NEDERLAND IN 1936
Se BLAD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DONDERDAG 31 DECEMBER 1936
KAï.Finoscnop
Wat iedereen belang inboezemt. Zal de
devaluatie opleving brengen? Scheidsmuren
die niet verdwijnen willen. Het werkende
land.
Heemschut in eng eren
en in wijderen zin
WANNEER men aan onze landge-
nooten, nu het jaar geëindigd is,
de vraag zou stellen, wat ze wel
als het belangrijkste gebeuren in dezen
jaarkring beschouwd hebben, dan geven
we aan de volgende twee feiten wel
verreweg de meeste kans: de verloving
der prinses ende devaluatie. In het
lot onzer dynastie stelt de overgroote
meerderheid onzer landgenooten, van
welke richting ook, hartelijk be
lang, aan den anderen kant raakt de
waarde van den gulden onze portemon-
naies en daar draait in de wereld toch
maar heel veel om.
Over de eerste, met zooveel enthou
siasme door ons volk vernomen, gebeur
tenis, welke den 8en September plaats
vond, is het onnoodig hier opnieuw te
gaan uitweiden, daar de verloving van
prinses Juliana en prins Bernhard in
tal van bizonderheden zoo diep in ons
aller herinnering is gegrift, dat deze
laatste hier niet wederom behoeft te
worden opeefrischt en ze bovendien over
een week haar bekroning zal vinden in
huwelijksfeesten, die schitterend beloven
te worden en waarvan de bruidsweken
van het jonge paar ons reeds een voor
proefje kunnen geven. Prinses en Prins
kunnen niet anders dan zich gelukkig
voelen bij de overweldigende blijken
van sympathie welke hun van den eer
sten dag hunner verloving af ten
deel gevallen zijn en welke onder meer
haar uiting heeft gevonden in de groote
medewerking niet alleen voor het na
tionale huldeblijk, dat bestaan zal uit
een jacht voor onze binnenwateren en
de restauratie van het paleis Soestdijk,
het toekomstige lustslot van Prinses Ju
liana en Prins Bernhard. doch ook uit
nog menig ander afzonderlijk geschenk
van allerlei corporaties in den lande.
OVER de devaluatie is ontzettend
veel gediscussieerd en geschreven
en juist daarom kunnen we dit
feit hier eveneens zeer kort behandelen.
De regeering heeft aan den gouden
standaard tot het laatst toe vastgehou
den, doch toen eenmaal de Fransche
franc gevallen was en Zwitserland zijn
munteenheid in aansluiting daaraan
eveneens had gedevalueerd, was de,
door sommigen reeds lang voorziene
hetzij dan gevreesde óf verlangde
wijziging van onze monetaire politiek
niet meer tegen te houden. Prijsverhoo-
ging van verschillende artikelen is uit
den aard der zaak niet uitgebleven,
doch, waar het vooral op aankomt, de
prijzen der eerste levensmiddelen, zijn,
mede door de maatregelen der regee
ring, welke op dit gebied veel in de
hand heeft, niet in die mate gestegen,
dat het Nederlandsche volk door de de
preciatie van den gulden gevoelig ge
troffen wordt. De klachten zijn spora
disch en wanneer de toestand blijft
zooals hij op het oogenblik is. zullen we.
wat men noemt, er „aardig door rol
len".
OF de devaluatie de zoo lang ge-
wenschte opleving in het bedrijfs
leven zal brengen, zal nog moeten
blijken. Mocht dit wel het geval wezen,
dan blijft nog altijd deze controverse
bestaan, dat al moge in de bedrijven
eenig» opleving allengs te constateeren
vallen, daarbuiten tusschen de landen
van Europa de scheidsmuren nog altijd
omhoogrijzen, die het stelsel der z.g.
.gerichte" economie er opgetrokken
heeft en die alle gezonde ruilverkeer
tegen houden Wat geeft het of men ten
onzent dan al goedkoop produceert?
