ZWARE BRAND IN
de Kalverstraat
RAMSELAAR
LAATSTE BERICHTEN
PRINS BERNHARD IN
„DE WIT
In de zaak van
Perry en Co.
De prijzen der
DE ZAAK RIES
TOENEMENDE
SPANNING
Dijkaanleg aan
Groote voorraden vernield
levensmiddelen
Een enquete over 25
artikelen
Protest tegen oester
verkoop
WASMACHINE CADEAU
SPAART PUNTEN
Opnieuw arrestatie van
Duitschers
den Nederrijn
Onverwacht bezoek
GEMEENTERAAD
Ie BLAD PAG. 3
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
WOENSDAG 25 NOVEMBER 1936
Bovenste verdieping geheel en
eerste verdieping grooten,
deels verbrand
AMSTERDAM, 25 Nov.
Midden in den drukken St.
Nicolaas*tijd, terwijl het huis
boordevol voorraden lag, is
de bekende galanterieënzaak
Perry en Co. in dc Kalvers
straat door een zwaren brand
geteisterd, die enorme schade
heeft aangericht.
Dos morgens tc half zeven zagen twee
aurveilloerende agenten boven het dak
rookwolken: ze alarmeerden oogenblik-
kclijk de brandweer. Toen deze ter
plaatse was aangekomen, was terstond
duidelijk, dat de brand ernstig zou zijn.
Het bleek, dat in het achterste gedeelte
van het huis, waar het grenst aan het
perceel van de Buitenlandsche Bank-
vèrecniging aan het Rokin, een trap in
brand stond en wel van onderen lot
boven. Er was reeds een gat in het
dak gebrand, zoodat de brandende trap
als een zuigende schoorsteen werkte.
Bovendien bleken de vlammen een deel
van de eerste en tweede verdieping tc
hebben aange ast.
De winkelzaak grenst aan den ecnen
kant aan de Kleine Kapelsteeg en aan
den anderen kant aan de zaak van
Schracter en Bahlmann. De brandweer
legde slangen aan alle zijden, waar het
gebouw bereikbaar was, in de Kleine
Kapelsteeg door een zij-ingang, door den
hoofdingang aan de Kalverstraat, en
door de gehouwen van de Buitenland
sche Bankvcrceniging. Met een mecha
nischen ladder hield men het vuur aan
de voorzijde in bedwang.
Beperking van het vuur
niet mogelijk
Het bleek niet mogelijk, het vuur te
beperken tot het achtergedeelte van het
huis. Ofschoon de brandweer haar groot
materiaal had la'en aanrukken, begon
omstreeks half acht het vuur zich te
vertonnen aan de vóörz.ijde. Onver
moeid richtten de spuilgasten hun
waterstralen naar de vensters der eerste
verdieping, waar een roode vuurgloed
hing. Tegelijkertijd begonnen zwarte
rookwolken op te stijgen "it de vensters
der bovenste verdieping. Toen het tegen
acht uur begon te loopen. werd het
werk van de brandweerlieden, die door
de verkoopruimte in do gelijkvloersver
dieping naar het trappenhuis waren
doorgedrongen, ernstig bemoeilijkt door
em zwaren vonkenregen, die door het
plafond naar beneden viel. Hiermede
kondigde het vuur een nieuwen aanval
aan. Plotseling verschenen vlammen
aan de daklijst aan de voorzijde en
brandde ook hier de kap door. Het vuur
kreeg daardoor nieuwe kracht en me'
geweldig geraas stortten de ruiten en de
kozijnen op de Kalverstraat 'in. Het was
nu duidelijk, dat er weinig te redden
zou zijn. De vuurgloed verlichtte de
huizen in de omgeving. Hoog sloegen de
■i vlammen op en" verspreidden een ge-
'i weblige hitte.
In den grijzen wintermorgen was
De brandweer tijdens het
blusschingswerk
boven de binnenstad de roode fakkel
van verre zichtbaar en de eerste zaken
lieden, die zich naar hun werk bega
ven, kwamen nieuwsgierig bijeen groe
pen op het Rokin en in de Kalver
straat.
