STRIJD IN SPANJE
DUURT VOORT
TAXI-DIENST
HET DEFENSIE - BELEID
4000 EXEMPLAREN
De politiek van
Polen
De verdediging
van Indië
Nic. Bovée
J1830
TEL. 1850
1093
LÜYCX
Donderdag 26 November 1936 Uitgave: VALKHOFF Go. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 35e Jaargang No. 127
Beslissende gevechten worden echter aan
geen der fronten geleverd
BOMMENREGEN
BOVEN MADRID
Vlucht uit de hoofdstad
Voorloopig Verslag der
Tweede Kamer
Betrouwbaarste- en Goed
koopste adres
Hoofdkantoor: Coornhertlaan 3
W eerverwachting
Licht op
4 uur 23 min.
STOFFEN- en MODEHUIS
OPTIMISME VAN
HULL
AMER SFOGRTSCLi DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS P" 3 maanden voor Amerstoort 1.95; per maand 0.65; per PRIJS DER AOVERTENTIEN van 14 regels 11.05 met inbegrip van een oew. snummer
week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15. T\T^ VfT A elke regel meer f 0.25 Liefdadigheids-advertentiën voor de
Binnenland tranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05 I li IZ/Lvl 11 A\ I I si,Lr helft van den prijs. - Kleine Advertentiën ..KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Eewiisnutr.mer extra f C.05
Opnieuw zouden verschillende
vliegtuigen zijn vernield
TALAVERA DE LA REINA,
26 Nov. (Havas). Gisteren is
aan het front voor Madrid weder»
om fel gestreden, hoewel geen
'groote aanvallen werden gedaan.
De linkervleugel van de rechts
schen, welke in de wijk Arguelles
strijdt, heeft een aantal huizen
tusschen de Rosales*straat en de
Blasco Ibanez*straat bezet. De
vijand bood hier heftigen tegen*
stand.
In den middag bombardeerden
Lwaalf groote driemotorige vlieg*
buigen van de nationalisten, be*
schermd door zestien jachtvlieg*
tuigen, enkele wijken der stad.
Officieel wordt door de Spaan*
fcche regeering medegedeeld, dat
'de rechtschen ten Zuid*Westen
Van Madrid de stellingen van de
regeeringstroepen bij Ciemposue*
los hevig bombardeerden, even*
Vrel zonder succes.
'Aan het front van Guadarrama*
Somosierra werden artillerie*ge*
Vechten geleverd. De regeerings*
'troepen verdreven de witten uit
San Martin de Mostalban. Vele
rechtschen werden bij deze actie
gewond. Verder maakte een af*
'deeling regeeringsmilitic bij Sete*
ta zich meester van het dorp
Baos.
Aan bet front voor Talavera
vernielde de luchtmacht vier
vliegtuigen van de rechtschen,
welke achter een boschje verbor*
gen stonden. Nabij Carabanchel
lieten de regeeringstroepen een
brug in de lucht springen, waarbij
zich troepen der nationalisten
verzamelden om tot een aanval
over te gaan.
In het Noord*Westen behaal*
den de Basken een overwinning.
Zij bezetten zeven belangrijke
dorpen en dwongen den tegen*
stander in de richting van Oviedo
te vluchten.
De luchtmacht der rechtschen
Heeft weer bommen geworpen op
Madrid. Een bom trof een militair
gebouw, andere vielen op bet
Noorderpark, waar verscheidene
militiemannen gewond werden.
Het groote hoofdkwartier der nationa
listen te Salamanca deelde te midder
nacht mede, dat de rechtsche troepen
nabij Soria belangrijke stellingen heb
ben bezet. Nabij Oviedo wei-den enkele
posities van den vijand bij verrassing
genomen. Nabij Santander werd een
aanval der regeeringstroepen afgeria-
gen. Aan bet front voor Madrid nikken
de rechtschen langzaam op. Aanvallen
van den vijand werden zonder meer af
geslagen,
TTit Talavera wordt vernomen, dat
vliegers dpr wittpn hebben waargeno
men, dat vele vluchtelingen Madrid ver
laten in de richting van Valencia. De
luchtmacht heeft opdracht d<ve vluch
telingen niet te bnmbardeeren.
