Koloniale eischen van
Duitschland
Berlijn wijst
Oud-minister
Bosboom
JAPANNEEZEN BOEKEN
VERDER SUCCES
BLOEDIGE
ZONDAG
DE EEMLANDEü
ruilhandel
af
NAAR NIEUW
BEWIND?
REBELLIE IN
TETOEAN?
overleden
HOOG WATER
IN
AMERIKA
Brazilië niet
fascistisch
BOVO
COURANTENRECLAME
Maandag 15 November 1937
Uitgave: VALKHbFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
36e Jaargang No. 118
OOK LIOEHO IS
BEZET
Voor Bleyie Kleeding
ONTSPANNING IN
POLEN
Dit nummer bestaat
uit 2 bladen
LEYTAX
Tel. 1788
SANTO DOMINGO
CONTRA HAITI
Oudste en betrouw
baarste adres in
BINNEN- EN
BUITENLAND
PASSAGIERS VERZEKERD
4 uur 37 min.
TAXIDIENST
BINNEN en BUITENLAND
Passagiers verzekerd
Tel. 1093 - 1830
De ruggegraat van elk reclame-plan
AMEP SFOORTSCHDAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advcrtcntiën voor do
helft van den prijs. - Kleine Advertenticn „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
Heftige kritiek op Britsche be
richten over lord Halifax'
bezoek
Geen tornen aan de as
Berlijn - Rome
HET Duitsche Nieuwsbureau publi
ceert een artikel van de nationaal-
>ocialistische Partei-Korrespori
denz. waarin heftige critiPk wordt ge
leverd op eenige buitenlandse he bladen,
die het a.s. beozek van lord Halifax aan
Duitschland zouden misbruiken om
„tendentieuse combinaties tot voorwerp
te maken van hun politieke sensatiehe-
hoeften of concreter bedoelingen"
Tegenover deze pogingen de onder
handelingen. welke lord Halifax te
Berlijn zal voeren, door tendentieuse
stemmingmakerij te henadeelen ziet de
NSPT< zich, naar zij verklaart genoopt
de simpele politieke gegevens terug te
brengen tot hun politieke werkelijk
heid. Bij de onderhandelingen, welke
lord Halifax in Duitschland zal voeren
met toonaangevende Duitsche staatslie
den. zal zeer zeker openlijk en vrijmoe
dig over \eel worden gesproken
Wanneer iemand evenwel de
hoop of ook zelfs maar de gedachte
heeft, dat de politieke vriendschap
pen. die Duitschland met Italië en
Japan verbinden, voorwerp van dis
cussie zouden kunnen zijn. getuigt
dat van een miskenning van den
toestand. Aan de politieke werke
lijkheid .van de as BerlijnRome en
van het anti-Komintern-verdrag met
Japan kan door niemand worden
getorn. Daarover mag niet de
minste twijfel bestaan.
Ook de veronderstellingen, aldus ver
volgt de correspondentie, dat Duitsch
land zich bereid zou kunnen verklaren
zijn politieke vrienden te bewerken over
aangelegenheden, die niet Duitschland.
doch uitsluitend die staten aangaat,
moeten volledig vreemd aan de werke
lijkheid worden genoemd.
In de koloniale kwestie heeft de Duit
sche openbare meeniug kennis genomen
van de opvattingen, die daaromtrent te
Londen en Parijs bestaan. Zij zal de
verdere ontwikkeling dezer dingen we
ten af te wachten
Dp koene bewering, dat het Duitsch
land is. dat ter gelegenheid van het be
zoek van lord Halifax een toenadering
to* de Westere-che mogendheden zoekt,
om op die wijze eindelijk de groote mo
gen Iheden te nopen tot de door Duitsch
land met verlangen tegemoet geziene
Desprekii.gen van vier zou men van
Duitsch standpunt uit willen rorrigee-
'en. Het rijk heeft zijnerzijds geen aan
leiding naar deze besprekingen te ver
langen aangezien daarvoor geenerlei
in aanmerking komendp verschillen
tussfhen hem en rteze mogendheden be
staan «»ok bij deze veronderstelling
moet, aldus de N'SPK de wensch de
vader der gedachte zijn.
