Regen van bommen op
de stad Nantau
DÊ EEMLANDÊR
FEL VERWEER
DER
CHINEEZEN
Moeilijkheden
op de Pacific-
conferentie
PROBLEEM
DER
minderheden
Chamberlain
aan het
woord
OPZEGGING
van het
concordaat?
GESPANNEN
SFEER
Belangrijkste
Voor BhySe Kleeding
COURANTENRECLAME
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
PRIJS OER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
Woensdag 10 November 1937
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
36 e Jaargang No. 114
ISOLEERING VAN
RUSLAND?
HANDHAVING VAN
COMPANYS
Vondel - herdenking
Een gift van Prinses
Juliana
Het rapport over de
Specht-ramp
Dit nummer bestaat
uit 2 bladen
LEYTAX
Oudste en betrouw
baarste adres in
BINNEN- EN
BUITENLAND
PASSAGIERS VERZEKERD
Tel. 1788
4 uur 44 min.
BESTRIJDING VAN
het bolsjewisme
De ruggegraat van elk reclame-plan
AMERSFQGRTSCH DAGBLAD
week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
ielke regel meer f 0.25. Liefdadighcids-advcrtentiën voor do
helft van den prijs. - Kleine Advertcntiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
De aanval levert tevens gevaar
op voor de Fransche
concessie
Tal van gebouwen in brand
SJANGHAI. 10 November (Huvus.)
Hedenmiddag om een uur zijn Japansclie
vliegtuigen begonnen met liet bombarde
ment van Nantau
De aanval op Nantau. welke slechts
zeer kort voorafgegaan is door een mede
deeling aan de Fransche autoriteiten
vormt een ernstig gevaar voor de Frun
sche liefdadige instellingen in Nantau
waar een twintigtal Zusters der Armen de
leiding hebben over een toevluchtshuis
dat 400 Cliineesche ouden van dagen her
bergt en waar een twintigtal zusters van
Sint Vincentiïis in het ziekenhuis St In
seph zieken verzorgen Tevens zal de aan
val een zeker gevaar met zich medehrvn
gen voor de Fransche concessie die on
middellijk aan Nantau grenst
Nader seint Reuter dat de eigenlijke aan
val op Nantau om half drie werd ingezet
Véldbalterüeh bombardeerden de stud
zwaar en eskaders vliegtuigen lieten een
regen van bommen neerdalen op de hui
zen en straten, waarbij vooral de waren
huizen en het Wangpoefront bestookt wer
den. De Chineesche verdedigers onder
hielden een hevig machinegeweervuur en
hun artillerie beantwoordde voortdurend
het Japansche bombardement. Dc rook die
uit de brandende gebouwen opsteeg, hing
als een sluier over geheel Nantau.
Uit Peiping seint Havas, dat de Ja
pansche woordvoerder heeft verklaard,
dat de 26 buitenlandsche missionarissen
van Taijoean thans veilig en wel onder
Japansche bescherming staan. De Chi
neesche verdedigers der stad hebben
ruim 1000 lijken op tiet slagveld achter-
selaten. In de stad ziet men talrijke spo
ren van het Japansche geschutvuur. Dc
gevechtseenheid Kajasjima alleen heeft
18 kanonnen en een grootè hoeveelheid
munitie op den vijand veroverd
De .Tapanneezen /.ellen hun opmarsch
naar het Zuiden voort: Zij hebben
Kighien en Pingjausien. bezet op om-
streeks 100 K M ion 7. YV van Taijoean
Teruggekeerd \ari een officicele mis
sie naar Sianghai. heeft de Japansch»-
onder.minister van oorloc. Koemesjiro
Kato. verklaard, dal Japan zich meer
dan ooit moet voorbereiden op een lanc-
durigen oorlog.
