FRANCO WEIGERT
BEMIDDELING
Gebrs. VALEWINK
BEROERING
te Memel
JAPANS OPTREDEN TE
SJANGHAI
HAITIANEN
vermoord
4000
DE ËEMLANDEü
HUISZOEKING
na
huiszoeking
VELE DOODEN
OP CUBA
Amlrstgdrt
GOERING AAN
HET WOORD
Engeland rouwt
FELLE BRAND
BIJ OPEL
UIT MODI
Voor Blsyle Kleeding
Zaterdag 27 November 1937 Uitgave: VALKHuFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
36e Jaargang No. 129
Ik zal, zoo verklaart hij, mijn wil door
de overwinning opleggen
Interview met Havas
Er is sprake van, dat het de geheele
internationale concessie
zal bezetten
VERKLARING VAN
KONOJE
China verdedigt Tsjekiang
en Kiangsoe
Medische Hulp
EENS KLANT
Altijd onze auto's
MUURHUIZEN 40
TEL. 454
Dit nummer bestaat
uit 4 bladen
LEYTAX
Oudste en betrouw
baarste adres in
BINNEN- EN
BUITENLAND
Tel. 1788
YVeerverwachting
Licht op
4 uur 22 min.
MOCHT U ALS JONGEN
TERECHTSTELLING IN
PALESTINA
GENERAAL MACHADO
GEARRESTEERD
GEEFT PRACTISCHE ST. NICOLAAS-GESCHENKEN MUM MU?M^t?
AMERSFOGMSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1 95; per maand 0 65; per
- week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Llcfdadighcids-advcrtcntiën voor do
helft van den prijs. Kleine Advertenliën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 005
■pf\/~|*rvTp T PprDCJ heeft de leuKd van Spanje haar leven
XlAJvl.LI.CJ geofferd met een geest van groot6che
w—wT TT opofferingsgezindheid om ons land te
M Hf I r j N XllyH bevrijden van die slechte krachten, wel
ke het bloedarm maakten en het naar
HVTrT?L,TTVTriSJ de" rand van de anarchie leidden. Het
w V IjIVvJIj V zou verraad zijn tegenover deze jeugd
een ander einde van den oorlog dan
een volledige overwinning en de onvoor
waardelijke overgave der roode legere
en leiders te overwegen.
Overigens wensch ik te herhalen, dat
onze beweging tot hoog6te doel beeft
een bond te vormen van allen die van
goeden wil zijn en van alle krachten,
die in Spanje aanwezig zijn Wil bieden
allen Spanjaarden de hand Wij bieden
bun aan en zullen hun alleen aanbie
den het Spanje van morgen te vormen
met uitzondering dan van de leiders
die zich schuldig hebben gemaakt aan
het bedrog tegenover het volk. wat onze
voornemens en bedoelingen betreft Dit
niemye Spanje zal een land van ge
rechtigheid. clementie en broederschap
zijn De oorlog is reeds zoowel op het
slagveld als op oeconomisch. commer
cieel. industrieel en zelfs maatsrhappe
lijk gebied gewonnen fk zal hem vol
tooien en ik nepm slechts aan hem
militair te voltooien fk zal iederen
Spanjaard, die ons besluit, om aldus te
eindigen in twijfel trekt als verrader
heschouwen en als zoodanig behandp
len.
De vertegenwoordiger van Havas
vroeg vervolgens Dus. indien morgen
de linksche regeering u door tusschen
komst van eenige vreemde regeering
een wapenstilstand zou aanbieden
Elk contact met het linksche
bewind van de hand
gewezen
GENERAAL Franco heeft een
der speciale verslaggevers van
Havas een interview toegestaan
in zijn hoofdkwartier te Burgos.