Geen gevaar voor om*
liggende perceelen
Het was nog vroeg en er was merk
waardig weinig volk op de been voor
zulk een ernstige brand. Voor de ven
sters der omliggende winkelzaken zag
men bezorgde gezichten de ontwikke
ling van den brand gade slaan. De om
liggende huizen liepen echter geen ge
vaar, daar dc brand vooral woedde in
het middengedeelte der galanterieen
zaak.
Inmiddels waren verschillende auto
riteiten gearriveerd. De burgemeester
dr. W. de Vlugt en de commissaris van
poliiic, Versteeg, sloegen het blus
schingswerk gade, dat onder leiding
stond van den commandant der brand
weer, den lieer Gordijn. Ook de inge
nieur der brandweer, Van Thiel, was
aanwezig.'
Even na achten had het vuur zijn
hoogtepunt bereikt. Langzaam maar
zeker begon de brandweer terrein te
winnen. In het Rokin was de Jan van
der Ileyden, de drijvende motorspuit,
aangekomen en deze hielp mede, om
een grooten watervloed in de vuurzee
te werpen. Het tramverkeer kon door
gang vinden, dank zij de slangenbrug-
gen, welke op dc tramrails over de
slangen waren gelegd. In de Kalver
straat zelf werd een tweede mechani
sche ladder opgesteld en zelfs door de
Watersteeg, die een' stuk verder ligt,
legde dc brandweer slangen. In de klei
ne Kapelsteeg heklommen spuitgasten
den zijgevel. Spoedig verdween het
vuur in de vensters aan de voorzijde,
doch het zocht schadeloosstelling in
het dak, dat steeds verder ging branden
Groot offensief der
brandweer
Tegen half negen begon de brand
weer een grootsch opgezet offensief
Stoutmoedige brandweerlieden drongen
door tot in de eerste verdieping. In de
dakgoot kropen spuitgasten, die met
hun slangen vlak bij het vuur kwamen.
Spoedig werd de ui werking van dit
offensief zichtbaar, doordat de vlam
men verminderden en de rook lichter
van kleur werd.
De schade, die de brand beeft aan
gericht, is enorm. Niet alleen is van
het gebouw de bovenste verdieping
geheel en de eerste verdieping groo-
tendeels verbrand, doch ook aan
voorraden is voor een aanzienlijk
bedrag verloren gegaan. De heeren
Verster en de Jong, directeuren van
Perry en Co., die bij den brand als
mach'elooze toeschouwers aanwezig
waren, waren verslagen over dezen
tegenslag. Gedurende het heele jaar
werken directie en leveranciers om
juist in den St. Nicolaastijd eén zoo
groot mogelijke voorrond te kunnen
omzetten en hot geheele bedrijf is
dan ook er op ingericht, om in de
laagste weken van November cn dc
eerste week van December aan een
groote vraag te voldoen.
De zaak was verzekerd, ook tegen be
drijfsschade.
Nader meldde men ons:
Tegen negen uur was men den brand
vrijwel meester en kon met het nablus-
schen worden begonnen. Dit was geen
emakkelijk werk, want steeds weer
laaiden de vlammen op.
Langzamerhand nam de rookontwik
keling af, de Jan van der Ileyden, die
water voor zes stralen leverde, werd
buiten dienst gesteld.
Te ruim half tien was het moge
lijk een overzicht van de verwoes
ting te krijgen. Het groote gebouw
is Vrijwel volkomen uitgebrand. De
winkel, het gelijkstraatsche gedeel
te is een ruine. De vele fraaie arti
kelen op de toonbanken zijn weg
gebrand of onherkenbaar zwartge
brand. Do étalages zijn niet uitge
brand maar kregen behalve brand
schade ernstige waterschade. Ook
do bovenverdiepingen zijn in ruines
veranderd.
Omtrent de oorzaak van den brand
valt thans nog niets met zekerheid te
zeggen. Er was des nachts niemand in
het perceel aanwezig, zoodat de brand
eerst ontdekt werd, toen de rookwolken
al naar buiten opstegen.
Aanvankelijk waargenomen
stijging schijnt voorloopig
tot staan te komen
's-GRAVENHAGE, 25 November.
