Commercieel contact STEEDS DICHTER bij Soetsjau Japanneezen rukken snel Zwitsersche stap te STRIJD OM PERZIE'S TAAL De Krakatau werkt weer DÉ ËEMLANDEQ VREDES-PRIJS voor lord Cecil of Chelwood op Berlijn De „Torenvalk" te Batavia Voor Bleyle Kleeding Vrijdag 19 November 1937 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 36e Jaargang No. 122 Groote beteekenis gehecht aan de Britsch - Amerikaansche handelsbesprekingen OOK CANADA ER BIJ BETROKKEN Diepe indruk te Londen Vijfhonderdste Nederland- Indië postvlucht beëndigd Dit nummer bestaat uit 3 bladen SITDOWN-STAKING BIJ GOOD-YEAR LORD HALIFAX BIJ HITLER VLUCHTELINGEN in moeilijkheden W eerverwachting 4 uur 31 min. SALARISSEN DER AMBTENAREN GRANAAT-EXPLOSIE: ZEVEN DOODEN PROCESSEN TEGEN COMMUNISTEN Het universeele reclamemiddel COURANTENRECLAME AMERSFOORT5CH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15 Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05 POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513 PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer» 1 elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advcrtentiën voor de helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05 Men hecht aan het te treffen accoord de waarde van een politiek verdrag LONDEN, 19 November (Ha- vas). De verklaring van Cham berlain in het Lagerhuis over de handelsbesprekingen tusschen de Vereenigde Staten en Engeland hebben een diepen indruk ge maakt. Hoewel sprake is van han Cordell Huil, de Amerikaansche mi nister van buitenlandsche zaken, die bij de EngelschAmerikaansche be sprekingen een belangrijke rol speelt delsbesprekingen, hechten de meeste leden van het parlement er de waarde van een politiek verdrag aan. In welingelichte parlementaire krin gen verheelt men niet, dat de leidende personen in Engeland en de Vereenigde Staten hebben ingezien, dat. deze mede- deeling een dergelijken indruk zou ma ken. In dezelfde kringen verklaart men verder, dat de regeering van de Ver eenigde Staten pas twee of drie dagen geleden deze beslissing heeft genomen, Ook van economisch standpunt be schouwd, worden deze onderhandelin gen gunstig beoordeeld. Zij werden reeds lang door negen tienden van het parlement gewenscht. Door de verklaring van Chamberlain Is de sluier opgelicht, welke sedert een twintigtal maanden over de voorberei dende besprekingen- heeft gelegen. In welingelichte politieke kringen is men van meening, dat de officieele be sprekingen over zes tot acht weken kun nen beginnen en dat de overeenkomst omstreeks het midden van Maart van het volgend jaar tot stand zal zijn ge komen. De overeenkomst zal dan vier weken na de onderteekening in werking treden. Vermoedelijk zullen de Vereenigde Staten vragen, dat de Britsche douane tarieven verlaagd worden, zonder het grondbeginsel van de voorkeursrechten, aan de Dominions verleend, aan te tas ten. De Amerikaansche minister van buitenlandsche zaken, Cordell Huil, heeft hekend gemaakt, dat het in de bedoeling ligt met Canada te onder handelen over een uitbreiding van het in 1935 onderteekende handels verdrag. Het is in ieder geval dui delijk, dat Canada in verband met het feit, dat zijn industrieele pro ductie overeenkomt met die van Engeland, zou profiteeren van de voordeelen, die Groot-Brittannië zou verwerven door een accoord met de Vereenigde Staten, dank zij de be paling der meestbegunstiging. Mackenzie King heeft te kennen ge geven, dat de onderhandelingen over een nieuw handelsverdrag tusschen de Ver eenigde Staten en Canada voortgang zul len vinden, ongeacht de ontwikkeling der besprekingen over een handelsver drag tusschen de Vereenigde Staten en Groot-Brittannië. Uit