Tenslotte wordt in het artikel felle
critiek geoefend aan het adres van de
Evening Standard wegens de publica
tie van ^en artikel over een politiek
rui loh jert
Wanneer het bezoek van lord Ha
lifax in een dergelijke atmosfeer
plaats vindt, doet zich de ernstige
vraag voor of het niet in het belang
der politieke ontspanning nuttiger
zou zijn dit voor het oogenhlik uit
te stellen, tot. in het hijzonder in de
Britc-che pers die kalmeering is in
getreden. wplke men in andere lan
den met de woorden fatsoen en
waarachtigheid pleegt te omschrij
ven,
Lord Halifax
Mihalache niet in staat een
Roemeensche regeering
te vormen
Tatarescoe weder belast
met de formatie
Tatarescoe, de Roemeensche premier,
heeft koning Carol het ontslag van zijn
kabinet aangeboden.
John Mihalache, voorzitter van de na
tionale boerenpartij, heeft opdracht ge
kregen een nieuw kabinet te vormen, op
voorwaarde, dat hij zich de medewer
king verzekert van den vroegeren mi
nister-president Vaida Voivod.
Mihalache heeft terstond het uitvoe
rend comité van zijn partij bijeengeroe
pen. Vrijdag j.l. nog hebben de leiders
der nationale boerenpartij zich uitge
sproken tegen elk ministerieel samen
werken met elementen van andere poli
tieke groepen.
Vaida Voivod heeft drie jaar geleden
met de nationale boerenpartij, waarvan
hij een der voornaamste leiders was. ge
broken, om het „Roemeensche front" te
stichten. Sindsdien heeft Vaida herhaal
delijk verklaringen afgelegd, waarin hij
een politiek bleek voor te staan, die in-
druischte tegen de democratische begin
selen.
De koning schijnt van oordeel te zijn
dat een samenwerking en. zoo mogelijk,
een verzoening tusschen de nationale
boeren en den leider van het Roemeen
sche front een regeering onder leiding
van Michalache een breederen electora-
len grondslag zou verschaffen en de
rechtsche oppositie haar argumenten uit
de handen zou slaan.
Nader seint Havas uit Boekarest, dat
Mihalache de opdracht, om een kabinet
te vormen, heeft teruggeven, omdat hij
er niet kon slagen een kabinet tot stand
te brengen in samenwerking met het
Roemeensche front. Hii heeft zijn be
sluit genomen in volledige overeen
stemming met. het bestuur van de na
tionale boerenpartij en hij heeft den
koning verklaard, dat de partij trouw
blijft aan land en troon.
De koning heeft thans Tatarescoe
opgedragen een nieuwe regeering te
vormen op breeden grondslag, waarin
de liberalen, eventueel ook de rlissiden
te liberalen, en de radicale boerenpartij
zitting zullen hebben.
Geruchten omtrent een actie
van Arabieren tegen
Franco
LONDEN, 15 Nov- (Havasj. De be
richtgever van de Daily Herald in Gi
braltar meldt aan zijn blad. dat 60 Ara
bieren en 20 Spanjaarden gedood zou
den zijn tijdens een opstandige bewe
ging tegen Franco in Tetoean, Deze op
standige beweging zou zich in den loop
van de vorige week hebben voorgedaan.
O.m. zouden Vrijdag j.l. verscheidene
honderden Arabieren betoogd hebben
voor de residentie van den hoogen com
missaris. Zij zouden door troepen uit
eengedreven zijn. De betoogersj die voor
namelijk leden waren van bergstam
men. die er in zouden zijn geslaagd
naar Tetoean door te dringen, droegen
opschriften mee. luidende ..Dood aan
Franco en zijn recruteeringsagcnten" en
.Sinds 18 Juli 1936 zijn 150.000 Arabie
ren naar Spanje gegaan. Niet één is te
ruggekeerd. Wij moeten hen wreken".