De Japansche regeerinc hoeft een
wetsontwerp aangenomen, strekkende
tot een algeheele mobilisatie der hulp
bronnen des lands Dil ontwerp voorzie'
in de controle dei industrieën, van het
kapitaal de scheepvaart, den invoer
distributie van materiaal en van het
handwerk en versterking der militaire
decreten. Met wetsontwerp, dat einde
Januari aan den landdag ter goedkeu
ring zal worden voorgelegd, zal in den
vorm van een ordonnantie worden afge
kondigd, zoodra een buitengewone toe
stand zijn toepassing noodzakelijk zal
maken
In zekere kringen is men van mee
nine, dat dit onlwerp-totale mobilisatie
zoomede de instelling van een keizer
lijk groot hoofdkwartier, er op wijst dat
de regeerin? er zich op voorbereidt even
tueel het hoofd ie bipdon aan alle ern
slice complicaties, die van de zijde van
het buitenland zouden kunnen komen.
Ambtswoning van den
Zweedschen gezant te
Sjanghai beschadigd
De Zweedsche minister van buiten
landsche zaken heeft een telegram ont
vangen, waarin hem wordt bevestigd,
dat de ambtswoning van den Zweed
schen gezant te Sjanghai door een ont
plofte granaat beschadigd werd en door
Chineesche en Japansche soldaten ge
deeltelijk is geplunderd.
De schade is evenwel niet groot. De
gezant heeft geprotesteerd hij de Chinee
sche en Japansche autoriteiten.
Meeningsverschillen over
een te vormen beperkte
commissie
BRUSSEL, 10 Nov. (Belga). De volks-
commissaris van buitenlandsche zaken
der Sovjet-Unie, Litwinow, heeft bij
zijn vertrek naar Moskou in antwoord
op desbetreffende vragen medegedeeld:
Mijn reis was tevoren vastgesteld. Ik
zal te Brussel* terugkeeren. zoodra de
conferentie een werkzamer keer zal
nemen
Ten aanzien van de instelling van
een beperkte commissie verklaarde
Litwinow, dat deze commissie pre
matuur is. Men moet wachten op het
Japansche antwoord en de aanwijzin
gen, welke dit bevat.
Besprekingen, welke zijn gevoerd
tusschen Norman Davi6. Eden. Litwi-
nonw en Spaak hadden in de eerste
plaats betrekking op den tegenwoor-
digen stand der Zuidzee-conferentie
Men heeft de samenstelling van boven
genoemde beperkte commissie onder
oogen gezien, zoomede de te volgen
procedure, voor het geval het Japan
sche antwoord ontkennend zou zijn.
Inmiddels zijn er meeningsverschil-
len gerezen aangaande de mogendhe
den, die deel zouden moeten uitmaken
van de beperkte commissie.
In sommige kringen is men van me®*
ning, dat de aanwijzing der mogend
heden prematuur, zoo niet schadelijk
is voor het, gestelde doel en de hou
ding van Tokio zou kunnen beïnvloe
den.
Indien het antwoord van Tokio af
wijzend is, zal in voltallige vergadering
en niet in een beperkte commissie de
toestand moeten worden besproken.
MOND- EN KLAUWZEEF
IN ENGELAND
LONDEN, 10 Nov. (Reuter). Aangezien
zich in den laatsten tijd in Oost- en Zuid-
Oost Engeland veertig gpvallen van
mond- en klauwzeer hebben voorgedaan,
heeft de minister van landbouw een ver-
voerverbod in 15 graafschappen uitge
vaardigd.
TERECHTSTELLING VAN
EEN MOORDENAAR
BEYROETH, 10 Nov. (Havasl. De
moordenaar van den Amerikaanschen
consul-generaal, Marriner, is terechtgc-
steld,
PRODUCTIEVERTRAGING
IN AMERIKA
Aantal werkloozen en de
kosten van levensonder
houd gestegen
WASHINGTON, 10 November (Ha
vas). President Roosevelt heeft zijn be
raadslagingen met den minister van
financiën, Morgenthau, en de leiders
der groote federale organisaties voort
gezet. De vertraging der productie se
dert September, de stijging van het
aantal werkloozen en de stijging van
de kosten van levensonderhoud heb
ben een crisis met zich mede gebracht,
die sommige raadslieden tot staan ho
pen te kunnen brengen door een her
valting van het geweldige program
van federale uitgaven, dat president
Roose\elt in het begin van dit jaar
heeft stopgezet in de hoop de begroo
ting in evenwicht te kunnen brengen.
