Japansch vice:admiraal
teruggeroepen
Begrootings-overschot
veranderd in tekort
DE EEMLANDEQ
STROOPERS
verdronken
GEEN DEMONSTRATIE
DER VLOTEN
Zware brand
Maritieme actie
nooit
overwogen
te Vlaardingen
Volksstemming
over oorlogs
verklaring
Licht op
Voor Bleyle Kleeding
Attlee bepleit
steun aan
Barcelona
Donderdag 16 December 1937
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
36e Jaargang No. 145
STRAFMAATREGEL
wegens het
Panay-incident
Een triomfale intocht te
Nanking voorbereid
Italië's uittreden uit
den Volkenbond
Drietal mannen bij Fijnaart
met hun vaartuig
omgeslagen
Geruchten over vervroeging der
Amerikaansche marine
manoeuvres
Amerikaansche marine
betoont ongeduld
Frankrijk's financiën
SOUVEREINITEIT
IN KOLONIËN
ONAANTASTBAAR
Expositie brengt verlies van
1.250 millioen francs
Kuiperij in asch
gelegd
Groote schade
Huil tégen voorstel van
Ludlow
Belgische defensie
besproken
Dit nummer bestaat
uit 2 bladen
TAXIDIENST
..8 O V O"
BINNEN- en BUITENLAND
Passagiers verzekerd
Tel. 1093-1830
W eerverwachting
4 uur 15 min.
„Raad voor verdediging van
het regime" ingesteld
AMERSFOORISCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS Per 3 «"«uien foor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN «-« "f* T't'nl;«ïp.;";,n,be'ïETZïS
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertenticn voor do
helft van den prijs. Kleine Adverientiên „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
China verwacht optreden der
mogendheden ter bescher
ming van haar belangen
:n het Verre Oosten
TOKIO, 16 Dec. (Reuter). De Britsche
ambassadeur te Tokio heeft hedenoch
tend half elf de Britsche nota op het
ministerie van buitenlandsche zaken
aan minister Hirota overhandigd. De Ja-
pansche pers verklaart te hopen, dat
Londen en Washington de stappen, wel
ke de Japansche regeering genomen
heeft, zullen weten te waardeeren.
Vice-admiraal Teizo Mitsoenami, de
leider van de operaties der luchtmacht
bij Nanking, is naar Tokio teruggeroe
pen, „overeenkomstig de belofte de of
ficieren, die verantwoordelijk zijn voor
het hombardeeren van de Panay, te
straffen". Officieus wordt medegedeeld,
«dat vice-admiraal Mitsoenamj van zijn
functie is onthéven.
Uit Hankau wordt geméld, dat
Chirieésche en buitenlandsche krin
gen mét groote belangstelling de re
actie volgen, die de incidenten op
de Jangtse in da buitenlandsche
hoofdsteden hebben teweeg ge
bracht. Zij zijn van meening, dat de
toestand op een critiek punt is ge
komen en dat de toekomst der bui
tenlandsche helaneen in het Verre
Oosten voor een groot deel zal af
hangen van de houding der mo
gendheden, met name van Washing
ton en Londen.
Een vooraanstaande Chinees heeft
tegenover den correspondent van het
fegentschap Havas verklaard: Indien de
mogendheden niet réageeren met een
{Vastberadenheid, die in evenredigheid
staat met den ernst van het incident,
fs het waarschijnlijk, dat de Chineesche
openbare meening dit zal beschouwen
als een afzien van de verdediging van
hun belangen in het Verre Oosten en
een toegeven van het falen van het be
ginsel der open deur
I Hij voegde er aan toe, dat het de po
gingen van Japan een protectoraat in
China in te stellen met succes zou be
kronen en dat het niet onmogelijk is,
dat de Chineesche regeering er toe zou
kunnen komen de consequenties uit de
zen toestand te trekken.
Boycot van Japansche
waren
Tijdens een vergadering te Lóriden
[Van het uitvoerend comité van dén
„Wereldbond voor dan vrede", werd
met algemeene stemmen besloten over
fde geheele wereld een boycot te orga-
Uièeeren tegen Japansche waren. Deze
fcctie zou op 1 Januari 1938 ingaan.
Triomftocht te Nanking
Reuter meldt uit Sjanghai, dat gene-
(raal Matsoei zich gereed maakt morgen
een triomftocht te Nanking te houden.
Hij zal de stad uit het Oosten binnen
trekken. Tegelijkertijd zal vice-admiraal
Hasegawa uit het Westen aankomen
aan boord van een kruiser en op de lan
dingskade aan land gaan.