DE VERMISSING VAN
LEWANEWSKI
FAIRBANKS (Alaska). 15 Nov. Een
Sovjet-Russisch Sikorsky-vliefrtuig. dat
heeft deelgenomen aan de nasporingen
naar den vermisten vlieger Lewanews-
ki. stond gisteren gereed om naar Mos
kou terne te keeren en daarmede het
zoeken op te geven.
SCHIPBREUKELINGEN
OPGEPIKT
NORFOLK (Virginië), 15 Nov- (Reu
ter). Een srhip van de kustwacht meldt
dat het bijna alle opvarenden van het
Grieksche vrachtschip, dat Zaterdag in
moeilijkheden is geraakt, heeft opge
pikt-
De ontslapene maakte deel uit
van het mobilisatie-kabinet-
Cort van der Linden
Bekend publicist op
militair gebied
's-GRAVENHAGE, 15 No-
vember. In 82-jarigen
ouderdom is Zondag te dezer
stede overleden de gep. luite
nant generaal N Bosboom,
oud-minister van oorlog.
De heer Bosboom maakte
van 29 Augustus 1913 tot 13
Mei 1917 deel uit van het mi
nisterie-Cort van der Linden.
Geboren te 's-Gravenhage, 30 Septem
her 1S55, trad hij in 1371 bij de instruc
tie-compagnie te Schoonhoven in dienst
en na het voleon van den voorbereiden
den cursus der artillerie te Utrecht en
van den hoofdcursus le Delft werd hii
in 1S77 tot twgede-luitenant he-noemd,
arna hij de subalterne en hoofdoffi
ciersrangen doorliep tot zijn pension
neering als kolonel in 1912
Later werd hem de rang van gene-
aal-majoor en eenige jaren daarna die
van luitenant-generaal verleend. Gene
raal Ro>boom was lid van verscheidene
commissies, o.a. van de leger-commissie.
Publicaties van zijn hand verschenen
o.a-: over de militaire maatregelen, door
Nederland te nemen tot handhaving
eener gewapende neutraliteit (in 1888
uitgegeven door de Ver. tot Bevorde
ring van de Krijgswetenschap), welker
grondslagen in 1911 toepassing hebben
gevonden. Over Volkenhond en ontwa
pening (192S), artikelen in tijdschriften
en dagbladen, artikelen over militaire
onderwerpen, zoomede een hoek onder
den titel „In moeilijke omstandighe
den" (Aug- 1911—Mei 1017), dat in 1933
werd uitgegeven.
Als luitenant gaf de heer Bosboom
een brochure uit over de artilleristische
verdediging van de Nieuwe Holland
sche Waterlinie, doch meer bekend
werd hij door de beantwoording van
een prijsvraag uitgeschreven door het
bestuur der Vereeniging ter Beoefe
ning van de Krijgswetenschap, luiden
de: „Welke militaire maatregelen moe
ten worden genomen, indien Nederland
hij een oorlog tusschen andere mogend
heden zich tot een gewapende neutra
lit°it wensrhf te henalen?"
De beantwoording van deze prijs
vraag werd ingezonden onder bet mot
to: „Ende desespereert nimmer"-
Meer dan een kwart-eeuw later zag
hij zich, onder geheel andere omstan
digheden. de uitvoering van zoodanige
maatregelen ongedragen.
Op 15 Mei 1917 trad hii als minister
af, naar aanleiding van het aannemen
door de Kamer van de motie-Marchant
betreffende het oproepen van de land
stormklasse 1908. In het bovengenoem
de hoek heeft oud-minister Bosboom een
apologie geleverd tegen de critiek op
ijn helpid in de Tweede Kamer.
Vliegtuigen bombardeeren
den spoorweg Nanking—
Sjanghai
Nieuwe troepenlandingen
SJANGHAI75 November (Reuter.)
De Chineesche strijdkrachten hebben zich
uit Lioeho teruggetrokken De stad is thans
door de Japanneezen bezet. De gehcele lin
kervleugel van het Chineesche leger trekt
terug De Japanneezen beweren ook reeds
Taitslang ten Z.W. van Lioeho gelegen te
hebben bezet.