Washington wordt gemeld, dat waarnemers aldaar de meening uitspre ken, dat het voorgenomen handelsver drag tusschen de Vereenigde Staten en Canada, naar verwacht mag worden, de verliezen zal vereffenen, die Canada zou kunnen lijden door het sluiten van een handelsverdrag met Engeland. Volgens het Amerikaansche dagblad Commerce" zouden de volgende Brit sche goederen vallen onder de vermin dering van invoerrechten volgen9 het handelsverdrag tusschen de Vereenigde Staten en Engeland, waarover onder handeld wordt: eerste kwaliteit katoen en kunstzijde, textielgoederen, messen, strooien hoeden, Nottinghamkant, Bruyère-pijpen. hemden, linnen zakdoe ken. dure wolproducten, leerwaren met inbegrip van schoeisel. Het blad voegt hieraan toe. dat de Vereenigde Staten in het bijzonder zullen aandringen op concessies ten gunste van landbouwpro ducten. vooral tarwe. Het onderwerp der oorlogsschulden zal taboe zijn tijdens de besprekingen, aldus de New York Times in een com mentaar op de Engelsch-Amerikaansche handelsbesprekingen. Voorts schrijft het blad: Het lijkt wel zeker, dat iedere stap ter versterking van de econmische banden tusschen de twee machtige democratieën een sfahiliseerenden invloed zal uitoefe nen op alle deelen der wereld. De openbare meening in Canada is volgens Havas van opvatting, dat de Engelsch-Amerikaansche en Ca- nadeesch-Amerikaanschc onderhan delingen een veel algemeener strek king dan van louter ecomomischen aard hebben. Zii is van meening, dat de onderhandelingen een middel vor men om de samenwerking tusschen de groote democratieën te bevorde ren tegen het „gevaar", dat de dic- tatorale staten doen ontstaan en waartegen de Canadeesche openba re meening zich uiterst vijandig toont. Bladen als de Gazette, de Montreal verwachten de vorming van een „blok", waartoe later Frankrijk zou kunnen toetreden en dat 50 procent van de wereldhulp bronnen zou controleeren. Strijder voor Volkenbond en ontwapening met Nobelprijs onderscheiden STOCKHOLM, 18 Nov. {Reuter). Aan lord Robert Cecil, viscount of Chelwood i6 de Nobelprijs voor Öen vrede toegekend. Lord Robert Cecil werd geboren op 14 September 1864. Hij studeerde te Eton en Oxford. In 1906 werd hij door de conservatieve partij in het Lager huis gebracht en al6 Lagerhuislid was hij een krachtig voorstander van het vrouwenkiesrecht. Tijdens den wereld oorlog vervulde hij verschillende func ties in de regeering. eerst was hij onderstaatssecretaris voor buitenland sche zaken, vervolgens minister voor de blokkade en tenslotte assistent staats-secretaris van buitenlandsche zaken. In 1919 was hij voorzitter van den oppersten economischen raad en teza men met president Wilson en generaal Smuts speelde hij een zeer groote rol in het opstellen van het Volkenbonds handvest. Na den vrede pleitte hij voor volledige medewerking met den Volken bond In Mei 1.923 trad hij in het eerste kabinet Baldwin als lord groot zegelbe waarder. In December 1923 werd hij tot peer verheven. In het tweede kabinet vervulde hij de functie van kanseliei voor het graafschap Lancaster. Toen in de ontwapeningscommissie te Genève hij als de voornaamste Brit sche vertegenwoordiger in 1926/27 be merkte, dat zijn istructies hem nood zaakten een politiek te verdedigen, waarmede bij zich niet kon vereenigen, legde hij zijn functie neer. Sedert 1919 is lord Cecii vice-voorzitter van de Unit- voor den Volkenbond en als zoodanig begOn bij een veldtocht voor de ontwa pening. Verdediging van Nanking wordt op groote schaal voorbereid SJANGHAI. 