De militaire autoriteiten van Santa
Cruz de la Palma deelen mede. dat de
journalist Garcia Artndel. de chef van
de „roode Tsieka van Madrid". is ge
arresteerd on hef oogenhlik dat hii met
zijn medeplichtigen naar Amerika wil
de vluchten. Artadoi hepft met zijn bri
gade meer dan 2000 arrestaties ver
richt.
Dit bericht werd door alle radiozen
ders van de rechtschen medegedeeld.
Regeeringslucht macht
in actie
De radiozender der vakvereenigingen
heeft medegedeeld, dat de luchtmacht
der regeeringstroepen gisteren verschei
den vijandelijke concentraties heeft ge
bombardeerd.
De vijand heeft wanhopige pogingen
gedaan in de voorstad Ursera, doch hij
werd teruggeslagen met achterlating
van -twee tanks en tal van geweren. De
rechtschen hebben geprobeerd in den
sector van Casa del Cam po en Villa
Verde op te dringen, doch zij werden
overal teruggedreven. Het radiostation
der vakverecnigingen heeft verder nog
medegedeeld, dat' een kruiser en twee
andere Duitschc schepen zich thans
in de straat van Gibraltar bevinden om
den kruiser der nationalisten Canarias
te beschermen, wanneer deze troepen
van Spaansch Marokko overbrengt.
Sucessen van beteekenis
blijven uit
Het Spaansche ministerie van
oorlog heeft per radio laten mede-
deelen, dat de regeeringstroepen in
den sector van de Manzanares na
tionalisten hebben teruggeslagen,
die druk op de linies der regee
ringstroepen hadden geoefend.
Vliegtuigen dor Franco-beweging
zijn gisteren boven Madrid versche
nen, doch zij werden verjaagd. Een
driemotorig toestel werd neerge
schoten.
Wij ontvingen nog verschillende
andere telegrammen over den hur-
gerloorlog, waaruit eveneens blijkt,
dat geen der partijen successen
van heteekenis behaalt.
Vertraagde verovering
van Madrid
Een hoog militair van de nationalis
ten, wiens naam niet genoemd mag
worden, verklaarde aan den vertegen
woordiger van Havas ten aanzien van
den toestand rond Madrid, dat. de in
neming van Madrid geen militair pro
bleem is. In onze dagen is een vesting,
waarbinnen de vijand vasten voet heeft,
gekregen, \erloren. Dit is thans het
geval met de hoofdstad. Wij staan
evenwel voor een gewetensconflict. Wij
wilen een verwoesting van de stad
vermijden, want wij zijn in de eerste
plaats Spanjaarden en ook zou de ver
overing van de stad, huis voor huis,
teveel van het kostbare bloed onzer
soldaten eischen. Indien evenwel de
verdedigers van Madrid, die weten dat
zij verslagen zijn, ons dwingen de
uiterste middelen te gebruiken, dan
zullen wij ons verplicht zien hiertoe
over te gaan. In ieder geval zullen wij
de stad zooveel mogelpk sparen door
gebruik te maken van mobiele colon
nes.
Alles is gereed. Alleen het weer ver
traagt nog onze laatste poging.
Volledige overeenstemming met
Engeland voor een onafhans
kelijkc, krachtige buitens
landsche politiek
WARSCHAU, 25 Nov. (A.N.P.)
In politieke kringen te Warschau
spreekt men met groot? belang
stelling over een interview met
den minister \an huiienlandselie
zaken Beek, dat door hot voor
naamste orgaan van het leger, de
Zhrojna, gepubliceerd wordt, en
dat zeer de aandacht heeft getrok
ken.