Het hoofdkwartier van het Jupunsche le
ger heeft medegedeeld, dat de Japansche
troepen Zondag Ping Toe Tslcn hebben be
zet en de spoorbrug tusschen Soetslau en
Kasjing hebben geblokkeerd
Japansche vliegtuigen hebben den spoor-
veg Nanking—Sianghai gebombardeerd. F.r
vielen talriike slachtoffers on het belang
'Üke station Oetsin
De woordvoerder van het lupansche le
'vt heeft verklaard dat de lapanneezen
Kwinsan hebben genomen op 60 K.M ten
Westen van Sjanghai De Chmeezcn zouden
zich snel terugtrekken in Westelijke rich
t'ng zonder weerstand te bieden aan den
iapanschcn onmarsch
De Japansche marine deelt mede. dat
sterke Japansche afdeelingen Zaterdag
avond te Paimau. 60 kilometer ten Noor
den van Sjanghai, aan land zijn ge
bracht. De nieuwe troepen gingen on
middellijk tot actie over en bezetten
Tsjihtangtsjen, 25 kilometer ten Noor
den van Tatsjang Zij achtervolgden de
Chineesche troepen
Japansche oorlogsschepen hebben vier
Chineesche kanonneerhooten op de
Wangpoe hij Minhangtsjen genomen. De
mijnen in de rixier hij Sjanghai zijn ver
wijderd.
Naar Reuter meldt, ligt Soetsjau
thans in puin. De Japaneezcn heb
ben ruim 700 bommen in de afgeloo-
pen 24 uur op de stad doen neerko
men. De telegrafische en telefonl-
President Moscicki staat welwil
lend tegenover eischen
der socialisten
WARSCHAU, 15 Nov. (Havai,. De
leiders der Poolsche socialistische par
tij hebben president Moscicki in een
audiëntie, die twee uur duurde, hun po
litieke verlangens medegedeeld- Zij
eischen o.a- hervorming van het kies
recht en nieuwe parlementsverkiezin
gen volgens de democratische beginse
len- In zijn antwoord zou de president
de socialistische eischen welwillend
hebben beoordeeld en tevens verklaard
htbben een beslist tegenstander te zijn
van elk totalitair bewind. De gedele
geerden hebben hun voldoening geuit
over het resultaat van deze audiëntie
In politieke kringen hecht men groote
beteekenis aan deze audiëntie, waarin
men een teeken ziet van een ontspan
ning, welke gunstig is voor de toekom
stige ontwikkeling van den binnen-
landsch-politieken toestand.
MUSSOLINI'S ZOONS TE
ROME
ROME. 15 Nov. (Havas). Bruno Mus
solini vertoeft thans te Rome- Hii heeft
in gezelschap \an zijn broer .VitUjrio
een wedstrijd bijgewoond-
sche verbindingen met Nanking
zijn verbroken.
Aangezien de regeering besloten
heeft Nanking tot iederen prijs te
verdedigen, is een groote uittocht
hpgonner hoofdzakelijk naar plaat
sen rivieropwaarts. Overvolle stoom-
booten en autobussen begeven zich
derwaarts. De regeeringsambtenaren
blijven echter in de stad.
Fcn vertegenwoordiger van Havao
heeft een bezoek gebracht aan de streek
ten Westen van Sjanghai, waar de Ja
pansche troepen de laatste dagen in
zeer snel tempo zijn opgerukt. In bet
geneele district Hoengjau hebben vele
huizen van buitenlanders schade gele
ien. De burgerbevolking heeft de streek
verlaten, met uitzondering van ccn aan
tal boeren, wier woningen vernield zijn
en die langs de wegen bivakkeeren
Eenige franc-tireurs zijn gebleven en nu
en dan hoort men schoten. Overal langs
fle wegen ziet men lijken van Chinee
sche soldaten en burgers. Alles wijst er
op, dat de Chineezen inderhaast terug
trokken ziin Men vindt achtergelaten
stukken geschut, granaten, munitie en
veel ander oorlogstuig. Het vliegveld
van Hoengjau bleek in een gecamou
fleerd bolwerk veranderd te zijn. Vele
machinegeweren waren er opgesteld
Chineesch succes in Hopei?