De Japansche militaire politie is Don
derdagochtend de Jaquinot-zone, de vei
ligheidszone te Nantau, binnengedron
gen en heeft svstematische huiszoeking
gehouden, aangezien uit deze zone op
een Japansche schildwacht was gescho-
LONDEN, 16 Dec. (Havas). Eden
heeft gisteren in het lagerhuis medege
deeld. dat door de uittreding van Italië
uit den Volkenbond geen wijziging
komt in de Britsche politiek, die met
alle middelen streeft naar een verster
king van het Geneefsche organisme.
Het Poolsche persagentschap P.A.T.
Is gemachtigd het in het buitenland ge
publiceerde bericht tegen te spreken,
dat Polen de directe bijeenroeping van
flen Volkenbondsraad zou hebben ge-
Jyaagd met het oog op een reorganisa-
™|van den Volkenbond.
IEVOLVERGEVECHT IN DE RAAD
PLATA, 16 Dec. Tijdens een dis-
nrnvii°-e,r een verkiezingskwestie in de
hééft aV' J vepSadèring van La Plata
leea rvateevaa,'digde Bezzone zijn col-
'dood para ^°°r revolverschoten ge
ten, waardoor de man aan de pols gè-
wond werd.
De commissies tot handhaving van den
vréde te Tientsin, waarover het bestuur
was overgenomen door de voorloopige
regeering der republiek China, onder
voorzitterschap van generaal Kaoling-
wei, zijn ontbonden. Generaal Kaoling-
wei is benoemd tot voorzitter van hat
gemeentebestuur van Tientsin en gou
verneur van de provincie Hopei.
De voorloopige regeering
te Peiping
Het D.N.B. meldt uit Peiping:
De voorloopige regeering der repu
bliek China bestaat uit een comité van
acht leden onder voorzitterschap van
dén burgemeester van «Peiping Tsjang
Tsjaotsoen.
Vijf der leden zullen permanent in het
comité zitting hebben; bovendien zijn
drie ondercomité's gevormd, namelijk
een rechterlijk comité onder voorzitter
schap van Toengkang. den minister van
justitie der vroegere regeering te Pai
ning, voorts een uitvoerend comité,
welks voorzitter Wangkeming, minister
van financiën bij de vroeeere Peiping-
regeering, is, en ten derde een wetge
vend comité met Tang Erhho aan het
hoofd, die aan do keizerlijke universiteit
te Tokio gepromoveerd is, en als minis
ter van opvoeding zitting heeft gehad in
de oude Peiping-regeering.
Het uitvoerend comité zal een afdee-
ling voor openbare veiligheid omvatten,
welker leider de vroegere militaire gou
verneur der provincie Kiangsoe, gene
raal Tsjihsiehjoean is De afdééling
voor opbouw, die eveneens onder het
uitvoerend comité ressorteert, wordt
door Wangitang geleid. De wetgevende
afdeeling wordt door Tsjuesjén den oud
minister van justitie in de Peiping-re
geering geleid en de afdeeling opvoe
ding en cultuur door Tang Erhho. Op
het oogenblik is er nog geen president
voor buitenlandsche en militaire aan
gelegenheden.
FIJNAART, 16 Decembër.
Sedert Dinsdagochtend wer
den te Fijnaart de 45-jarige
werklooze G. van H. én zijn
beide zoons van 21 en 17 jaar
vermist. Gisteravond laat zijn
hun lijken in de rivier de
Mark gevonden.
Uit het ingestelde onderzoek i6 komen
vast te staan, dat Van H. en zijri beide
zoons Maandagavond waren uitgegaan
om in den aan de andere zijde van de
Mark gelegen Beermondpolder te gaan
stroopen. Om in den polder te komén
moe6ten zij van het Slobbegors de ri
vier oversteken, die ter plaatse onge
veer veertig meter breed en zes meter
diep is. In een platte bak trachtten zij
over de rivier te komen. Waarschijnlijk
is het vaartuigje omgeslagen, waarvan
de oorzaak echter nog niet bekend is.
Gisteren heeft de marechaussee den
geheelen dag in de omgeving van de
plek, waar. na de vermissing van de
stroopers. de bak omgekeerd drijven 1e
in de rivier werd gevonden, gedregd.
Gistermiddag werd een lichtbak opge
haald, terwijl gisteravond omstreeks
half tien op ongeveer dezelfde plaats de
drie lijken werden gevonden. De man
nen hadden nog een geweer over dén
schouder.
De lijken zijn tegen middernacht van
de plaats waar zij gevonden zijn met een
auto naar Fijnaart overgebracht, waar
zij voorloopig in het lijkenhuisje van de
R.K. begraafplaats zijn neergelegd.
