Nankings val spoedig
te verwachten
Stad opnieuw
bestookt
WAT DE WINTER ONS
BIEDEN ZAL
DÉ EEMLANDEU
r
Hoofdpijn van
den Prins
wisselt af
Belgisch -Engelsch prinsenhuwelijk
VoorBteyleKIceding
„HORSE WEIDE
Dinsdag 7 December 1937
Uitgave: VALKHuFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
36e Jaargang No. 137
J
ERKENNING VAN
FRANCO
Normale temperatuur
doch teveel aan
neerslag
VELE GERUCHTEN
DOEN
DE RONDE
TWAALF DOODEN
BIJ TREINRAMP
Taifoen teistert de
Philippijnen
AANHOUDEN VAN
SCHEPEN
BEZETTING DER
AZOREN?
Dit nummer bestaat
uit 2 bladen
4 uur 16 min.
HELIUMGAS NAAR
DUITSCHLAND
AMEPSFOORTSCH DAGB1AD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week met gratis verrekering tegen ongelukken) f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS OER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Licfdadighcids-advertcnticn voor do
helft van den prijs. Kleine Adverientiën „KEITJES" bij vooruitbetaling t5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
Tsjang Kai Tsjek zou per
vliegtuig naar elders
zijn vertrokken
Japansche kabinet pleegt
overleg
SJANGHAI. 7 December. (D.N-B.) De
'Japansche luchtmacht heeft hedenochtend
wederom Nanking gebombardeerd. Dit is
de 115e aanval od Nanking sedert het uit
breken van het conflict
fn Japansche kringen verluidt volgens
'Reuter dat de verdediging van Nanking
ineen is gestort en dat de val van de stad
binnenkort te verwachten is. Het ineen
storten van de verdediging wordt toege
schreven aan het feit. dat gedemorali
seerde provinciale troepen terugtrekken
door de verdedigingslinie van de drie élite
corpsen. welke Nanking moeten verdedi
gen. Men verwacht dat de aanval van de
luchtmacht van hedenochtend de verdedi
ging geheel gedemoraliseerd zal hebben
licht kringen gelooven, dat de verove
ring van Nanking een keerpunt zal be-
teekenen in de Japansche politiek ten
opzichte van China.
Gisteravond is de Japansche consu
laire politie opnieuw de internationale
nederzetting te Sjanghai binnenge
drongen om een Koreaan te arresteeren.
tegen wien door den Japanschen con
sul een bevel tot inhechtenisneming
was uitgevaardigd. De man werd over
gebracht naar Hongkioe.
Britsch protest te Sjanghai
Vice-admiraal Little, de bevclhebbei
van de Britsche vloot in de Chineesche
wateren, heeft bij vice-admiraal Hasega-
wa geprotesteerd tegen het bombarde
ment bij Woehoe. Zondag j.l., waarbij
twee Britsche schepen werden getrof
fen.
PERSONA NON GRATA
BERLIJN, 7 Dec (Havas). Hermann
Boeschenstein, de berichtgever der
Basler Nachrichten. wien de Duitsche
autoriteiten geweigerd hadden zijn ver
blijfsvergunning te verlengen, is gister
avond uit Berlijn naar Bazel vertrok
ken. Een vijftigtal buitenlandsche cor
respondenten was bij het vertrek aan
wezig.
a
De geruchten over plunderen en bran-
'den te Nanking zijn ongegrond. Het
Amerikaansche vlaggeschip Augusta
heeft van de Amerikaansche kanon
neerboot bij Nanking vernomen, dat tot
nu toe alles rustig is in de stad.
Van betrouwbare zijde wordt verno
men, dat maarschalk Tsjang Kai Tsjek
hedenochtend vergezeld van zijn echt-
genoote, in een vliegtuig Nanking heeft
verlaten. Men vermoedt, dat hij op weg
is naar Nantsjang, de hoofdstad van
Kiangsi
Tsjang Kai Tsjek heeft aan alle pro
vinciale autoriteiten in het oorlogsge
bied opdracht gegeven zoo lang moge
lijk hun functie uit te oefenen, militip?
te organi6eeren en niet-strijders te eva-
cueeren. De autoriteiten moeten even
wel de plaatsen, welke onmiddellijk
'door den Japanschen opmarsch worden
bedreigd, verlaten, nadat zij zich hebben
overtuigd, dat alle voorraden levens
middelen. munitie en wapenen naar het
achterland zijn gebracht en na het te
rugtrekken van de hurgergevolking tc
hebben georganiseerd.
