AMERSFQOMSCfi DAGBLAD
Abdicatie van Koning Edward VIII
De Hertog van York
volgt hem op
Toelichting van Baldwin
4000
DE EEMLANDEU
Radiorede van
afgetreden
Koning
Koning Edwards
opvolger
LUYCX
Vrijdag 11 December 1936
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwa! 2a
35e Jaargang No. 140
T K, Eduard VIII van Groot-Brittannië, Ierland en de Brit-
sche Dominions, Koning, Keizer van Indië, verklaar
hiermede mijn onherroepelijk besluit voor mij en mijn
nakomelingen afstand te doen van de troon en mijn wensch,
dat deze acte van abdicatie onmiddellijk van kracht zal wor
den. Ten teeken daarvan heb ik eigenhandig op dezen
lOden December 1936 in tegenwoordigheid van de mede-
onderteekenende getuigen mijn handteekening geplaatst.
T K wensch zeer levendig, dat er geenerlei vertraging zal
EXEMPLAREN
MAISON VALK
op
4 uur 15 min.
STOFFEN- en MODEHUIS
GROOTE
Verbouwingsopiuiining
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersloort 1.95; per maand 0.65; per
week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15.
Binnemand irancc pei post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers 1 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC. 513
PRIJS DER AOVERTENTIEN van 14 regels 11.05 met inbegrip van een uew snummei
elke regel meer f 0.25 Liefdadigheids-advertentiën voor d«
helft van den prijs. - Kleine Advertentièn „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 recei!
50 Cent, elke regel meer lOcent, driemaal plaatsen 1.—Eewijsnummcr extra f t Of
LONDEN, 10 December.
ytDEMLOOZE spanning heerschte in het Parlement,
toen minister-president Balduin met de ivoorden
Een boodschap van Z.M. den Koning", gistermiddag den
Speaker een document overhandigde, dat vervolgens door
dezen werd voorgelezen. De koninklijke boodschap luidde:
TVTA langdurige en zorgvuldige overwegifig lieb Ik be-
77 sloten afstand te doen van de troon, die Ik na den
dood van mijn vader heb bestegen en ik deel thans dit, mijn
definitief en onherroepelijk besluit mede. In het bewustzijn
van den ernst van dezen stap kan ik slechts hopen, dat Ik
begrepen word door mijn volkeren bij de beslissing, die Ik
genomen heb en in de redenen, die mij genoopt hebben
deze beslissing te nemen.
TK wil thans niet spreken over mijn mensehelijke ge-
voelens, maar ik zou willen dat men er aan denken zou,
dat de last, die voortdurend drukt op de schouders van den
vorst, zoo zwaar is, dat deze slechts gedragen kan worden
onder omstandigheden die anders zijn dan die waarin ik
mij bevind. Ik geloof niet de plicht te vergeten, die op mij
rust om de belangen van den staat in de eerste plaats te
doen gelden wanneer ik verklaar, dat Ik mij ervan bewust
ben deze zware taak niet langer meer doelmatig of met
persoonlijke voldoening te kunnen vervullen. Ik heb der
halve dezen morgen de abdicatie in de volgende bewoor
dingen onderteekend:
TK stel grooten prijs op de verschillende beroepen, die
op mij gedaan zijn een andere beslissing te nemen,
maar mijn besluit is genomen. Bovendien zou een verder
uitstel slechts schade kunnen veroorzaken voor de volkeren,
die Ik getracht heb te dienen als Prins van Wales en als
Koning. Ik verlaat mijn volkeren in de vaste hoop, dat de
weg, dien Ik gekozen heb, de beste zal zijn voor de stabili
teit van den troon en het geluk van mijn volkeren.
zijn in het tenuitvoerleggen van het document, dat Ik ge-
teekend heb en dat alle noodige maatregelen onmiddellijk
genomen zullen worden om mijn wettigen opvolger, mijn
broeder, den Hertog van York, de troonsbestijging te ver
zekeren."
Mede-onderteekenende getuigen der abdicatie waren
de hertogen van York, Kent en Gloucester.
Onmiddelijk nadat de Speaker in het tot de laatste
plaats bezette Lagerhuis de Koninklijke boodschap had
teneinde gelezen, stónd Baldwin op en stelde voor terstónd
de boodschap van den Koning in behandeling te nemen.