Het stelsel der autarkie bestaat onder
meer in een soort do-ut-des-politiek,
waarvan ministers naar buiten als ver
tegenwoordigers optreden. Ze gaan dan
zaken doen voor hun vaderland een
nieuwe categorie van handelsreizigers.
Zoo gingen onze ministers Gelissen en
Deckers een onafscheidelijk tweetal,
dat men „inséparables" zou kunnen noe
men in het begin des jaars naar Po
len. en een niet te versmaden ordertie
van 5 millioen aan Poolsche duikbooten
voor een Nederlandsche werf was daar
later een der uitvloeisels van. In het
midden van dit jaar volgde, eveneens
met een commercieel doel. een reis naar
Finland. Tot welke eigenaardige trans
acties de nieuwe aera In de Europec-
sche handelspolitiek leiden kan-, heeft
men kunnen gewaarworden, toen de Ko
ninklijke Pakctvaart Maatschappij een
schip bestelde bij een werf te Hamburg,
op voorwaarde dat Duitschland een
grooter contingent aan Delitabak zou
afnemen!
DE binnenlandsche industrie heeft
inmiddels met vele moeilijkheden
te kampen gehad denken we
slechts aan die welke de vermaarde
glasfabriek te Leerdam heeft moeten
doormaken eer het bedrijf weer eenigs-
cins kon worden gesaneerd. Maar er
ïijn ook takken van bedrijf geweest, die
meevallers hadden. Onze scheepsbouw,
waarbij de tiidsmoeiliikheden overigens
voor de hand liggen, heeft nog al eens
fortuintjes gehad in den vorm van
mooie opdrachten van de Shell, in Rot
terdam werd de kiel voor de „Prinsen-
dam" gelegd, terwijl ook Sovjet-Rusland
zich niet onbetuigd heeft gelaten. Een
groote, tot driemaal toe herhaalde, ha
ringorder. heeft het in de millioenen
loopende bedrag dat de Hollandsche uit
voer naar Rusland vertegenwoordigt
oog verhoogd. De belanghebbenden aan
weerskanten zullen zich van het feit.
dat Nederland de Russische regpenng
niet heeft erkend wel niet te veel aan
trekken Pecunia non olet!
Onze regeering spant inmiddels^ alle
krachten in. om de. werkgelegenheid in
het eicen land te bevorderen. Minister
Slingenberg heeft onlangs in een radio
rede. die tot titel had „Het werkende
land", hierover sprekende cijfers gege
ven. Vooral ontginningswerken vormen
de objecten ervan. Zoo wordt ons land
innerlijk verrijkt en verstevigd, terwijl
bovendien gewaakt wordt dat ons na
tuurschoon, waarop wij zoo zuinig moe
ten zijn. gespaard blijft voor bet Page-
slacht Met blijdschap mag worden ge
constateerd. dat voor dit doel allenvege
in den lande geageerd wordt, waardoor
ook in het afgeloopen jaar meer dan
één natuurmonument ongeschonden kon
behouden blijven.
EN nu de „heemschut" in wijderen
zin die tot bescherming van
huis en haard, van eigen onafhan
kelijkheid. Sterker dan ooit ontplooit
zich in den lande de actie welke beoogt
de belangstelling hiervoor gaande te
houden en te versterken, liet échec van
den Volkenbond in de Abessijnsche
kwestie heeft meer en meer de oogen
van ons volk geopend voor de onbruik
baarheid van de „collectieve veiligheid"
en voor den plicht om ons eigen kruit
droog te houden. Met klem is dit op tal
van openbare bijeenkomsten om. op
het te den Haag gehouden congres „Ne
derland Weerbaar" naar voren ge
bracht.