De Polska Zbrojna begint met op te
merken, dat hel leger en de bniten-
landsche politiek hand in hand gaan,
en dat maarschalk Pilsoedski deze on
betwistbare waarheid het best heeft be
wezen. Het troependefilé ter gelegen
heid van het nnafhankelijkheidsfeest
heeft de wereld laten zien. dat hel
Pool6che leger een werkelijken waar
borg voor de handhav ing van den
vrede in dit gedeelte van Europa
vormt.
In liet interview over zijn jongste
reis naar Engeland heeft Berk .thans
het volgende verklaard: „Pilsoedski
beschouwde het al* een principe der
politiek, de verhouding te bewaren
tusschen moed en bedachtzaamheid,
en in dien geest, heb ik .te T.onden de
omraming uiteengezet, waarbinnen de
huitenlandsrhe politiek van Polen
evolueert. Dit beginsel ontmoette in
Engeland volkomen begrip en instem
ming en wefd met bereidvaardigheid
en de erootste welwillendheid ontvan
gen. zooda-t tijdens mijn bezoek een
atmosfeer van wederzijds'ch hegriinen
geschapen werd en den Poolschen
vertegenwoordiger door de goheele
openbare meening van Engeland een
ontvangst vol warmte bereid werd.
Het viel op. dat de baêis van de te
T.onden geconstateerde overeenstem
ming gevormd werd door clunrzame en
onveranderlijke beginselen van de bui-
tenlandsche politiek van Polen. Enge-
p- «ksms$
Z.D.H. Prins Bernhard en luitenanLgeneraal Jhr. \V. Roëll even
voor het vertrek gistermiddag uit onze stad
(Foto Weers)
Véle Kamerleden ernstig teleur»
gesteld door de beperkte
strekking van het te dezer
zake ingediende wets»
ontwerp
's-GRAVENHAGE. 26 November.
Verschenen is het voorloopig verslag
nopens het, wetsontwerp tot aststelling
an hoofdstuk B (defensie) der Rijks-
begrooting voor 1937.
Vele leden merkten op, dat niet dan
met de grootste moeite kan worden
nagegaan, welke uitgaven ten behoe\e
an de defensie van het Riik cn Neder-
landsch-Indie worden gedaan, waar
oor ze worden besteed en door welk
an deze deelen van het Koninkrijk ze
uiteindelijk worden gedragen.
Van verschillende zijden gaf men
uiting aan zijn verwondering, dat de
Memorie van Toelichting tot hot wets
ontwerp tot wijziging cn verhooging
van het 13de hoofdstuk voor 1936. dat
van principiecle heteekenis is voor de
maritieme defensie, alleen de handtee-
kening van den Minister van Koloniën
draagt. Men meende, dat de. leiding
van de maritieme aangelegenheden
allereerst zaak is van den Minister van
Defensie. Dp ^oot in Indië moet, zoo
wel wat materiaal als wat personeel
betreft, in één verhand gezien worden
mot die in Nederland.
Bij vele leden had de beperkte
strekking van het bovenbedoeld
wetsontwerp ernstige teleurstelling
gewekt. Zij meenden te weten, dat
van dit ontwerp in Nedcrlandsch-
Indië zelfs met ontsteltenis en
ontstemming was kennis genomen.
Den toestand in den stillen oceaan
achten zij van dien aard, da* op dit
oogenhlik voorstellen van veel ver
dergaande strekking hadden mogen
worden verwacht.
Deze leden waren van meèning. dat
het nieuwe plan stellig geen „verster
king", doch ten hoogste een remming
van de stage verzwakking van dé vloot
beteekent. Dit hekrompen plan voor
de Indische marine achtten zii bescha
mend voor ons land, vooral in dezen
ernstigen tijd. die ernstige voorzienin
gen vordert ter handhaving van onze
neutraliteit en ons volksbestaan. Dok
betreurden zij, dat de regeering blijk-
haar slechts oog heefl voor de mari
tieme defensie in Tndio en geen mant-
•ègelen voorstelt ter voorziening in het
gropiende tekort van de maritieme de-
Tpnsip in Europa.
