Soc. Dem. Vrouwenclub
Is vaccinatie niet aan te
raden?
St. Nicolaas doet
intrede
20 JARIG BESTAAN
HERDACHT
E. M. JAARS.ViA HAARDEN
en HAARDKACHELS
G. TH. VAN BEKKUM
Teraardebestelling
W. R. Schwemmer
Er zijn risico's aan
verbonden
Wijnhandel „De Moor"
MOOR Oude Genever
Je BLAD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
MAANDAG 23 NOVEMBER 1936
STADSNIEUWS
Feestavond in „De Valk"
met opvoering van
een revue
Rede van Mej. de Jong
Gisteravond had in „De Valk" een
feestavond plaals van de Soc. Dem.
Vrouwenclub, waarin het 20-jarig be
slaan werd herdacht.
De feestavond werd voorafgegaan door
een receptie.
De voorzitster van de S.D. Vrouwen
club. mej. B. v. Wijland, heette de ver
tegenwoordigers van de moderne arbei
dersbeweging en aanverwante organisa
ties hartelijk welkom; in het bijzonder
de oud-voorzitster, mevr. G. Muil wij k-
Jacobs, die thans in Hilversum woont.
Namens de afd. Amersfoort der S.D.
A.P. voerde de heer J. v. d. Wal het
woord, gevolgd door den heer G. van
Wijland namens de C.N.A.B., den heer
M. Polak, namens de V.A.R.A., mej. R.
v. Wijland namens de A.J.C., den heer
Schonewille namens „Kunst na Arbeid",
den heer Dpmison namens de N.V. van
Spoor- en Tramwegpersoneel den heer
R. van Wijngaard namens den Alg. Ned.
Typografenbond en den heer van der
Kraats namens den Slagersgezellcnbond.
Schriftelijke gelukwenschen waren in
gekomen van het Inst. v. Arbeiders-ont
wikkeling, den Alg. Ned. Bouw-arbeiders
bond, den Amersf. Bestuurdersbond en
een schrijven in dichtvorm van een dor
oudste leden.
Tenslotte voerde de heer Wijzenbeek
als gedelegeerde van de S.D.A.P. het
woord.
Mej. Van Wijland dankte namens het
bestuur voor de gelukwenschen.
De feestavond
De feestavond werd geopend met een
welkomstwoord van de voorzitster, mej.
B. v. Wijnland. Zij memoreerde in 't
kort de voornaamste gebeurtenissen tij
dens het 20-jarig bestaan.
Rede van mej. de Jong
Mej. Alida de Jong uit Amster
dam herinnerde in den aanvang van
haar betoog aan den strijd voor het
Vrouwenkiesrecht, waarmede de Soc
Dem. Vrouwenclubs in den loop der ja
ren veel te maken hadden. Zij betoogde
dat over het vrouwenkiesrecht vele
meeningen bestonden, doch allengs
kwam het besef ook buiten den kring
der socialistische vrouwen tot uiting,
dat het vrouwenkiesrecht de moeite van
het strijden waard was. De doelstelling
van dezen strijd week af van die van
andere vrouwenorganisaties.
Spr. vestigde de aandacht op enkele
groote feiten tijdens den strijd voor het
vrouwenkiesrecht en noemde in de eer
ste plaats den wereldoorlog van 191-
1918, welke gruwelijke, gevolgen voor de
geheele menschheid zij schetste. Spr.
zeide, dat de oorlog zoowel aan de over
winnaars als aan de overwonnenen
niets dan verlies heeft gebracht. In de
harten van de socialistische vrouwen
leeft de zekerheid, dat do oorlog voor
goed uitgebannen is. maar spr. wees er
op, dat de mogelijkheid van een nieu
wen oorlog toch nog aanwezig is.
Het verdrag van Versailles bespreken
de. betoogde spr. dat van Duitschland
méér is gevergd, dan redelijker wijze
mocht worden venvacht.
Het is haar meening, dat de strijd
heden ten dage gaat om den mensch
zelf, om het behoud van de democrati
sche rechten, al is er in de laatste ja
ren in ons land wel iets ten aanzien
van democratische opvattingen veran
derd. Wijzende op den strijd in Spanje,
zeide spr. ,dat deze onvermijdelijk was.
Franco en zijn officieren waren door
hun eed aan de grondwet gebonden en
toen zij in opstand kwamen, moest de
regeering zich verdedigen.