WATERVLIEGTUIGEN VOOR MACAO
LONDEN. 16 Dec. (Havas). Portu
gal heeft in Engeland vier watervlieg
tuigen besteld, die bestemd zijn voor de
marine-basis, die te Macao zal worden
gevestigd.
De verjaardag van den Eneelschen koning. Batterijen In Hyde Park te
Londen lossen saluutschoten.
Verklaring van Huil wellicht waar
schuwing aan Japan, dat ge
zamenlijk optreden met
Engeland niet is uit
gesloten
WASHINGTON, 16 Dec. (Reu-
ter). In een persconferentie
heeft minister Huil verklaard, dat
de Amerikaansche regeering nooit
een gemeenschappelijke demon
stratie of eenige andere vlootactie
in verband met de incidenten op
de Jangtse heeft overwogen. Van
gezaghebbende zijde werd later
nog verklaard, dat de algemeene
politiek, door middel waarvan de
Vereenigde Staten van den aan
vang af hebben gestreefd naar een
oplossing van het conflict in het
Verre Oosten, nooit geweld heeft
ingehouden.
De verklaringen van Hull ten aan
zien van een maritieme actie in het
Lerre Oosten schijnen, aldus meldt Ha
vas, het tweeledige doel te hebben: een
einde te maken aan de geruchten vol
gens welke ondernandelingen gaande
zouden zijn tusschen Engeland en de
Vereenigde Staten met het oog op een
gemeenschappelijke of evenwijdige vloot
demonstratie in den Stillen Oceaan en
Japan te waarschuwen, dat een derge
lijke actie niet onmogelijk is. indien de
omstandigheden dat uoodig zouden ma
ken.
Amerikaansche marinekringen betoo-
nen een zeker ongeduld ten aanzien van
de traagheid der diplomatieke actie na
de torpedeerine van de Panay. die zij
toeschrijven aan een weloverwogen actie
der Japanneezen. Zij verwachten evén
wel een volledic rapport over de toe
dracht van deze torpedeering. welk
rapport de verklaringen van ooggetui
gen heter tot hun rpcht zal kunnen
doen komen Deze laatsten beschuldigen
de Japanneez°n er van door kanonneer-
booten te hebben laten schieten, terwijl
vliégtuigen bommen lieten vallen.
De spanning tusschen de Ver-
eenigde Staten en Japan neemt vol
gens Havas toe. Verantwoordelijke
Amerikaansche marinekringen slui
ten de moeelijkheid niet uit. dat de
Amerikaansche vlootmanoeuvres
vervroegd zullen worden en in het
Zuidelijk deel van den Stillen Oce
aan zullen worden gehouden en
niet in de buurt van de Samoa-eilan-
den. zooals in de bedoeling had ge
legen.
Anderzijds worden volgens Reuter de
geruchten, als zouden dé voor Maért
vastgestelde Amerikaansche vlootoefe-
ningen tusschen Hawaii en Samoa ver
vroegd worden, tegengesproken. Boven
dien wordt er op gewezen, dat het ter
rein voor de oefeningen reeds was uit
gekozen lang voor de crisis in het yerre
Öo6ten begons
Koloniale éischen van Duitsch-
land komen alleen ter sprake
als Frankrijk zelf dit
nuttig oordeelt
PARIJS, 16 Dec. (Havas).
De Kamer is gisteravond
begonnen met haar algemeene
beschouwing over de begroo
ting. De rapporteur maakte er
op opmerkzaam, dat als ge-
vólg van besluiten dér kamer
het overschot, dat oorspron
kelijk geraamd was op 1.602
millióen, verkeerd is in een
tekort van bijna 285 millioen.
Bij de bespreking van de bégroóting
van koloniën maakte Löuis Marin één
toespeling op de koloniale eischen van
Duitschland. Hij zeide. dat Frankrijk
zijn eigen bezittingen moét kunnen be
houden en noodigde den minister uit,
een vastberaden houding aan té nemén.
De minister antwoordde, dat er nog
geen enkele gewaagde stap gedaan is,
daar geen feitelijke vraag is gesteld.
Marin zeide verdér hét te betreuren,
dat de post voor de koloniale troepen in
Indo-China verminderd is. Hij verzocht
den minister het vraagstuk dér Fran-
sche koloniale troepen te Sjanghai op
nieuw in studie te némèn. De minister
verklaarde, dat te Sjanghai alle noodige
maatregelen genomen zijn; de Fransche
concessie is tróuwens geëerbiedigd.
De minister van koloniën, Marius
Moutet, verklaarde tijdens de debatten
voorts nog, dat de kólóniën van het
grootste belang zijn voor Frankrijk.