Tijdens dit onderhoud verklaarde
Franco:
Ik zal mijn wil opleggen door
rde overwinning. Ik zal niet onder
handelen. Ik verklaar, dat ik den
oorlog met de wapenen zal win
nen. dat ik weiger een bemidde
lingsvoorstel te aanvaarden en dat
ik geen enkel vergelijk met de
linksche regeering zal aanvaarden
De vertegenwoordiger van Havas
vroeg Franco: Moet ik er rekening mede
houden en kan ik zeggen, dat gij door
'deze formeele uiteenzetting voornemens
zijt de berichten, welke de laatste dagen
in het buitenland zijn verspreid en te
verstaan gaven, dat gij geneigd zoudt
zijn u tot een gedachtenwisseling te
leenen met de regeering van een grootp
Europeesche mogendheid omtrent een
bemiddelingsplan. met één slag af
breekt?
Franco antwoordde: Volkomen juist.
Sedert den aanvang der beweging
Franco onderbrak: Ik zou weige
ren zelfs in contact te treden. Ik
behoef niet te beraadslagen over de
voorwaarden van een wapenstil
stand Mijn troepen zullen opruk
ken. Zij zullen slechts hun wapen9
voor ons hebben neer te leggen, in
dien zij zich willen overgeven.
Vechten en afstand doen zonder
voorwaarde. Niets anders
I De kwestie der cagoulards
houdt de Fransche politie
nog steeds bezig
PARIJS, 27 Nov. (Havas). Gisteroch
tend is huiszoeking verricht bij Pozzo
di Borgo. Deze werd uitgenoodigd zich
bij de Sörete te vervoegen 's Middags
kwam hij daar aan. vergezeld van twee
inspecteurs. Het verhoor duurde slechts
kort. Pozo di Borgo is naar de Santé
Overgebracht.
In de zaak der cagoulards zijn te
Parijs en in de voorsteden wederom ver
scheidene huiszoekingen verricht, o.a. in
de Rue d'Alsace te Clichv in de woning
.van Buchérv. den penninmeester van de
„Fransche Elzas" en te Puteaux in een
lokaal, waar leden van de Csar zouden
vergaderen.
Voorts is huiszoeking gedaan in een
meelfabriek in de huurt van Pontoise
welke door een zekeren De la Cour ge
exploiteerd wordt- Er werd een kelder
ontdekt, waarvan de ingang verborgen
was door een pas gebouwden steenen
muur. Tn deze ruimte bevond zich
slechts oen hink van g^wanend hpton
'dat moest dienen om den ingang af te
sluiten. Een werkman der fabriek heef!
verklaard, dat de zoon van zijn baas
bem had verzocht dit betonnen blok te
verxaardigen De zoon dam-no aange
honden om gehoord te worden.
Uit Kameriik wordt gemeld dat de in
specteurs van de SrtrPte een nauwkeuri
ge huiszoeking hebben gedaan in het
kasteel La Motte Saint Pierre 7.ii heb
ben geen documenten ontdekt, welke be
trekking hebben op de Csar doch in één
van de hiigebouwen werden ongeveer
tweeduizend geweerpatronen gevonden
vermoedelijk materiaal dat gedurende
den oorlog is achtergelaten. Zii waren
evenwel nog bruikbaar.
De commissaris, die aan het hoofd
staat van de speciale brigade beeft gis
teren Hubert Pa«tre ondervraagd over de
fondsen, welke hii heeft verstrekt aan de
la Motte Saint Pierre Pactre deelde me
de. dat hii geld heeft gegeven voor het
houwen van e^n radio-installtie in de
Rue Amri^re, Hii wist niets van een
wanendeprtt-
Pastre zal ter beschikking van dpn
reehter van instructie worden gestpld.
De architect Parent, hii wien wapens
en munitie werden ontdekt, is in verze
kerde bewaring gesteld.
SCHIPBREUKELINGEN
OPGEPIKT
MIAMI, 27 Nov. (Havas). De sleep
boot Killereg heeft draadloos medege
deeld, dat zii de 17 laatste overlevenden
van het Britsche vrachtschip Nolling
ton Court, dat geheel verloren is ge
gaan. heeft opgepikt.