De maatregelen die moeten worden ge
troffen bij gevaar uit de lucht werden in
stad en land zoo aanschouwelijk moge
lijk onderwezen. In kringen waar vroe-.
ger het défaitisme troef was, begint men|
de oude struisvogelpolitiek af te leggen,
wat niet wegneemt dat het wetsontwerp
tot instelling van een Weerfonds in de'
Tweede Kamer tegenover 60 voorstem
mers nog 29 tegenstemmers telde. Het
in het najaar verschenen defensierap
port van een door de S.D.A.P. ingestel
de commissie, heeft onmiskenbaar doen
zien, welke ommekeer zich daar in de
geesten en gemoederen heeft voltrokken,
al geeft de minderheid nog eenige goo
cheltoeren op het slappe koord van
de Volkenbondspolitiek te zien, die
zeker den leider der S.D.A.P. heb
ben beïnvloed, toen hij verklaar
de dat hij en zijn fractie tegen de
defensiebegroting althans wat Ne
derland betreft zouden stemmen. Per
slot van rekening dus weer halfslach
tigheid hetgeen terecht van meer dan
één kant gewraakt is.
De beperkte wijze waarop onze regee
ring in de verdediging van Neder-;
landsch-Indië wil voorzien, heeft vooral'
daar te lande diepe teleurstelling ge
wekt, waaraan trouwens ook het Voor-
loopig Verslag over de defensiebegro
ting der Tweede Kamer en de discussies
zelve uiting gegeven hebben.
Wij hopen dat de in dienststelling van
den nieuwen kruiser „De Ruyter", die
eind Januari naar de overzeesche wate
ren zal vertrekken en bij welks over
dracht aan de marine H. M. de Koningin
persoonlijk is tegenwoordig geweest en
onze Vorstin deze plechtigheid met een
kloeke toespraak heeft bezegeld, als
patriottisch gebaar onze landgenooten
overzee eenigszins een hart onder den
riem zal hebben gestoken.
Nog een grief jegens het kabinet
Colijn, die bij het algemeene begroo-
tingsdebat zoowel door liberalen als
Roomsch-Katholieken. Christel iik-Histo-
rischen en zelfs door anti-revolution-
nairen is uitgesproken, is geweest, dat
de regeering het niet oirbaar en uitvoer
baar achtte om thans nog onder haar
leiding de landsverdediging te gaan ver
sterken. De beslissing hierover wil het
kabinet in handen van zijn opvolger leg.
gen, onder het motief dat er geen tijd
meer voor is en dat de kiezers maar1
daarover moeten beslissen. Defensie
wordt dan de inzet van den verkiezings
strijd. Het spreekt natuurlijk van zelf
dat de regeering in menig opzicht niet
stilzit, zij is niet blind voor de dreiging!
der tijden, getuige onder meer de spe
ciale maatregelen tot beveiliging der
grenzen bouw van kazematten, garni
zoensversterking e. d. In het begin
des jaars is eenig opzien gehaard door'
de publicatie van den Amerikaanschen
dagbladcorrespondent Mowrer omtrent
een Dnitsch plan van aanval via Ne-
derlandsch gebied in geval van een
Europeeschen oorlog. Er is in zulke
„onthullingen" een element van stem
mingmakerij. doch niemand zal zich de
mogelijkheid ontveinzen dat in een be
slissend tijdsgewricht het „Not kennt
kein Gehot" weer opgeld doen zal.
TE midden van de branding van on-
heilzwangere tijden wint de na
tionale idee aan sterkte, groeit het
nationale saamhoorigheidsgevoel. En dat
is allerminst het monopolie van één
partij. In de kringen der Sociaal Demo
cratische Arbeiderspartij gaan zich
teekenen vertoonen van de waardeering
voor het vorstenhuis, welke bii de,
in dit opzicht veel minder enghartige
partijgenootcn in andere landen, niet
meer dan een heel gewone zaak is. Zulk
een stemming is echter niet tvpeerend
voor de geheele partij, welker tint op
dit gebied nogal kameleontisch is.
Een van haar vroegere allerfelste kam
pioenen. Mr. J. E. W. Duys. is inmiddels
„kleurloos" geworden en heeft het met
zijn voormalige partijgenootcn danig
aan den stok gehad. Hij is eigenlijk in
een vijand ervan verkeerd. Laten wij er-
bijvoegen dat het eigenaardige proces
dat zich in de politieke oriëntatie van
dezen afgevaardigde heeft afgespeeld en
dat hem ook niet heeft kunnen doen be
sluiten zijn Tweede Kamerzetel beschik
baar te stellen, al lang bij hem gaande
was. Hu was sinds geruimen tijd geen
achttien karaats sociaal-democraat meer.