Het Secretariaat van den Cëntr. bond
van Ncd. Yerbruiks-Coöpcratics schrijft
ons:
Uit de gegevens, die het economisch
bureau van den bond deze week van
19 coöperaties ontving voor de weke-
lijkschc piijs-enquête van dit bureau,
kon blijken, dat de stijging, die in de
kleinhandelsprijzen van 25 levensmid
delen viel waar te nemen, en die tot
nog toe steeds sterker werd, voorloopig
tot staan schijnt te zijn gekomen. Be
droeg de gemiddelde stijging voor de
week van 911 Nov. j.l. 1,78%. Voor
de week van 1021 Nov. j.l. is zij 1.79%
Mogelijk laat hier de lichte ontspanning
in de groothandclsprijzcn, die men de
laatste paar weken kan waarnemen,
haar invloed gelden.
Afgezien van de verhooging van den
eierprijs, is vooral de prijs van gries-
meel zeer sterk gestegen; sinds 24 Sep
tember j.l. namelijk met 15,8 pet. Voorts
ondergingen de prijzen van bruine boo-
nen, vermicelli, Goudsche kaas en boter
verhoogingen van 47 pet. De prijzen
van capucijners-, groene erwten, tarwe
bloem en zachte zeep zijn sinds 24 Sep
tember met. ruim 2 pet. gestegen. Dc
overige prijzen bleven gelijk, of nage
noeg gelijk.
Ter voorkoming van misverstand zij
er nog eens op gewezen, dat bovenge
noemde gemiddelde prijsstijging uiter
aard niet aangeeft, hoeveel de kosten
van levensonderhoud sinds de deprecia
tie van den gulden zijn gestegen. Het
cijfer heeft slechts betrekking op de
prijzen van 25 voorname levensmidde
len. Dc verhoogingen, die de prijzen van
kaas, eieren (verhooging 29,2 pet.) en
boter ondergingen, worden mede ver
oorzaakt door seizoen-invloeden.
Mr. H. J. Bouman zal op de
verklaringen van den Mi«
nister van Justitie nader
terugkomen
Mr. H. J. Bouman, raadsman n mr.
Ries, deelt on6 mede, dat de verklaring
van den minister van justitie. Dinsdag
middag in de Tweede Kamer afgelegd,
voor een deel in de nota Bouman reeds
vermelde cn toegelichte feiten bevat,
voor een grooter deel echter vrijwel
uitsluitend nieuwe feiten waaromtrent
zich in het dossier-Ries geen enkel ge
geven bevindt, zoodat deze feiten dan
ook zoowel den betrokkene zelf als
diens raadslieden tot nog toe onbekend
waren. Na overleg met de andere
raadslieden, mr. Bekker en mr. Nv-
singh, beeft mr. Bonman besloten
eerst na kennisneming van den woor
delijken tekst van de ministerieele ver
klaring en na onderzoek van de daarin
vervatte beweringen op deze zaak .terug
te komen cn wel mof de noodige uit
voerigheid. ten einde een en ander
recht te zetten. ca6u quo in het juiste
licht te plaatsen.
Regeering zou met verkoop
Fransche oesters de Zeeuw,
sche kweekers becon,
curreeren
IERSEKE, 25 Nov. Gisteravond had
alhier een vergadering plaats van de
vcrecniging tot bevordering van de
oestcrciiltuur, om te protesteeren tegen
tien voorgenomen verkoop van de dooi
de rcgccring uitgezaaide Fransche
oesters, De/.e oesters, welke bestemd
zijn, den Zoeuwschen oesters een ge
zonden zaadval te geven en daardoor
het product te verboteren, hebben dit
iaar daarin gefaald. Daarom verzochten
de Zoeuwsche "kweekers deze oesters
noT een jaar te laten liggen.
De oesters, dié enorm gegroeid zijn',
zijn van goede kwaliteit. Nu wil de
regeering deze oesters gaan verkoöpen
waardoor zij de Zceuwschc kweekers
gaaf béconcurreeren.
Alle maatregelen, door de vereeniging
BUITENLAND
Zal Duitschland de betrek,
kingen met Rusland
verbreken?
LONDEN, 25 November (Reuter).