Tusschen Hongarije en de
Kleine Entente bestaan
nog steeds moeilijk
heden
Militaire rechtsgelijkheid
in beginsel aanvaard
BOEDAPEST, 10 November. (D.N.B.).
De Hongaarsche minister van buiten
landsche zaken, Kanva, heeft in de be
sloten zitting der commissie van buiten
landsche zaken \an het huis van afge
vaardigden verklaard, dat de Duitsch-
Belgische, Italiaansch-Zuid-Slavische en
Zuid-Slavisch-Bulgaarsche overeenkom
sten het gevaar voor een acuut conflict
hebben verminderd.
Dp verklaringen van Hitler en
Mussolini tijdens het bezoek van dezen
laatste aan Berlijn wezen er on dat zij
den waren vrede op hechte grondslagen
willen plaatsen, terwijl uit de Poolsch
Duitsche verklaring ton aanzien van de
minderheden hinkt, dat deze kwestie op
vriendschappelijke wijze op te lossen is
De onderhandelingen van Honearije
met de regeeringen van dp Klpine En
lente, om te komen tot meer normale
verhoudingen, hebben tot nu toe nog
geen nositief resultaat opgpleverd. ^pre
ker hoopte evenwel, dat. aangezien
thans in beginsel geen verschil van mee
ning meer bestaat inzake de rechtsge
lijkheid op militair gebied, hinnenkort
een overeenkomst tot stand zal komen.
Het eigenlijke twistpunt is de minder
hedenkwestie. In deze staan de regee
ringen van de Kleine Entente op het
standpunt, dat zij geen nieuwe verplich
tingen op zich kunnen nemen. Kanya
heaft aan de vertegenwoordigers van de
regeeringen der Kleine Entente te Boe
dapest medegedeeld, dat Hongarije op
recht een verbetering van de atmosfeer
verlangt.. Een overeenkomst kan even
wel alleen door wederzljdsche offers tot
stand komen.
Spreker wees er verder op, dat geen
wijziging is gekomen in de Hongaar
sche buitenlandsche politiek. Deze blijft
steunen op de protocollen van Rome an
de oprechte vriendschap met Duit6ch
land. De regeering onderhoudt goede
betrekkingen met Polen en ziet met ge
noegen de belangstelling van Engpland
voor bet Donau-vraagstuk. Bij het he
oordeelen van de houding van Frank
rijk moet men rekening honden met de
verdragen, waarmede Frankrijk is ge
bonden aan de Kleine Entente, waar
made Hongarije nog verscheidene zaken
te regelen heeft.
VULCANISCHE WERKING
OP. NIEUW-GUINEA
SYDNEY, 10 November. (D.N.B.).
Ingevolge een rapport van den Neder-
landschen vulcanoloog, dr. Slee n
over de waarschijnlijkheid van verdere
vulcanische uitbarstingen op Nieuw-Gui-
nea overweegt het Australische kabinet
de hoofdstad te verplaatsen van Rabaul
naar Madang (Keizer Wilhelm-land).
Engeland zal blijven werken
ten gunste van een bemid
deling in het Japansch-
Chineesche conflict
„Volkenbondsgezag moet
worden versterkt"
LONDEN, 10 Nov. (Reuter). Aan den
maaltijd van den Lord-mayor heeft mi
nister-president Chamberlain gisteren
een rede gehouden, waarin hij zeide,
dat het het doel der regeering blijft in
het Japansch-Chineesche conflict een
wapenstilstand te bewerken door her
haalde vertoogen tot beide partijen te
richten. Men blijft daarbij nauw con
tact houden met de andere belangheb
bende regeeringen, in het hijzonder de
Amerikaansche. Helaas. aldu6 Cham
berlain, zijn onze pogingen tot dus
verre nog zonder resultaat gebleven.
Wij beshouwpn de medewerking der
Vereenigde Staten als den eersten
waardevollen stap op den weg naar
vervulling van den wensch. door Roo
sevelt geuit, toen hij zeide, dat de
vredelievende volken een gezamenlijke
poging moeten doen om de heiligheid
der verdragen te herstellen en de ge
schillen langs vreedzamen weg te re
gelen. Wij zijn ervan overtuigd, dat een
nauwer overleg en een grooter ge
meenschap van het doel onzer beide
landen veel kan bijdragen tot de be
vordering van de zaak, waarvoor de
president pleitte en die ook ons na aan
het hart ligt.