Niet minder bedenkelijk achtten de
hier aan het woord zijnde leden
s Ministère nlannen ten onzichte van
:1e luchtmacht. Omtrent het gebruik
van landvliegfuieen ter ondersteuning
van de vloot merkten zij on. dat hun
land volgde met aandacht de wegen,
welke de huitenlandsrhe politiek van
Polen zou volgen en. nadat het de
overtuiging had gekregen van de ver
wantschap tusschen de politieke op
vattingen van Polen en Engeland,
toonde lief zonder aarzelen toenade
ring tot Polen. Voor de beide partiien
was hot in het geheel niet noodig.
hun opvattingen prijs te geven om tot
algeheele en welgemeende overeen
stemming te komen. Engeland en Po
len voeren dan ook een „onafhanke
lijke politiek van wederzijdsch begrij
pen".
dit onnoodig duur en weinig doelmatig
vooi'kwam.
Verscheidene andere leden, die
het. beginsel van de collectieve vei
ligheid en de daaruit voortvloeien
de verplichtingen jegens den Vol
kenbond aanvaardden en erkenden,
dat de internationale verhoudingen
voor de defensie van Nedcrlandsch-
Indië bijzondere aandacht vragen,
waardeerden, dat de rogeerirtg zich
bij de indiening van dit wetsont
werp heeft laten leiden door liet
financieel mogelijke.
Weer andere leden, die het beginsel
van de collectieve veiligheid volgens
het verdrag van den Volkenbond voor
opstelden, erkenden, dat de interna
tionale toestand versterking van de
maritieme defensie van Nederlandsch
Indië noodig maakt. Hoewel ook zij
liet op prijs zouden stellen, omtrent de
verdere plannen der regeering nader te
vernemen, verklaarden zij, zich met de
onderhavige voorstellen van de regce-
ring te kunnen vereenigen. Nu er een
maal achterstand is in den aanbouw
volgens het viootplan-Dcckers een
achterstand waarvoor de Kamer mede
verantwoordelijk is, daar zij zich op
grond van financieele overwegingen ge
durende eenige jaren heeft vereenigd
met een meer beperkten aanbouw
konden ook deze leden het niet onver
standig achten, dat de regeering zich
voorloopig wil beperken tot het aan
bouwen van dat materiaal, hetwelk
beide partijen in de commissie-Kan in
elk geval noodzakelijk bleek te achten.
Zij konden er geheel mede instemmen,
dat de regeering ernstige aandacht
hepff geschonken aan de financieele
zijde van dit vraagstuk en rekening
heeft gehouden met de moeilijke finan
cieele omstandigheden, waarin zoowel
het moederland als Indië \crkeeren.
De bommenwerpers niet
up to date meer?
Verscheidene leden waren van óór
deel, dat het bestellen van eèn belang
rijk aantal vliegtuigen zonder vooraf
gaande goedkeuring van het parlement
niet kan worden gerechtvaardigd door
een beroep op de ontwikkel ine van de
internationale omstandigheden. Ver
scheidene leden beschouwden dc be
stelling van de 6 Glenn Mnrfinbommen-
werpers als een misgreep. Zij meenden
te- weten, dat de Amerikaansche leger
en vloot-autoriteiten tot deze leverantie
eerst toestemming hebben verleend, toen
zij voor zich op een heter en meer vol
maakt toestel op het oog hadden, in
de ontwerpen waarvan zij voldoende
vertrouwen hadden, om het type. dat
tot dusver als het beste gold, prijs te
kunnen geven. Tndien di* bericht hii«'
is. zon Nederland technisch thans reed«
hii Amerika ten achter zijn.
Tn dit verband vestigt de comYnissïe
vfin rapporteurs er de aandacht op. dat
uit berichten, welke na bet afdeelings
onderzoek bekend werden, zou moeten
worden afgeleid, dat ook de nieuwste
verbeteringen, welke na bet vrijgeven
van de levering der Glenn Martins aan
het buitenland voor de Amerikaansche
luchtvloot werden aangebracht, tevens
voor de aan Nederland te lp\eren toe-
stollen werden toegestaan.