19 November (Domei). De Japansche troepen, welke langs drie wegen naar Soetsjau blijven oprukken, heb ben Hsiouweiting, 15 kilomeier ten Oosten van deze stad. bezet. De vijand werd ver rast door den snellen overtocht der Japan- punneezen van het ten N.O- van Soetsjau gelegen meer. De Japonsche legermacht, welke Kasjing bezette, op S0 kilometer ten 2.W. van Sjanghai, heelt de spoorlijnen SjanghaiHangtsauNingpo en Kasjing— Soetsjau afgesneden. De Chineezen zijn over de spoorlijn naar de kust teruggedre ven. Generaal Lioe Tsjien Hsoe. de hootd- commandant der Chineesche troepen in het gebied van Hangtsau. die persoonlijk de operalies te Kasjing leidde, is naar Hang tsau gevlucht. Uit Nankin* werd gisteren door Reu ter medegedeeld, dat een plotseling te rugtrekken van de Chineesche troepen onder bevel van Lio To Tsjoean, die daartoe geen bevél hadden ontvangen, een aanzienlijke gaping veroorzaakte aan het Chineesche front bij Sjanghai. Hierdoor konden de Japansche troepen ongehinderd oprukken in de richting van Nanking, welke stad een oogenblik ernstig werd bedreigd. De troepen van Lio To Tsjoean waren Mandsjoes en maakten vroeger deel uit van het leger van Tsjang Hsoe Liang. Nader wordt gemeld, dat de terugtocht van de Chineezen werd gestaakt door krachtig optreden van het Chineesche hoofdkwartier. De terugtrekkende troe pen waren te veel gedemoraliseerd om den vijand het hoofd te bieden en der halve werden versche troepen ingezet ongeveer ter gelijke sterkte van de te rugtrekkende troepen. Deze nieuwe troe; pen kregen opdracht de nieuwe linie bil Soetsjau en Kasiing te verdedigen. De terugtrekkende legers werden verder naar achteren geconcentreerd om op nieuw georganiseerd te worden. Vol gens de laatste Chineesche berichten :s Kasjing nog in Chineesche handen. Aan den strijd in dezen sector op den uiter sten rechtervleugel van het Chineesche leger wordt veel gewicht gehecht, want indien de Japansche troepen er in sla gen een omtrekkende beweging te ma ken rond Snetsian. staat hun een nieu we weg naar Nanking open. Op het oogenblik bevinden zich alleen nog de leden van het kabinet en de militaire leiders te Nanking. De ministers zullen heden of Zaterdag Nanking verlaten. Tsjang Kai Tsiek zal te Nanking blij ven om de militaire operaties te leiden. De eigenlijke verdediging van Nanking wordt geleid door generaal Tsjang Fa Kwei, die uitgelezen troepen onder zijn bevelen heeft gekregen. Dagelijks komen ersche troepen uit het binnenland aan om de hoofdstad te verdedigen. De aan den Noordelijken oever van de Gele Rivier samengetrokken Japan sche troepen wachten volgens Domei de gelegenheid af om de rivier over te ste ken en den opmnrsch naar Tsin >n. de hoofdstad van Sjantoeng. voort te zet ten. Volgens een bericht uit buitenland sche bron te Tséfoe trekken de Chinee zen uit die stad naar het Westen weg, zoodat de orde door militie gehand haafd wordt. Volgens den berichtgever te Sjang hai van de Asahi is te Nanking een opstand, hoewel niet van ernsti- g en aard, uitgebroken. Tevens meldt het blad, dat generaal Feng Yoe Hsiang, de vice-voorzitter der militaire commissie, in samenwer king met de leiders der „commu nistische" troepen, waarschijnlijk een staatsgreep te Nanking zal on dernemen ,als uiting van protest tegen den voorgestelden wapenstil stand met Japan. Eenige leiders der regeering van Nanking, die in nauw contact staan met Tsjang Kai Tsjek, o.m. de ministers Koeng en Soeng. hebben volgens het Japansche blad Yomioeri Sjimboen om de goede diensten verzocht van den Britschen zaakgelastigde, teneinde zijn bemiddeling te verleenen in het conflict tusschen Japan en China. Het blad zegt dit van betrouwbare zijde te hebben vernomen en gaat, als volgt voort: Deze leiders van Nanking voorzien dat China een beslissende