Voor de verdedieing van de koloniën is
een driejaren plan ópgesteld.
Verdér zeide de minisTér dat het
volksfront hém niét op zijn plaats
hééft géroépen om de sóuveréinitéit
van Frankrijk in zijn koloniën te
laten aantasten. Het vraagstuk dér
koloniale eischen van Duitschland is
een vraagstuk van algemeene póli-
tiek, dat de minister niét wil behan
delen in Afwezigheid van den minis
ter van buitenlandsche zakén, alléén
wildé hij zeggen, dat Frankrijk deze
zaak ter sprake zal bréngen, wan
neer het dit zelf nuttig oordeelt.
Het bezoek vèn Flandin
aan Duitschland
In de wandelgangen van de Kamer
verluidt over de reis van Flandin naar
Duitschland, dat uit de door hem gevoer
de gedéchtenwisselingen zou blijken,
dat Duitschland onder iedér beding zoü
weigerén terug te kéérén naar den Vol-
kénbond en zijn koloniale eischén zou
handhaven evenals zijn opvattingen ten
aanzien van Oostenrijk en de minder-
héden in Tsjèchóslowakije.
Pasvisa voor vreemde
lingen
Tijdéns den kabinetsraad, die Zater
dag a s. zal worden gehouden, zal de
minister vèn binnenlandsche zaken,
naar hij zich voorstelt, de aandacht van
zijn collega's vestigen op de noodzake
lijkheid, die zich volgens hem voordoet
om het stelsel der paspoorten voor
vreemdelingen, die naar Frankrijk ko
men, te wijzigen.
In de kringen van het ministerie van
binnenlandsche zaken betoont men zich
voorstander van de toepassing van visa
op paspoorten. De Fransche consuls zou
den deze verstrekken aan vréemdelin-
gen, die naar Frankrijk wenschèn te
eaan.
Binnen 48 uur na aankomst in Frank
rijk móeten vreemdelingen zich aanmèl-
den bij de politie.
Voor Fransche staatsburgèrs zou men
een identiteitskaart willen invoeren voor
personen van 18 jaar en óudér.
Expositie heeft den 'staat
1.250 millioen gekost
De president der opperste contróle-
commissiè, Caillaux, hééft rapport uit
gebracht over de financieele resultaten
der tentoonstelling. Het rapport eindigt:
„Men kan het bedrag, noodig voor de
aanzuivering der exploitatierekening
van de tentoonstelling op 500 millioen
schatten, ongeacht de kosten voor eèn
evéntueèle verlenging. Mén kan zeggen,
dat dé tentoonstelling anderhalf mil
liard zal hebben gekost.
Behalve een bedrag van 73 millioen,
dat de stad Parijs voor haar rekening
néémt en een bedrag van 150 millioen,
dat de zuivere opbrengst der tentoon
stelling is, komt dus tén léste vèn den
staat eén bedrag van ongeveer 1.250 mil
lioen Franken,"
VLAARDINGEN, 16 Dèc. Van
morgen tégen vijf uur werd brand
ontdekt in de machinale electrischa
kuiperij van de firma J. C. van
Dorp en Zonen, te Vlaardingen. Voor
dat de brandweer aanwezig was,
stond hét pand reeds in lichter laaie.
De brandweer tastte het vuur met
vier stralen aan en had den brand
na geruimen tijd zoodanig onder de
knie, dat gevaar voor uitbreiding
uitgeslotèn kon worden geacht. De
kuipérij zelf i6 echter volkomen uit
gebrand.
De oorzaak van dézen brand is on
bekend. Om half zes gisteravond had
hét perèónéél, dat uit zéventien man
bestaat, de fabriek verlaten. Het ge
bouw met inventaris, bestaande uit
kostbare machines en kuipermateriaal,
was in totaal 6lechts voor vijftien tot
zestienduizend gulden verzekerd, doch
niét tegen bedrijfsschade. Het bedrijf zal
voor langên tijd volkomen gestagneerd
zijn.
Amendement op de grondwet der
Vereenigde Staten ingediend
bij Huis van Afgevaar
digden
WASHINGTON, 16 Dec. (Havas).
Téiélfdertijd dat Roosevelt hét ini
tiatief nam krachtig Dij dén keizer
van Japan te protestèèren, hééft
Ludlow bij het Huis van Afgevaar-
vaardigden een wetsontwerp inge
diend, dat ten doel heeft de grond
wet zoodanig te amendeeren, dat de
Vereenigde Staten slechts een oor
lóg zullen kunnen verklaren na een
voorafgaand nationaal referendum.