/~s EEN ernstiger boodschap is ooit door het parlement
ontvangen en geen zwaarder taak is ooit op de schou»
ders van den eersten minister gelégd. Ik moet u zeggen, wat
ik naar waarheid oprecht en vol'edig zondèr eenige poging
tot opsmukken of versieren heb mede te deelen. Tk zal wei»
nig of niets te zeggen hebben als commentaar, critiek, lof»
spraak of blaam. Mijn beste handelwijze thans in de Kamer
zoo uitvoerig mogelijk te vertellen wat geschied is tusschen
den Koning en mijzelve en wat geleid heeft tot den tegen»
woordigen toestand.
T K zou willen aanvangen met te
A zeggen dat de Koning, toen hij
nog Prins van Wales was, mij
talrijke jaren vereerd heeft mét
een vriendschap, die ik op prijs
stel. Het was niet alleen vriend»
schap tusschen twee mannen
maar een vriendschap van diepe
aanhankelijkheid. Ik zou de Ka»
mèr ook willen mededeclen, dat
toen wij Dinsdagavond op fort
Belvedère afscheid van elkander
namen, wij beiden wisten en voel»
den dat wij tegen elkander ge»
zegd hebben, dat onze vriend»
schap, verre van te zijn aange»
tast door de besprekingen van
deze afgeloopen weken, ons nau»
Hedenavond ongeveer
10.20 uur
Donderdagavond werd te Lon»
den bekend gemaakt dat bet den
wensch van Koning Edward VIII
is, een radiorede te houden, welke
over het geheele Britsche werelds
rijk zal worden uitgezonden, zoo*
dra in het Parlement de abdica*
tie wettelijk is bekrachtigd. Men
verwacht dat deze radiorede
waarin de afgetreden vorst trouw
zal betuigen jegens den nieuwen
koning, ongeveer 10 uur Eng. tijd
(10.20 uur Ned. tijd) zal worden
gehouden.
wer bindt en ons leven lang zal
duren (Applaus).
Dc Kamer zal willen weten op welke
wijze ik mijn eerste onderhoud "met den
koning heb gehad. Nadat mij in Augus
tus en September een tijdlang rust
was voorgeschreven, troffen mij half
October, toen ik terugkeerde twee din
gen. Er kwamen brieven op mijn bu
reau van Britsche onderdanen, burgers
der Verecnigdc Staten van Noord-
Amerika en eenige uit de Dominions,
welke alle uitdrukking gaven aan ver
ontrusting ten aanzien van hetgeen in
de Amerikaansche bladen gepubliceerd
werd. Ook wist ik dat de scheidings
kwestie in de onmiddellijke toekomst
te venvachten was. De resultaten hier
van deden mij er mijzelf rekenschap
van geven, dat zich daarna een moei
lijke toestand wellicht zou kunnen
voordoen.
De taak van den een
sten minister
Het leek mij noodzakelijk dat iemand
zich tot den koning wendde en hem
waarschuwde voor den moeilijken toe
stand. die zich later zou kunnen voor
doen. wanneer men toestond, dat deze
soort van gepraat en critiek voortging.
Onder deze omstandigheden was er
slechts één man. die deze kwestie met
den koning kon hespreken. n.I. de eer
ste minister. Ik raadpleegde toen mijn
collega's en stelde er den koning van
in kennis, dat ik hem op fort Belve
dère volstrekt particulier wcnschte te
spreken. Wii onmoetten elkaar op fort
Be'vedère den 20en October.
Een raadsman van de Kroon kan
"an geen enkel nut zijn voor zijn
meester, tenzij hii hem altijd de waar
heid. zooals hii die ziet. zegt (applaus)
of deze waarheid welkom is. of niet
De houding van den koning is voort
durend zoodanig geweest dat hii nooit
ecnig teeken heeft gegeven van helée
digd of gekwetst zijn door wat ook
dat ik hem gezeed heh Al onze he
«prekincren voltrokken zich met zoo
mórreliik nog een toenemen van den
vvederziidschen eerbied en de égards,
die fussehen ons hebben bestaan.
Redenen voor ongerustheid
Ik zeide den koning, dat ik twee
groote redenen voor ongerustheid had.
ten eerste de gevolgen van een voort
gang van dit soort dingen in de Ame
rikaansche dagbladen en de indruk,
die gewekt zou worden in de Domi
nions. in het bijzonder in Canada,
waar deze bladen veel gelezen worden
en in Engeland ten tweede bracht ik
den koning in herinnering, wat ik
vaak tegen hem én zijn broeders ge
'eed heh in de voorbije iaren dat de
Kroon in dit land in den loop der
eeuwen beroofd is van ..tal van prcro
gatieven maar dat. ofschoon dit juist
was. de Kroon toch heden veel meer
vertegenwoordigt dan ooit in de ge
schiedenis (applaus).