Hoewel spr. voor Nederland deze
moeilijkheden niet ziet, hoopt zij toch,
dat de Nederlandsche arbeidersklasse,
als het er om gaat. do langs wettelijken
weg verkregen democratische rechten te
verdedigen, haar plicht zal doen.
Met een opwekking om te ijveren voor
de beginselen der sociaal-democratie,
besloot zij haar betoog.
Hierna werd een revue opgevoero, be
trekking hebbende op de voornaamste
gebeurtenissen uit de geschiedenis van
de S.D. Vrouwenclub.
De A..T.C. voerde cenige dansen uit,
terwijl mevr. Bosman eenige liederen
zong.
Tenslotte werd een nieuwe vlag aan
geboden.
Duizenden waren op de been
bij de aankomst
Enorme belangstelling
REEDS omstreeks 2 uur was het
in de stad merkbaar, dat er
iets ging gebeuren. Van alle
zijden van de Keistad zagen wij va
ders en moeders met hun kinderen
in de richting van de Koppel wan
delen. En naarmate de wijzers van
de Lange Jan het uur van drieën
naderden, werd de menigte, die zich
bij de Koppel had opgesteld om van
de aankomst van St. Nicolaas met
zijn knechts getuige te zijn, hoe lan
ger hoe grooter.
De blijde tijding, dat St. Nicolaas ver
gezeld van zijn twee trouwe zwarte die
naren Zaterdagmiddag per boot zouden
arriveeren, was allerwegen met groot ge
jubel ontvangen.
Met een vol van verwachting klop
pend hart was de Amersfoortsche jeugd
naar de Koppel getogen. De politie had
de handen vol en het was geen gemak
kelijke taak voor haar deze jeugdige be
langstellenden op een afstand van het
water te houden. Doch hiermede kon het
jonge volkje zich niet altijd vereenigen.
Het klom in lantaarnpalen en ijzeren
stellages, die langs het water stonden
opgesteld. Het werd ook nog wat onge
duldig en reikhalzend keek het in de
richting vanwaar de boot met St. Nico
laas zou komen. De zon scheen volop en
bracht wat warmte in de wintersche
temperatuur.
De spanning steeg met de minuut.
De R.-K. muziekvereeniging „Wils
kracht", alsmede een open calèche, die
getrokken werd door vier rossinanten
met jockey's en lakeien, waarin St. Ni
colaas zou plaats nemen, waren om
Btreeks drie uur gearriveerd.
Dan is het kwart over drie.
Het groote moment, dat wij reeds zoo
tal van jaren hebben mede gemaakt,
maar altijd weer nieuw blijft, is dan
aangebroken.
F.en oorverdoovend gejubel breekt los
De muziek speelt het bekende lied:
„Zie ginds komt de stoomboot
Uit Spanje weer aan.
Zij brengt ons St. Nik'laas
Ik zie hem al staan,
Hoe huppelt Zijn paardje
Het dek op en neer.
Hoe waaien de wimnels
Al heen en al weer."
Minzaam wuivend dankt Zijne Hoog
heid voor deze attentie. De beide zwarte
Pieten steken dreigend hun roeden in de
hoogte, maar alom wordt begrepen, dat
dit niet zoo gemeend kan zijn, want met
gulle hand wordt gestrooid.
En dan de intocht!
Die is dan tiok uitermate vreugdevol
geweest.
De muziek van Wilskracht voorop en
daarachter de open calèche, die door
vier rossinanten met jockey's en la
keien wordt getrokken een ware ze
getocht.
De geweldige menigte, die zich overal
langs de route had opgesteld, omstuwde
het rijtuig. De politie moest vaak handc-
V00R
LIEVE VROUWENSTRAAT 14
Tel. 806.
vlak bi) de Langestraat.
lend optreden om iedereen op een veili-
gen afstand te houden.
Na dezen zegetocht door de city stapt
St. Nicolaas af bij de firma M. A. Ram-
sclaar, waar Monseigneur en de twee
zwarte Pieten tot en met b December
aan jong en oud audiëntie zullen verleo-
nen.
