Litwinof exit Duitsch - Italiaansche besprekingen Beck's rede zal niet sensationeel zijn Politiek van het Kremlin door Litwinof's aftreden niet gewijzigd over Poolsche vraagstuk Belangrijkste nieuws DE EEMLANBER Donderdag 4 Mei 1939 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 37 e Jaargang No. 290 Londen's ernst HET BULGAARSCH REVISIONISME Een opmerkelijk zwijgen der Russische pers Italië tracht te bemiddelen r - HET TERRORISME IN PALESTINA Krachtige maar diplomatieke verklaring namens Poolsche regeering verwacht Ernstige botsing tusschen Tsjechen en Duitschers in Polen op andere pagina's Licht op: 7 uur 56 min. ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95: per maand 0.65; per week met gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.15 Binnenland tranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05 POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC. 513 MET MAANDAGOCHTENDBLAD DAGBLAD PRI IC m AIWFRTFNTIFN 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer ÜÜ1S ütK C,KC rcge, mccr f 0.25. Liefdadigbeids-advertentiën voor de helft var. Jen prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1 5 regel» 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05 LITWINOF is gisteren door een achterdeur van het internatio nale tooneel verdwenen. Jaren lang was hij een der opmerkelijkste figu ren in de Europeesche conferentie zalen. Jaren lang beheerschte zijn visie de buitenlandsche staatkunde van het Kremlin. Litwinof is een der weinige prominente dienaren van Stalin, die tot dusverre lijf en leden wist te redden uit de door den Rooden Czaar ingestelde „zuiveringsacties Voor den loop der geschiedenis in het jaar 1939 kan Litwinof's ontslag van het grootste belang blijken te zijn. Het feit, dat hij verdwijnt op het oogen- blik, dat mag men althans de betreffende berichten gelooven de BritschRussische pourparlers nog in vollen gang zijn, is zeker niét het minst verrassende aspect van dit ge ruchtmakende ontslag. \T EEL vertrouwen in den ernst van Londen's pogingen om Moskou te betrekken in zijn „garantie- politiek", hebben wij nooit gehad. Na de liquidatie van Tsjecho-Slowakije als onafhankelijk land achtte de Britsche regeering zich om redenen van binnenlandsche politiek en van internationaal prestige verplicht om „iets te doen". De „anti-agressie politiek werd aangekondigd. Verkla ringen nopens Engeland's steun aan bedreigde staten werden gelanceerd. Besprekingen met Moskou werden aangeknoopt. Doch deze pourparlers duren nu reeds bijna twee maanden, Resultaat wierpen zij tot dusverre niet af. Litwinof's heengaan kon wel eens in feite, zooal niet formeel, het einde zijn van de jongste phase in de Britsche politiek. Of dit heengaan dan ook de heeren van het Foreign Office erg ongelegen komt. is eene vraag, die zeker niet zonder meer bevesti gend mag worden beantwoord. Litwi nof's ontslag kan althans, indien zulks in de Britsche kraam te pas komt. worden gehanteerd als diplomatiek en politiek argument om een terugkeer tot den weg van München te recht vaardigen. Aldus gezien, kan men zéggen, dat het ontslag van den Russischen minister van Buitenland sche Zaken een toetssteen kan blijken te zijn voor dén ernst der „anti- agressiè-politiek" van Londen. DE ware réden van Litwinof's ontslag is tot dusverre niét bekend. De geheimen der Russische regeering liggén veilig verborgen in het Krèmlin. Wie praat of zich ver praat, betaalt zulks in Moskou als regel met zijn leven. Hierom zal men goed doen, alle persberichten om trent de werkelijke motieven van Litwinof's ontslag vooralsnog