25-JARIG BESTAAN VAN
.MERCURIUS"
[Wordt Zaterdag
herdacht
St. Nicolaas in
dqsmjdja
MACHIEL BRANDENBURG
uati
jtcuxltb
VAN DE POLITIE
Grand-Théatre
FEESTVIERING IN
„DE WITTE"
EXPOSITIE IN
SIERKUNST
2e BLAD PAG. 1 *1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
MAANDAG 6 DECEMBER 19S7
Streven naar verbetering van
den maatschappelijken toe
stand van Handels- en
Kantoorbedienden
ZATERDAG 11 Decem
ber herdenkt de afdee-
ling Amersfoort van den Na -
tionalen Bond van Handels-
en Kantoorbedienden „Mer
curius" haar 25-jarig bestaan.
Al snuffelend in het archief, blijkt ons
Dagblad het navolgende bericht omtrent
ide oprichting in zijn uitgave van 13 De
cember 1912 te hebben gepubliceerd:
„Op den door den Bond van Handels-
en Kantoorbedienden „Mercurius" uitge
schreven vergadering op 12 December
in de „Keizerskroon" werd besloten tot
oprichting van de Afd. Amersfoort van
bo vengenoemden Bond, waar aanvanke
lijk 9 leden toetraden. Als voorloopig be
stuur treden op: Voorzitter: J. C. Eek,
Secretaris J. H. in 't Veld, Penningmees
ter: G. A. Lodder".
In een onderhoud, dat wij dezer dagen
met de heeren Lodder, van Meten en de
Meulder (voorzitter) hadden, deeldo
eerstgenoemde ons mede, dat het initia
tief tot de oprichting van een afdeeling
hier uitging van de afdeeling Utrecht,
tvier voorzitter, de heer Dorec, een pro-
pagandawoord kwam spreken. „Mercu
rius" begon met een klein aantal leden
onder voorzitterschap van den heer G.
A. Lodder. In 1918 bereikte men een
hoogtepunt en telde de afdeeling 79 le
den. In 1922 kreeg men een gevoelige
klap met de kwestie N.V.V. en A.N.V.,
waardoor het ledental bijkans gehal
veerd werd. De heer Lodder herinnerde
verder nog aan de groote protest-verga
dering in gebouw „De Arend", waaruit
contact met de maatschappij voor Nij
verheid en Handel voortvloeide, dat tot
een soort van georganiseerd overleg leid
de In zekeren zin werd hierdoor „Mer
curius" erkend. De afdeeling nam o.m.
het initiatief tot stichting van den eer
sten Bestuurdershond Amersfoort, welke
later weer van het tooneel verdween.
Met welk doel werd ook in Amers
foort een afdeeling dezer neutrale vak
organisatie gesticht? Voornamelijk om
dat de bond zich de verhooging van wel
vaart en verbetering van den maat
schappelijken toestand der handels- en
kantoorbedienden ten doel stelt, met ter
zijde-stelling van vraagstukken op het
gebied van godsdienst en partij-politiek.
Als zoodanig presteert Mercurius heel
wat, o.a. noemen wij. de groote aandacht,
'die hier geschonken wordt aan de ver
dere ontwikkeling van de handels- en
kantoorbedienden door cursussen in
boekhouden, talen, stenografie enz.
Door de verbeterde vak-opleiding
bestond dan ook weldra behoefte een
bewijs te bezitten, waaruit kon blijken,
dat men bedreven was in het daar
voor opgeleide vak met het gevolg, dat
de Mercurius-diploma's kwamen; aan
vankelijk eerst alleen, later in samen
werking met de andere vak-organisa
ties, vinden nog steeds tweemaal
's jaars examens plaats, waaraan meer
dere duizenden deelnemen; de naam
Merc.urius-diploma bleef behouden en
heeft een naam, die hoog in den han
del staat aangeschreven.
Vermeldenswaardig is ook dat een
lid, dat werkloos wordt en minstens 1
jaar het lidmaatschap bezit, recht
heeft op 15 weken uitkeering ad 70
van zijn laatst verdiende 6alaris, ter
wijl in afwijking met andere organisa
ties bij voortdurende werkloosheid ook
in het volgende jaar opnieuw eenzelf
de uitkeering wordt verstrekt.