Het eiland door noodweer
geteisterd
HAVANA, 27 Nov. (Havas).
Cuba is door hevig noodweer
geteisterd, waardoor de sui-
keroogst is vernield. Ver
scheidene inwoners van het
getroffen gebied zijn verdwe
nen en men neemt thans aan,
dat achttien personen zijn
omgekomen en 27 gewond.
MEMEL, 27 Nov. (Havas). Gisteren is
de landdag van Memel bijeen gekomen
om de beroemde kwestie van de onteige
ningen door de Litausche regeering te
bespreken. Zooals men weet, zijn deze
onteigeningen geschied voor het ver-
grootcn van de haven en voor het aan
leggen van een vliegveld, dat de verbin
dingen tusschen Memel en Lithauen
moet verbeteren.
Duitsche kringen te Memel en de
Duitsche pers hebben verklaard, dal
deze onteigeningen onwettig waren. De
Duits-che autoriteiten hebhpn de buiten
landsehe journalisten te Berlijn uitge
noodigd naar Memel te gaan om deze
vergadering bij te wonen.
De vergadering duurde drie uur en
de Duitsche afgevaardigden deden felle
aanvallen op de Litausche regeering. De
vroegere communist Suhrau deed een
beroep op de groote mogendheden en
bezwoer dezen de bewoners van Memel,
die door de tirannie van de regeering
van Litauen. geen vrijheid van spreken
meer hebben, te hulp te komen.
President Maldynis verklaarde, dat
niemand de noodzakelijkheid van de
onteigening betwistte doch hij verlang
de in beginsel het intrekken van de wet
en stelde voor het twistpunt voor te leg
den aan het Permanente Hof van Tn
ternationale Justitie te 's-Gravenhaee.
DUITSCH BOEK OP
DEN INDEX
VATICAANSTAD, 27 Nov. De con
gregatie van het Heilig Office heeft het
boek „Die natdrliche Geistlehre" van den
Duitschcn professor Ernst Rpremann te
Leipzig op den index geplaatst.
Het boek wil een philosophische
basis vormen, waarop de nieuwe gods
dienst van het Noordsche ras en het
nieuwe Duitschland gegrondvest kan
worden.
Een ander werk van dezen schrijver
.Die Deutsche Nntional-Kirche" werd
in 1034 op don index geplaatst.
Tokio overweegt opzegging
van het negen mogend-
heden-verdrag
DE Japunsche autoriteiten te Slanghai
dringen steeds meer aan op de er
kenning van het recht de interna
tionale nederzetting ten Zuiden van de
Soetslau-kreek door te trekken om hun
troepen te Nantau gemakkelijker te kun
nen ravitaileeren. In de nederzetting
heerscht ongerustheid temeer daar het
gerucht gaat dat lupan op 1 December de
geheele nederzetting wil bezetten De Ja-
na nsche troepen hebben reeds beslag ce
'egd op een pont van een groot Rritsch
concern welke de verbinding over de
Soctslau onderhoudt.
Naar de Asahi Sjimboen bericht, heeft
minister-president Konoje aan Japan-
sche journalisten ten aanzien van de in;
ternationale nederzetting te Sjanghai
verklaard, dat Japan het noodie zou
kunnen oordeelen krachtige maatrege
len te nemen, doch alles hangt af van
de andere betrokken partij.
Prins Konoje verklaarde verder, dat.
wanneer hef negen mogendhedenver
drag gebruikt wordt als voorwendsel
van de mogendheden om zich te men
gen in de zaken van Japan in het
Verre Oosten Japan zal voorstellen hel
verdrag te herzien of op te zeggen.
Dp Chineesche regeering heeft de ge
neraals Wang Tsjo Sioene en Koetsoe
Toeng benoemd tot gouverneurs van de
provincies Tsjekiang en Kiangsoe Tot
nu toe werden deze posten door bur
gers bekleed. De henoeming van mili
tairen wordt heschouwd als een be
wijs, dat de regppring vast besloten is
de hoofdsteden van deze beide provin
cies. Hangtsjau en Tsjingkiang. te
verdedigen.