Ten aanzien van de Britsch-Ameri-
kaansche handelsbesprekingen zeide de
ministerpresident tc hopen, dat on
danks de gerezen moeilijkheden een
overeenkomst zal worden bereikt, die
beiden landen van voordeel zal zijn.
Het eenige hevredigende aspect van
de Spaansche kwestie is wellicht de
nauwe samenwerking met de Fransche
regeering. De betrekkingen met de bei
de mogendheden van de spil Rome—
Berlijn wenscht de Britsche regeering
oprecht te zien gegrondvest op de ba
sis van vriendschap en begrip, hetgeen
naar haar meening niet mag worden
beinvloed door verschillen in de me
thode van hinnenlandsch bestuur. De
regeering meent echter, dat. een derge
lijk wederzijdsch begrip, dat vèr strek
kende gevolgen voor het vertrouwen
en de veiligheid in Europa kan heb
ben, beter kan worden nagestreefd door
informeele besprekingen dan door
openbare rethoriek. Daarom, aldus
Chamberlain, zal ik vanavond niet ver
der over dit onderwerp spreken.
Het gezag van den Volkenbond, aldus
vervolgde de minister, moet versterkt
worden, zoodat de bond, door den
groei van zijn moreele en materieele
kracht, in staat zal zijn onbevreesd en
met succes de taken, waarvoor hij oor
spronkelijk is opgericht, te vervullen,
Dat moet het doel der Britsche regee
ring zijn.
Ten aanzien van den internationalen
handel zeide Chamberlain, dat de
vooruitzichten ongetwijfeld beter zullen
zijn, indien de handelsbelemmeringen
overal opgeheven zouden worden. Hij
besloot met op te merken, dat het doel
van iederen staatsman, tot welk land
hij ook behoort, het geluk der men
sehen moet zijn. Hij was er van over
tuigd, dat er een weg kan en zal ge
vonden worden om de wereld te bevrij
den van den vloek der bewapening en
van de vrees, die van die bewapening
de aanleiding is,
Onteigening van bepaalde
Duitsche kerkgebouwen
zou dan verwacht
kunnen worden
De Romeinsche correspondent van
liet Centrum seint d.d. 9 November:
Uit alleszins bevoegde en betrouw
bare bron alhier vernemen wij over
den huidigen religeuzen toestand in
Duitschland het volgende: alles wijst
er op, dat binnen afzienbaren tijd.
waarschijnlijk nog deze maand.
Duitschland het concordaat met de
Katholieke Kerk zal opzeggen.
Bij de beroepstelling, die dit jaar in
Duitschland gehouden werd. moest men
opceven tol welk kerkgenootschap men
behoorde. Dit had ten doel vastte stellen
hoeveel procent nog prijs stelde op hel
lidmaatschap van een kerk. De resul
taten van dezo lelling zijn nog niet be
kend, maar vast schijnt te staan, dai
men in den loop van dezen winter met
alle middelen zal trarhlcn te bereiken
-lal genoemd percentage in het voorjaai
van 1038 niet meer. maar veeleer nog
minder dan 30 zal zijn. Daarop zonden
dan allerlei maatregelen tegen de ker
ken gebaseerd worden.
O a. zou men bepaalde kerken
zonder vergoeding onteigenen en
deze ter beschikking stellen van de
Deutsche Glaubenskirche. In Duit
sche kerkelijke kringen weet men
reeds, welke deze kerkgebouwen
zullen zijn.
Verder vernemen wij nog, dat voor
den staatsprijs, welke op den partijdag
te Neurenberg aan Rosenberg werd toe
gekend, aanvankelijk een ander in aan
merking kwam. Deze naam werd echter
door Hitier persoonlijk een dag voor de
uitreiking geschrapt.