De Daily Telegraph deelt mede, dat
de Duitsche ambassadeur, Von Rib-
bentrop, in zijn onderhoud met
Baldwin zou hebben gezegd, dat
Duitschland de diplomatieke be
trekkingen met Sovjet-Rusland zou
verbreken, als ingenieur Stickling
ter dood wordt gebracht.
Baldwin antwoordde, dat een
openlijke breuk de pogingen tot
het vormen van een nieuw Euro-
peesch vredesstelsel ernstig in ge
vaar zou brengen.
Chilston, dc Britsche ambassa
deur te Moskou, heeft opdracht ont
vangen de zienswijze van de Brit-
sche regcering bekend te maken
aan de Sovjet regeering, terwijl do
kwestie ook is besproken tijdens
een onderhoud van Eden met den
Sovjet-ambassadeur te Londen,
Maisky. Men «verwacht, dat Von
Bibbentrop Hitier op de hoogte zal
brengen.
Het Duitsche Nieuwsbureau ver
neemt. dat op 21 November weer drie
Duitschers gearresteerd zijn. n.l. de
monteur Boesherz van de Zschocka-
fabrieken to Kaiserslautcrn, Reinhold
Schindlcr uit Jena, beiden gevestigd tc
Mariopol, en Hermann Stammer, elec-
tro-monteur tc Charkof.
De vroegere krijgsgevangene Schaefer
uit Tsjoemysj in Ivasakistan is, aldus
het D.N.B. op 21 October gearresteerd.
Hij bevindt zich te Semipalatinsk en
was op 11 November nog niet verhoord.
Naar verluidt, wordt hij beschuldigd
van „contra-revolutionaire actie ten
gunste van Duitschland". Do Duitsche
ambassade tracht opheldering te ver
krijgen.
Uitgebreide werkzaamheden,
welke zich uitstrekken
tot de Nederland^
sche grens
KLEEF, 24 Nov. (A.N'.P.) Op 7
December van het vorige jaar werd
met cenige plechtigheid dc eerste spade
in den grond gestoken voor het aanleg
gen van een dijk bij Orsoy. Deze dijk,
die een lengte zal krijgen van 20 K.M.
cn in totaal 2.8 millioen R.M. zal kos
ten, is de grootste dijkaanleg aan den
Nederrijn van den laatsten tijd. Onge
veer een derde deel van het totale werk
is reeds klaar. Het doel van dezen groo
ten dijk bij Orsoy is, de volledige be
scherming voor overstrooming van liet
lage gebied tusschen Baerl en Ossen-
berg door versterking en verhooging
van den bestaanden 9 kilometer lan
gen dijk, die loopt van Baerl over Or
soy tot Eversael en door den aanleg
van een nieuwen 11 kilometer langen
band ijk van Eversael tot Ossenberg,
waar deze aan den bestaanden dijk van
het dijkwezen Ossenberg—Bortli—Wal-
laclit aansluit.
Door dezen grooten dijkaanleg wordt
een gebied van 14000 morgen land met
760 huizen cn boerderijen volkomen te
gen overstrooming beschermd
Verder worden in het beschermde ge
bied de grondslagen gelegd voor een
verdere ontwikkeling van landbouw en
industrie.
Als men weet, dat alleen in den
grond van dit gebied, waar in dc toe
komst een mijnbouw-industrié geves
tigd zal worden, naar schatting 60 mil
lioen ton kolen liggen, dan beseft men
het groote belang van dezen dijkaan
leg.
Het aanleggen van dezen dijk ge
schiedt in vier gedeelten. Met liet eer
ste deel, tusschen Baerl en Orsoy, werd
einde November 1935 en met het derde
en vierde deel, tusschen G run land cn
Ossenberg, in Maart 1936 een aanvang
gemaakt. Met het tweede deel tusschen
Orsoy en Grunland zal in het voorjaar
van 1937 begonnen worden.
Men hoopt met den gcheelen dijkaan
leg einde 1938 klaar te zijn.
Na de voltooiing van den dijkaanleg
hij Orsoy moeten terstond in samen
werking met de bevoegde autoriteiten
de werkzaamheden aanvangen n het
cenige. dan nog niet ingedijkte gebied
aan den Nederrijn, in de vruchtbare
streek van GrielhGricthausen in de
provincie Kleef.
van Zoeuwsche kweekers genomen, en
alle requesten ten spijl, gaat dc verkoop
door.
