DRAAIENDE ZEND
MASTEN
HONGKONG HEVIG
GETEISTERD
CHINEESCHE TROEPEN
IN TSINGTAU
4000
DE EEMLANDEU
De„VanHeutsz"
zinkende
Britsch schip
BOVO"
Licht op
Donderdag 2 September 1937 Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
36e Jaargang No. 55
Wat Amerika als te fantastisch en niet te
verwezenlijken beschouwt, door Ne-
derlandsche ingenieurs ondernomen
Energie „gespoten"
in
bepaalde richting
2000 Kilowatt sterkte
De passagiers gered
getorpedeerd
De „Kota Agoeng'
in Colombo aan
gekomen
MASARYK ZEER
ERNSTIG ZIEK
GELIJKE RECHTEN
VOOR HONGARIJE
Taifoen richt in de stad een geweldige
schade aan. Zeer groot aantal per
sonen bij de ramp omgekomen
TOKIO ACHT DIT
ONWETTIG
Positiever politiek jegens
Dit nummer bestaat
uit 2 bladen
TAXIDIENST
BINNEN en BUITENLAND
Passagiers verzekerd
Tel. 1093-1830
EXEMPLAREN
NVeerverwachting
8 uur 15 min.
HET „SCHANDAAL"
der
NATIONALE BANK
LEGERMANOEUVRES IN
FRANKRIJK
KATOENRESTRJETIE IN
AMERIKA
AMERSFOGRTSCH DAGBLAD
iABQf-NEMENTSPRIJS per 5 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week met gratis verzekering tegen ongelukken) t 0.15.
Binneniana rancc per pos1 per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers i 0.05
3STREKLNING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels 11.05 met inbegrip van een L.cw.,snumnv
elke regel meer f 0.25 Liefdadigheids-advertentièn voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f C.05
EINDHOVEN, 2 September. Sinds eenigen tijd
hebben in de dagbladen geruchten geloopen over den
bouw van een nieuwen zendermast op het terrein van
de Phohi kortegolfzenders te Huizen, maar de bijzon
derheden zijn zorgvuldig geheim gehouden, zoodat nie
mand wist, wat er eigenlijk gaande was.
Het gaat hier om den bouw van een tweetal zend
masten volgens een constructie, ontworpen in het
Philips laboratorium, welke tot dusver nergens ter
wereld werd toegepast, n.l. die der draaiende zendmas
ten.
HET mag als bekend worden aan
genomen, dat het mogelijk is, de
straling van een zendantenne door
een z.g. „beam" inrichting in een be
paalde richting te „spuiten", zoodat -ie
zendenergie niet over bet geheele zend-
veld wordt verdeeld.
Op deze wijze is het b.v. mogelijk,
een gebied te bereiken, dat anders den
zender in het geheel niet, of sleehts
zeer zwak zou hooren.
Dit principe is op het oogenblik al
oud en wordt door de meeste kortegolf
zenders ter wereld gebruikt, de B.B C.
bestrijkt op deze wijze het geheele Brit-
ache rijk.
Aan deze methode is echter een groot
nadeel verbonden en wel, dat het noo-
dig blijkt, voor elk gebied, waarheen
men met gerichte golven wil uitzenden,
een speciaal stel zendmasten te hebben,
hetgeen zeer kostbaar is. Daarbij komt,
dat als men niet voor elke afzonderlijke
landstreek een dergelijk stel masten
wil plaatsen, men nooit den stralings
hoek zeer scherp kan maken en dus
niet volledig gebruik kan maken van
de voordeelen, welke een beam-con-
structie biedt.
In Amerika heeft men deze
bezwaren reeds lang ingezien
en daar werd dan ook voor
eenigen tijd het denkbeeld
geopperd, een tweetal zend
masten te plaatsen op een cir
kelvormige railbaan. zoodat
de antenne op elk gewenscht
deel van den aardbol zou kun
nen worden gericht. Men heeft
het denkbeeld opgegeven als
al te fantastisch en niet te
verwezenlijkenOp het ter
rein van Phohi kortegolfzen
ders Phi en Pcj te Huizen
wordt thans die zelfde idee
verwezenlijkt. Met spoed
wordt gewerkt, om deze con
structie gereed te hebben te
gen het moment, dat de zen
ders paraat moeten zijn, voor
de verzorging der in voorbe
reiding zijnde Nederlandsche
werelduitzendingen.