Het Cliineesche telegraafagcntscliap
Central News meldt, dat Chineesche
troepen Teh Tsjing Tsjeng, dat bij Ta-
moeng in Zuid-Hopei is gelegen, hebben
heroverd. De Japansche strijdkrachten
in dit gebied staan onder bevel van ge
neraal Doihara.
Daarentegen meldt Domei, dat de Ja
pansche troepen, welke Jensien, ten
Oosten van den spoorweg PekingHan-
kau in Zuid-Hopei, hebben bezet, ver
der naar het Zuiden zijn doorgedrongen
en de ommuurde stad Nanho hebben
ingenomen De Japansche troepen heb
ben een aanzienlijken buit genjaakt, oa
7S kanonnen, 400 zware en lichte mi
trailleurs en 2000 gasmaskers.
Japansche bombardementen
De Japansche vloot heeft Nantoeng-
tsjau en Foetsjan hevig bestookt De
luchtmacht heeft vele verkenningsvluch
ten boven beide steden uitgevoerd, het
geen landingspogingen doet verwachten
Verscherping van den
toestand in Palestina
Aanslagen schering en
inslag
JERUZALEM, 15 Nov. (Havas).
Een reeks gebeurtenissen van bui
tengewoon ernstigen aard hebben
zich gisteren in Palestina voorge
daan. Zij doen herinneren aan de
ernstige uren in de Joodsch-Arabi
sche crisis. Er zijn zeven dooden te
betreuren, o. w. twee vrouwen en
een tiental ernstig gewonden. Tot
de slachtoffers nphooren zoowel Jo
den als Arabieren.
Bij een hevig gevecht tusschen
Arabische en Joodsche arbeiders
zijn drie slachtoffers gevallen.
De politie heeft machinegeweren
in stelling gebracht bij de toegangs
poorten der stad om aldus op alle
gebeurlijkheden voorbereid te zijn.
Onbekenden hebben uit een rijdende
auto schoten gelost, waardoor twee
Joodsche vrouwen gewond werden. Ver
der is een bom geworpen naar een Ara
bische autobus, waardoor een vrouw
werd gedood en vier mannen gewond.
In verband met de herhaalde aansla
gen heeft de politie opdracht gekregen
bij het patrouilleeren de stalen helm te
dragen.
In den nacht van Zondag op Maandag
zijn in verscheidene plaatsen van Pa
lestina 30 revisionistische leiders gear
resteerd. Deze arrestaties hebben groot
opzien gebaard.
In den loop van den nacht zijn in
Jaffa en Jeruzalem wederom homaan
slagen gepleegd. De aangerichte schade
kan nog niet geraamd worden.
Amerika bereid tot
bemiddeling
WASHINGTON. 15 Nov. (Havas)-
President Roosevelt heeft den president
der Haïtiaansche republiek, Vincent,
een schrijven gezonden, waarin hij ver
klaart de uïtnoodiging te aanvaarden
om de regeeringen van Haïti en Santo
Domingo bij te staan in het regelen van
het geschil, dat ont6taan is tengevolge
van de bloedige gebeurtenissen op Do-
minicaansch gebied bij de grens tus
schen beide landen.
Stormen en hevige
regenval
NEW YORK. 15 Nov. (D.N.B.). -
Stormen, gepaard gaande met zwa*
ren regenval, hebben aan de Atlan
tische kust van Zuid-Carolina tot
Maiane verwoestingen aangericht.
Do materieele schade is zeer groot.
Talrijke plaatsen in Maryland zijn
door het hooge water overstroomd.