ARBEIDSBEURS
AANVRAGEN VAN WERKGEVERS
Boven de 18 jaar
1 Dagmeisje, 6 Dienstboden, 1 Kap
persbediende (dames), 1 Instrument
maker, 2 Kruideniersbedienden, 1 Buf
fetjuffrouw, 1 Afwaschster
Beneden de 18 jaar
1 Aank. Kleermaker, 1 Leerling Sla
ger, 3 Dagmeisjes.
AANBIEDINGEN VAN WERK
ZOEKENDEN
Boven de 18 jaar
2 Agenten, 6 Arbeiders Zeepfabr. 4
Autogeenlasschers, 5 Automonteurs, 1
Banderolleerder, 6 Banket- en broodbak
kers, 4 Banketbakkers, 23 Bankwer
kers, 1 Beeldhouwer, 6 Behangers-stof
feerders,6 Betonvlechters, 7 Betonwer
kers, 2 Bezorgers, 4 Bierbottelaars, 2
Blikslagers, 1 Bloemist, 2 Boekbinders.
7 Boekdrukkers. 5 Boekhouders, 5
Bouwk. opzichters, 9 Broodbakkers, 1
Buffetjuffrouw. 63 Chauffeurs 1 Choco
ladewerker, 2 Cigarillosinpakkers, 2
Colporteurs, 3 Const ructicwerkers 1
Controleur, 1 Coupeuse, 24 Dagmeisjes,
12 Dienstboden, 22 Electriciens, 3 Electr.
lasschers, 3 Expeditieknechten, 61 Fa
brieksarbeiders, 2 Fabrieksmeisjes, 1
Frame bouwer, 3 Framcvijlers, 1 Glas-
in-loodzetters, 1 Granietwerkers, 2 Gra-
nict-schuurders, 129 Grondwerkers, 21
Havenarbeiders, 3 Hoefsmeden, 1 Hout-
fraiser, 3 Huishoudsters, 1 Huis
knecht, 4 Hulp i. d. Huishouding, 2
Hulpvakarbeiders (Typ.), 1 Glassnijder
zetter, 2 Meetarbeidcrs, 1 Klompenma
ker, 1 Chcf-zwikker, 1 Overleersnijmees-
ter. 1 Modelleur, 1 Schoensnijder, 1
Chef-stanzer, 1 Chef de Bureau. 1
Waakster, 2 Kinderverzorgsters, 6 On
derwijzeressen, 1 Incasseerder, 4 Inpak
kers, 2 Instrumentmakers, 34 Kantoor
bedienden fmann.), 11 id. (vrouw.), 12
Kantoorwerksters. 2 Kappersbedienden.
22 Kellners, 2 Ketel makers, 2 Kisten
plakkers. 4 Kleermakers, 6 Koks, 1 Ko
perslager, 1 Kookster. 7 Kruideniersbe
dienden, 13 Kuipers, 9 Letterzetters, 1
id. op de machine, 3 Lompensorteerders
12 Loodgieters, 5 Loopknechts, 230 Los
se arbeiders, 19 Machinebankwerkers, 1
Machinist, 20 Magazijnknechts, 3 Maga
zijnmeesters, 1 Metaalboorder, 10 Mc-
taaldraaiers, 1 Metaalfraiser, 1 Metaal
schaver, 6 Metaalslijpers, 2 Metaal
stampers, 1 Metaalzager, 50 Metselaars.
5 Meubeibeitsers, 22 Meubelmakers, 3
Meubelstoffeerders, 1 Modelmaker, 1
Monteur, 7 Naaisters, 10 Olieslagers, 8
Onderwijzers, 73 Opperlieden, 4 Pak-
INT. ORDE VAN GOEDE
TEMPELIEREN
Propaganda- en feestavond van
de loge „Immer Voorwaarts"
in „De Valk"
De Loge „Immer Voorwaarts" van
de Internationale Orde van Goede
Tempelieren heeft Zaterdag in „De
Valk" een propaganda-fecstavond
gehouden, waarvoor veel belangstel
ling bestond.
De voorzitter, de heer J. V u u r-
man s. riep in zijn openingswoord een
bijzonder welkom toe aan de vertegen
woordigers van de zustervereeniging uit
Zutphen, Baarn, Soest en Utrecht, de
Spooronthoudcrsvereeniging en de Dr.
Ariëns vcreeniging. vertegenwoordigd
door den voorzitter, den heer G. A. Hen
driks.