Een stel op beton gemonteerde rails
is in een cirkelvorm geconstrueerd, zoo
dat een wagen, daarop geplaatst, dus
geheel in het rond zou kunnen rijden.
Het verschil met een normale railbaan
Is alleen, dat de afstand tusschen de
twee rails veel grooter is dan bij een
normale spoorbaan het geval zou zijn
Op deze rails loopen nu twee op wielen
gebouwde stalen gevaarten, die de on
derstellen vormen voor de daarop te
bouwen zendmasten. Deze twee onder
stellen zijn verbonden door een stalen
brug, welke brug in het middelpunt der
twee railcirkels kan draaien om een
betonnen as, welke in een betonblok is
vastgezet. Het is natuurlijk noodzake
lijk. de twee zendmasten door een brug
te verbinden, daar anders bij een ste-
vigen wind beide masten over de rails
zouden gaan rijden, tot ze elkaar ont
moeten. hetgeen niet in de bedoeling
ligt De onderstellen der twee torens
met deze brug vormen dus één geheel
dat, over de rails rollend, om een mid
delpunt kan draaien. De tusschen de
twee masten opgehangen antenne kan
dus op elke gewenschte windstreek wor
den gericht.
Deze geheel enorm zware constructie
wordt door middel van lieren ge
draaid rondom de railbaan zouden
dus borden kunnen worden geplaatst,
waarop vermeld staat, w^J de juiste
stand is voor bepaalde landstreken s t
ergens zou dus een bord staan „Buenos
Aires", een einde verder „Kaapstad",
enz.
Door deze constructie zal het moge
lijk blijken, de energie van den zender
in een zeer scherp gerichte straal op
een gewenschte landstreek te richten,
zoo scherp geconcentreerd, dat het nut
tig effect van den zender in de richting,
waarin deze zijn energie „spuit", gelijk
staat met den output van een normale
antenne, die werkt met een energie van
2000 K.W. Het maximum vermogen door
eenigen zender bereikt, was du6 tot dus
verre 500 K.W.
Het schip tijdens den taifoen
te Hongkong vast-
geloopen
BATAVIA. 2 Sept. (Aneta-
A.N.P.) De directie van de
K.P.M. ontving een dringend
telegram uit Hongkong, dat
het s.s. „Van Heutsz" in den
afgeloopen nacht tijdens een
typhoon is vastgeloopen nabij
Green Island, dat ongeveer
drie mijl van Hongkong is ge
legen.
Een nader radiobericht van
den gezagvoerder meldde, dat
het schip zinkende is. Nadere
berichten omtrent de juiste
plaats waar het schip is vast
geloopen en omtrent het aan
tal passagiers ontbreken.
De directie van de K.P.M.
ontving bericht, dat alle op
varenden van de „Van
Heutsz" gered zijn.
De directie van de K.P.M. ontving
nog bericht dat van Hongkong uit alle
pogingen zijn aangewend, om bij het
ongeval van de „Van Heutsz" assisten
tie te verleenen, hetgeen echter be
moeilijkt wordt doordat de taifoen nog
niet is voorbij getrokken. Hongkong is,
wat radioseinen betreft, op Java regel
matig te hooren. doch de seinen van
de „Van Heutsz" zelf zijn te zwak om
hier te worden opgevangen.
De „Van Heutsz" vertrok 29 Augus
tus van Amov op weg naar Singapore,
Daarna deed het schip Swatow aan,
waarna het naar Hongkong opstoomde.
De „Van Hents-z" meet bruto ruim 4500
ton. Het schip is uitgerust voor 16
eerste klasse, 54 tweede-klassepassa
giers en 2137 dekpassagiers Omtrent
uitseinen van een S.O.S.-sein door de
„Van Heutsz" is te Batavia niets be
kend. De berichtgeving wordt plaatse
lijk ten zeerste bemoeilijkt door den
nog altijd woedenden Orkaan.