Volgens het reglement van orde heeft
Ludlow voor de indiening van zijn voor
stel 218 handtèekeningen noodig gehad,
d.i. de meerderheid der leden, om het
ontwerp in bespreking te kunnen doen
bréngen.
De regeering had gisteren nog ge
dacht, dat dit aantal niet zou kunnen
werdén bereikt, doch het incident met
de Panay heeft aen nieuwe gunstige
reactie gehad ten behoeve van het wets
ontwerp van Ludlow en den voorsteller
spoedig het nog vereischte aantal hand
teekeningen opgeleverd.
Een beraadslaging over dit wetsont
werp is onvermijdelijk, doch aangezien
hét een wet is, welke de grondwet zal
amendeeren is een meerderheid van
twee derde in Kamer en Senaat noodig.
Men verwacht, dat deze meerderheid
niet voor de wet van Ludlow zal worden
uitgebracht. De aanvaarding der resolu
tie van Ludlow is volgens Havas ove
rigens een niéuw symptoom van het
•nnflict. dat de Amerikaansche open
bare mèening over de leiding der bui-
fenlandsrhe politipk verdeelt
StaatccprretariHuil heeft bekend ge
n.iakt tegenstander te zijn van het voor-
stél van Ludlow ter zake van een amen
dement op de -"ondwet, waarbij een re
ferendum noodig zou worden vóór een
oorlogsverklaring zou kunnen worden
gegeven.
BRUSSEL, 16 Dec. (Belga). Tijclèns
de debatten over de begrooting van
landsverdediging in den 6enaat heeft
senator Nóthomb (R.K.) o.m. verklaard,
dat naar zijn meéning België met geèn
enkel land een militair accoord kan
sluiter), maar dat dit niet mag beletten,
over te gaan tot besprekingen tusschen
generale atatén. Te dien aazien ver
klaarde spr. verder, dat besprekingen
i»et Nederland noodzakelijk zijn.
OUDSTE- en BETROUWBAARSTE ADRES
VOOR
Medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt.
Zwakke tot matige wind uit N.
richtingen, zwaar bewolkt tot be
trokken. waarschijnlijk buien
van sneeuw of natte sneeuw,
temperatuur om het vriespunt.
Regeeringstroepen zouden succes
sen hebben geboekt bij offen
sieve operaties nabij
Teruel
LONDEN, 16 Dec. (Havas). Bij de
opèning van een nieuw algemeen hoofd
kwartier van de Labourpartij te Chel
sea, heeft Attlee o.a. gezegd: Wij moe
ten druk uitoefenen op de regeering op
dat zij haar houding ten aanzien van
Spanje wijzigt, en tegelijk moeten wij
de openbare meening van dit land trach
ten te wijzigen. Ook moeten wij aan
dacht schenken aan het vraagstuk van
het zenden van levensmiddelen naar
Spanje. Onze regeering beschouwe dit
niet als een overtreding van de niet-
tnmengingsbepalingen.
Uit Barcelona meldt Havas, dat in de
staatscourant een decreet wordt gepu
bliceerd, waarbij een raad voor ver
dediging en waarborging van het regi
me en voor de achtervolging van zijn
tegenstanders in het leven wordt geroe
pen. De raad zal staan onder voorzit
terschap van den minister van binnen
landsche zaken. Zijn gezag zal slechts
beperkt kunnen worden door ingrijpen
van den minister-president.
Een communiqué van het ministerie
van buitenlandsche zaken te Barcelona
vermeldt, dat de regeerngstroepen in dé
„Levant-zone" met volledig succes ver
schillende offensieve bewegingen hebben
ten uitvoer gelegd.
Uit Madrid meldt Havas, dat volgens
nog niet officieel bevestigde berichten
de in den Oostelijken sector door de re
geeringstroepen ingezette operaties gun
stig zouden zijn verloor»en. De weg en
de spoorlijn van Teruel naar Saragossa
zouden op het oogpnblik door de regee
ringstroepen zijn afgesneden.
Een officieel communiqué van Sala
manca deelt echter mede, dat twee vij
andelijke aanvallen op schitterende wij-
z;e werden afgeslagen in den sector van
Teruel.
De vijand zou vele dooden op het slag-
,veld hebben moeten achterlaten.
HET RHETOROMAANSCH ALS
VIERDE TAAL
BERN, 16 Dec. (Havas). De stan
denraad heeft met algemeene stemmen
het wetsontwerp inzake de erkenning
van het Rhetoromaansch als vierde
landstaal aangenomen. Dit wetsont
werp, dat reeds door den nationalen
raad was goedgekeurd, zal thans nog
aan een volksstemming moeten wor«<
den onderworpen.