Spreker dankt alle medewerkenden
aan dezen avond en betrekt daarin ook
de organiscerende commissie onder lei
ding van den heer J. H. v. d. Esker.
Hierna vond een regelmatige afwer
king van het programma plaats, dat
aangevangen werd met staande de Tem-
pelierenmarsch te zingen.
De dames van de gvmnastiekvereeni-
ging „Victoria" demonstreerden plasti
sche standen, waarna mej A. Bakker,
aan den vleugel begeleid door mej. G.
de Groot, een viertal liederen van
Cath. van Rennes en Car. Bohn zong.
Mej. G. de Groot wisselde af met een
pianosolo en had daarvoor Liebestrau-
me no. 1 en 2 van Franz Liszt gekozen.
.Tammer, dat dit intermezzo zoo weinig
tot zijn recht kwam, doordat het pu
bliek achter in de zaal geeji aandacht
had.
Voor de pauze hield de Groot-secreta
ris van de Ned. Grootloge, de heer J. C.
Vermeulen, een propaganda-rede,
waarin hij er op wees dat naast de blau
we week ook de maand November ge
kozen is voor actie in het geheele land,
waarbijde I.O.G T. niet achter blijft.
Deze maand werden ruim 150 vergade
ringen belegd.
Spreker merkt op, dat zich tegenwoor
dig een ander beeld voordoet dan vroe
ger, betreffende wantoestanden als ge
volg van drankgebruik. In dit verband
noemt hij de bescherming van de jeugd
tegen het drankkwaad. Ook de publieke
opinie is gunstig t.a.v. de drankbestrij
ding, welke zich vooral en niet het
minst in de pers uit met betrekking tot
het snelverkeer. Te vreezen is echter,
dat men de drankbestrijding te. veel zal
gaan beperken tot het snelverkeer; ook
op ander gebied bestaat helaas nog het
groote gevaar van drankgebruik.
Spreker wekt de jeugd op haar
lichaam krachtig en gezond te houden;
sport en drank kunnen nu eenmaal niet
samengaan.
Tenslotte schetste de heer Vermeulen
in groote liinen, wat de loge verstaat
onder broederschap-gedachte, waartoe
hij op iedereen een beroep deed.
Na de pauze werd het programma
voortgezet met rek-, paard- en hrugoefe-
ningen. door heeren- en damesledon van
de gvmnastiekvereeniging „Victoria", af
gewisseld met zang en pianobegeleiding
van de dames Bakker en de Groot.
Tot slot was er bal onder leiding van
den heer J. v. d. Spaa, terwijl het muzi
kale gedeelte in goede handen was van
het ensemble ..Rector".
Het bestuur van de loge „Immer Voor
waarts" kan met groote tevredenheid
terugzien op dezen geslaagden propa
ganda- en feestavond.
huisknechts, 1 Pettenmakers, 1 Piano
stemmers, 5 Plaatwerkers, 2 Radio
monteurs, 11 Reizigers, 5 Rijwielher
stellers, 4 Rijwiellakkers, 1 Steenzager,
1 Bilzcr, 1 Graveur, 2 Opticien. 1 Orgel
maker, 1 Stempelmaker, 1 Filiaalhou
der, 1 Journalist, 1 Huisbewaarder, 1
Kapster, 2 Hoofdonderwijzeressen. 1 In-
pakster, 3 Rijwielmonteurs, 3 Scheer
ders (textiel) 134 Schilders (huis.), 3
Schilsters, 6 Schoenmakers, 23 Sigaren
makers, 1 Sigarensorteerdcr. 12 Sme
den, 11 Slagers, 1 Spoorwegarbeider, 1
Steenhouwer, 3 Steno-typisten, 4 Sto
kers, 10 Straatmakers, Ï3 Straatmakers-
handl., 41 Stukadoors, 1 Tabaksbewer
kers. 2 Tabakstrippers, 2 Teekenaars
(bouwk.), 1 id. (electro-techn.), 1 id.