zeer sceptisch te lézen. Tal van gissingen zijn mogelijk; de kans, dat iedere gis sing een vergissing kan zijn, is te groot, dan dat wij ons willen scharen in het koor der gissers. Geleidelijk zal uit den koers, dien Rusland m Europa gaat volgen, wel iets meer blijken, waarom Litwinof uit de gra- tiè geraakte. Alsnog, Londen's reac tie kan léerzaam zijn en is voor de rust en den vrede in West-Europa ook hét belangrijkste van déze affaire. LONDEN, 4 Mei. (Havas.) In het Lagèrhuis heeft Chamberlain op een vraag betreffende de Roemeensch—Bul- gaarsche besprekingen over de Bul- gaarsche minderhéid in de Dobroedsja en de kansen op een minnelijke schik king geantwoord, dat hij niet over in lichtingen daaromtrent beschikte. Op een verdere vraag, of het niet ge- wenscht was om in het belang van de colle'ctieve veiligheid gebruik te maken van de bemiddeling van Groot-Brittan- nië om tot een regeling van die moei lijkheden te geraken, antwoordde Chamberlain: „Wij zouden alle be staande geschillen geregeld willen zien, maar de vraag, of wij onze bemiddeling moéten aanbieden, eischt een nauwkeu rige bcstudèering." AMNESTIE IN SLOWAKIJE BRATISLAWA, 4 Mei. (D.N.B.). Minister-president Tiso heeft amnestie afgekondigd voor alle veroordeelingen wegens politieke delicten, die onder mi- litairè strafbepalingen vallen. r Minister Gafencu's besprekingen te Rome Gafencu, de Roemeensche minister van buitenlandsche zaken (links), heeft tij dens zijn rondreis door Europa te Rome besprekingen gehouden met zijn fta- liaanschen collega Ciano „Sovjet-Unie heeft een politiek van regeering én partij, geen politiek van personen" MOSKOU, 4 Mei. (Havas). Men kent nog niet de redenen die hebben geleid tot het aftreden van Litwinof, dat bevestigd wordt door een officieel communiqué, waarin wordt gepreciseerd, dat Molotof benoemd is tot volkscommissaris van buitenlandsche zaken, terwijl het tevoren verspreide bericht vermeldde, dat Molotof de functies van volkscommissaris Van buitenlandsche zaken tijdelijk zou waarnemen. Het was, aldus de Havas-correspondent te Moskou, niet mogelijk de juiste redenen van het ontslag uit officieele bron te ernemen- Men verzekert, dat de gezondheid van Litwinof veel te wenschen overlaat, hetgeen mogelijk is. Litwinof is 63 jaar. Toch leek hij altijd stoer. Havas poogde te weten te komen of het aftreden van den volkscommissaris een wijziging van de buitenlandsche politiek der Sovjet-Unie inhield. Van de zijde van het Kremlin werd daarop ge antwoord, dat de Sovjet-Unie geen land was van politiek van per sonen, doch slechts één politiek heeft, die van regeering en partij. LITWINOF werd, althans in het buitenland, beschouwd als een voorstander van politieke veiligheid en van samenwerking met de Westersche democratieën. Gezien het aanhoudende zwijgen der Russische pers over de ont wikkeling der Engelsch-Russische onderhandelingen, kon men niet nalaten te denken, tot in de best ingelichte kringen te Moskou, dat de loop der onderhandelingen in verband zou kunnen staan met het vertrek van Litwinof, te meer daar volgens zekere kringen het verdwijnen van het Journal de Moscou reeds een Litwinof toege brachte slag was. Overigens weel men, dat de laatste redevoering van Stalin op het partij congres niet juist in de lijn In? der col lectieve veilieheid. De Westelijke mo gendheden werden er zeer duidelijk in beschuldigd te hebben geprobeerd Sov- 'p(,-Rus|and en Duitschland tegen el kander op te zetten om hun moeilijk heden on te lossen. Voorts is het mo gelijk, dat de regeeringen van Frankrijk en Groot-Brillannië de door de