Al6 recent voorbeeld kan dienen, dat
van 1 Januari 1937 tot/met 30 Septem
ber 1937 ondanks de afgenomen crisis,
waardoor ook het werkloozen-cijfer
der kantoorbedienden daalde, nog een
totaal-bedrag van f 60.528,88 aan werk-
loozensteun werd uitgekeerd.
Naast de traditioneele Kerstgave is
een ondersteuningsfonds in het leven
geroepen, waarop leden, die financieel
achteruit zijn gegaan, een beroep kun
nen doen.
Ook organiseert Mercurius al eenige
jaren voor haar werklooze leden een
internaat, dat steeds gehouden wordt
op éénige der mooiste plekjes van ons
land; daar kunnen werklooze leden,
met hun echtgenoote, gratis 1 week
vertoeven, om de dagelijk6che zorgen
der werkloosheid, althans voor een
veek in een jaar opzij te zetten.
Een herstellingsoord en sanatorium
voor zieke leden zijn gevestigd in Os-
sendrecht en Renkum.
Mercurius bezit in Nederland 61 af-
deelingen met in totaal bijna 9000 le
den.
Dat het Mercurius ernst is met de
wil het ontwikkelingspeil te vergroo-
ten, kan blijken uit het feit, dat ook
een Curatorium is gevormd, waaraan
medewerking verleenen Prof. R. Casi-
mir, Prof. Mr. C. W. de Vries. Prof. G.
Gonggrijp, Dr. W. E. v. Wijk en Jhr.
Dr. J. C. Mollerus.
Daarnaast organiseert Mercurius zg.
week-ends tweemaal per jaar, is aan
den Bond verbonden het Bureau van
Arbeidsrecht en verschijnt iederen Za
terdag een orgaan. Ook aan de jeugd
wordt gedacht: zoodra meerdere jeug
dige vakgenootën bijeen gebracht kun
nen worden, wordt een plaatselijke
jeugd-groep opgericht, welke door het
verspreiden van een eigen jeugd-orgaan
®ok van haar hestaan blijk geeft.
Al met al heeft ook Mercurius hier ter
pede bewezen, dat ze er zijn mag. Geen
donder dat het 25-jarig jubileum niet
Onopgemerkt voorbij zal gaan. Zaterdag
11 December a.s. zal in „Amicitia" een
Tcceptie plaats vinden met een cabaret
avond in De Valk, welke door den
bondsvoorzitter zal worden bijgewoond;
rrof, Ben Ali Bibi zal optreden, verder
de Ripken-band met het traditioneele
bal na.
Wij wenschen de Amersfoortsche Mer-
curianen van harte geluk met het zilve
ren jubileum hunner afdeeling en ho
pen, dat ook deze vereeniging in het
Amersfoortsche leven een blijvende
plaats zal innemen.
Vermelden wij nog, dat het huidige
bestuur bestaat uit: F. J. P. M. de Meul
der, voorzitter; mej. S. Rodricgus, secre
taresse; J. C. N. W. van Woudenberg,
penningmeester: J. Bezemer, 2e secre
taris; A. van Olst en C. M. van Mourik,
(toegevoegd).
Aanrijdingen
Doordat een auto in de Langestraat
ter hoogte van de Scherbierstraat bij
het inhalen niet voldoende naar links
uitweek, kwam een wielrijder te vallen.
Een wielrijdster, die voor hem reed,
raakte eveneens de macht over haar
stuur kwijt en viel. Een en ander be
perkte zich tot materieele schade-
Omstreeks 8 uur gisteravond is in de
Langestraat hoek Zevenhuizen een
autobus uit IJmuiden, welke in de rich
ting Varkensmarkt reed, in botsing ge
komen met een luxe auto. waaraan geen
voorrang verleend werd. Materieele
schade was het gevolg.