In den vanmorgen te Tokio gehouden
kabinetsraad is besproken, welke maat
regelen de regeering zal nemen na den
val van Nanking. De minister van oor
log. Soegivama. verklaarde, dat de ge-
dachtenwisseling. welke hierover tus-
fichen de departementen heeft plaats
gehad, reeds tot bepaalde conclusies
heeft geleid.
Na den val van Nanking, welke elk
oogenblik kan worden verwacht en wel
ke de regeering van Tsjang Kai Tsjek
tot een zuiver plaatselijk bewind zal
terugbrengen, zal de Japansche regee
ring waarschijnlijk een belangrijke ver
klaring publiceeren. waarin zij de er
kenning der regeering van Nanking in
Gfekt. Het kabinet zal dit besluit ne-
Iken. zoodra het officieele bericht is
*n tvangen van generaal Matsoei. den
Vpperhevelhehher van het Japansche le-
fcer, dat Nanking volledig bezet is. Nn
de verovering van Nanking zal ook een
gemeenschappelijke conferentie wor
den gehouden tusschen het keizerlijke
hoofdkwartier en het kabinet. Welingc-
Z.K.H. blijft opgewekt en be
langstellend, voor zoover
hem dit vergund is
AMSTERDAM. 7 Decem
ber. De particuliere secre
taris van Z.K.H. Prins Bern-
hard, Jhr. Mr. C. Dedel, ver
strekte ons hedenochtend te
11 uur het volgende commu
niqué:
„De hoofdpijn, die gisteren
wat heviger opkwam, is he
den na een rustigen nacht,
bijna geweken. Prins Bern-
hard blijft niettemin al dien
tijd opgewekt en belangstel
lend, voor zoover hem dit
vergund is.
De toestand van den hofja-
ger Spek blijft normaal."
Stappen van de Portugeesche
regeering
LISSABON, 7 Dec. (Havas) Gister
avond is een nota gepubliceerd, waar
in de regeering meedeelt besloten te
hebben, dat zij zich bij generaal Franco
zal doen vertegenwoordigen door een
bijzonder agent, teneinde haar vertegen
woordiging meer doeltreffend te maken
en meer in overeenstemming met de be
langrijke betrekkingen, welke bestaan
tusschen Portugal en Spanje. Door zijn
politieke positie zal deze agent de ge
meenschappelijke belangen van heide
landen ontwikkelen en getuigenis afleg
gen van de gevoelens van de Portugee
sche regeering.
De keus van de Portugeesche regee
ring voor het vervullen van deze functie
is gevallen op dr. Pedro Teotonio Pe-
reira, den tegenwoordigen minister van
handel, die zijn portefeuille ter beschik
king zal stellen.
De regeering van Portugal heeft ver
der generaal Franco medegedeeld, dat
zij gaarne een agent, dien hij onder ge
lijke omstandigheden zou kunnen be
noemen, zal ontvangen.
FRANSCH-SPAANSCH
INCIDENT
PERPIGNAN, 7 Dec. (Havas) De
Spaansche inspecteur van den grens-
dienst, Massia, heeft den prefect te Per-
pignan spontaan het leedwezen van zijn
regeering betuigd met den dood van
Sebastian Juanola. De prefect heeft for
meel den eisch gesteld de schuldigen te
zoeken, terwijl hii een voorbeeld wil
doen stellen. Hij eischte voorts een be
langrijke schadeloosstelling voor de fa
milie van het slachtoffer. Do jongeman
was één der kostwinners en de finan-
cieele omstandigheden der familie zijn
zeer hachelijk.
Massia beloofde naar Barcelona te
gaan om er met den minister van bin-
nenlandsche zaken over te spreken,
wien hij de eisrhen van den vertegen
woordiger der Fransche regeering zal
overbrengen.
Een seizoensverwachting, uitgesproken door
het Kon. Ned. Meteorologisch
Instituut
J?EN ons door het Kon. NedMe-
teorol. Instituut toegezonden me-
dedeeling heeft tot conclusie, dat er
geen aanleiding beslaat om een stren
gen maar evenmin om een zachten
winter te verwachten. Aan deze con
clusie gaat nog de volgende beschou
wing vooraf.