werk tl.), 1 id. centr. v.), 4 Textielarbei
ders, 118 Timmerlieden, 23 Tuinlieden,
1 Twijners, 3 Veldarbeiders, 1 Vcrfma-
lers, 2 Verkoopsters, 2 Yernikkclaars, 4
Vertegenwoordigers, 1 Verver, 10 Ver
warming-monteurs, 2 Verwarmings-
techn., 2 Viltbewerkers, 16 Voegers,
10 Voerlieden, 1 Vuurwerker. 4 Wafrt-
bakkers, 3 Wagenmakers, 2 Wasch
knechts, 1 Warmoezier, 7 Werkmees
ters, 62 Werkvrouwen, 31 Wevers, 7
Winkelbedienden, 10 Winkeljuffrouwen
2 Zadelmakers, 1 Zilverslijper, 2 Bor
stelmakers, 1 Verchroomer, 1 Werk
tuigkundige, 1 Wielenmaker, 2 Cigaril-
losoppakkers, 1 Keurmeester, 1 Zeeman
1 Portier, 1 Kraamverzorgster, 1 Ver
pleegster, 1 Ringster.
Jonger dan 18 laar
5 Automonteurs, 2 Banket- en
Broodbakkers, 1 Banketbakker, 1 Be
hanger-Stoffeerder, 4 Broodbakkers, 40
Dagmeisjes, 1 Dienstboden, 2 F.lectri
eiens, 5 Fabrieksjongens, 7 Fabrieks
meisjes, 1 Bosjesmaker, 17 Kantoorbe
dienden (mann.), 15 id. (vrouw.), 1
Kappersbediende, 1 Loodgieter, 3
Loopjongens, 13 Losse arbeiders, 2 Ma-
minebankwerkers, 1 Magazijnknechts. 1
Metaaldraaier, 1 Meubelmaker, 1 Xaai-
s'er, 2 Rijwielherstellers, 2 Leerl. kap
sters, 10 Schilders (huis.), 1 Steno-ty
piste. 1 Stukadoor. 1 Tabaksbewerker,
1 Tabak«stripper, 5 Timmerlieden. 1
Verwarming-monteur, 3 Winkeljuffrou
wen.
Voor aanvragen om werkkrachten
door patroons, woonachtig buiten de
Gemeende, raadplege men de opgave
op de stads-aanplakplaatsen. Alle aan
vragen en aanbiedineen te richten tot
de Arbeidsbeurs, Achter Pavidshof 2.
Tel. Int. 1172, 1244 en 1245, 's avonds
1244 en 1172.
KAASMARKT AMERSFOORT
Aangevoerd werden 32 wagens, we
gende 8000 Kg. Prijs 19^-/ 21 per 50
Kg. Handel vlug.
REVUE- EN DANSAVOND
Van dansschool Ab Boven*
kamp in Amicitia
Zaterdag heeft dc Dansschool Ab Bo-
venkamp het seizoen op feestelijke wijze
geopend met een revue- en dansavond
in de zalen van Amicitia.
Ingezet met een aantal shownummers
van de Hot Devils, is hot een avond ge
worden gewijd aan muziek en dans, een
avond van rhvtmisch voetengetrappel,
van gesyncopeerde klanken en een
enkele maal van het gesproken
woord. Naast tafereelcn van den grootst
niogelijken eenvoud, waarbij men vooral
wat de ensceneering betrof, z'n fantasie
kon laten werken, waren er scènes van
verbluffende geraffineerdheid, waaraan
ongetwijfeld het praedicaat kunst ver
leend kon worden. We denken b.v. aan
de Poppendans van Henny Bovenkamp,
aan Shoe Shine Bov, aan do pianosolo
van Henk Driessen en nog andere num
mers. Zeer goed was eveneens het op
treden van de balletgirls die vooral in
hun laatste nummer niet voor bcrocps-
artisten behoefden onder te doen. Zoo
nu en dan liet Ab Bovenkamp zien, dat
hii naast de „gewone" dansen uit Ro
berta cn Gav Divorce, welke hij met z'n
zuster demonstreerde, ook nog de kunst
van tapdansen verstaat, terwijl de twee
reizigers, die den Parijschen trein ge
mist hadden, voor een aardige entreacte
vulling zorgden.
Kortom een uitvoering, waarbij Henny
cn Ab Bovenkamp met hun danscapaci-
tciten den ouden roem bevestigden, ter
wijl de familie Driessen niets dan lof
toekomt voor de muzikale begeleiding
van de revue.
Het behoeft geen betoog dat de avond
werd besloten met een geanimeerd bal.
waarbij The Hot Devils, onder leiding
van Hpnk Driessen. de dansmuziek ver
zorgden. Tiidens dit laatste onderdeel
van het nrogfamma gaven Hennv en
Ah Bovenkamp nog een demonstratie
van de Nieuwe Wecner Wals.