Een automobilist uit Zeist kreeg gis
teravond omstreeks 11 uur een proces
verbaal wegens zoodanig rijd'en, dat de
veiligheid van het verkeer in gevaar
gebracht werd- Hij reed op den Leusder-
weg met een snelheid van ongeveer 30
K.M. per uur en bemerkte te laat, dat
de boomen van den spoorwegovergang
neergelaten waren- Op het allerlaatst
gooide de automobilist, het stuur naar
links om, waarna de auto tegen een
hek botste. Hek en auto werden be
schadigd.
Op het Stationsplein kwam heden
morgen in de vroegte een vrachtauto
tengevolge van de gladheid van den
weg in botsing met een electrischen ver
lichtingspaal op den vluchtheuvel, wel
ke daardoor verbogen werd.
Processen-verbaal werden opgemaakt
tegen een bloemist wegens overtreding
van de arbeidswet en "tegen een kapper
wegens overtreding van de arbeidswet
en de winkelsluitingswet-
Aangifte werd gedaan van diefstal
van 'een rijwiel.
OECUMENISCHE VEREENIGING
Als uitgave der Oecumenische Ver
eeniging is verschenen „Oproep aan de
Christenheid" bevattend den volledigen
tekst van de „Boodschap aan de chris
telijke kerken" en de „Betuiging onzer
eenheid" der wereldconferenties der
kerken dit jaar te Oxford en Edin-
burg gehouden. Een korte inleiding be
schrijft voorts het ontstaan en den groei
der oecumenische beweging. Het is een
oriénteerend werkje, dat bedoelt groo-
tere bekendheid aan de oecumenische
beweging te ge\en-
8e ABONNEMENTSCONCERT U S.O.
Woensdagavond heeft in Tivoli te
Utrecht hef achtste abonnementscon
cert door het U.S-O. plaats onder leiding
van Willem van Otterloo met medewer
king van Olly Folge Fonden, viool.
Het programma luidt:
1. „Don Juan", Tondichtung, Opus 20
Richard Strauss-
2. Concert voor viool en orkest,
Henk Badings.
3. Symphonie IV in e kl- t., Opus 98-
Johannes Brahms.
DIAKENWIJDING IN DE OUD-
KATHOLIEKE KERK
Zondag 12 December, op den 3en Zon
dag van den advent, hoopt Z.D.H- Mgr.
Andreas Rinkel, Aartsbisschop van
Utrecht in de kapel van het seminari
de diakenwijding toe te dienen aan
den Eerwaarden heer Petrus Johannes
Maan, sub-diaken van het Aartsbisdom.
De pontificale H- Dienst zal om 10 uur
aanvangen, terwijl des namiddags om
4 uur de vesper zal worden gehouden.
Volop hebben de kinderen
vanochtend en van
middag genoten
VOLOP hebben de kinderen der
openbare scholen vanochtend en
vanmiddag in het Grand Thédtre
genoten van de prettige uren, welke
hun gegeven waren door de commissie
belast met het organiseeren van een St.
Nicolaasfeest. In vier groepen hebben
de kinderen het moeten vieren, want
het aantal leerlingen was zoo groot, dat
de zaal van het theater hiervoor niet
toereikend was-
Enthousiast werd St. Nicolaas met
Zwarte Piet ontvangen en de groote
kindervriend met Zijn knecht moesten
menige zanghulde in ontvangst nemen.
„Piet heeft aan vele schoorsteenen der
scholen geluisterd, zoo zeide de Sint,
en hij heeft rapport uitgebracht over
zijn informaties. En nu wil ik jullie
hiervoor beloonen, doch helaas is er een
jongen, die in het afgeloopen jaar nu
niet bepaald goed zijn best heeft ge
daan."
De schrik sloeg velen om het hart,
toen St- Nicolaas zijn groote boek voor
zich nam en de namen der kinderen
opnoemde, die ten tooneele moesten
verschijnen. Ook de jongen, die niet
goed had opgepast werd bij Sinterklaas
ontboden en hij kreeg een reprimande
en moest Hem beloven het volgend jaar
beier zijn best te doen.
Onder het zingen van nog enkele lie
deren verliet de Sint de zaal en beloofde
Zijn vele vriendjes bij het naar huis
gaan nog te zullen laten tracteeren,
waarop een luid hoera volgde.