Zooals men weet, is de regenverwach
ting voor den herfst niet vervuld. Naar
het landgemiddekle gerekend, was al
leen September boven normaal, pl.m. 31
pet., October was veel te droog, pl.m.
75 pet.. November nog merkbaar te
droog. pl.m. 20 pet., zoodat het geheele
seizoen aan den drogen kant is geweest.
Bij deze teleurstelling zijn intut?6chen
twee feiten te vermelden, die het ver
trouwen in de 6eizoensverwachting in
het algemeen verhoogen Berekent men
den verwachten neerslag voor de afzon
derlijke maanden, dan is de uitkomst-
September belangrijk hoven normaal.
October slechts zeer weinig. November
iets meer.
De gang i6 dus geheel overeenkom
stig deze berekening geweest, doch alle
maanden hadden daarnaast een tekort,
dat niet met de berekening stemt Het
BIJ DE FOTO'S. Links: Lady Mar
garet Cavendish—Bentinck in het
midden: Prins Karei van België,
rechts: Lady Anne Cavendish—
Bentinck
tweede feit is. dat zeer dicht in onze
nabijheid, in Frankrijk en op de Brit
sche eilanden, veel meer regen is ge
vallen. zoodat daar de herfst zeker bo
ven normaal is- geweest.
Er is du6 een zekere verschuiving op
getreden. die bij dergelijke verwachtin
gen wel meer optreedt
Voor den winter geven de bere
keningen uitkomstn, die voor de
temperatuur niet veel van de nor
male afwijken, maar voor den neer
slag wijzen op een teveel.
Er bestaat zooals hierboven reeds
gezegd geen aanleiding, om een
strengen, maar evenmin om een zeer
/.achten winter te verwachten. De uit
komsten vóór de afzonderlijke maan
den loopen. wat de temperatuur be
treft. niet veel uiteen, maar maken het
waarschijnlijk, dat het teveel aan neer
slag in Februari zou zijn te verwachten.
Er is sprake van een verloving
tusschen prins Karei van
België en één der klein
dochters van den hertog
van Portland
T\E laatste dagen is er zeer veel ge-
J rucht rondom de Belgische konink
lijke familie, welke zich op het
oogenblik in Engeland bevindt, waar ko
ning Leopold en koningin Elisabeth, zijn
moeder, de gasten zijn van lord en lady
Portland. Ook prins Karei, de graaf van
Vlaanderen, een broeder van den Belgi
schen koning, is Zondagochtend via
Oostende naar Engeland vertrokken.
Waarom bevinden de Belgische gasten
zich thans op Britschcn bodem? De En-
gelsche pers heeft zich met de aangele
genheid bemoeid en schrijft lange kolom
men, die echter weinig positiefs bevatten:
wat de journalisten zoo breedvoerig ver
melden. zijn voorloopig nog slechts ver
moedens. al is het niet onmogelijk, dat met
tertijd zal blijken, dat de vermoedens de
waarheid ten zeerste benaderden.
Er verluidt dan dat een verloving zal
plaats vinden tusschen prins Karei en een
der kleindochters van den hertog van
Portland. Deze dochters zijn lady Marga
ret Cavendish—Bentinck. oud 19 jaar en
lady Anne CavendishBentinck. oud 21
jaren. Hun vader is lord Titchfield. Wel
heeft de secretaris van den koning der
Belgen te kennen gegeven, dat het be
zoek. dat de leden der koninklijke familie
aan Engeland brengen, een louter parti
culier karakter draagt en dat alle geruch
ten omtrent een verloving hetzij van ko
ning Leopold, hetzij van prins Karei met
een den kleindochters van den hertog van
Portland ongemotiveerd zijn. doch aan dit
démenti hecht men in sommige Engelsche
kringen niet al te groote waarde. Men kan
nauwelijk aannemen dat de koning der
Belgen, die nog maar enkele weken gele
den Engeland bezocht, waar hij politieke
vraagstukken behandelde, zich thans op
nieuw daarheen heeft begeven, wanneer
niet dringende familie-aangelegenheden
hem hiertoe noopten. Trouwens, tusschen
de Belgische koninklijke familie en den
hertog van Portland bestaan sinds langen
tijd nauwe verwantschapsrelaties. Vooral
heeft het de aandacht getrokken, dat ko
ningin Elisabeth in een seizoen, dat voor
haar een reis naar Engeland minder pret
tig maakt, den koning der Belgen verge
zelde. Hoe dit zij. met spanning wacht
men in Engeland en ook elders af.
of de romantiek, die men om het konink
lijk bezoek heeft geweven, haar voortzet
ting zal vinden in een nog meer tot de
verbeelding sprekende werkelijkheid.