Russi sche regeering voor een gemeenschap pelijke samenwerking tecen den aan valler gestelde voorwaarden niet aan vaardbaar hehhen geacht. Deze voor waarden kwamen, volgens de Rritschfe pers, neer op een bondgenootschap, steunende op een militaire overeen komst. Na'München zou Litwinof gemachtigd zijn geweest een nieuwe poging te doen ten aanzien van de politiek van collec tieve veiligheid, doch aangezien deze poging oen voldoening heeft gegeven, zou hij zijn afgetreden. Het zijn alles echtpr slechts veronderstellingen, aldus besluit dezp uiteenzetting van het Fran- sche persbureau Havas. Alle Engelsche bladen publiceeren I op een opvallende plaats het aftre den van Litwinof als volkscommis saris van buitenlandsche zaken der Sovjet-Unie. De diplomatieke cor respondenten verklaren, dat' dit af treden veel opzien heeft gebaard in politieke kringen. Men is in twijfel over de redenen. Ook merkt men op, dat Potemkin, de vice-volkscom- mis.sari6 voor buitenlandsche zaken, die op het oogenblik in Turkije ver toeft en die naar men verwachtte Litwinof zou opvolgen, is gepas seerd. De meeste bladen meenen, dat men nog niet kan zeggen welke invloed dit aftreden zal hebben op de onderhandelingen tusschen En geland en de Sovjet-Unie. In een hoofdartikel, getiteld „Polen en Rusland", schrijft de Times, dat het vraagstuk, dat tusschen de Sovjet-Unie cn Engeland besproken wordt, en dat opnieuw in behandeling moet worden genomen met den opvolger van Litwi nof, is de vorm. waarin de overeenkomst moet worden gegoten, wanneer de Sov jets nog steeds de besprekingen in deze richting willen doorzetten. Het schijnt niet wenschelijk, dat een drievoudig verbond tot stand komt. dat Europa in twee gewapende kampen zou scheiden, doch er zijn punten van contact tus schen Engeland en de Sovjet-Unie, wel ke samenwerking op het gebied van verzet tegen een aanval mogelijk en wenschelijk maken. F.en militaire aan val is een internationale misdaad, waar tegen de Sovjet-Unie zich even vastbe raden keert als een van de Westersche democratieën. F.en overeenkomst kan derhalve zoo penvoudig mogelijk wor den opgesteld voor het doel, waartoe deze is bestemd: het verzet- tegen een aanval. DE VERSTERKING DER AMERIKAANSCHE DEFENSIE WASHINGTON, 4 Mei. (Reuter.) President Roosevelt heeft het wetsontwerp betreffende de 135 mil- lioen dollar credieten voor de de fensie onderteekend. De vloot com- missie van het Huis van Afgevaar digden heeft wetgevende maatrege len aanbevolen tot machtiging tot het uittrekken van 6.660.000 dollar voor volledige moderniseering van vijf slagschepen. Rome nauw verbonden zoowel met Berlijn als met Warschau REUTER meldt uit Berlijn, dat bevoegde Duitsche krin gen van meening zijn, dat von Ribbentrop en Ciano tijdens hun dezer dagen in Noord-Italië nabij het Como-meer te houden confe rentie, zich in de eerste plaats zullen bezig houden met het vraagstuk der Duitsch-Poolsche betrekkingen en de kwestie-Dan- zig. Waarschijnlijk zullen de mi nisters van buitenlandsche zaken van de as RomeBerlijn tegelij kertijd en gezamenlijk kennis nemen van de Vrijdag door Beek in het Poolsche parlement uit te spreken rede. De beide ministers zouden zoodoende zonder tijdver lies hun houding kunnen bepalen. Italiaansche politieke kringen leggen volgens een Havas-telegram uit Rome den nadruk op de moeilijke positie van Italië, dat zoowel met Duitschland als met Polen door nauwe vriendschaps handen is verbonden. Men veronderstelt te Rome. dat de Italiaansche regeering bij heide partijen zal aandringen op ma tiging. Italië heeft steeds goede betrek kingen