Hierna had de vertooning plaats van
d'e film Sneeuwwitje, het bekende
sprookje, dat wel ieder kind kent en
nu nog eens door middel van het witte
doek in beeld werd gebracht. De gooche
laar bezorgde de jeugd ook nog enkele
prettige oogenblikken met zijn kunstjes-
De jongens en meisjes staken hun goed-
of afkeuring geenszins onder stoelen of
banken, want toen de goochelaar zich
eens een paar maal „vergiste", ging
er een oorverdoovend lawaai op en het
leek veel op een uitfluiting.
Des middags van half twee tot vier
uur werd het Sinterklaasfeest voort-
gezel voor de kinderen van het vierde,
vijfde en zesde leerjaar, terwijl ook de
school voor het centraal zevende en
achtste leerjaar des namiddags nog in
de gelegenheid gesteld werd, dit feest
te vieren.
Ook des middags hebben de kinde
ren genoten van goochelaar, film en
tractatie, terwijl de hoofdschotel hier
bestond uit de opvoering van „Voetbal
Henkie", een tooneelstuk met een voor-
en naspel, geschreven door den heer J.
W- van der Gang.
De kinderen hebben er volop van ge
noten - De hoofdfiguur. Voetbal Henkie,
in zijn dol komische scène's heeft groot
eryklein doen schateren van het lachen.
De revue der operetten in htf voorspel
deed de kinderen in gedachten genieten
van Droomelaar, Zonnekind, Jantje in
Droomenland en Sneeuwwitje. Het klei
ne kokkie van St. Nicolaas met het daar
opvolgende ballet waarin de kinderen
de tractatie aangekondigd werd, was
een welkome afwisseling tusschen de
bedrijven. Het tableau, waarin verschil
lende soorten van sport ten tooneele
werden gebracht, was een waardig slot,
waarin „De Plicht" de kinderen waar
schuwde, dat overdrijving der 6port na-
deelig is-
Het geheel werd vlot gespeeld en de
jeugd heeft zich kostelijk geamuseerd.
De heer J. W. van der Gang en zijn
helpers alsmede de kinderen, kunnen
met voldoening op hun werk terugzien.
KOSTELOOZE VACCINATIE
B- en W. maken bekend, dat op
Woensdag, "8 December om 2 uur n.m.
gelegenheid zal worden gegeven tot
kostelooze inenting in het gebouw
Westsingel 45-
Gewenscht is trouwboekje of geboor
tebewijs mede te brengen.
P. VAN ZADELHOFF f
In den ouderdom van bijna 50 jaar
is gisleren in het Wilhelmina-Gasthuis
te Amsterdam overleden, de heer P van
Zadelhoff, in leven Hoofdopzichter der
Ned. Heide Mij. De begrafenis heeft
Woensdag plaats op „Rusthof".
Grand Thé&thre. Van Vrijdag
3 t. m. Donderdag 9 December ver
tooning van de films „Mary Tu
dor" en „Rijksmuseum".
Zondae 1.45. 4.— 6-15 en 8.30 uur
Avondvoorstelling overige dagen
8-10 uur n.m-
Woensdag en Zaterdag 2.30 ïur
n.m matinée.
City Theater. Van Vrijdag 3
t. m. Donderdag 9 December ver
tooning van de films „Marineila"
en Meisje overboord."
Zondag 1-45 4 uur 6.15 en 8 30
uur fdoorloopend) Aanvang laat
ste voorstelling 8.30 uur- Zaterdag
6.15 en 8-30 uur Overige dagen 8.10
uur. Zaterdag en Woensdag mati
nee 230 uur.
Gildehuis A-K.G- t.o. Zuidsingel 16
Tentoonstelling bloemstillevens en
kunstnijverheid.
Museum Fléhlte, Westsingel-
Geopend dagelijks van 10—12 en
1—4 uur uitgezonderd Zondags,
's Zaterdags 1012 en 1-303 uur.
(Stadgpnooten hebben 's Zaterdags
vrijen toegang).
Sterhuis Beekenst.-laan 6. lede
ren avond geopend en Zondagsmid
dags voor alle meisjes.