Het belang van de integriteit van
de Kroon is boven iederen twij»
fel verheven, want deze vormt
niet alleen den laatsten schakel
van het Imperium, welke geble*
ven is, maar bovendien een waar»
borg in dit land, zoolang zij be*
staan zal in deze integriteit, te*
gen talrijke euvels, die andere
landen hebben getroffen of aan*
getast.
Eerbied voor de monarchie
Dit gevoel is grootendéels een uit
vloeisel van den eerbied, die gegroeid
is onder de drie laatste generaties ten
opzichte van de monarchie. Het zou
mogelijk zijn, dat dit gevoel niet zoo
langen tijd stand zou houden tegen
over den critieken toestand, waaraan
de monarchie werd blootgesteld, zoodat
zij veel vlugger deze macht zou ver-
liézên dan zij was opgebouwd. Wan
neer de eerbied eenmaal verloren is
gegaan, betwijfel ik of wat het ook zij.
hem weer zou kunnen herstellen.
Deze overwegingen vormden de ba
sis van miin gésprek over dezen kant
van de aangelegenheid en ik gaf uiting
aan miin ongerustheid en vervolgens
aan mijn verlangen, dat dergelijke cri
tiek geen enkele oorzaak mocht heb
ben. Ik zeide tegen den koning, dat ik
zelf zijn regeering onder oogen had ge
zien als een grootp periode in een
nieuwen tijd. TTii beschikte over zoo
vele der noodzakelijke eigenschappen.
Ik zeide hem. dat ik met hem over
dit onderwerp wilde spreken als
vriend, ia zelfs, wanneer ik kon, hem
in deze kwestie wilde helpen. In de
vele, vele uren die wii tezamen heb
ben doorgebracht en vooral tegen het
einde heeft de koning mii niet een
maal maar vele malen gezegd: „Wij
moeten samen deze kwestie regelen,
ik zal niet dulden, dat wie ook zich
hierin mengtIk wees den koning op
de gevaren van echtscheiding en op
het feit. dat de periode van afwachten
vernietigend zou kunnen ziin.
Een huwelijk des Konings
Toen ik den koning 16 November
ontmoette, nadat de echtscheiding
uitgesproken was, geloofde ik, dat
het mijn plicht was met den koning
te spreken over de mogelijke hu
welijkskwestie. Ik zeide tot dén
koning te gelooven dat dit bijzón-
dère huwelijk niet de goedkeuring
van het land zou wegdragen. Te
vens stelde ik in het licht, dat de
positie van echtgenoote van den
koning afwijkt van die van elk
ander burger en dat bij de keuze
van een koningin de stem des
volks gehoord moest worden.
De koning antwoordde toen. dat hij
iets wilde zeggen, dat hij reeds lang
tot uiting had willen brengen, n.I. dat
hij met mrs. Simpson in hot huwelijk
ging treden en dat hij bereid was heen
te gaan. Dit was een zeer smartelijk
bericht en het was mij onmogelijk daar
dien dag nog commentaar op te leve
ren. De koning stelde dien avond nog
de koningin in kennis en later ook
zijn broers. Vervolgens ontbood de ko
ning mij op 25 November en vroeg, of
mij een voorstel tot het sluiten van
een morganatisch huwelijk was gedaan
cn wat ik daarvan dacht. Ik was toen
niet in staat een overwogen antwoord
te geven, maar mijn eerste reactie was,
dat het parlement nooit een derge
lijke wetgevende maatregel zou aan
vaarden. (Applaus).
Toen ik daarop vroeg, of de koning
wenschte. dat deze kwestie zou bestu
deerd worden, antwoordde de koning
bevestigend De koning ging er tevens
mee accoord. dat deze kwestie voor
gelegd werd aan het kabinet en de
eerste ministers der dominions. De in
gewonnen inlichtingen gaven echter
aan. dat noch in Engeland, noch in de
diminions eenig vooruitzicht bestond op
aanvaarding van zoodanige wetgeven
de maatregelen. Op 2 December deelde
ik den Koning mede, te vreezen. dat
het voorstel onuitvoerbaar was hetgeen
dè Koning niet verraste. Daarna heeft
de koning nooit meer eenige toespeling
op deze kwestie gemaakt
De koning overwoog voortdu*
rend vier punten, n.I. wanneer hij
heen zou gaan en of dit waardig
en met zoo min mogelijk last voor
zijn minister en zijn volkeren kon
geschieden. Tevens wenschte hij
heen te gaan onder omstandighe*
den, die de troonsbestijging zoo
gemakkelijk mogelijk zouden ma*
ken voor zijn broers, terwijl iède*
re gedachte aan een z.g. „konings*
partij" hem tegenstond. (Langdu*
rig en krachtig applaus). De ko*
ning wilde op fort Belvedère blij*
ven aangezien hij geen bezoek
wilde brengen aan Londen zoo*
lang geen oplossing was bereikt
Tk eer en eerbiedig hem wegens
dit besluit. (Wederom krachtig
applaus).