Uit Tsinan wordt aan de Takopnepau
bericht, dat de Chineesche troepen
Liautsjeng aan het kanaal van de Gele
Rivier hebben hernomen en verder naar
het Noorden oprukken in de richting
van Tangji. Het verkeer op den spoor-
wee TsinanTsingtau is hervat.
In het gebied van het Tai-meer wordt
hevig gevochten or> tien kilometer ten
Oosten van T=aneine aan den wee van
Hangtsjau naar Nanking. Ook in dp
omgpving van Woesi wordt noe gestre
den.
De scholieren in de provincie Anhoei
krijgen thans een militaire opleiding en
vijfduizend studenten trekken door het
land om de boeren op te wekken zich
fejren den aanvaller te verzetten, ter
wijl dp industrie poogt de productie te
vergrooten.
VAN RAAPZAAD
T den grijzen voortijd moesten dc
1 herdersvolken leven van wat dc
natuur hun toevallig aanbood. Hoewel
kool hierbij een niet onbelangrijke rol
speelde, bleef zij toch een wisselvallige
bron van voedsel. Door ervaring ging
de mensch verschillende soorten kool
waardecren. Het is dus geen wonder,
dat men den groei van dit nuttige
voedsel niet meer aan het toeval over
liet. maar dat men deze planten ging
kweeken en ook veredelde
Overal, waar kool verbouwd wordt,
zijn de akkers vrij eentoonig. En nu is
het verheugend, dat de boeren in de
zen omtrek, vooral in Stoutcnburg.
Aschgat en Hamcrsveld een koolsoort
zijn gaan verbouwen voor groenvoer
van het vee Verschillende akkers le
ken wel op een golvende zee van
goudgele bloemen. Door het zachte
weer kon men deze schoonheid van
het akkerland nog dc geheele maand
October en zelfs nog in November be
wonderen.
Onwillekeurig vroeg men zich al
wat dit voor soort bloemen zijn. De
boeren noemen de planten met den
aardigen en passenden naam Botergeel
en Boter zaad. benamingen die niet bc-
iPaald in de flora voorkomen. De kool
soorten zijn ook niet gemakkelijk te
bepalen.
Toch geven de kenmerken wel
ccnig houvastDc rechtopstaande
stengel van ongeveer R0 cM.. die al
leen naar boven is vertakt is gras
groen. evenals de langwerpige hoogerc
bladeren, die onbehaard zijn en met
een hartvormigen voet om den sten
gel zijn gegroeid. Dc groote goudgele
geopende bloemen sicken boven de
knoppen uit.
Het beste kenmerk zün. zooals bij
na altijd, de lange vruchten, die men
hauwen noemt. Deze zijn knobbelig
en ongeveer J'/i cM. lang en wat niet
onbelangrijk is. afstaand en tevens
weer met een boog opstijgend met een
snavel, die wel het derde gedeelte van
de hauw lang Is. hetgeen men niet kan
waarnemen bij de vruchten van Kool
zaad Brdssica napus). Voegt men
daarbij nog het feit. dat de zaden
bruin en glad zijn dan is er dus geen
twijfel, dat de prachtige goudgeel ge
bloemde plant het Raapzaad is (Brds
sica rapa annua).
De naam Brdssica is afgeleid van
het Grieksche prasikê. groente bij uit
nemendheid en slaat op het veelvuldig
gebruik van de koolsoorten. Hei woord
rapa betcekent raap. hetgeen niet al
leen duidt op knolraap, maar ook op
raapzaad, waaruit raapolie word! ge
slagen.
Van de overblijfselen worden raap
koeken gemaakt, een bekend veevoe
der. Merkwaardig is. dat uit raapolie
door wegneming der slijmige stoffen
de patentolie wordt verkregen, die ge
bruikt wordt om te branden. Voor
deze producten verbouwt men tegen
woordig in plaats van het Raapzaad
het Koolzaad (Brdssica napus).