R.K. Leeszaal, Nieuwst raat 24.
Filiaal uitleen-bibliotheek Edison-
straat 35-
Openbare Leeszaal met Jeugdlees
zaal. Muurhuizen 9.
4 t.m. 25 December. Sierkunst.
Tentoonstelling werken van Machiel
Brandenburg, dag. 10—5 uur.
8 December. De Valk. Vocaal- »n
Instrumentaal concert door het
dameskoor Bel Canto.
8 December. Ambachtsschool. Al
gemeen© vergadering Vereen, van
Nijverheidsonderwijs. 8.30 uur.
9 December. Amicitia. Vereeniging
van Huisvrouwen. Filmvoordracht
over wintersport door den heer Au-
kee. 2.30 uur.
9 December. Gildehuis. Winter
sportavond N". R. V. 8.15 uur.
10 December. De Valk. Spelregel
avond van de S.V.D.A. 8 uur.
11 December. Amicitia Vijfde lus
trum van Mercurius. Receptie 35
uur.
11 December. De Valk. Feestavond
Mercurius. 8 uur.
11 December. .Amicitia Uitvoering
Kunst na Arbeid. 8 uur.
17 December. Amicitia. Abonne
mentsvoorstelling Hofstad Tooneel.
„Een Lentedag." 7uur.
ZEIST
10 December. Figi. Hofetad-Tooneel
voert op „Hilariteit in de Rechts
zaal." 8 uur.
Viertal jubilea Zaterdag
herdacht
OP het gebied van recepties en
feestviering is men in „De
Witte" toch wel een en ander ge
woon, maar zoowel directie als per
soneel deden Zaterdagmiddag toch
wat onwennig, nu het een eigen
feestviering gold.
„De Witte" bestond 12V2 jaar,
Chris herdacht zijn 25-jarige kell-
nersloopbaan. de chefkok werd ge
huldigd voor zijn tienjarig meester
schap in de keuken en Dolf, de
plichtsgetrouwe keukenknecht, vier
de zjjn tweede lustrum.
De groote dinerzaal leek een bloemen
hof.
Nadat de jubilarissen met hun dames
hadden plaats genomen en de genoo-
digden en het talrijk personeel zich ver
zameld hadden, gaf de leider dezer
feestelijkheden, de heer J. N. ten Vel
den, van den wijnhandel Jacobus Boe-
let uit Amt-tordam, het woord aan den
heer Hastrich.
In kernachtige bewoordingen bracht
de heer Hastrich, mede namens zijn
echtgenoote en kinderen, dank voor de
verrassende hulde hem 's morgens te
zijnen huize gebracht.
Na gewezen te hebben op de goede
verhouding tusschen directie en perso
neel, welke noodzakelijk is voor een be
drijf als „de Witte", deed spreker eenige
mededeelingen over de groei van de
zaak. Begonnen werd met 3 man per
soneel, terwijl thans 27 personen in „de
Witte" werkzaam zijn. De totale omzet
van het bedrijf is 6lA maal zoo groot als
bij dc oprichting.
„Chris" van de Witte, die Zaterdag
jubileerde
(Foto Wecrs)
Zichtbaar aangedaan sprak de heer
Hastrich zijn trouwen medewerker ter
Wolbeek toe; 9000 dagen hebben zij sa
mengewerkt, reeds bij de stationsrestau
ratie leerden zij elkaar waardeeren en
nog dagelijks groeit de vriendschaps
band.
Namens het geheele personeel bood
spr. „Chris" een fraai radiotoestel aan
en een album met tal van handteeke-
ningen van gasten der zaak waarin Jo
Spier met een enkele teekening eigen
lijk „Chris" als de hotelkellner bij uit
nemendheid schetste.
Vervolgens hechtte de heer Hastrich
den jubilaris de gouden Horecaf-medail-
le op de borst. Te zijner tijd zal nog
door een hooge onderscheiding, uiting
gegeven worden aan de waardeering
welke de heer ter Wolbeek in den lande
geniet.