Men wijst er op, dat dit geven van
een onderscheiding aan Rosenberg een
desillusie te meer bcteekent, daar mei-
vaak meende, dat Hitier nog altijd niet
stond aan de zijde van Ludendorff ei
Rosenberg, doch dezen slechts uit op
portuni6tisohe en partij-politieke be
weegredenen handhaafde.
Dit zou, naar Havas meldt,
het doel zijn van het anti-
Kominternverdrag
ROME, 10 Nov. Het voornaamste
doel van het Duitsch-ltaliaansch-Japan
sche anti-communistisch verdrag is,
volgens een bericht van Havas. Sovjet
Rusland te isoleeren van zijn vrienden
in West-Europa.
Nu Boris Stein tegenover graaf Ciano
heeft verklaard, dat zijn regeering het
nieuwe pact als onvriendschappelijk
beschouwt, verklaart men te Rome,
dat het de Sovjet-regeering zelf is. die
de Komintern en de Sovjet-republiek
als één en dezelfde zaak beschouwt. Nu
deze een einde heeft gemaakt aan een
fictie, is er geen verschil meer tusschen
isoleering van Rusland als brandhaard
van het communisme en als Europee
sche en Aziatische natie.
Bijgevolg, zoo vervolgt het Fransche
bureau, zal het streven der drie mo
gendheden in de eerste plaats gericht
zijn op het losmaken der banden, wel
ke Moskou met Parijs en Londen ver
binden.
Men zal zeggen, dat het nact „zal
zijn wat derden er van maken".
Wat echter Italië betreft, blijft de
wensch, met Engeland betere betrek
kingen tot stand te brengen, bestaan
BARCELONA, 9 Nov. (Havas.) Het
Catalaan6che parlement heeft met 48
stemmen tegen één besloten het presi
dentsmandaat van Companyis te ver
lengen. Alleen de vertegenwoordiger
van de democratische unie van Cata-
lonië (de Catalaansche Katholieke
groep) stemde tegen het mandaat, doch
in zijn rede verklaarde deze afgevaar
digde, dat de president hem sympa
thiek was. Zijn partij zal blijven me
dewerken voor Catalonié en de répu
bliek.
In het Catalaansche parlement heeft
Companvs een rede uitgesproken,
waarin hij verklaarde zijn herkiezing
tot president dér Catalaansche gene
raliteit te zullen aanvaarden, „omdat
zulks de wil van het volk is".
Company6 legde in zijn rede voorts
den nadruk op de solidariteit tusschen
de regeering van Spanje en die van
Catalonië.
's-GRAVENHAGE. 10 Nov.
H.K.H. Prinses Juliana heeft
van Haar belangstelling bij de
Vondelherdenking te Amster
dam doen blijken door het
schenken van een gift aan
het Amsterdamsche comité
voor deze herdenking.
N.
In Nederland zal over de
publicatie worden
beslist
BATAVIA, 10 Nov. (Aneta).
Naar Aneta verneemt, zal het rap
port van de commissie van onder
zoek inzake de .,Specht"-ramp niet
in Indiè worden gepubliceerd. Het
rapport zal naar Nederland worden
gezonden, alwaar over de publicatie
zal worden beslistzulks in over
eenstemming met het gebruik dal
het rapport in de eerste plaats
wordt uitgebracht aan de betrok
ken instanties.
De moord op de vijf Joodsche
arbeiders heeft in Palestina
groote beroering gewekt
JERITZALEM, 10 Nov. (Reuter).
In verband met den moord op
vijl Joodsche arbeiders zijn drie
Arabieren gearresteerd. Andere ver
dachten houden zich nog op in het
bosch en zullen binnenkort worden
gearresteerd. Het bosch is door poli
tie en militairen omsingeld, terwijl
verder gebruik wordt gemaakt van
vliegtuigen, radio-afdcelingen en
pantserauto's.
De aanslagen op de Joden hebben
groote beroering gewekt onder de
Joodsche bevolking. Uit vrees voor
weerwraak heeft de politie speciale
maatregelen genomen ter bescher
ming van de Arabische arbeiders,
die in de Joodsche wijken werken.