Terwijl in normale nazomers om
streeks begin October de winterrust bij
de bijen intreedt, bracht deze herfst-
zomer in streken, waar voor de bijen
nog wat te halen viel. een hernieuw
den broedaanzet te weeg Opmerkelijk
was dat de bijen zeer druk het Boter
zaad bevlogen en de bloeiende Herik
meeden een plant die van het Raap
zaad te onderscheiden is door haar
behaarde stengels en bleek gelen bloei.
VIRIDUS
Het aantal dooden zou de
achtduizend overtreffen
WASHINGTON. 27 Nov. (Havas).
Op het oogenblik dat de onderhan
delingen van den onder-minister
Welles met den vertegenwoordiger
der Dominicaanscho republiek aan
vangen over de ernstige incidenten
die zich hebben voorgedaan op de
grens van dit land en de republiek
Haiti, heeft het departement van
Staat berichten ontvangen, waar
in wordt medegedeeld dat het aan
tal ter dood gebrachte Haïtianen de
ruimste schattingen overtreft en de
acht duizend zou te hoven gaan.
Een ambtenaar van het departe
ment van Staat heeft ter zake ver
klaard:
Het is aan geen twijfel onderhevig,
dat deze slachtingen in haar ver
schrikkelijkheid alles overtreffen,
wat zich sinds lagen tijd op dit half
rond heeft voorgedaan.
Amersfoortsche Huisartsen-
Vorocniging
Zondag hebben dienst de volgende
l >u ïgergeneesheeren
Duyvis, Utrechtscheweg 1-15, Tel. 396.
Hendriks, Berken weg 25, Tel. 138L
Kinschoten, van Perscijnstraat 27, Tel.
no. 112.
Zondag heeft dienst de apotheek van
Kok, Langestraat 71. Tel. 165.
Zondag hebben dienst de vroedvrou
wen
Mevr. dc Leeuw, SI. Anfridusstraat 5,
Tel 2079.
Mej Vernhout, Soesterweg 232, Tel.
no. 2270.
Teruggave der koloniën geëischt.
Nieuw vierjarenplan om
Duitschland economisch
onafhankelijk te
te maken
Te Hamburg heeft Goering in een
rede den nadruk gelegd op de belangrij
ke waarborgen voor den vrede der vol
ken, die bereikt zijn door de vor
ming van den driehoek Tokio—Ber
lijn—Rome. Heden ten dage is
Duitschlands rechtsgelijkheid weder
ccn natuurlijk iets en daarom is
het ook onvoorwaardelijk noodzakelijk,
dat men rekening houdt met den Duit-
schen rechtseisch tot teruggave van zijn
koloniën.
De sterkte van ons volk is aldus
Goering niet alleen tot zijn militai
re sterkte beperkt, doch ligt bovenal ook
in de vastbeslotenheid van een eensge
zind volk zijn vrede, vrijheid en eer
tegen aanvallen te verdedigen. Duitsch
land heeft het eerste vierfarenplan met
succes afgesloten. Het doel van het nieu
we vierjarenplan is Duitschland nok op
economisch gebied onafhankelijk te
maken. Indien kringen, die afgunstig op
Duitschland zijn, wachten op een econo
mische instorting van het riik. dan kun
nen zij wachten, zoo lancr zii willen.
Goering wees er in liet bijzonder op
dat Duitschland zich geenszins wenscht
te ieolperen. Al zet het ook het vier
iarenplan door. het wenscht toch ten
volle zijn deel bij te dragen tot de
wereldeconomie en den wereldhandel
In Westminster Abbey werd een
rouwdienst gehouden voor
Ramsay Macdonald
Gistermiddag heeft de aartsbisschop
van Canterbury den rouwdienst vooi
den overleden eersten minister-presi
dent van Engeland, die lid was van de
I.abour-parfii. Ramsav Macdonald te
Londen geleid.