De kweekers zijn hierover zeer ont
stemd cn hebben besloten een telegram
van protest tegen dezen verkoop en een
eerbiedig verzoek, den verkoop uit te
stellen tot 1937. te richten aan Dr. H,
Colijn, minister Oud cn minister
Deckers.
STADSNIEUWS
In Amersfoort gebruikte
Z.D.H. met zijn gezel
schap de lunch
Z.D.H. Prins Bcrnhard heeft
hedenmiddag omstreeks 1 uur een
geheel onverwacht bezoek aan
Amersfoort gebracht. Z.D.H. was
in gezelschap van den Comman»
dant van het veldleger, Jonkheer
Rocll, den Inspecteur van dc
artillerie Generaal Carstcns, en
den adjudant van Generaal Rocll,
Kolonel van Santen. In een Ca,
dillac, waarop de vlag van den
Commandant van het veldleger
prijkte, kwam het Hoogc Gezel,
schap hedenmiddag uit dc rich,
ting Apeldoorn. En dat het be,
zoek strikt geheim gehouden was,
bleek wel uit het weinig aantal
belangstellenden, dat overal langs
de route stond opgesteld. De poli=
tie,nutoriteitcn van dc plaatsen
die het Hooge Gezelschap pas,
secrde, waren, zooals vanzelf
spreekt, van de komst van den
Prins op de hoogte. Het bezoek
dat gebracht werd aan Remonte,
depót hij Millingcn, was ook ge,
heel onverwacht. Men was ook
daar in het geheel niet op dc
hoogte van de komst van Prins
Bernhard en Zijn gezelschap.
Nadat dc Prins daar enkele
oefeningen had bijgewoond, is
het Gezelschap naar Amersfoort
gereden om aldaar tc lunchen. In
een aparte zaal van Hotel „De
Prins Bernhard
Witte" aan dc Utrechtschc straat
werd de maaltijd gebruikt.
De komst van den Prins was
als een loopend vuurtje door
Amersfoort gegaan cn velen ston,
den tegen half twee al voor Hotel
„De Witte" om een glimp op te
vangen van den tockomstigcn
gemaal van onze Kroonprinses.
Tegen 3 uur verliet het gezelschap
hotel „De Witte" en begaf Zich
naar het station. Onder luid hoera,
geroep van de velen die in dezen
korten tijd. dat de Prins Zich in
Amersfoort ophield, tot tientallen
waren aangegroeid, verliet Prins
Bernhard met Zijn gezelschap hei
hotel. In de straten die naar het
station leiden stonden tal van
nieuwsgierigen die den Prins met
een harteliiken groet toejuichten,
waarvoor Z.D.H. zeer erkentelijk
was.
Een van onze speciale verslaggevers
'lie de auto's bij de binnenkomst in de
stad volgde, meldt ons nog, dat de
Prins onze stad aanvankelijk binnen
reed zonder door iemand herkend te
worden. Op de Yarkcnsmarkt echter
werd Z.D.H. door een 12-jarig meisje
opgemerkt dal ITcm spontaan toejuich
te. Geleidelijk werd locn dc drukte in
de binnenstad grooter.
Nader vernemen wij dat het bezoek
van Prins Bernhard go'd de oefeningen
nabij Barneveld mee te maken Het be
trof hier demonstraties met het nieuw
ste luchtdoelgeschut afkomstig uit
Utrecht, doch door het nevelige weer
moesten do oefeningen onderbroken
worden. Van deze gelegenheid maakte
Prins Bernhard gebruik om een bezoek
te brengen aan het Remonte-depót bij
Milligcn. Nadat hier het een en ander
bezichtigd was. vertrok de Prins naar
Amersfoort. liet plan bestond om in
den namiddag nog een bezoek te bron
gen bij de oefeningen te Barneveld, in-
licn het weer zulks toeliet. Helaas be
gon het eon weinig te regenen, zoodat
men besloot de oefeningen geheel uit
te stellen.