VpIp leden achtten het dringend ge
wencpht. dat da regeerine bij haar he-
hellingen mepr rekanino zal bondon
mot do belangen van de Nedcrlandsche
vliegtuigindustrie.
Nederlands defensie in
het algemeen
Vele leden verklaarden, met het
algemeen beléid van den minister
'e kunnen instemmen. Sedert dien*
optreden als hoofd van dit departe
ment zijn belangrijke verbeterin
gen in de defensie des latfds tot
stand gekomen. Uit 's ministers
optreden blijkt, dat ook hij van
oordeel is, dat Nederland een goed
geoutilleerde weermacht behoeft.
Verscheidene leden achtten het
gewenècht, dat hét interimaat bij
dit departement niet langer zal
worden bestendigd.
Geest bij de weermacht
en N.S.B.
Sommige leden vestigden er de aan
dacht op. dat het een uitnemend lands
belang is. wanneer de geest in het le
ger goed is. De regeering moet te allen
tijde op het leger en op de vloot kun
nen rekenen, waardoor ook een goed
verloop van dé mobilisatie verzekerd
is.
Een en ander is echter niet "to
verwachten, wannéér het leger
sympathiek staat ten opzichte van
de Nationaal Socialistische Bewe
ging. Zij zouden gaarne vernemen,
wat waar is van de bewering van
den heer Van Geelkerken, den
plaatsvervanger van den leider van
de N.S.B., uit wiens mond dr. Hél-
mufh Otto, die aan de universiteit
te Giessen promoveerde op een dis
sertatie over Vlaamsche en IIol-
landsche nationale bewegingen, bij
een interview opteekendc: „aan onze
zijde staat bet lóger met. zijn offi
cieren. In een vliègkamp waren 95
pet. der officieren voor ons".
Indien deze bewering juist mocht
zijn, vroegen zij, welke maatregelen de
minister zal treffen, om hét natio
naal socialisme buiten de weermacht
tè houden, en, zoo deze bewering niet
juist is, acht de minister het dan niet
noodzakelijk, dat maatregelen genomen
worden om de weermacht te bescher
men tegen onware beschuldigingen om
trent haar betrouwbaarheid, waardoor
haar goede naam zoowel in het binnen
land als in het buitenland wordt te na
gekomen?
Luchtverdediging
Vele léden betoogden, dat. aangezien
het luchtwapen voor de handhaving
van de neutraliteit van ons land voort
durend in heteekenis toeneemt, dit
wapen in hooge mate paraat en zooveel
mogelijk vervolmaakt dient te worden.
Daarenboven is het noodig. dat er een
goed georganiseerde en snel werkende
alarmdienst is; wat thans voor Neder
land zal worden aangeschaft, achtten
zij verre van toereikend.
Sommige leden gaven in overweging
de luchtmacht met het oog op de kwets
baarheid over een aantal vliegvelden te
verdeelèn.
Eenige leden achtten het noodzake
lijk vliegtuigbergplaatsen onder den
grond in te richten.
Eenige leden meenden redenen te
hebben om aan te nemen, dat aan de
bekwaamheid en paraatheid van den
militairen vliegdienst zeer veel ont
breekt.
Oók over het materieel had men ern
stige klachten vernomen.
Contingent en eerste
oefentijd
Vele leden gaven als hun meening
te kennen, dat uitbreiding van het con
tingent dienstplichtigen dringend nood
zakelijk is.
Sommige leden meenden, dat uitbrei
ding van het contingent van de schat
kist te groote offers zou vérgen, indien
daarmede niet gepaard zou gaan pen
verkorting van den eersten oefenings-
tijd bij sommige wapens. Andere léden
zouden zich tegen verkorting van den
diensttijd in elk geval verzetten. Zij
drongen integendeel aan op verlenging
van dén eersteii oefeningstijd bij de
onbereden wapens.