Hulp ingeroepen der
Britsche marine
's-GRAVENHAGE, 2 September.
Het departement van Buitenlandsche
Zaken heeft van den Nederlandschen
waarnemend consul-generaal te Hong
kong een telegram over den taifoen
ontvangen, waaruit blijkt, dat onze
consulaire vertegenwoordiger ten be
hoeve van de op rotsen vastgeloopen
paketboot „Van Heutsz" de hulp der
Britsche Marine heeft ingeroepen, wel
ke 2 sleepbooten ter beschikking heeft
gesteld.
De ,.Van Heutsz" had 1600 Chi-
neesche dekpassagiers aan boord.
Een doode en een zestal
gewonden
LONDEN, 2 Sept. (Reuter). -
Het Britsche tankschip Woodford
(6987 ton) is getorpedeerd tus
schen de Colebretes en de Spaan-
sche kust.
Volgens het uit Beni Carlo
(Castilië) ontvangen telegram van
Lloyd's is de tweede machinist
gedood en zijn zes opvarenden te
Beni Carlo ontscheept, waar zij
ter verpleging werden opgenomen.
De Woodford was van Con-
stanza op weg naar Barcelona en
Valencia.
Uit het telegram valt niet op
te maken of het schip is gezonken
en of de geheele bemanning de
haven heeft kunnen bereiken.
Door het vuur is géén groote
schade aan het schip
toegebracht
ROTTERDAM, 2 Sept. De Rot-
terdamsche Lleyd bericht, dat de
„Kota Agoeng" hedennacht om drie
uur te Colombo is gearriveerd. Met
behulp van een bergingsboot was
het vuur om 9 uur plaatselijken
tijd gebluscht, zoodat mag worden
aangenomen, dat geen groote scha
de aan het schip is toegebracht. De
niet beschadigde mail- en pakket-
post wordt hedenmorgen overge
bracht naar het motorschip „Johan
van Oldenbarnevelt", op weg van
Amsterdam naar Batavia. Besloten
is de beschadigde lading tot Indië
aan boord te houden.
De „Kota Agoeng" zal morgenoch
tend van Colombo de reis vervol
gen.
De passagiers zijn niet overge
gaan op de „Johan van Oldenbar
nevelt".
Het ergste wordt
gevreesd
PRAAG, 2 September. Het Tsje
chische Tr «graafagentschap C. T.
K. deelt mede 'W de vroegere presi
dent van TsjechoSlowakije op zijn
landgoed te Lany ernstig ziek ligt.
Zijn toestand is zorgwekkend. Presi
dent Benesj en minster Hodza be
vinden zich aan zijn ziekbed.
Tegemoetkomende houding
der Kleine Entente
PRAAG, 2 September (Havas). Bij
zijn terugkeer uit Roemenië heeft Krof-
la verklaard, dat de conferentie der
Kleine Entente zich van alle Midrien-
Europeesche kwesties het meest heeft
bezig gehouden met het Hongaarsche
vraagstuk. Opnieuw werd ondubbelzin
nig vastgesteld, dat de drie staten der
Kleine Entente hun politieke betrek
kingen met Hongarije slechts in onder
ling overleg willen regelen. De Hon
gaarsche kwestie zal in September te
Genève uitvoeriger besproken worden.
Het Hongaarsch telegraafagentschap
schrijft naar aanleiding van het offi
cieel communiqué der conferentie te
Sinaia o.a.:
Wanneer de staten der Kleine En
tente ten aanzien van de rechtsgelijk
heid van Hongarije op bewapeningsge-
bied een bepaalden waarborg verlan
gen, dan is Hongarije bereid dezen
waarborg te geven, hetgeen niet meer
dan een formaliteit is. Hongarije ver
langt echter ook voor zich een waar
borg, waar het de regeling der positie
van de Hongaarsche minderheden be
treft. Een dergelijke garantie zou in
zeer korten tijd tot normaliseering der
betrekkingen tusschen Hongarije en de
staten der Kleine Entente kunnen bij
dragen.