De hier geschetste oneenigheid is wel
niet conform de nieuwe leuze „Eenheid
door Democratie". Maar men mag er
geen leedvermaak over hebben. De de
mocratie heeft hare schaduwkanten,
economisch in haar staatsbemoeiing
en ambtcnarenkweek is ze duur maar
ze is toch mede een der bolwerken van
oude en dierbare volksvrijheden, die we,
3 curio's hoost -eZkooA.)
Het heuglijkste feit van het afgeloopen jaar: de komst van Prins Bernhard
Indien een auto bezig is een voor
Hem rijdende andere auto In te
halen mag men dit voertuigen-
paar niet voorbijrijden, dus:
nooit drie auto's naast elkaar.
ziende wat in andere landen gebeurt,
niet genoeg waardeeren kunnen.
Wat den roep om de befaamde „orde
ning" betreft, deze gaat nademaal de
dingen zich zelf ordenen en ingrijpen
van buitenaf vaak averechtsche gevol-
heeft, iets meer getemperd klinken.
Als een stap in de ordeningsrichting
zou men het ingediende wetsontwerp
kunnen beschouwen, houdende vesti-
gingseischen voor den kleinen midden
stand. Men moet toegeven, dat hier toe
standen heerschen, welke het ingrijpen
der overheid begrijpelijk maken.
OVER het befaamde, te onzaliger
ure ingediende en. na veel getrai-
neer. later weer aanmerkelijk om
gewerkte vaste lasten-ontwerp, dat zoo
veel stof heeft doen opwaaien en eco
nomische schade heeft veroorzaakt en
dat ook al een soort „ordenings"product
was, is onmiddellijk bii de stemming
over artikel 1 ervan, door de Roomsch-
Katholieke Tweede Kamerfractie, met
merkwaardige eenstemmigheid „la
mort sans phrase" uitgesproken de
stemming ging 55 tegen 39. niettegen
staande de regeering wel geneigd bleek
tot compromissen met de frondeerende
Roomsch-Katholieken. waardoor zelfs de
bekende huur amendementen van den
heer Drees veel kans op aanneming zou
den hebben gehad. Deze houding der
R.K. Staatspartij, waarvan vele leden
tegen Minister Coliin boudeerden wegens
diens tegen devaluatie gerichte politiek
typeerde wel eigenaardig de onvriende
lijkheid der partij jegens het kabinet,
de R. K. ministers incluis! vooral na
dat Mr. Goseling den tot Kamerpresi
dent gekozen Prof Aalherse als voorzit
ter der fractie had vervangen. Wij duid
den deze houding indertijd aan met do
zegswijze: „Barbertje moet hangen"
Maar de ommekeer in de monetaire po
litiek was aanleiding, zooal niet oorzaak
om alles weer te vergeten en vergeven
Hansel küsst Gretel und alles ist wie
der gut". Moge het zoo blijven!
MEN kan niet zeggen, dat de voor
stellen der regeering tot grond
wetsherziening. nadat deze door
een Staatscommissie waren voorbereid,
de gemoederen des volks biister is bewe
ging hebben gebracht. De tijden zijn er
dan ook niet naar, door ingrijpende ver
anderingen daartoe aanleiding te geven.
De drukpersvrijheid, welke bij de aan
vankelijke voornemens der regeering
Indië's nieuwe landvoogd
gevaar scheen te loopen, is door haar
per slot van rekening gelukkig intact
gelaten, al kan men in onze dagen le
vendig begrijpen, dat de gedachte aan
ingrijpen nu en dan wel eens ont
luikt. Wat den gemecnen burger
voorts nog eenig belang zal inboe
zemen, is de omstandigheid, dat de
regeering voorstelt, de schadeloos
stelling voor de Tweede Kamerleden
terug te brengen tot iOOO. Zij is terecht
van meening. dat hier geen sprake is
van belooning voor verrichten arbeid,
doch alleen van een middel om het Ka
merlidmaatschap te vervullen. Ten
slotte memorëeren wij dat is voorgesteld
den prins-gemaal een jaargeld van
f200.000 toe te kennen waarmede reeds
bet afdeelingsverslag der Tweede Kamer
over de voorstellen algemeene instem
ming tot uiting heeft doen komen.