Verantwoordelijke kringen wekken
hun geloofsgenooten op kalrn te blij
ven en vragen machtiging der regee
ring tot vorming van Joodsche
patrouilles ter bewaking van de
Iandbou w-ondernemingen.
ZESHONDERD LIJKEN
GEVONDEN
Na de overstroomingsramp
bij Damascus
DAMASCUS, 10 November. (Havas).
Het water begint terug te trekken uit
het overstroomde gebied van Kalamoen,
zoodat men een bpgin heeft kunnen ma
ken met het opruimingswerk in de ver
woeste streek.
Zooals men weet, zijn bij deze over
stroomingen ongeveer duizend personen
om het leven gekomen, doordat geheele
dorpen verwoest wérden. De bergings-
ploegen hebben tot dusverre 600 lijken
gevonden.
Verscheidene honderden strerkbewo-
ners worden vermist; 10 000 woningen
zijn vernield. Men raamt de schade op
40 millioen francs.
TERECHTSTELLING TE
BERLIJN
BERLIJN, 10 Nov. (D.N.B.). Do
door het volksgerechtshof wegens land
verraad ter dood veroordeelde 28-jarige
Bernhard Sander is vanmorgen terecht
gesteld.
In November 1935 had Sander zich,
na overschrijding van de landsgrens,
bereid verklaard tot het Fransche
vreemdelingenlegioen toe te treden.
Daar hij door een ongeval ongeschikt
voor den dienst was geworden, werd
hij aan de tegen Duitschland werkende
spionnage toegevopgd. Tot aan zijn ar
restatie in Maart 1936 was Sander agent
van den buitenlandschen inlichtingen
dienst.
op andere pagina's
SPURT
Vijftiende partij EuweAljechin afge
broken.
(Tweede Blad pag. 1).
'eerverwachting
Medegedeeld door bet K.N.M.l.
Ie De Bilt.
Meest matige, tijdelijk wellicht
krachtige N tot NV. wind. zwaar
bewolkt met tijdelijke opklarin
gen, waarschijnlijk nog regen-
of hagelbuien, weinig verande
ring in temperatuur.
Er is sprake van, dat Von
Ribbentrop zal trachten ook
Polen te betrekken bij
het anti-Komintern
pact
BERLIJN. ID Nov. (Havas). Ofii-
cieele kringen verklaren niets te weten
van een binnenkort te verwachten wijzi
ging in de functies van Von Ribbentrop.
Desondanks blijven ook in Berlijn ver
schillende geruchten de ronde doen over
een „bevordering" van den buitenge
woon gevolmachtigden gezant van Hit
ler. Op grond van de overweging, dat
Von Ribbentrop sinds verscheidene
maanden functies vervult, die tot dus
verre uitsluitend tot de bevoegdheid
van den minister van buitenlandsche
zaken behoorden, geven sommigen te
verstaan, dat Von Ribbentrop opvolger
zal worden van Von Neurath, die met
pensioen zou gaan, omdat hij reeds
64 jaar is.
Anderen daarentegen verklaren, dat
Von Ribbentrop sinds zijn werkzaam
heden in de niet-inrpengingscommissie
zich vooral gespecialiseerd heeft in den
diplomatieken strijd tegen het commu
nisme en dat de nieuwe missie, die hem
opgedragen zal worden niet huiten dit
bijzondere terrein zal vallen.
Zoo spreekt men van een „buitenge
wone missie tegen de Komintern", wel
ke Hitier zijn Londenschcn ambassadeur
wil opdragen. Zijn taak zou er dan voor
namelijk in bestaan toetreding van
andere landen te verkrijgen tot hel anti-
Kominternpact tusschen Duitschland,
Japan en Italië. Het desbetreffende stre
ven zou vooral gericht moeten worden
op Polen, dat volgens Duitsche kringen
steeds een zeker begrip getoond heeft
met betrekking tot Duitschland en zijn
strijd tegen het communisme.
BRUNO MUSSOLINI NIET
NEERGESCHOTEN
ROME, 10 Nov. (Havas). In gezag
hebbende kringen wordt formeel ont
kend. dat het vliegtuig, waarin de zoon
van den Duce. Bruno Mussolini, zat,
omlaag zou zijn geschoten.