MANILA, 7 Dec. (D.N.B.) De Phi
lippijnen zijn wederom door een tai
foen geteisterd. De materieele schade is
zeer aanzienlijk. In de streken, welke
onlangs door een taifoen geteisterd
werden, zijn epidemieën uitgebroken,
welke reeds talrijke dooden hebben ge-
eischt-
BARCELONA, 7 Dec. (Havas)
Tusschen de stations Freiuxenada
en Planes de Montsia in de provin
cie Tarragon is een trein, welke van
Valencia naar Barcelona reed, op
een wagon, welke los op de rails
stond, gereden. De locomotief sprong
uit de rails en trok den tender en
twee wagons derde klasse mee in
een ravijn. Bij dit ongeluk zijn
twaalf personen gedood en zestig
gewond.
Engeland zal een desbetreffend
optreden van Franco
niet dulden
LONDEN. 7 Dec. (Havas). De ver
klaring van de autoriteiten van Sala
manca. welke erop duidt, dat de recht-
schen de politiek, welke zij tijdens den
jongsten sinaasappeloogst hebben aan
genomen en volgens welke zij achttien
Deensche schepen, welke uit een haven
van dc regeering kwamen, in beslag
hebben genomen, willen voortzetten, is
voor den vlootredacteur van de Times
aanleiding geweest om de houding van
Engeland uiteen te zetten. Do Britsche
regeering zal nooit toegeven, dat een
dergelijk optreden wettig is. Het is en
blijft tegen de internationale wet. In
dien eventueel de rechten van oorlog
voerenden worden verleend, waardoor
het aanhouden en onderzoeken van
schepen op volle zee toegestaan zal wor
den, dan zal het nog niet geoorloofd
zijn schepen in beslag te nemen alleen
wegens de herkomst van de lading.
Geen enkele poging van de rechtschen,
om dergelijke maatregelen toe te pas
sen ten aanzien van de Britsche koop
vaardij, zal worden geduld.
Van zekere zijde worden Enge
land desbetreffende voor
nemens in de schoenen
geschoven
\V eerverwachting
Medegedeeld door het K.N.M 1
te De Bilt.
Zwakke tot matige wind uit O.
richtingen, nevelig tot zwaar
bewolkt, nog kans op regen of
sneeuw, lichte vorst des nachts,
overdag temperatuur om het
vriespunt
„Belachelijk bericht"
zegt Londen
ROME, 7 Dec. (Havas.) De Italiaan-
sche bladen publiceeren een bericht uit
Weenen, waarin een samenvatting
wordt gegeven van een bericht in het
Ncucs Wiener Tageblatt, dat op zijn
beurt weer uit Parijs afkomstig zou zijn.
In het bedoelde bericht wordt gespro
ken van een document, dat het Brit
sche ministerie van marine aan het op
perbevel der Britsche vloot zou hebben
gezonden, waarin bezorgdheid wordt ge-
uit over de strategische gevolgen van
de versterking der troepen in Libye en
in de luchthavens op Sicilië, alsmede
over de ontwikkeling van het Italiaan-
sche duikbootwapen. In het rondschrij
ven wordt gezegd, dat de Britsche re
geering voornemens is op het juiste
oogenblik Palestina te annexeeren en
met geweld de Azoren en in het bijzon
der het eiland Horta te bezetten. Tot
eiken prijs moet de vrijheid van den
Atlantischen zeeweg worden verzekerd
De mogelijkheid, dat deze eilanden door
een eventueelen vijand als basis voor
zijn onderzeebooten zou worden ge
bruikt, zou uiterst gevaarlijk zijn, ter
wijl aan den anderen kant de kans ge
ring is, dat op dit bijzondere punt met
de Portugeesche regeering overeenstem
ming wordt bereikt.
Het document, dat ter kennis is geko
men van bepaalde internationale mili
taire kringen en waarvan volgens het
krantenbericht de echtheid buiten twij
fel is, heeft diepen indruk gemaakt.