Hedenmiddag heeft op de begraaf
plaats aan den Soesterweg de teraarde
bestelling plaats gehad van het stoffe
lijk overschot van den heer W. R.
Schwemmer. Vele vrienden en kennis
sen uit hotel-, café- en restaurantbedrij
ven waren op het kerkhof aanwezig.
Nadat de met bloemen bedekte baar in
de groeve neergelaten was sprak de
heer B. H. D. Mecuwïsscn namens
hoofd- en kringbestuur als voorzitter
van de plaatselijke afdeeling van den
Bond van Hotel-, Café- en Restaurant
houders een woord van afscheid. Spre
ker bracht den overledene dank voor
de liefde en trouw, waarmede hij als
oud-voorzitter de afdeeling jarenlang
gediend heeft. Het moge den nabe
staanden tot troost zijn, dat dc overle
dene in dankbare herinnering zal blij
ven bij allen die hem hebben leeren
kennen. Hierna sprak de heèr N. S.
Verbeek uit Nijmegen, oud-voorzitter
van kring XII van den Ned. Bond, een
kort afscheidswoord.
Tenslotte dankte een zwager voor de
aan den overledene bewezen eer en
sympathie.
BINNKNI.AND
Het pokkengevaar mag niet
worden overdreven en het
encephalitisgevaar
blijft bestaan
OPPERRABBIJN J. TAL
Bezocht gisteren de Ned. Is
raël, Gemeente alhier
De Opperrabbijn van het ressort
Utrecht, de Weleerwaarde Heer J. Tal,
heeft gisteren een bezoek gebracht aan
de Ned. Israël. Gemeente, alhier.
Bij den namiddagdienst. waarin de
heer A. Hartz in het gebed voorging hij
ontstentenis van den heer J. van Dam,
hield de Opperrabbijn in de Synagoge
een predikatie, terwijl hij des avonds in
Soc. „Concordia" een lezing hield met
als onderwerp: „Dc profeet Jcsaja en
onze tijd".
BURGERLIJKE STAND
21 November 1936
GEBOREN: Willem, zoon van Cornelis
Arlar en Davina Wjilhelmina Maria
Anna Groeneveld; Bcrnardus Herman-
nus Johannes, zoon van Johannes Her-
mannus Hprst.huis en Geertruida Hen-
drika Oude Saderink: Marinus, zoon van
Marinus Jansen en Gijsbertba van den
Berg.
OVERLEDEN: Gerardina Christina
Broer, 64 jaar, echtgenoote van Evert
Vonk.
STADSGEBEUREN
Zaterdagavond had op het Juliana-
plein een aanrijding plaats tusschen een
luxe auto en een wielrijder. Laatstge
noemde werd aan de knie gewond en is
per auto huiswaarts gebracht.
De politie heeft in den afgeloopcn
nacht.-naar aanleiding \an een valpartij
van een motorrijder, de brug op de
Stationsstraat met zand bestrooid, daar
de gladheid gevaar opleverde voor het
verkeer.
In een perceel aan de Wijersstraat
heeft de politie Zaterdagavond met be
hulp van de minimax een schoorsteen
brandje gebluscht.
GARNIZOEN
De tot luitenant-kolonel bij den gene-
ralen staf bevorderde majoor van dien
staf J. Wwars blijft in zijn nieuwen
rang te dezer stede in garnizoen*
Overleg met den huisarts is
zeer gewenscht
(Van onzen v redacteur).
IS het verantwoord, om het
risico, dat in dezen -tijd de
vaccinatie tegen pokken toch
nog altijd met zich meebrengt, te
verkiezen boven da.t eener mogelijke
toekomstige besmetting met pok
ken? In verschillende arteenkrin
gen wordt deze vraag ontkennend
beantwoord. Een massale inenting
van jonge kinderen, zooal6 die door
sommigen wordt gepropageerd,
meenen zij te moeten afraden, om
dat de daaraan verbonden gevaren
te groot worden geacht en het doel
eener algemeeno onvatbaarmaking
der bevolking er toch niet door zou
worden bereikt. Zelfs heeft men
er bezwaren tegen individueele vac
cinatie, omdat vele artsen meenen
de verantwoordelijkheid daarvoor
thans niet te kunnen dragen.
