe
gelijke tong bewijst hem hierbij goe
den dienst, daar de Zwarte Specht
deze gebruikt om de larven uit de
door hen geboorde gangen te halen.
Het belangwekkendst is hij wan
neer de liefde tn zijn bloed is ge
varen. Zoo in Maart, maar vooral in
April en Mei, kan hij dan op een
holte van een boom zoo hevig met
zijn sterken snavel trommelen, dat
zijn luide roffel wel honderden meters
ver in den omtrek is te hooren. Voor
al bij Huize De Treek cn in Wallen
burg (Pyramide) betrommelt hij zijn
geliefkoosden boom.
Opvallend is, dat on-ze specht hier
een bijzondere voorkeur heeft voor
beukeboomen. Onverdroten hakt hij
de holten voor broed en slaapplaats.
Zijn kracht is hierbij zoo groot, dat
hij wel spaanders slaat van 10 c m
lang. Meestal ziin het boomen, die
reeds tot aan de kern verrot zijn. In
deze boomen bebroedt het wijfie,
trouw geholpen door hel mannetje,
de 35 glanzend witte eieren, die ge
woon op wat spaanders in de holte
van een boom worden gelegd. De
Zwarte Specht bezit een merkwaar
dige gehechtheid aan den boom waar
in eenmaal jongen zijn groot gebracht,
die met allerlei inseclenlarvcn uit den
kroD der ouders worden gevoerd.
Drvocopus marlius houdt van uit
gestrekte gebieden, die afgewisseld
worden door loof- en naaldhout.
Geen wonder is he» dan ook. dat hij
hier reeds verscheidene jaren broed-
vo<*e! is. De behendige klimmer, die
zich even gemakkelük aan een boom
als aan een muur kan vasthouden,
houdt ons z^'fs den gcheelen winter
rfezelschaD. De montere vogel kan
het ecn7ame h<-»sch opvroolijken met
fin heldere gillende stem, die men
'eer v°r als een langgerekt klieu"
hoort. Naasi don vollen roep ..kluuk,
k'uuk. kluuk" laat hii liidens ziïn vele
vluchten een luid „kriekkriekkriek"
..kierkierkierkier" hooren.
VIRIDIS
peesche landen en dat zij voldoende
zal zijn om iedere nieuwe complica
tie te voorkomen er» dat zij een diep
optimisme rechtvaardigt.
DIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJK-
ECHE GECONTROLEERDE
OPLAAG VAN
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU
VOOR PUBLICITEITSWA A RDE
TOURNOOIVELD 4 - DEN HAAG
PASSAGIERS VERZEKERD
op andere pagina's
STADSNIEUWS
Prins Bomhard vermoedelijk bij den
staf van de cavalerie te den Haag in-
eedeeld
(Tweede Blad, pag. 1.)
Installatie werkcomité voor hoi aan
bieden van het vorstelijk huldeblijk.
(Tweede Blad, pag. 1.)
Geschiedenis van Baarn on Amers
foort. (Tweede Blad, pag. 1.)
SPORT
Welke club wint er morgen?
(Eerste Blad, pag. 2.)
T MOOISTE WAT MEN GEVEN KAN
is'n Parapluie van SPIEKERMANN
langeslraat 31 Teleloon 321
Weerverwachting
Medegedeeld door het K.N.M.l
te De Bilt.
Mce*L zwakke wind uit Ooste
lijke tot Zuidelijke richtingen,
licht tot half bewolkt, droog
weer, lichte vorst des nachts,
temperatuur om liet. vriespunt
overdag.
Hoogste barometerstand 778.0 tc Han
nover on Berlijn.
Laagste 741.1 te Jan Mayen.
Amersfoortsche Huisartsen-
Verceniging
Zondag hebben- dienst de volgende
burgergeneesheeren:
Linschoten, van Perseynstraat 27;
teL 112.
Stokvis, Leusderweg 276; tol. 2081.
Duyvis, Ulrechtscheweg 145; tel. 396.
Van de overige geneesheeren heeft
dienst dr. Stok, Vermeerstraat 148; tel.
1530.
Zondag en de geheelc week 's nachts
heeft dienst de apotheek van Cramer,
P. Buyslaan 93; tel. 902 en Soester apo
theek, Soesterweg 94; tel. 709.
RECORDVLUCHT OVERWOGEN
James Mollison heeft medegedeeld,
dat hij hoopte Woensdag as., wanneer
het volle maan zal zijn. te kunnen op
stijgen, teneinde fe trachtetn he4 'record
over den afstand Londen—Kaapstad te
verbeteren. Hij is voornemens van het
vliegveld Croydon op tc stijgen.
Mollison zeide, flat hij een tweeden
bestuurder op zijn vlucht zou mede-
nomen, doch wenschle niet tc zeggen
wie dit zou zijn.
Zondag hebben' dienst de vroed
vrouwen:
Mevr. DaamsRoozendaal, Punten
burgerlaan 21; tel. 1852.
MeJ. v. d. Grient, Brecstraat 8b; tel.
189.
L/.NGESTRAAT 49 TEL. 190
Allerleukste
WOLLEN en ZIJDEN SJAALS.
Dames- en Kinderconfectie - Arnh. weg 26