De koning werd vertegenwoordigd
door zijn broeder den hertog van Glou
cester. Er waren vijftien ministers aan
wezig.
Als slippendragers fungeerden minis
ter-president Neville Chamberlain, de
speaker sir John Simon, Rn ld win. Att
lee. Morrison en Citrine. De kist was
bedpkt mat dp Union .Tnrk cn hloemen
Een ontelbare menigte woonde de
plechtigheid bij. Aangezien Macdonald
zooveel van het buitengoed Chequers
heeft gehouden heeft mevrouw Cham
berlain een hos wilde hloemen van
Chequers naar Lossiemouth gezonden
om in het graf te leggen.
Na de plechtigheid in Westminster
Abbev is het stoffelijk overschot van
Macdonald overzehracht naar het co
lumharium Holders Groen", waar de
verassching geschiedde. De asch zal
worden overgebracht naar Lossiemouth
waar zij naast het stoffelijk overschot
van de vrouw van Macdonald ter aarde
zal worden besteld.
MAINZ, 27 Nov. (Havas). Gister
avond is een felle brand uitgebro
ken in de automobielfabrieken van
Opel te Rudelsheim hii Mainz. Ver
scheidene brandweerlieden liepen
een rookvergiftiging op. Het blus
schineswerk had vanochtend vrij
wel zijn beslag gekregen.
PASSAGIERS VERZEKERD
HET AANTAL BETALENDE ABONNi'S
OP HET
AMERSFOORTSCH
DAGBLAD
STAAT ONDER GEREGELDE CON
TROLE VAN HF.T RUREAU VOOR
PUBLICITEITSW AARDE
TOURNOOIVFLD 4 - DEN HAAG
Dit blad heefteen dagelijk
se he oplaag van
EXEMPLAREN
T MOOISTE WAT MEN GEVEN KAN
is'n Parapluie van SPIEKERMANN
tff
Langestraat 31 Telefoon 321
Medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt.
Matige wind uit N. richtingen,
veranderlijke bewolking, wel
licht nog enkele buitje* van re
gen of natte sneeuw, iets kou
der.
WELEENS OP EEN PAARD ZITTEN?
Weet U nog hoe fijn dat was? Gun het
Uw rakkers ookl Laat ze rijles nemen
bij de
RUITERSPORT SCHOOL
OUD LEUSDEN
Groote binnen- en buitenmanègo met
kleedkamers en douche. Eigenaar:
P. J. J. A. DE JONG TEL. 1401
JERUZALEM, 27 Nov. (Reuter)*
Sjeik Farhan Saadi is hedenochtend
in de gevangenis van Acco met den
strop ter dood gebracht.
Dit is het eerste doodvonnis, dat
overeenkomstig het vonnis van één
der nieuwe militaire gerechtshoven
wordt voltrokken.
NEW-YORK, 27 November Reuter}.
Generaal Machado, de vroegere presi
dent van Cuba. is gearresteerd op ver
zoek der Cubaansche regeering.
Generaal Machado wordt beschuldigd
van moord en verduistering. Hij werd
gearresteerd in een ziekenhuis, waar hij
ceii behandeling moest ondergaan.
Cuba heeft zijn uitlevering verzocht.
Machado is van 1924 tot 1028 presi
dent van Cuba geweest en vervolgens
van 1928 tot '33 dictator. In 1933 werd hij
door een muiterij van het Cubaansche
leger verdreven.
Ill
REGENMANTELS JAPONNEN MANTELS PEIGNOIRS *4* IJ KJ lltj. £j KJ IX KjUlX
REGENMANTELS
Tweed
Gabardine
Gummi
Kant
Zijde
Wol
met en
Tricot
zonder bont.
Prima modellen.
PEIGNOIRS
Onderjurken
Handschoenen
Kousen, Sjaals epz. enz.
Dames- en Kinderconfectie- Arnh. weg 26