Het luchtdoelgeschut werd omstreeks
kwart voor 2 via Amersfoort naar
Utrecht teruggevoerd. Op dat moment
was dc publieke belangstelling in de
omgeving van hotel „Dc Witte" zóó
groot, dat de politie ordemaatregelen
moest treffen.
De oanvullingsagenda voor dc open
bare vergadering van den Baad der ge
meente Amersfoort op Dinsdag 1 Dec.
luidt als volgt:
15. Benoeming van een onderwijzer
aan de openbare IJ.L.O.-school School-
laantje.
16. Voorstel van B. en W. om ver
diensten wegens overwerk van gemeen
te-werklieden niet te doen meerekenen
voor de pensioensgrondslagen.
17 Voorstel van B. en W. tot nadere
regeling van de minimumhuur van het
perceel Kleine Koppel 4
t8. Voorstel van R cn W. tot wijzi
ging van de Verordening op het tech
nisch beheer van den dienst van Bouw
en Woningtoezicht.
19. Voorstel van B. en W. lot aan
vulling van de lijst van straatnamen.
20. Voorstel van B. en W. tot het
verleencn van machtiging aan Burge
meester cn Wethouders tot het in het
openbaar verhuren van een perceel wei
land aan den Iloogeweg.
21. Voorstel van B. en W. tot wijzi
ging van het Raadsbesluit d d. 31 Maart
1936 inzake de uitgifte in erfpacht van
een perceel tuingrond aan dc Ursuline-
steeg onder Lensden aan B. fle Graaf
22. Voorstel van» B. cn W. tot ver
koop aan J. G. Overcem van een per
ceel bouwterrein aan den Socsterweg
groot pl.m. 190 M2. voor een koopsom
van 1500.
23. 4c Kohier hondenbelasting dienst
1936.
24. ie Kohier straat- en rioolbelas
ting dienst 1936.
25 Ontheffingen hondenbelasting
dienst 1936.
26. Reclames straat- en rioolbclas-
ting dienstjaar 1935 en 1936.
Buitenlaodsch Weeroverzicht
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met.
nstiuiut te De Bill.
I)e depressie over de Britsche eilan
den heeft zich al6 uiterst ondiepe secun
daire naar Denemarken en dc Oostzee
verplaatst en aan de Noordzeekust den
wind tijdelijk naar Noord doen loopen.
De uitbreiding van de hooge druk
king. die er op volgt, zal echter den
wind, in verband met de daling in dc
Golf van Biscave, weer naar Oost doen
draaien.
Bij IJsland en in Noord-Scandinavië
vertoonen zich niet zeer diepe depres
sies. Op hot vasteland handhaafde
zich dc loestand van windstille of
zwakke wind met mist of lage bewol
king, waarboven in het Westen voch
tige, in hot Oosten boven 400 meter
droge en vrij warme lucht aanwezig is.
Lichle vorst kwam voor in Ierland,
in Midden-Frankrijk, bijna geheel
Duitschland en een groot deel van
Scandinavië, matige vorst in Midden-
Zweden en Lapland. Alleen op IJsland
en in Noord:Spandinavië waaien krach
tige winden uit Zuid tot West.
Tn onze omgeving zal fle neveltoe-
stand aanhouden, maar door aanvoer
van lucht uit het Oosten, zal tijdelijk
fle temperatuur weer onder het vries
punt dalen.
OMREKENINGSKOERSEN
Off. Niet Off.
24 Nov. 25 Nov.
w.03%
.74.80
31.21
*.59 y2
42.44
40.42
45.50
46.67V,
i.»*4
9.7714
6.55%
J.l 3 Vi
0.74.3714
81.20
8.59 V,
ich
42.40
kopenhagen
40.421/2
)slo
45.50
^'orkhnlm
46.6714
New York
1.84
Milaan
9.80
Prane
6.£51/2
MnrtAtynrl donr rfe
Roflerd Rank
<35 cut.
eJLndiqjt ICur
vrrcrVuuu^ l
Waar Ijl zoo'n bord jtaat Is het
einde van een voorrangsweg In
zicht, verderop moet u zich dus
weer aan het normale voorschrift
houden:
RECHTS GAAT VOORI