Vervolgens richtte de heer Hastrich
zich tot den chefkok den heer S. K. Ouds
hoorn. welke hij schetste als een hoog
gewaardeerde kracht, die door zijn
eenvoud en zijn beminnelijke persoon
lijkheid zich een vriend van de zaak
heeft getoond.
Een fraai gouden horloge was het
stoffelijk bewijs, terwijl de heer. Ouds
hoorn de zilveren Horecaf-medaille ont
ving.
Dolf, de keukenknecht werd door zijn
directeur geprezen om zijn groote
plichtsbetrachting en accurate behande
ling van het hem toevertrouwde werk
Ook hij kreeg de zilveren Horecaf-
medaille en een zilveren cigaretten-
koker met een papiertje erin, dat ge
wisseld kan worden en overal gangbaar
Toen volgde een 6troom van geluk-
wenschen en cadeaux.
Het bestuur van „De Ooievaar", een
club ter bevordering der onderlinge ge
zelligheid, was vertegenwoordigd door
den Hagenaren mr. Court en Pierson.
Met een rede. doorspekt met buiten
gewonen humor, richtte mr. Court zich
tot Chris. Tenslotte bood hij den jubila
ris een fauteuil aan.
De heer Jos. Haan sprak namens de
kegelclub „Acht om den Koning" en
memoreerde de verdiensten van „Chris"
en overhandigde een theeservies.
Namens de stamgasten sprak de heer
H. van Rupprecht den jubilarissen toe
en gaf Chris een passend geschenk.
In de late avonduren bood de heer
Hastrich het volledig personeel en hun
ne dames een souper aan. De stemming
was uitstekend. De heer Stoel filmde
lies en allen. De muziek van den heer
Wilschut noodigde tot dansen en Henk
Stuurop zong in een speciaal vervaar
digd lied de jubilarissen op humoristi
sche wijze lof toe. Lang, zeer lang, werd
het feest voortgezet, totdat een triestige
ochtendstond de feestgangers huis
waarts leidde.
Een krachtige persoonlijkheid
mei aanleg voor het groote
Opening C. A. Schilp
/N tegenwoordigheid van
een aantal kunstcollega s
en andere belangstellenden
uit Amersfoort en het Gooi is
Zaterdagmiddag in Sierkunst
een tentoonstelling geopend
van het werk van Machiel
Brandenburgvoornamelijk
schilderijen, aangevuld met
enkele teekeningen. Zooals de
inleiderde heer C. A. Schilp,
medewerker voor beeldende
kunst aan ons blad, meedeel
de, is dit de eerste maal, dat
Brandenburg, een Rotterdam-
sche jongere, op zijn eentje
exposeert.
Door het deelnemen aan allerlei
groepstentoonstellingen, o.a. van de On-
afhankelijken, St. Lucas, Haagsche
Kunstkring en 't Amer6f. Kunstenaars-
gilde, waar hij thans- voorzitter is van dc
eerste afdeeling. en waar hij zeer dank
baar is voor de onderlinge collegialiteit
en vriendschap die hij in Rotterdam
pijnlijk miste, heeft zijn naam reeds
een bekenden klank.
Den 4en Mei 1907 te Rotterdam gebo
ren bezocht Brandenburg gedurende ne
gen jaar de Academie aldaar, studeerde
eenigen tijd op het atelier van Jaap
Gidding en werkte in 1930 ettelijke
maanden in Antwerpen.
Hij vestigde zich 1933 in Hilversum,
wegens gezondheidsredenen. Toen hij
datzelfde jaar voor de eerste maal in
zond naar de Commissie voor Kon. Sub
sidie kreeg hij een gratificatie. Toen
hij in 1934 opnieuw inzond bad zijn
werk het academische en schoolsche ge
heel verloren, maar gewonnen aan per
soonlijkheid. met het gevolg dat hij het
Kon. subsidie niet meer ontving, zonder
daar een oogenblik rouwig om te zijn.
In Rotterdam was hij zeer bevriend met
Wim Chabot (die onlangs voor de eer
ste maal deelnam aan de expositie in
het Gildehuis) en kwam met hem vaak
op het atelier van diens ouderen broer
Henk Chabot, aan wiens krachtige per
soonlijkheid Brandenburg veel gehad
heeft.