HONGKONG, 2 September. (Reuter). De taifoen, welke zich
met een snelheid van 130 mijl per uur voortplantte, heeft in den
afgeloopen nacht te Hongkong ontzettende verwoestingen aange
richt, zoodat de stad er bij het aanbreken van den dag uitzag, alsof
zij door vliegtuigen was gebombardeerd. Men schat het aantal
dooden op ongeveer honderd, uitsluitend wat de stad betreft. Aan
boord van de schepen moet een nóg grooter aantal dooden te
betreuren zijn.
De straten de'
stad waren ver
sperd door de
puinen der inge
storte huizen. De
aan de scheep
vaart toegebrach
te schade is nog
niet te schatten,
daar tal van sche
pen een schuil
plaats hadden ge
kozen in de Jonk
baai, welke buiten
de haven is gele
gen. Het Japan-
sche stoomschip
Asama Maroe
(16.975 ton) en
tal van vracht
schepen zijn in
de haven aan den
grond geraakt,
terwijl de kleine
re schepen door
elkander op den
oever zijn geworpen. Alle zaken aan den waterkant staan tot mans
hoogte onder water. Douanebeambten en andere helpers hebben op
heldhaftige wijze aan het reddingswerk deelgenomen. De verbindin-
gingen met Sjanghai zijn afgesneden. De telegraafdienst en de
draadlooze verbindingen zijn eveneens onderbroken.
Gezicht op de haven van Hongkong
Japansch detachement in de
internationale concessie
aan land gezet
TOKIO, 2 Sept. (D.N.B.). Naar
uit Tsingtau gemeld wordt, zijn
troepen der Chineesche centrale
regeering in Tsingtau aangeko
men. Daarmede, zoo wordt hier
gezegd, hebben zij de overeen
komst met Japan geschonden, ter
wijl Japan volgens verdrag de
Japansche consulaire ambtenaren
en de Japansche consulaire politie
uit Tsingtau heeft teruggetrokken.
Gisteren is een detachement
Japansche troepen in de interna
tionale nederzetting aan land ge
zet en naar de grens van de neder
zetting gemarcheerd, waar een
verdedigings-stelling werd betrok
ken.
Na een onderhoud van Roose
velt met admiraal Leahy, chef der
vlootoperaties, verklaarden amb
tenaren, dat geen behoefte bestaat
aan nog meer schepen voor de
evacuatie van Amerikanen uit de
gevaarlijke zones in China. De
Vereenigde Staten rekenen op de
reeds aanwezige oorlogsbodems
in het Verre Oosten.
Peuter seint uit Tokio, dat de conser
vatieve Seijoekai-partij een bijeenkomst
heeft gehouden, waarin een volledig on
derzoek naar de doeleinden der Japan
sche actie in China en een opheldering
van het doel der regeering werd aanbe
volen. De drie partijleiders bevalen de
partij aan druk te oefenen op de re
geering om duidelijker omschreven haar
doeleinden in China te kennen te geven
en een fundamentccle nationale poli
tiek op te stellen, welke in overeenstem
ming is met een krachtig gedefinieerde
doelstelling Zonder een duidelijk doel,
zoo werd in deze vergadering verklaard,
is het onmogelijk een volkomen politiek
te voeren betreffende de militaire ope
raties, de financien en de nationale eco
r.omie en zal de geest van het Japan
sche volk geen rust hebben
Deze aanbevelingen lijken een critiük
in te houden, maar men gelooft, dat zij
in werkelijkheid den eisch inhouden in
zake een positiever politiek tegenover
China.
De cholera-epidemie
Naar Reuter uit Sjanghai seint, blijft
dc cholera-epidemie voortwoeden. In de
afgeloopen week werden 374 gevallen
vastgesteld, waarvan 219 een doodelijken
afloop hadden.