met Polen onderhouden, welke nog versterkt zijn hii het jongste bezoek van graaf Ciano aan Polen, en Italië verlangt dan ook sterk naar éen ont spanning tusschen Warschau en Ber lijn. Daarom heeft men Polen aangera den verstandig te ziin, de. Duitsche voor stellen in overweging te nemen en te onderhandelen Men hppft te Rome algemeen den indruk, dat. wanneer de spanning tusschen Duitschland en Polen zou toenemen. Italië zal pogen het con flict te localiseeren. zooals het ook heeft gedaan hii het conflict met Tsjecho-Slowakije. doch zonder twij fel zal Italië zich aan de zijde van Duitschland scharen, wanneer de garantie van Frankrijk en Engeland in werking zou treden. In hun commentaren over dé ontmoe ting tusschen von Ribbentrop en Ciano wijzen de Duitsche bladen er op. dat het hier niets bijzonders betreft. De nauwe saamhoorigheid der heide as-mogend- heden. schrijft de Boersenzeitung, ver- eischt een permanent contact der lei dende politici. Sensationeele combina ties aan deze rqis vast te knoopen. mag dus worden overgelaten aan hen, die Graftombe ontdekt nabij Cairo IA/ ALTER EMERY heeft te Sak- kara nabij Cairo het graf ont dekt van koning Zir uit de eerste dy nastie. Het bevindt zich naast het graf van koning Me nes, dat het vorige jaar gevonden is. Zir was de opvolger van Menes, die ongeveer 5000 Jaar v. Chr- de Egyptische monarchie gesticht heeft. In de graftombe waren zeven verschillende kamers, en het bleek, dat grafschenders zich een toegang verschaft hadden en uit vier kamers het beste hadden weggehaald wat er in was. De drie andere kamers waren echter intact. Hierin bevonden zich koperen gebruiksvoorwerpen en aarde werk. alsmede zwaarden en dolken. den aard der Duitsch-Italiaansche vér houding niet begrijpen. Hun mag ala bericht uit de beste bron worden mee gedeeld, dat de rijksminister van bui tenlandsche zaken als drager eener vriendschap reist, welke onverbrekelijk is, en dat hii in ziin portefeuille de hartelijkste wenschen der Duitschera voor het Italiaansche volk meedraagt* In een commentaar op de aanstaande ontmoeting tusschen von Ribbentrop én Ciano aan het Comomeer schrijft de Deutsche Allgemeine Zeitung dat het in de eerste plaats de bedoeling van von Ribbentrop is „in een persoonlijk onder houd met Ciano een definitief denk beeld te krijgen van het contact met de staten in Zuid-Oost-Europa, dat in den laatsten tijd zoo veelvuldig is geweest. Verre van een sensationeel karakter te hebben, zal het onderhoud aan het Como meer eens te meer de wereld het bewijs leveren van de nauwe en om zoo te zeggen dagelijksche samenwerking tus schen het nationaal-socialisme en het fascisme". Het kleinste huis van Frankrijk Het kleinste huis van Frankrijk is te vinden in de Rue Chateau d' Eau te Parijs. Een schoenmaker oefent er zijn bedrijf in uit. De breedte~van het huis is ruim één meter JERUZALEM, 4 Mei. (Havas). - Bij een aanval op een politiepatrouille te Nabloes is een politieman licht gewond. Te Tel Aviv is een rechercheur ernstig gewond. Voor de rest is het land kalm gebleven. Met het troepen-transport schip „Somersetshire" zijn 1300 man Britsche troepen, regimenten uit Wales en Schotland, aangekomen in Palestina. Men venvacht met spanning het Wit boek van de Britsche regeering, dat pen oplossing moet brengen in de Palestijn- che kwestie. Dr. Chahhandar voorspelt een regeling vóór 10 Mei. In Arabische kringen verwacht men eveneens een .poedige oplossing en men belooft, dat wanneer deze zaak zal zijn opgelost, de Arabieren in geval van een internatio naal conflict Frankrijk en En gel a pd zullen