Wel bestrijding van het
communisme
RIO DE JANEIRO. 15 Nov. (Havas). -
In de vergadering van den minister
raad is een decreet tot wijziging van
ne koffiepolitiek onderteekend. Hierbij
is een einde gemaakt aan het ingrijpen
van de regeering op de koffiemarkt.
De ministers hebben verder besloten
den strijd tegen het communisme voort
le zetten, de minister van justitie heeft
opdracht ontvaneen een wet voor te be
reiden tot onderdrukking van het com
munisme
De ambassadeur van Brazilië te
Washington. Aranha. heeft een bezoek
gebracht aan Welles en heeft hem uit
eengezet. dat Brazilië alleen zijn bin-
nenlandsche politiek heeft gewijzigd,
zonder dat dit invloed zal hebben op
zijn buitenlandsche betrekkingen. Er
is geen sprake van fascisme of van een
aansluiting bij Duitschland of Italië.
Welles verzekerde Aranha, dat de
Vereenigde Staten vriendschappelijke
gevoelens ten aanzien van Brazilië
koesteren en dat hij vertrouwt, dat Bra
zilië zijn moeilijkheden zal overwin
nen. terwijl de vriendschap tusschen
heide landen niet zal verminderen.
President Vargas heeft de buitenland
sche journalisten ontvangen en ver
klaard. dat de nieuwe grondwet fascis
tisch noch integralistisch. doch Brazili-
aansch is en beoogt in overeenstem
ming te zijn met het temperament van
het volk. Brazilië zal alle verdragen
eerbiedigen. Het vraagstuk der buiten
op aincllere pagina's
ST AIJSNIkUWS
Tentoonstellingen in De Poth en Sier
kunst.
(Tweede Blad, pag. 1)
SPORT
Voetbal-, hockey- en korfbahvedstrij-
den.
(Tweede Blad, pag. 1 en 2)
Euwe staat gewonnen.
(L^'eede blad. pag. 2)
v eerverwachting
Medegedeeld door het K.N:M.I.
in De Bilt.
Meest matige N.-W tot Z.-W.
wind. gedeeltelijk bewolkt tot
betrokken, tijdelijk regen, wei
nig verandering in temperatuur
Hoogste barometerstand 767.3 te Va-
lentia.
Laagste barometerstand747.3te Vardö.
44
IUDSTE- en BETROUWBAARSTE ADRES
Y0„R
•andsche schulden zal direct worden
bestudeerd, doch de voorkeur zal wor
den gegeven aan landen, waarmede
Brazilië een actieve handelsbalans heeft.
Brazilië heeft geen belang bij het anti-
Kominternverdrag. omdat het aandacht
heeft voor de pan-Amerikaansche po
litiek. Hoewel de nieuwe grondwet weer
de doodstraf invoert zal deze straf
slechtt. in uitzonderingsgevallen wor
den toegepast.
NEGUS VERKEERT IN
MOEILIJKHEDEN
Hij heeft in het geheel
geen inkomsten
LONDEN, 15 Nov. (Havas). Een redac
teur van de Sunday Referee, die een
bezoek aan Haile Selassie heeft ge
bracht, vertelt, dat de koning der ko
ningen in armoede leeft en zelfs geen
vuur kan laten branden in de kamei'6
van zijn bescheiden huis te Bath, be
halve in de kamer van zijn kinderen.
De negus wil nu zijn laatste auto en
het huis, dat hij bewoont, verkoopen. Er
leven ruim twintig familieleden onder
zijn dak: de garage is verbouwd om
penige van 'hen te kunnen, herbergen.
Wij hebben geen enkel inkomem zei-
de de negus tot zijn bezoeker wij
leven van het kleine kapitaal, dat wij
bezitten- Toen ik Abessynië verliet,
hoopte ik er, met de hulp van den Vol
kenbond, weldra te kunnen terugkee-
ren- Ik heb dan ook alleen datgene
medegenomen, dat in mijn onmiddel
lijke behoeften kon voorzien."
De redacteur deelt nog mede, dat par
ticulieren bii het ministerie van buiten
landsche zaken pogingen in het werk
stellen een jaargeld voor den negus te
verkrijgen-