nederlaag zal lijden en ten slotte niet slechts Nanking, maar ook Hankau. Tsjangsja en Tsjoengking zal verliezen, indien de vijandelijkheden tegen Japan voor on- bepaalden tijd worden voortgezet. Zij zouden den Britschen zaakge lastigde hebben medegedeeld, dat het voortduren der vijandelijkhe den, waartoe Tsjang Kai Tsjek be sloten heeft, bedoeld is voor bin- nenlandsch gebruik. Zii zouden der halve den Britschen zaakgelastig de hebben verzocht de Japansche vredesvoorwaarden te peilen, welke, zoo verzekerden zij, door China gre tig zullen worden aanvaard, indien zij redelijk'zijn. BULGAARSCHE KONING NAAR ZWITSERLAND PARIJS, 19 Nov. (Havas) Het Bul gaarsche koningspaar heeft gisteravond Parijs verlaten om een kort bezoek te brengen aan Zwitserland. De uitwijzing van den corres pondent der Basler Nach- richten de aanleiding BERLIJN, 19 Nov. (Havas). Boe- chenstein, wiens verblijfsvergunning Op 25 November afloopt en die van de auto riteiten geen verlenging van deze ver blijfsvergunning krijgen kan. liep als correspondent van de Basler Nachrich- ten reeds lang het gevaar uit Duitsch* land gewezen te worden. Zijn uitwij zing is geeic-cht door den minister van eeredienst, KerrJ, in verband met de door hem gepubliceerde artikelen over de kerkelijke politiek in Duitschland- Intusschen heeft de Zwitsersche bondsregeering gisteren nog den Zwit- seivohen gezant te Berlijn gevraagd nieuwe stappen te doen bij de Duitsche autoriteiten om zoo mogelijk ten min ste een verlenging met enkele maanden te verkrijgen van de verblijfsvergun ning van Boechenstein. Teneinde de on derhandelingen niet te belemmeren, werd op verzoek van den betrokkene overeengekomen, dat het bericht om trent zijn aanstaand eventueel vertrek niet zou worden gepubliceerd. Dit con signe schijnt echter niet overal te zijn opgevolgd. Uit Londen wordt gemeld, dat de Manchester Guardian over deze zaak schrijft: Boechenstein was een buitengewoon opmerkzaam en onpartijdig waarnemer van het kerkconflict in Duitschland. waarover hij dagelijks met microsco pische nauwkeurigheid verslag uit bracht. Zijn uitwijzing wan* de wei gering, zijn verblijfsvergunning te ver lengen. staat gelijk met de uitwijzing van Ravoux toont aan. dat de Duit sche autoriteiten ten zeerste wenschen te verbergen wat in verband met dit kerkconflict gebeurt. Al degenen, die voortgaan de buitenwereld over deze vervolging in te lichten, kunnen er ze ker van zijn zich de ongenade van de Duitsche autoriteiten op den hals te halen. TEHERAN, 9 Nov. (U.D.) In haar streven, om de Perzische taal de haar toekomende plaats in het landsbestel te geven, heeft het Perzische parlement een nieuwe wet aangenomen, krachtens welke iedere Peis zijn moedertaal moet kunnen lezen en schrijven. Bovendien zullen tal van vreemde talen zooveel mogelijk door het Perzisch vervangen worden. Tot nu toe waren alle uithang borden, firmanamen en reclameplaten in de Russische. Fransche. Duitsche, Engelsche, Armeensche en Perzische taal geschreven. Voortaan zullen deze opschriften nog slechts in de Perzische taal verschijnen. Zelfs de visitekaartjes moeten alle in de Perzische taal ge drukt worden. De nieuwe wet eischt verder, dat alle regeeringsbureaux, banken en andere ondernemingen hun correspondentie in de Perzische taal zullen voeren even als hun boekhouding. Ambtenaren en personeel, die hiertoe niet in staat zijn zullen worden ontslagen. Duizenden worden door deze nieuwe wet getroffen Chauffeurs, metselaars, koks, kooplie den en vertegenwoordigers van andere beroepen bezoeken in grooten getale de avondscholen. Meer dan tweeduizend van deze instellingen zijn geopend oio te kunnen voldoen aan de plotseling