De heer Schilp divageerde in verband
met een 'kroniekje van Cornelis Vcth
over de begrippen werk en kunst. Spre
ker gaf Veth gelijk in dien zin, dat
kunst niet begint en ophoudt met de
techniek, het ambacht. Zij wordt niet in
de muffe broeikas, noch in do hersenen
gekweekt, zij wordt gedragen onder het
hart, en met strijd en pijn ter wereld
gebracht. Haar diepste wezen is my
sterie, en haar eigenlijke natuur
genade. En toch met deze uitlegging
is men er niet heelemaal. Iedere me
daille heeft haar keerzijde. Naast de
bezieling, de influistering der Muze of
de gedrevenheid door een demon, staat
het andere dat men moeilijk beter kan
omschrijven dan met „werk." „Genie
isf Fleisz". Het woord is van Goethe.
Bid en werk is Bijbeltaal. Genade en
vlijt hooren onverbrekelijk bijeen. De
inspiratie is een machtig en onmisbaar
iets, maar de techniek is het evenzoo.
Weet een kunstenaar het evenwicht te
vinden tusschen dat wat genade en
wonder en dat wat werk en geploeter is,
dan heeft hij alle mogelijkheden in zich
om een groot publiek te bereiken. Zoo
een is voor spreker de man wiens ten
toonstelling hij inleidt.
Ik behoef niet te zeggen, dat ik het
met den inleider eens ben. Het
spreekt vanzelf, dat Brandenburg
ook de Schoonheid wil dienen, maar
in de eerste plaats wil hij uitdruk
king geven aan zijn levensbevindin
gen. zijn verhouding tot de natuur,
levend en dood, tot den mensch,
diens sociale, psychologische, my
stieke wezen.
De natuur heeft voor hem een zekere
heiligheid, hij heeft er eerbied voor,
maar zijn verbeelding, laat zich door
haar geen dwang opleggen. Hij is geen
icalist, nog minder een traditionalist.
Hij heeft bewondering voor andere kun
stenaars, en ondergaat van hen bepaal
de suggesties, maardwingc'nde invloeden
zijn dat niet, en er is geen spoor van
tamme navolging. Zijn kunst zou ik met
alle erkenning van en waardeering voor
de teedere accenten een mannelijke
kunst willen noemen in den zin name
lijk van een persoonlijk avontuur, een
waagstuk, een telkens en bij herhaling
vrij zich instellen tegenover zijn onder
werp. Zij is de uiting van een kantige
persoonlijkheid, maar te gul van gevoel,
te breed van voordracht, te eenvoudig
van visie, om het minder gewenschte
stempel van individualisme te dragen.
Zonder eenige opzettelijkheid voel ik
zijn kunst daarvoor te zeer sociaal ge
richt, of laat ik liever zeggen te men-
schelijk.
In Sierkunst hangt uitsluitend werk
van de laatste drie jaar. Een volledig
beeld van Brandenburg's persoonlijk
heid krijgt men dus niet. maar repre
sentatief is het beeld zeer zeker. De
landschappen nemen een beperkte
plaats in. De twee, die 't meest typee-
rend zijn voor zijn werkwijze, de Boerde
rij (1) en het land met de gebundelde
korenschoven toonen hoe hij pleegt te
werken: de eerste indrukken worden la
ter, op het atelier, uitgewerkt en gosty-
leerd. Er spreekt uit deze beide doeken
een krachtige neiging tot romantiek;
het laatstgenoemde, tevens het rijpste
van de twee, lijkt mij ook vooral belang
rijk om de dramatisch behandelde lucht
en de suggestieve lichtwerking. Hij
heeft intusschen zooals zoo menig schil
der, gevoeld, dat deze wijze van werken
hem op den duur eenzijdig zou maken.
Hij voelt nu en dan behoefte zijn palet
mee to nemen naar buiten en directe
natuurimpressies te geven. Waarvan
men do geslaagde, fleurige resultaten
vindt op de middentafel.