Op wetgevend gpbied releveeren wii
verder nog de aangenomen ontwerpen
houdende tijdelijke maatregelen inzake
de mechanisatie in de sigarenindustrie
en inzake een verbod van particuliere
weercorpsen.
WIL men een wetgevend product
genoemd zien, dat de gemoederen
van breede kringen in actie en
zelfs in agitatie heeft gebracht, dan
moge hier onmiddellijk herinnerd wor-
H.K.H. Prinses Juliana ontvangt de leden der Roode Kruis»
ambulance
den aan het door minister Oud inge
diende ontwerp reisbelasting Het resul
taat van al die actie en agitatie weet
men. In de Memorie van Antwoord in
zake het hoofdstuk Financiën der rijks-
begrooting kwam de verklaring voor,
dat „intrekking van het ontwerp zal be
vorderd worden", (welke intrekking in
middels een voldongen feit is ge
worden Red. U.D.). Dat beteekent een
roemloozen dood en niemand zal om de
ter ziele gegane treuren. Het ontwerp
was van dezen minister, die anders nog
al een potje breken kan, geen gelukkige
greep. Het lijdt geen twijfel of een be
lasting op het reizen zou het verkeer
met het buitenland op ernstige wijze
hebben benadeeld, te meer waar de door
den bewindsman uitgedachte heffingen
niet bepaald aan den milden kant wa
ren. En zull^een uitwerking der wet
zou toch niet geheel in overeenstem
ming zijn geweest met de pogingen die
onze regeering elders aanwendt om het
toeristenverkeer zooveel mogelijk te die
nen. In dit opzicht moge met erkente
lijkheid gereleveerd worden de opening
der Waal. en Moerdijkbruggen. twee
grootsche werken van Nederlandsche
ingenieurskunst. De belangstelling voor
de indienststelling dezer enorme over
bruggingen en de blijdschap der bevol
king in de omliggende streken zijn tel
kens buitengewoon geweest.
ER zijn meer dingen geweest die het
vaderlandsche hart met trots heb
ben kunnen vervullen. Daar wa
ren de successen onzer zwemsters op
de Olvmpisehe spelen, waardoor voor
namelijk Nederland uit de Olympiade
is te voorschijn gekomen als negende
van de 84 deelnemers, met zes gou
den, vier zilveren en zeven bronzen
medailles. Voorts de triomf van
onzen landgenoot Dr. Euwe in de
match om het wereldkampioenschap
schaken op Dr. Aljechin behaald,
welke overwinning door onze regeering
nog bekroond werd door de benoeming
van den overwinnaar tot officier in de
Oranje Nassau-orde. Helaas is eenigen
tijd daarna de Nederlandsche damkam-
pioen Vos in zijn strijd met den Fransch.
man Reichenbach niet in staat gebleken
om aan Nederlands roem op het gebied
der geestessporten nog een soortgelijke
trophee toe te voegen, integendeel de
match werd voor hem een fiasco.
Met trots ook mogen we terugzien op
den arbeid dien de Nederlandsche Roode
Kruisartlbulance onder moeilijke om
standigheden en zware ontberingen op
het van bloed en strijdgassen doordrenk
te oorlogsterrein van Ethiopië heeft ver
richt. Hoe hebben onze landgenooten
met spanning hunne verhalen hierover
in de couranten, later ook in van hunne
hand verschenen boekwerken, gevolgd
en hoe hartelijk was niet de ontvangst,
toen de leden der ambulance, door nip-
mand minder dan onze Prinses, de
voorzitster van het Roode Kruis, ver
welkomd. weer hun schreden aan den
vaderlandschcn wal zetten! Er is hier
zegenrijke arbeid verricht, eenvoudig en
pretentieloos, doch met een bewonde
renswaardige zelfopoffering.