De vijandelijkheden herval
Havas meldt uit Sjanghai, dat vanoch
tend de vijandelijkheden zijn hervat. De
Chineezen hebben uit Poetoeng in de
richting van de haven geschoten. De
Japansche oorlogsbodems beantwoord
den het vuur.
Dc vertegenwoordiger der Japansche
marine heeft verklaard, dat de Japan
sche troepen vanochtend tot den aanval
op Pautsjoen, waar belangrijke Chinee
sche troepen omsingeld schijnen te wor
den, zijn overgegaan.
Tsjang Kai Tsjek biedt
verontschuldigingen aan
Het staatsdepartement heeft medege
deeld, dat het van den ambassadeur der
Vereenigde Staten te Nanking een tele
gram heeft ontvangen, waarin wordt ge
meld, dat maarschalk Tsjang Kai Tsjek
hem had ontboden om hem de veront
schuldigingen der Chineesche regeering
te betuigen in verhand met het bombar
dement van de President Hoover. De
maarschalk voegde hier aan toe. dat
China alle maatregelen neemt om een
herhaling van het incident te voorko
men.
Drie bedienden van een Duitsche fir
ma, die in de Jangtsepoe-wijk wandel
den, werden door kogels getroffen De
toestand van één hunner is ernstig.
OUDSTE- en BETROUWBAARSTE ADRES
VOOR
DIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJK-
SCHF. GECONTROLEERDE
OPLAAG VAN
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU
VOOR PUBLICITEITSWAARDE
TOURNOOIVELD 4 DEN HAAG
Meest matige Zuidwestelijke
wind, zwaar bewolkt met tijde
lijke opklaring, weinig of geen
regen, weinig verandering in
.temperatuur
Hoogste barometerstand 767.1 m.M
te Clermont.
Laagste barometerstand740.3 m.M.
te Ve6tmanoer.
MOCHT U ALS JONGEN WELEENS
OP EEN PAARD ZITTEN?
Weet U nog hoe fijn dat was? Gun het
Uw rakkers ook! Laat ze rijles nemen
bij de
RUITERSPORT SCHOOL
OUD LEUSDEN
Groote binnen- en buitenmanege met
kleedkamers en douche. Eigenaar:
P. J. J. A. DE JONG TEL. 1401
Degrelle en senator Van Dieren
oefenen felle kritiek
BRUSSEL, 2 Sept. (Havas). De hui
tengewone vergadering van de Natio
nale Bank. die gisteren is voortgezet,
had wederom een rumoerig verloop. D»
Ylaamsch-Nationalistische senator van
Dieren en de Rex-leider Degrelle uitten
zich verscheidene malen op heftige wij
ze, waarbij zij zich o.a. tegen over gou
verneur der bank. Frank, keerden.
Britsche minister van oorlog
zal ze bijwonen
LONDEN, 2 Sept. (Reuter). Na de
oefeningen van het Britsche leger op 9,
10 en 11 September, waarbij ook de
chef van den Franschen generalen staf,
Gamelin, tegenwoordig zal zijn, te heb
ben bijgewoond, zal de minister van
oorlog, Ilore Belisha, op 13 dezer van
hier vertrekken om de oefeningen van
het Fransche leger, welke in Norman-
dië zullen worden gehouden, mede te
maken. Het zal voor de eerste maal zijn
sedert den wereldoorlog, dat een Brit
sche minister van oorlog de Fransche
legermanoeuvres bijwoont.
JASPER (Alabama), 2 Sept. Sena
tor John H. Bankhead zal, naar hij gis
teravond mededeelde, in de volgende
zittingsperiode van het congres voorstel
len dwingende controlemaatregelen op
den katoenoogst te nemen, teneinde den
oogst beperkt te houden tot 10 millioen
balen.
DE MEXICAANSCHE
SCHULDEN
MEXICO-STAD, 2 September Bij de
opening van de nieuwe zitting van het
37e congres heeft president Lazaro Car
denas te kennen gegeven, dat er geen
hervatting zal plaats vinden van den
dienst van rente en aflossing op Mexico's
internationale verplichtingen, ten aan
zien waarvan Mexico in gebreke is.