In officieele kringen te I.onden heeft
men dit bericht zoo belachelijk genoemd,
dat het volkomen ongeloofwaardig is.
Men voegdp hieraan toe, dat dergelijke
berichten slechts in omloop worden ge
bracht met de hedoeling wantrouwen to
zaaien Zij behooren te worden behan
deld met de verachting, die zij ver
dienen.
DANK VAN H.M. DE KONINGIN
BATAVIA, 7 December (Aneta).
Bii den aanvang van de vergadering
van het college van gedelegeerden uit
den Volksraad, deelde de voorzitter
mede. dat een telegram van H.M de
Koningin is binnengekomen, in welk ♦e-
legram den Volksraad dank wordt ge
bracht voor het blijk van belangstel
l:ng en de goede wenschen voor het
herstel van Prins Bernhard.
WASHINGTON. 7 December (Havas).
Het staatsdepai tement heeft den agent
vanvde Duitsche Zeppelinmaatschappii
gemachtigd 17 000 000 kubiekp voeten
onbrandbaar hp'iumgas uit te voeren
Dit helium is nnndig voor de nieuoe
Zeppelin LZ 130. Door deze machtiging
is de weg gebaand vonr een hprvattine
van de proefvluchten met bestuurbare
luchtschepen tusschen Duitschland
de Vereenigde Staten in het volgende
voorjaar.
DECEMBERWERKJES
IN DEN TUIN
Tl 7IE een hoekje van zijn tuin wil
1/1/ benutten voor het kwecken van
groente, moet thans dut stukje
grond vast omspitten opdat het goed
kan doorvriezen. Hoe beter dc vorst
in de aarde kan doordringen, hoe los
ser en kruimcliger zij het volgend
voorlaar zal zijn.
Hebben we wat zwarten grond over,
b.v. oude aarde uit den bak. dan
strooien we die over het gras en wan
neer we veel mosplckken in het gazon
ontdekken, bestrooien we die met
kalkmergel of met 1 Kg. kalk per
10 M\
Wanneer het niet vriest, kunnen
vruchtboomcn en heesters nog uitste
kend verplant worden, terwijl laat
bloeiende heesters thans ook gesnoeid
kunnen worden. Het spreekt wel van
zelf. dat we de vroeg in het voorjaar
bloeiende struiken met rust moeien
laten, anders kan het bloemhout zich
niet ontwikkelen. Het snoeien in den
winter mag zich uitsluitend bepalen
tot het kort insnijden van heesters, die
na middenzomcr bloeien, als: Budd-
leya, Hypericum, Spiraea Bumalda
Anth. Water er. Hydrangea pamculata
Ccanothus. Indigorcra, Lcspcdcza, enz.
Het is uitstekend om thans de bor
der te bemesten met korten mest. dien
we voorzichtig onderspitten of als dat
met 't oog op de tusschenbeplanting
van bloembollen bezwaarlijk gaat. niet
een laagje aarde of bladgrond dekken.
Alle minder sterke planten als Ro
zen. Vuurpijlen. Montbretias. Anemone
japonica. Gyncrlum of Pampasgras,
Alstrocmcria. Agapanthus. Crinums
alsook onze voorjadrsbloembollen
eischcn eenige dekking, een laag turf
molm is meestal voldoende. Deze
strooien wc echter vooral niet in het
hart van de planten. De Gyncrium be
schermen we door er een rietmat om
heen te plaatsen.
Onze vruchtboomcn kunnen we thans
uitstekend bemesten met stalmest, we
strooien dezen zóó uit. dat ongeveer
een meter om den boom vrij blijft en
liefst spitten we den mest licht onder
om de voedingstoffen te behouden.
Hoewel December de meest trieste
maand is voor den tuin. valt er bij
goed weer door den liefhebber toch
nog wel het een en ander te doen. zoo
als we hierboven zagen.
ioopi bloemen en planten bij mij
Hier is pracht om te roemen
Het adres is:
'SV'lSXftM0 IC'
J»
TEL 1993
MEER WERKLOOZEN IN ENGELAND
I.ONDEN, 7 Dcc. (Reuter) Het aan
tel vverkloozen bedroes op 15 Nqv.
1.490.203. hetgeen 108.954 meer is dan
op 18 October.