MET trots mogen wij vervuld zijn
over de verrichtingen van onze
luchtvaart, die, in de uitstekende
internationale diensten welke de K.L.M.
onderhoudt, een renommée geniet over
de geheele wereld. Een droeve catastrofe,
als die welke zich onlangs op het vlieg
veld Croydon met de Lijster afspeelde,
doet daaraan wel eenige afbreuk maar
mag niet uit het oog doen verliezen dat
daartegenover staat een groot aantal
diensten, die dag aan dag mot de regel
maat van een uurwerk zonder eenig in
cident functionneeren.
Een pionier op het gebied van den
Nederlandschen vliegtuigbouw. Anthony
Fokker, vierde dit jaar zijn zilveren ju
bileum als zoodanig. Hij heeft hij
deze gelegenheid een luchtvaartfonds
geslicht voor de opleiding van vlieg-
tuigbestuurders met het oog op onze na
tionale verdediging.
Naast de burger- en de militaire lucht
vaart ontwikkelt zich in den laatsten
tjjd meer en meer de zuiver sportieve
aviatiek, waarvoor zelfs op Ypenhurg
hij Rijswijk een speciaal vliegveld
nangelcgd. Daar en ook op andere vlieg
velden in ons land strijken zoodoende
steeds meer „vliegsolisten" neer.
Helaas vallen ook op het terrein dezer
luchtvaartbranche naast successen
slachtoffers te betreuren. Schokkende
gebeurtenissen vormden wat dit betreft
de doodeliike ongelukken van Mr. van
Mengel, die zijn groote financieele kun
digheden in dienst had gesteld van de
Oostenrijksche staatsbank, waarvan hii
directeur-generaal was. en van den heer
M. A. G. van der Leeuw, een der direc
teuren van de fabrieken van Van Nelle,
die vroeger reeds een broeder, even
hartstochtelijk beoefenaar der vlieg
sport als hij, aan deze laatste had ver
loren.
VORSTELIJK is de geste geweest
van Sir Henri Deterding, den
thans afgetreden directer-generaal
der Koninklijke Maatschappij tot Ex
ploitatie van Petroleumbronnen, die ver.
schillende meesterwerken der oud-Hol-
landsche schildersschool uit ziin verza
meling aan onze musea ten geschenke
heeft gegeven. Zij hebben de bewonde
ring van talloozen gehad. Niet minder
geldt dit van de tentoonstelling van
Engelsche kunst, welke in het Rijksmu
scum .gehouden is en nog meer van de
zeer unieke expositie van middeleeuw-
sche Nederlandsche schilderkunst in het
museum Bovmans, waarvan de groote,
fantastische visionnair Jeroen Rosch
het schitterende middenpunt vormde.
Een juweel van Gothieke bouwkunst,
als de Cunerakerk te Rhenen heeft
zwaar door brand geleden, waarvan een
onvoorzichtige, en door de rechterlijke
macht deswege gestrafte, loodgieter weer
eens schuld had. Moge de actie welke
thans gaande is. om gelden te verkrij
gen voor de restauratie want de over
heid kan niet alles doen en alléén voor
de bcnoodigde som zorgen succes
hebben.
Binnen de muren van de niet minder
vermaarde St. Janskerk te Gouda, vol
trok zich als bekroning van acht jaren
arbeid de onthulling van het laatste dar
gerestaureerde ramen van de gebroe
ders Crabeth. van welken arbeid de ar
chitect Schouten de leiding gehad heeft.
Van een ander, zeker wel bij iedereen
in den lande bekend nationaal monu
ment. te weten het paleis op den Dam
te Amsterdam, notceren wii, dat het ein
delijk staatseigendom geworden
waarvoor Amsterdam een som van 10
millioen ontvangt voor den bouw van
een nieuw stadhuis,, dat op het Frede
riksplein, waar eenmaal het Paleis voor
Hoe kleiner u den hoek naar link»
maakt, hoe grooter het ongeluk,
dat erin pakt.('t Ij veel minder
tijdroovend om in alle bochten
altijd rcchu to houden).