Het meerendcel dor overige schil
derijen is stilleven, maar zoo breed,
welhaast monumentaal gedaan, dat
men iedere gedachte aan klein, fijn
geschilder opzij moet zetten. Een pit
tige, haast zou men schrijven, pooti-
ge evolutie, is hier duidelijk te
onderkennen.
Men vergelijke b.v. de Schelvisch (7)
eens met de Poontjes (4) of Paprika (12)
van den laatsten tijd, de Roode Kool van
1935 (17) met de Rnodo Kool van vorig
jaar, om vast te stellen, dat het werk
hechter van compositie en samenhang,
warmer van kleur en dieper van toon
is geworden, terwijl meer aandacht go-
schonken wordt aan de. finesses. Dc
eerste maal dat ik Poontjes zag, vrees
de ik dat Brandenbrug teveel den kant
van Schuhmachcr zou opgaan en daar
mee wellicht subtieler, maar ook ste
rieler zou worden Ofschoon die naam
niet ten onrechte genoemd \^erd zijn
bewondering voor Schuhmachcr is
groot geloof ik toch, nu ik het ocuvro
in vollediger collectie bijeen zie, dat voor
die vrees niet al te veel grond aanwezig
is.
Vooralsnog is er te veel „oer", te
veel dramatiek in dit werkelijk
veelbelovend talent.
Als alle schilders met den aanleg
tot het groote, verdiept Brandenburg
zich ook gaarne in den mcnsch en
de menschclijko figuur.
Het kleine liggend naakt een recent
naakt van groot formaat kon hier be
zwaarlijk hangen is van een Breit-
neriaansche sonoritei t, al is er een enkel
détail, dat irriteert. Dc vrouw (16), een
portret waar het groen van de kleedij
overheerscht. heeft edele finesses, maar
neigt ook weer ietwat naar Schuhmachcr
(de handen!). Forsch vari voordracht,
merkwaardig op diagonalen gebouwd en
met enkele tonen toch doorwerkt en
volklinkcnd, is de Arbeider (3).
Dan de Volksmenner (11) een felle,
heftige charge la Daumier, merkwaar
dig niet 'alleen om dc expressie, maar
ook om de kleur. Op enkele stillevens
moet ik nog terugkomen. Niet op no.
15 (Vetplani), dat mij een zwak werk
lijkt, maar wel op no. 5 en no. 13, waar
het ruimtelijke naast de kleur en de
stofweergeving prachtig meespreekt;
voorts op no. 9, een voornaam bouquet
asters, waar Brandenburg den vorm,
zooals bij zelden doet. goeddeels heeft
opgelost in de kleur en den toon, en
tenslotte op het stilleven met planten
(5), dat om het evenredig aanwezig zijn ,v
van zijn beste kwaliteiten, in het geheel t
van 't hier aanwezige werk, een klas
sieken indruk mankt
Tenslotte noem ik nog enkele teeke
ningen. waar Brandenburg zonder pre
cieus te worden, een verfijnd realisme
geeft.
C. A. SCHILP.
Afd. Stoffen
Wij étaleeren een nieuwe
serie Voorjaars stoffen
in moderne tinten
130 c.m. breed, 2.25 p. meter
i
Onkreukbare
Velour Chiffon
uitsluitend in zwart
t 2.45 per meter
In de afd. Bonneterie
Wollen Tricot Japonnen
l 8.75 9.75 10.75
y
j Zoo juist aangekomen
t Nieuw Voorjaars
Assortiment
Suède Handschoenen
in pracht tinten
L
f-f-
Officierskruis uitgereikt
Hedenmorgen werd door den Direc
teur der Militaire Rijschool. Luitenant-
Kolonel D. A. Camerling Helmolt, het
officierskruis voor 15-jarigen dienst als
officier uitgereikt aan den len Luite
nant Chr. Tónnet, instructeur der Rij
school.
BURGERLIJKE STAND AMERSFOORT
Geboren: 6 December Johanna Maria,
d. v. J. B. Heideveld en M. Bassier;
Willem, z. v. C. K. Schuin en M. van
de Pol.
„Roe zit mijn nieuwe las?"
„Men zou niet zeggen, dat hij
reeds tweemaal gestolen is!"
(„Tidcns Tegn")