Dezer dagen hebben wij een onder
houd weergegeven met den voorzitter
van den gezondheidsraad, dr. N. M.
Josephus Jitta, die een pleidooi hield
voor een nieuwe wettelijke regeling
van den vaccinatiedwang, bestaande
uit een verplichting, om kinderen in
de eerste levensjaren te laten inenten
met in acht neming van individueele
medische en gewetensbezwaren. Daar
naast raadde dr. Jitta sterk aan een
vrijwillige vaccinatie van kinderen van
dezen leeftijd, waarbij het encephalitis
gevaar tot een minimum is beperkt.
Naar aanleding hiervan hebben wij een
onderhoud gehad met den door talrijke
publicaties op medisch gebied beken
den Utrechtsehen arts dr. mr. \V.
Schuurmans Stekhoven, wiens stand
punt wel zeer van dat van den voor
zitter van den gezondheidsraad af
wijkt.
Vervallen pijlers
Toen in 1870 bij de wet de indirecte
vaccinatiedwang werd ingevoerd, wa
ren er drie pijlers, waarop de toelaat
baarheid van dwang in deze aangele
genheid rustte. Dit waren de werk
zaamheid, de onschadelijkheid en de
onmisbaarheid van de behandeling.
Het fundament van den vaccinatie
dwang is volgens dr. Schuurmans Stek
hoven thans niet meer zoo hecht als
dat indertijd het geval was.
Dc werkzaamheid der vaccinatie valt
niet te ontkennen. Men moet haar
evenwel ook niet overdrijven. Zij is
relatief en men bewijst de vaccinatie
geen dienst, door altijd weer de toe
standen van voor 1870 aan te halen,
alsof er middelerwijl niets is veran
derd. Evenmin moet men toestanden
in Indië met die in Nederland verge
lijken. Daar komt bij, dat inenting
den gevaccineerde wel tot op zekere
hoogte tegen de pokziekte besehprmt.
maar niet tegen de infectie, zoodat een
gevaccineerde dus even goed geïnfec
teerd kan worden en zonder zelf
ziek te worden de ziekte kan over
brengen.
Wat de onschadelijkheid aangaat,
moet men de ricico's, welke aan
vaccinatie zijn verbonden, niet ver
eenzelvigen met encephalitis. Lang
zamerhand hebben dc medici het
hestaan van allerlei andere risico's
loeren kennen. Dc infectie door de
vaccinatie gaat door het hcelc
lichaam heen, zoodat personen met
verminderd weerstandsvermogen er
ook andere schadelijke gevolgen
van kunnen ondervinden. De ge
schiedenis met de encephalitis heeft
de oogen geopend voor het hestaan
van meer risico's dan men oor
spronkelijk meende.
De onmisbaarheid der vaccinatie
acht men thans minder apert dan
vroeger. Zij is in hooge mate afhan
kelijk van de andere hygiënische mid
delen waarvover men beschikt. Nu i6
het duidelijk, dat de hygiënische toe
standen in 1870 geheel anders waren
dan nu. En om te bewijzen, dat in den
tegen woordigen tijd de vaccinatie niet
het eenige middel is, om pokken te
voorkomen, zijn daar landen als Frank
rijk, Engeland en de Vereenigde Sta
ten, waar heel slecht gevaccineerd
wordt en waar toch versche invasies
met kwaadaardige pokken telkens weer
snel worden bedwongen.
In Engeland heeft men in de jaren
1928—1934 een groote alastrim-epidemie
gehad die vanzelf weer is verloopon,
ondanks het feit, dat men wegens de
daaraan verhonden gevaren de propa
ganda voor vaccinatie op een gegeven
oogenblik gestaakt had. Van de 14.000
gevallen van lichte pokken te Londen
eindigden er 34 met den dood, waarvan
5 rechtstreeks door de pokken, 11 door
complicaties en de rest door meer ver*
wijderde oorzaken.
Men cons-tatecrde in Engeland ge
vallen van encephalitis door do
pokken zelf en niet door de in
enting, waarbij plaatselijk pokkon
worden te voorschijn geroepen.