op getreden vraag naar lees- en schrijfon- derricht. Zelfs de straten zijn in dienst van de taalbeweging gesteld. Op groote biljetten staan lessen voor beginnelin gen gedrukt. Men ziet ze o.a. aange bracht op de muren der huizen. En zoo is het hier een alledaagsch gezicht, dat menschen in groepen op straat staan en pogen te leeren lezen. Tenslotte is er nog een vereeniging voor het creëeren van nieuwe woorden gesticht, waarvan tal van prominente figuren, onder wie twee ex-ministerpresidenten, lid zijn. BATAVIA, 19 Nov. (Aneta-A.IN.P.) Zooals gewoonlijk bij bijzondere ge beurtenissen het geval is, bestond er ook heden meer belangstelling dan gewoonlijk op het vliegveld Tji- lilitan, waar Parmentier met de „Torenvalk" tegen elf uur landde en daarmede de 500ste Nederland- Indië postvlucht beëindigde. De geheele vlucht had een normaal verloop. Gezagvoerder Parmentier en de verdere bemanning van den „Toren valk" werden verwelkomd namens de K.N.I.L.M. en de K.L.M. door den agent de Jong, verder waren aanwezig het wnd. hoofd van P.T.T. de heer van Dooren, terwijl de vliegers namens het B.B. werden begroet door den assistent- resident van Meester Cornelis. Kort daarop is de „Torenvalk" doorgevlogen naar Bandoeng. BANDOENG, 19 Nov. (Aneta/A.N.P.) De leider van het vulcanologisch on derzoek telefoneerde van zijn waarne mingspost te Pasaroean, dat de Kraka tau weer in werking is. Op 17 November om 10.30 uur plaat selijken tijd vond een uitbarsting plaats tot een hoogte van 500 meter, terwijl vandaag om de tien minuten erupties worden waargenomen. AKRON (Ohio), 19 Nov. (Reuter). Zestienhonderd arbeiders van de Goodyear Tyre and Rubber Com pany zijn in de fabrieken alhier een sitdown-staking begonnen. Eén der fabrieken is gesloten. Uit Pontiac seint Reuter, dat de sta kers den eisch der vakvereenigingslei- ding, een einde te maken aan de niet- goedgekeurde sitdownstaking. hebben verworpen en met meerderheid van stemmen het besluit hebben genomen voort te gaan met de bezetting van de Fisher-fabriek. De staking heeft een te kort aan onderdeelen tengevolge, waar door 14.720 arbeiders van de General- Motors tot werkloosheid gedoemd zijn. terwijl het werk geheel stil ligt in de fabrieken van de Pontiac, w$ar de auto's in elkaar gezet worden. BERLIJN, 19 November. (D.N.B.) Lord Halifax is hedenmorgen te Berchtesgaden aangekomen. Het sélonrijtuig, waarmede de lord pre sident of the council en de rijks minister van buitenlandsche zaken, Von Neurath, de rei6 naar Berchtes gaden ondernamen, werd niet over Mtlnchen geleid, maar rechtstreeks van Landshut naar Hitiers verblijf plaats gereden. Omsingeling door Japansche troepen maakt het ravitail- leeringsprobleem be klemmend SJANGHAI, 19 November. (Havas) Volgens het Chineesche telegraafagent- schap Central News hebben de Chinee sche troepen de Japanneezen, die zich op 17 November meester hadden gemaakt van Foesjan, teruggeslagen. De woordvoerder van het Japansche leger heeft verklaard, dat de Chinee sche troepen terugtrekken in Zuid-Wes telijke richting van Kasjing, dat de Ja panneezen gisteren hebben veroverd Aan den spoorweg SjanghaiNanking zouden de Japanneezen de Chineesche verdedigingslinie bij Soetsjau hebben be reikt. Er begint zekere ongerustheid te heer- schen ten aanzien van het astronomi sche observatorium der Katholieke mis sie te Tsose op 40 K.M. ten Westen van Sjanghai, waar zich drie Fransche pa ters Jezuïeten, een Spaansche pater en zes Chineesche priesters bevinden, te zamen met 2000 vluchtelingen De heu vel van Tsose is omsingeld door Japan sche troepen, die den vluchtelingen iedere verbinding met de buitenwereld ontzeggen, zoodat het