Ziine Majesteit heeft ons gezegd,
niet langer den hiina ondraceliiken
last van hef koningsschap te kun
nen blijven dragen zonder een
vrouw aan zijn zijde en wij weten,
dat déze crisis vroeger is los ge
halten juist tengevolge van de
openhartipheid van karakter van
den koning Het zou hèfrt volkomen
mogelijk zijn geweest, ons niet te
hebben ingelicht, maar hij was zich
bewust van het pevaAr en wensch
te te vermijden, wat hij. niet alleen
vóór Gröót-Brittèriniö, maar voor
het geheéle Imperium gevaarlijk
wist.
Miin pogingen hadden ten doel den
Koning te helpen, een beslissing, die hij
niet nam, te nemén. Wij slaagden hier
in niet en de koning heeft het besluit
genomen, dat wii hekend hebben ge
maakt. Het was mii eén groote steun,
toen ik hém Dinsdagavond verliét, de
zekerheid te hebben gekregen, dat ik
niéts had nagelaten, om hem het
ingenomen standpunt te doen wiizi
gén. Intusschen is er niemand ondér
ons. die het besluit van den koning
niet oprecht zal betreuren. Evenmin is
hier iemand, die een oordeel zou wil
lèn uitspreken Wii ziin gepn rechters
De koning heeft ziin besluit te kennen
gegeven. Wii moeten thans ons aaneen
«luiten en hedenavond zal ik het noo
dipe wetsontwerp indienen. De Kamer
zal morgen bijeenkomen en het Is van
groot bélnng. dat het onhverp morgen
wet wordt.
He'ukahinet heeft tijdens ziin zitting
van Woensdagmorgen het officieele en
definitieve antwoord van den koning
ontvangen Unaniem hééft het kabinet
toen den koning verzocht een daad.
die diepe droefheid zou veroorzaken
voor zijn onderdanen en hen vitaal z.ou
treffen nog eens in overweging te no
men. De koning antwoordde, dat hii
de kwestie nngmaAH overwogen had.
maar betreurde ziin besluit niet te kun
nen wiiz.igen. Tk hen er van overtuigd
dat niemand zou kunnen slagen waar
ik gefaald heb. en zii. die dén Koning
het beste kennen, zullén wéten, wat
dat heteekent.
Uur van beproeving
DcZe vergadering is thans eén
tooneel waarop de geheele wereld
de oogen gericht houdt. Laten wij
ons bijgevolg gedragen met de
waardigheid, die de koning zelf
toont in het uur van zijn beproe
ving en welk© ook het gevoel van
spijt moge zijn. dat de inhoud van
zijn boodschap bii ons opwekt, laat
ons zijn wenschen ten uitvoer Ipg-
gen. doen wat hii vraagt en het
snel doen. Herinnert u de geliefde
en geëerbiedigde koningin Mary
(toejuichingen). Laten wij aan haar
denken tijdens het debat dat wij
zullen moeten voeren als bewakers
van de democratie cn laten wij on
zen plicht doen. die er in bestaat
de integriteit van de monarchie te
handhaven welke de eenige hand
van ons rijk en de waarborg van
onze vrijheid vormt.
Laten wij ons aanéénsluiten
achter den nieuwen koning en
hem helpen: (Langdurig en krach
tig applaus). Laten wij er naar
streven de schade te herstellen,
die voor het land zou kunnen
zijn ontstaan en de taak voort»
zetten ons land tot het beste land
voor allen te maken.
Temidden van hartelijke toèjni-
chinpen ging Baldwin zittèn. Na
eén korte onderbreking van de zit
ting bracht de lèider der oppositie,
Attlee. een betuiging van sympa
thie dor Labóur-oppoSitie aan den
koning, aan kóningin Mary en Bald
win. Hij zegde den steun der op
positie toé Dp leider der liberale
oppositie. Sinclair, zeide vervol
gens. dat de regeering niet anders
had kunnen doen dan een huwe
lijksvoorstel verwerpen. Overigens
sloot hii zich ceheé) hii de woor
den van Attlee aan Churchill sprak
eén lofrede uit op den koning en
voegde hieraan toe: „Ik aanvaard
ten volle wat Baldwin hewezen
heeft, te weten: dat de deze week
genomen beslissing door den ko
ning vrijelijk, uit eigèn wil en
spontaan genomen is".