Volksvlijt stond, verrijzen zal. De woeste
nij, welke thans de hoofdstad zoo ont
siert. zal dus na verloop van tijd ver
dwijnen.
Het vernielend vuur heeft weer tal-
looze catastrofen in den lande aange
richt. Bij een brand in een der Amster-
damsche oude huizen vielen niet min
der dan acht dooden te betreuren. In
Gouda is de bekende stearine- en kaar
senfabriek er geheel aangegaan Wij
stippen maar enkele rlezer onheils-tnci-
dentcn aan. Maar laten we. nu we
toch weer tol onze Industrie heiand zijn*
al deze „varia" beëindigen met de her
innering aan een verheugend jubileum,
door van Gouda nViar Zaandam over te
stappen van stearine naar Verkadc's
theelichtjes „il n'v a cfu'un pas"
waar de fabrieken van Verkade het
50-jarig jubileum vierden en weer eens
het bewijs geleverd werd hoe energie
door alle moeilijkheden heen een klein
opgezette onderneming tot een grootsch
complex kan opwerken.
WANNEER wij als gewoonlijk ons
jaaroverzicht besluiten willen
met do voornaamste personalia,
flan memoreeren wij het aftreden van
Jhr. Mr. B C de Jonge als gouverneur-
generaal van Ned Oost-Indifi. Na een
bestuursperiode, waarin de economische
crisis de hoogste eischen stelde aan het
Buitenzorgsche bewind en waarin van
de bevolking zware offers werden ge
vraagd, heeft de landvoogd zijn functie
overgedragen aan Jhr. Mr. Tjarda van
Stnrkenhorch Stachouwer die als In
dischman nog geheel een onbeschreven
blad is doch als diplomaat een goede
school heeft doorloopen.
Antonie Donker zag zich begiftigd met
oen hoogleeraarszetel aan de Amster-
damsehe universiteit en hield er als
Professor Donkersloot zijn inaugureel©
rede. Moge hij er zich in zijn element
voelen! Onze letterkundige wereld be
treurde het verlies van een fijnen es-
savisf als Franz Coenen en een dichter als
J. J Slauerhoff. de economlsrhe weten
schap het verscheiden van een veelzij
dig georiënteerd man als Dr. Wibaut,
dc staatkunde dat van den oud-premier
en oud-Tweede Kamervoorzitter Jhr Mr.
Ruvs de Beerenbrouck. de oriëntnlisfi-
sche wetenschap een der beste kenners
van den Islam: Prof. Snouck Hurcrronje.
En monumenten werden onthuld te
den Haag en het landelijke Soest, waar
onder Haar lustslot ressorteerde, voor
onze onvergetelijke Koningin-Moeder.
VAN de groote dooden kan getuigd
worden dat hun geest onder ons
blijft voortleven en dat hun wer
ken hen navolgen. Bii de begenadigden
kan zich dat uitstrekken over eeuwen.
Wij hebben in het afgeloopen jaar den
vierhonderdsten sterfdag herdacht van
Erasmus van Rotterdam, den grooton
humanist, bij het publiek het meest be
kend door zijn kostelijke werkje „Lof
der zotheid" en een reeks zijner samen
spraken. Wat heeft hij ook den mcnsch
zilveren vliegersjubileum
herdacht
van onzen tijd niet veel te leeren, zij het
dan veelal boter aan de galg ge
smeerd! Ondanks allen „vooruitgang"
en toenemende „beschaving" is de zot
heid op allerlei terrein er niet minder
op geworden en de levensleer van het
humanisme staat onder een slecht ge
sternte. De menschelijke persoonlijk
heid, door Goelhe eenmaal „höchstes
Gut der Menschenkinder" genoemd,
moet meer en meer terrein verliezen
aan het groeiend kudde-instinct der
massa. Laten wij in deze diepe curve
der wereldgeschiedenis den moed niet
verliezen en ons optimisme behouden,
in de hoop dat ook op deze donkerheid
een lichtende toekomst moge volgen.
E.