steunen. Reeds hebben organisa ties van gematigde Arabieren vlug schriften verspreid, waarin de Arabie ren wonjen aangespoord het verzet te staken. In Joodsche kringen maakt men zich op om de Britsche voorstellen van de hand te wijzen, aangezien men verwacht, dat zij meer met de Arabi sche dan met de Joodsche wenschen re kening zullen houden. CHAMBERLAIN DOCTOR HONORIS CAUSA STRAATSBURG, 4 Mei. (Reuter). De Britsche minister president, Cham berlain, heeft het eere-doctoraat van de universiteit van Straatsburg aanvaard. De doctorsbul zal hem op 22 November a.s. worden overhandigd. WARSCHAU, 4 Mei. (Havas). De Poolsche vice-minister van buitenlandsche zaken heeft giste ren den Britschen ambassadeur ontvangen en hem, naar men meent, mededeeling gedaan van de groote lijnen van Beck's réde Uit goede bron wordt verno men, dat de rede in zeer diploma- tieken vorm gegoten zal zijn en op krachtigen toon zal worden uitgesproken, doch niet zoo sensa tioneele onthullingen zal bevatten, als men bij het lezen der Poolsche bladen van de laatste dagen zou kunnen gaan denken. Ten aanzien van dè door de Poolsche bladen gebezigde taal, mérkt de Lokal- anzeiger op: „Het heeft geen zin, met de Polen of met de ooriogsophitsers in En geland en Frankrijk te discussieerén over de vraag, of Danzig een Poolsche stad is en of Oost-Pruisen een Duitsch land is. Voor de beveiliging van den vrede in Europa is bet van doorslagge vende beteekenis, dat eens en voor al incidenten als thans in Polen geschie den. onmogelijk gemaakt worden. Dat zou een echt belangrijk onderween zijn voor diplomatieke onderhandelingen tusschen de mogendheden, die beweren, dat zij alleen verantwoordelijk zijn voor de Europeesche politiek. In Poolsch Wolhynie is het tot een botsing tusschen Tsjechen en Duitschers gekomen. Verscheidene Duitschers werden gewond, zdfcdat zij naar het ziekenhuis te Luck ge bracht moesten worden. De Tsjechen wilden een einde maken aan de na- tionaal-socialistische propaganda van de leden der Duitsche kolonie, welke in het bijzonder tot uiting was gekomen door een rede tégen de Poolsche luchtbesohermingslcè- ning. Het Poolsche kamp der nationale een heid heeft een oproep gericht tot de ge- heele bevolking van Polen om alle Duit sche bladen en tijdschriften te boycotten en de abonnementen op fp zeggen, aan gezien de Duitsche pers sedert de rede van Hitlèr talrijke tendentieuss berich ten on onjuiste mededeélingen ovér en tegen Polen heeft gepubliceerd. Het Duitsche consulaat te Kattowit* heeft visa voor doorreis door Duitsch land geweigerd aan 600 Poolsche arbei ders, die zich voor seizoenswerk naar Frankrijk wilden begeven. DE REMILITARISATIE DER AALANDS-EILANDEN BERLIJN, 4 Mei. (D.N.B.). Officiéél wordt medegedeeld, dat de Duitsche re geering op de desbetreffende vragen van Finland en Zweden heeft toegè- stemd in een militaire versterking van de Aalands-eilanden. Als voorwaarde wordt gesteld, dat beide landén néu- traal zullen blijven bij een eventueelen oorlog in de Oostzee. STADSNIEUWS Ford-téntoonstelling in Amicitia. (Twéedé Blad. pag. 1) Belgische Toeristische tentoonstelling in het Gildehuis. (Tweede Blad, pag. 1) 135Ó wandelaars in actie voor C. O. B. A. (Tweede Blad, pag. 2)' Weer verwachting Voor het Westen: Wind uit Z. richtingen, aanvankelijk zwak tot matig, later tijde lijk krachtig, morgen toene mende bewolking, geen regen van beteekenis, iets warmer. Voor het Oosten: Droog weer, iets warmer, gedeelte lijk bewolkt, zwakke tot matige wind uit Z. richtin gen.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1939 | | pagina 1