Dit steunt het standpunt van hen,
die meenen, dat het encephalitis
gevaar niet bijkomstig is, doch aan
het pokken-virus onafscheidelijk ia
verbonden. Zeer belangrijk is, dat
men, door deze alastrim-epidemie
heen, twee invasies van echte, uit
de tropen geïmporteerde, kwaad*
aardige pokken kreeg. Beide be
ginnende epidemieën zijn door 6ncl
ingrijpen in do kiem gesmoord.
In al die jaren na 1929, terwijl de
pokken-epidemie in Engeland tot 1934
heeft geduurd, zijn hier te lande geen
pokken voorgekomen, ondanks het in
tensieve onderlinge verkeer tusschen
deze landen. In Egypte, in Suez cn
in Britsch-Indië heerschen altijd pok
ken. Ons land heeft door de geregeld©
verbindingen te water en door de lucht
een even intensief verkeer met deze
streken als Engeland. Wanneer men
nu bdenkt, dat gevaccineerde personen
wel de besmetting kunnen overbrengen
op anderen, dan wil bet toch wel iets
zeggen, dat er hier geen pokken zijn
voorgekomen en moet men dus het
epidemie-gevaar niet overdrijven.
Het staatstoezicht op de volksge
zondheid beziet het vaccinatie-vraag
stuk uit een sociaal en statistisch oog-
pun.f; er zit echter ook een indivi
dueele kant aan. Deze ligt op het
terrein van de ouders en van den huis
arts. Van deze laatsten zijn er ver
scheidene, die tegen inenting bezwaar
hebben, zelfs tegen inenting van jonge
kinderen, omdat daarbij do complica
tes evenmin zijn uitgesloten. Een klein
kind vertelt niet. wat het voelt, en vole
ziekteverschijnselen komen bij kinde
ren voor. die ook als complicaties van
de vaccinatie bekend zijn Daardoor is
het moeilijk, in dc niet doodelijk ver-
loopende gevallen te zeggen, wat pre
cies het gevols- i« van inenting of niet,
zoodat statistieken in dezen weinig
zeggen Sterfte na vaccinatie of blij
vende gevolgen ervan zijn ook hij kleine
kinderen heneden het jaar en -tusschcil
1 en 2 jaar waargenomen.
Er staan hier twee soorten ris!-
co's tegenover elkaar: de kans op
toekomstig leed bij iets nala-ten en
de kans op een dadelijk leed bij
iets doen. Deze risico's zijn van
geheel andere orde en niet met
elkaar vergelijkbaar. Kansrekening
in dezen is bovendien volkomen
irreëel: bet weinig voorkomen van
encephalitis bij een betrekkelijk ge
ring aantal inentingen impliceert
niet eenzelfde gunstige, verhouding
bij een massa-vaccinatie.
De huisartsen kunnen niet door wet
telijke bepalingen van hun verantwoor
delijkheid worden ontheven. Ieder ge-
\al moet afzonderlijk worden beoor
deeld en daarom is overleg met den
uisarts over vaccinatie zeer ge
wenscht. Zeker is de vaccinatietoe-
stand van ons volk zeer onbevredi
gend. maar hij het voorkomen van een
epidemie moet toch weer massaal wor--
den gevaccineerd ook al zouden de
kleine kinderen reeds zijn ingeënt.
Daarom dient een dergelijke revacci-
natie evenals allerlei mobilisatievoor
schriften, reeds van te voren te wor
den georganiseerd, zoodat de mogelijk
heid van behoorlijke schifting van
epidemielijders niet is buitengesloten.
De slotsom van dezen deskundige
was, flat men, liever dan te denken
aan direclcn dwang op dit; gebied,
moest trachten langs vrijwilligen weg
te bereiken wat er te hereiken valt.
Blijkt dit. merle in verband met de be
perkte bereidwilligheid der artsen om
nog eenige verantwoordelijkheid te
dragen, onvoldoende, dan wachte men
zich te meer voor dwang, omdat deze
op dezelfde onoverkomelijke hinder
palen zal stuiten. Blijkt de vrijwillige
medewerking onvoldoende, dan ia
dwang overbodig en ongewenscht, on
verminderd het prineipieele bezwaar
van sommigen, dat de overheid het
recht mist, in de ongereptheid van het
lichaam in te grijpen, omdat (of voor
zoover) daaraan gevaren zijn ver
bonden.
Langestraat 8 - Tel. 129
Slechts f 3.25 per Liter