Nadat nog eenige andere leden van
het parlement het woord hadden ge
voerd diende Baldwin het abdicatie-
wetsontwerp in. waarin bepaald wordt
dat onmiddellijk nadat de koninklijke
goedkeuring aan het ontwerp gehecht
zal zijn. de abdicatie van kracht zal
worden en Edward VIII zal ophouden
koning te zijn. Het ontwerp bepaalt te
vens. dat de wot on de koninklijke
huwelijken, van 1772, niét van toepas
sing ze I ziin op Edward VIII na zijn
troonsafstand, noch op zijn afstamme
lingen D«*ze wet bepaalt, dat geen en
kei lid van rle koninklijke familie in
het huwelijk kan treden zonder toe
stemming van den regeerenden koning
Na de indiening van genoemd
wetsontwerp verdaagde het Lager
huis zijn zitting, nadat het in eer
ste lazing het wetsontwerp had
aangenomen.
Naar verluidt zal de afgetre»
dén koning onmiddellijk na de
regeling der abdicatie, waar.
schijnlijk reeds hedenavond, uit
Engeland vertrekken.
Voorts verluidt, dat de hertog
van York den titel van George
VI zal aannemen. Dit staat ech.
ter nog niet vast. De successie»
raad zal Zaterdagmorgen bijeen»
komen.
De hertog van York zal dan
Zaterdagmiddag tot koning wor»
den uitgeroepen.
PRINS ALBERT FREDERICK, her
tog van York, werd geboren op
14 December 1895 en is dus bijna
U jaren oud. Hij huwde met lady
Elizabeth BowesLyon op 26 April 192.3.
Uit dit huwelijk sproten twee dochters
voort: Elizabeth Alexandra Mary (ge-
horen 21 April 1926) en Margaret Rose
(geb. 21 Aug. 1930).
Tot dusver liet de hertog van York
niet in dezelfde male van zich spreken
als do vroegere prins van Wales: zijn
populariteit is dan ook (nog) niet zoo
groot als die van den thans aftreden
den koning Edward VIII al kan niet
worden ontkend, dat het een prettigen
indruk heeft gemaakt, dat hii indertijd
éen bezoek bracht aan een jongenskamp
te Southwold. waar hij zich op onver
deelde wijze interesseerde voor de ver
richtingen van de kampeerders en b.v.
ook aan de zwempartijen deelnam
Ook 'volksfeesten vierde hij soms op
ongedwongen en geestdriftige wijze me
de.
De hertog van York, die indertijd in
gezelschap van den hertog van Kent hot
stoffelijk overschot volgde van wijlen
admiraal Beattv, toen dat werd bijgezet,
interesseert zich eveneens voor ver
schillende takken der wetenschap: toen
het medische congres te Marylobone
werd gehouden, behoorde hij tot de aan
wezigen.
Het Engelsche publiek maakte voorts
o.a. kennis met het hertogelijk paar.
toen dit verschillende wedstrijden der
Cowes Regatta op het eiland Wight
bijwoonde on teven*» in gezelschap der
beide prinsesjes tegenwoordig was bij
uitreiking van vaandels aan enkele
bataljons Hooglanders in Schotland.
Trouwens: bii militaire feesten was
hef herfogeliik naar meer dan eens aan
wezig, terwijl de hertogin meermalen
belangstellingen aan den dag legde op
philantropisch gebied en deswege een
groote populariteit geniet.
DIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJK-
SCHE GECONTROLEERDE
OPLAAG VAN
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU
VOOR PUBL1CITEITSWAARDE
TOURNOOIVELD 4 DEN HAAG
DAMESHOEDEN
LANGESTRAAT 75
PARIJSCHE - WEENSCHE
MODELLEN
YVcerverwachting
Zwakke tot matige, Z. tot Z.-W.
wind, nevelig tot betrokken of
zwaar bewolkt, waarschijnlijk
sneeuw of regen, temporatuur
om het vriespunt des nachts,
overdag dooi. Hedenavond en
hedennacht kans op gladde we
gen in het zuiden des lands.
L/.NGESTRAAT <9 TEL. 190
NU ALLEN N AR DE