Deze leden erkenden, dat ingrijpen
de maatregelen als verlenging van den
diensttijd en uitbreiding van het con
tingent zeer zware eischen aan dè
«chatkist stellen Zij meenden echter,
dat de handhaving van onze zelfstan
digheid van zoo overwegend belang is,
dat vóór dit doel zoo nóódig op
ander gebied Zal moeten worden be
zuinigd.
Sommige leden vestigden er de aan
dacht op. dat een gpdeelte van de op
leiding van de dienstplichtigen buiten
de kazernes zou kunnen geschieden.
Tn dit verband merkten deze leden
op. dat meer aandacht dient.té worden
hestced aan de vrijwillige weerbaarma-
king van ons volk.
Personeel zeemacht
Verscheidene leden waren van oor
deel. dat het hemanningsvraagstuk op
het Oogenhlik vóór de marine het meest
belangrijke vraagstuk is. Naar deze le
den opmerkten, kan hot ontbrekende
materieel spoedig worden afgehouwd,
doch met do opleiding en oefening van
het benoodigde person oei z.iin ia ren
gemoojrl. De regeering dient daarom
niet bet bomanningsvraagstuk grooten
spoèd te maken.
Grensbeveiliging
Van verschillende zijden werd de
vraag eesteld. aan wplke tróepeneèn-
hpden de grensbeveiliging is opgedra
gen.
Positie van den B.V.L
Eenige leden konden zich niet ver-
eenieen met het standpunt van den
minister van justitie, dat de bijzondere
vrijwillige landstorm zal vallen onder
de wet van 11 September 1936. houden
de bijzondere voorzieningen omtrent
weerkorpsen. Immers zal dit er toekun
nen leiden, dat, de werkzaamheden,
door den minister van defensie aan
DIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJK-
ECHE GECONTROLEERDE
OPLAAG VAN
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU
VOOR PUBLICITEITSWAARDE
TOURNOOIVELD 4 - DEN HAAG
op andere pagina's
STADSNIEUWS
Stadsnieuws
Onderhoud met prof. dr. F. A. Vc-
ning Meincsz
(Tweede blad, pag. 1)
Onverwacht bezoek van Prins Bern-
hard
(Tweede blad, pag. 1)
Honderd jaar Zondagsschoolwerk
(Tweede blad, pag. 1)
Opruimingen en uitverkoopen
(Tweede blad, pag. 2)
'T MOOISTE WAT MEN GEVEN KAN
is'n Parapluie van SPIEKERMANN
Langeslraat 31 Teleloon 321
Medegedeeld door het K.N M.I.
Tc Dc Bilt.
Meest zwakke O. tot Z. wind,
nevelig of betrokken, weinig of
geen neerslag, temperatuur om
het vriespunt.
Hoogste barometerstand 772,0 te Saerna.
Laagste 7473 te Jan Mayen.
L/.NGESTRAAT 49 TEL. 190
Allerleukste
WOLLEN en ZIJDEN SJAALS.
Vestiging van den vrede in de
Amerikaansche staten
BUENOS1 AIRES. 26 Nov. (Havas). Na
zijn aankomst alhier heeft de staats
secretaris der Vereenigdc Staten, Huil,
tegenover de pers een verklaring afge
legd, waarin hij o.m. zijn vertrouwen
uitsprak, dat de conferentie er in zal
slagen de laatste hinderpalen voor den
toekomstigen vrede en de welvaart op
dit halfrond uit den weg tc ruimen.
„Wij hopen hier een record te kunnen
vestigen van constructieve triomfen.
Dat zal een schittorend voorbeeld geven
door de resultaten, die men kan ver
krijgen. wanneer op voet van gelijkheid
bijeengekomen naties samenwerken in
eon oprechten geest van goed begrip
en onderling, vertrouwen ter voorberei
ding van den weg naar den vrede"
den inspecteur van den vrij willigen
landstorm opgedragen, ter voorberei
ding \an een eventueele uitvoering van
art. 35 der i ienstplichtwet. voortaan on
der contróle van den minister van jus
titie zullen komen.