ravitailleerings- orobleem beklemmend wordt. Hoog tij en de onophoudelijke regen van de laatste dagen hebben een over strooming van de Wangpoe veroorzaakt tengevolge waarvan de geheele zaken wijk een halven meter diep onder wa ter staat. Medegedeeld door het K.N-M.I. te De Bilt. Meest matige in het Zuiden tij delijk toenemende Zuidelijke tot Westelijke wind. zwaar bewolkt tot betrokken, later tijdelijk op klarend. regenbuien, zachter in het Noorden, in het Zuiden wei nig verandering in temperatuur- Storm waarschuwingsdienst Geseind 19 November 11.25 uur aan de posten van IJmuiden tot. de Belgi sche grens: „Weest op uw hoede". ROME, 19 Nov. (Havas) Bij Queiro in de provincie Belluno hebben een aantal werklieden in het land een oude granaat gevonden. Toen zij poogden het projectiel te de monteeren. ontplofte het, waardoor vijl arbeiders op slag werden gedood, ter wijl twee andere aan de opge'oonei- kwetsuren later overleden. Chautemps voert besprekin gen met de partijen PARIJS, 19 November. (Havas.) Chautemps heeft gistermiddag voor de „délégation des gauche6" een mededee- ling gedaan over de plannen der regee ring ten aanzien van de ambtenaren salarissen en de pensioenen der oud strijders. Hij zou te kennen hebben ge geven, dat de regeering bereid is een nieuwe concessie te doen en te gaan tot een bedrag van ten hoogste 1600 mil- lioen, hetgeen 220 millioen rneer is dan het aanvankelijk vastgestelde bedrag. Hij verzocht den in de delegatie verte genwoordigden partijen haar standpunt spoedig kenbaar te maken, opdat een wetsontwerp kan worden ingediend en tot openbare behandeling kan worden overgegaan, zoodat de bespreking der begroofing niet wordt vertraagd. Chau temps' verklaring scheen een bevredi genden indruk te maken: men behield zich echter een oordcel over de verdee ling van het beschikbare bedrag over de verschillende categorieën voor. Duclos deelde mede, dal zijn fractie haar hou ding zou laten afhangen van het oordeel, van de vereenigde honden van perso neel in overheidsdienst. WARSCHAU, 19 Nov. (Havas) Er worden thans drie groote processen tegen communisten gevoerd. Te Lublin zijn veertig jongelui, stu denten en arbeiders, voor de rechtbank verschenen, beschuldigd van revolution- naire activiteit. Te Bialostock worden een onderwijzer en 19 medeplichtigen ervan beschuldigd subsidies te hebben ontvangen van een buitenlandsche communistische organi satie om op school propaganda te voe ren. Te Kielce worden dertig personen er van beschuldigd communistische cellen te hebben gevormd en uit Moskou af komstige vlugschriften te hebben ver spreid. De bijzondere rechtbank te Rome tot bescherming van den staat heeft, vol gens het D.N.B., een nieuwe groep van 25 communisten veroordeeld. De leider, die in rechtstreeksche verbinding met de communistische centrale te Brussel heeft gestaan, werd veroordeeld tot tipn jaren tuchthuisstraf, twee anderen tot zés jaren tuchthuisstraf. Twintig beklaagden werden veroor deeld tot tuchthuisstraffen van oen tot vier jaren, terwijl de twee overige be schuldigden werden vrijgesproken. NAZI'S GEARRESTEERD IN OOSTENRIJK WEENEN, 19 Nov. (D.N.B.) - Offi cieel wordt medegedeeld, dat de Ween- sche politie twaalf nationaal-socialisten heeft gearresteerd wegens het. exploitee- ren van een drukkerii. waar de Oe?ter- reichische Beobachter werd samenge steld. KONING LEOPOLD NAAR BELGI2 TERUG LONDEN, 19 Nov. fReuteri- Koning Leopold is hedenmorgen om tien uur twintig van Victoriastation vertrokken ngar Brussel. Koning George deed hem persoonlijk uitgeleide. De koning was vergezeld van Spaak en Janson.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1937 | | pagina 1