DE NIEUWE BELASTINGWET
THANS INGEDIEND
Ter uitvoering van de
Blijvende werkloosheid
aangekondigde
inkomsten- en winstbelasting
en haar bestrijding
Regeling van de
rentebelasting
De tulpen in bloei
3e BLAD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DONDERDAG 4 MEI 1939
's-GRAVENHAGE, 4 Mei.
IN de millioenennota heeft de Minister van Financiën uitvoe
rig de noodzakelijkheid betoogd, om in de bestaande tekor
ten van 's Rijks schatkist door het verzwaren van den belas
tingdruk te voorzien. Onder verwijzing naar de omstandigheid,
dat de bestaande belastingen weinig geschikt zijn om te worden
verhoogd, heeft hij daarbij tevens aangekondigd het voornemen
van de regeering, de indiening te bevorderen van een ontwerp
van wet tot het heffen van een nationale inkomsten- en winst
belasting en tot het aanbrengen van enkele wijzigingen in de
belastingwetgeving, op punten waar de belastingdruk te zwaar
zou worden.
De uitwerking van de in uitzicht gestelde maatregelen heeft
meer tijd gevorderd, dan de regeering aanvankelijk had ver
wacht. De desbetreffende voorzieningen zijn thans alle tezamen
in een wetsontwerp aangeboden.
A An de memorie van toelichting
ontleenen wij: In het ontwerp
wordt een poging gedaan, hier te
lande het ook elders reeds met succes
toegepaste stelsel van heffing van de
belasting hij de bron in te voeren.
Het stelsel van heffing hij de bron is
in het bijzonder doeltreffend daar. waar
een schuldenaar betalingen verricht, die
voor een groot aantal belastingplichti
gen opbrengst of inkomen gaan vor
men.
Aangezien zulks veelal het geval
is ten aanzien van het arbeidsloon
en van vele vo:-men van opbrengst
van roerend kapitaal, is de heffing
bij de bron in beginsel aanvaard
voor het - 'oon. daaronder be
grepen het salaris van ambtenaren
(loonbelasting) en voor de opbrengst
van roerend kapitaal (rentebelas
ting).
Ten aanzien van de opbrengst van
onroerend goed schijnt, het stelsel van
beffing bij de bron minder aanbeveling
Jé verdienen.
Dat tenslotte ook bij de' winstbelas
ting van een heffing bij de bron geen
sprake kan zijn, behoeft geen betoog.
Hier zal de belastin" bij wijze van aan-
aanslag moeten worden geheven.
Voor zoover noodig wordt reeds thans
opgemerkt, dat me de omstandigheid,
dat van bepaalde gedeelten van de
winst van een onderneming bereids
huurbela -ting of rentehelastinc is ge
heven, bij het vaststellen van den aan
slag in de winstbelasting rekening
wordt gehouden.
De rentebelasting
DE remebelasting neemt in het. stel
sel van de twee-percents heffingen
een bijzondere plaats in. Nu de
nationale inkomsten- en winstbelasting
bedoelt het zuivere i komen te treffen,
zooals dit ook tot gr-ndslag strekt voor
de heffing van de inkomstenbelasting,
is het noodzakelijk, dat mede met de
negatieve, f etoren van het inkomen, te
weten met de niet met een bepaalde
bron van inkomen in verband staande
doch op het inkomen als geheel druk
kende renten en uitkeeringen, rekening
wordt gehouden.
Het mechanisme van de rentebelas
ting biedt nu bier een oplossing, waar
door de schuldenaar van de rente of
uitkeering zijn teruggaaf automatisch
verkrijgt, waardoor de beffing van die
belasting zelf aanmerkelijk wordt ver
eenvoudigd en waardoor tenslotte de
controle op de opbrpnest van roerend
kapitaal van oudsher een van de
moeilijkste problemen van de belasting
techniek voor een aanmerkelijk ge
deelte overbodig wordt.
Bij de uitbetaling van de door hem
verschuldigde rente of periodieke
uitkeering heeft de schuldenaar
daarvan n.l. ingehouden, heeft hij
althans behooren in te houden, 2
pet. rentebelasting, die in beginsel
bestemd is om aan den fiscus te
worden afgedragen.
Aangezien nu de binnen het rijk
wonende of gevestigde belasting
plichtige 2 pet. nationale inkomsten
en winstbelasting heeft betaald over
zijn onzuiver inkomen, terwijl hij
naar de bedoeling der wet slechts
behoeft te betalen 2 pet. over zijn
zuiver inkomen, bedraagt de terug-
gaaf waarop hij terzake van de hem
verschuldigde renten en periodieke
uitkeeringen'aanspraak kan maken,
precies evenveel als hetgeen hij van
zijn schuldeischers aan rentebelas
ting heeft ingehouden.
Daarnaast dient te worden onder
zocht, of ook de hinnen het rijk geves
tigde rechtspersonen aan de genoemde
belastingen moeten worden onderwor
pen. De regeering heeft deze vraag naar
reeds eerder bleek, in beginsel bevesti
gend beantwoord en wel op dezen grond
dat ook voor de rechtspersonen bij de
bestrijding van de werkloosheid groote
belangen op het spel staan.
Loon belastingzegels
A AN den werkgever wordt de
verplichting opgelegd, de be
lasting in mindering te brengen, bij
de uitbetaling van de door hem ver
schuldigde loonen, salarissen, enz.,
en de ingehouden bedragen aan den
fiscus af te dragen. Dit laatste kan
geschieden door 't inleveren van 'n
formulier of aangifte, waarop tot
het verschuldigde bedrag loonbelas
tingzegels worden geplakt, dan wel
een bewijs dat het verschuldigde be
drag aan den ontvanger is afgedra
gen.
Wellicht zal het aanbeveling verdie
nen, een bijzondere wijze van heffing in
het leven te roepen ten aanzien van be
paalde groepen van werknemers, b.v.
ten aanzien van dienstboden en ander
huispersoneel. Artikel 75 van het ont
werp opent daartoe de mogelijkheid.
Kinderaftrek
IN het stelsel van heffing, zooals
dit voor de nationale inkomsten
en winstbelasting - is gekozen, kan
bezwaarlijk rechtstreeks een plaats
worden ingeruimd aan een kinder
aftrek. Bij een loonbelasting zou
men desnoods nog rekening kun
nen houden met de samenstelling
van het gezien van den belasting
plichtige, al maakt zulks de zaak èn
voor den fiscus, èn voor de werkge
vers zeer ingewikkeld, en ook wel
bij een winstbelasting; bij een huur
belasting en bij een rentebelasting
stuit men echter op onoverkomelij
ke bezwaren.
De opzet van de ministers is intus-
schen, om, ondanks toepassing van pro
portioneels tarieven, een zekeren pro
gressieven druk te verkrijgen, samen
hangende met de draagkracht van de
belastingplichtigen, en in dezen opzet
kan een kinderaftrek in geen geval wor
den gemist.
Na gezette overweging zijn zij
tenslotte tot de overtuiging geko
men, dat de meest juiste oplossing
van dit vraagstuk wordt verkregen,
indien de kinderaftrek op indirecte
wijze wordt verleend, te weten door
een teruggaaf van betaalde belas
ting na afloop van het kalenderjaar.
Vennootschapbelasting
DE vennootschapsbelasting staat op
zichzelf; zij. moet als een zelfstan
dige heffing van de winsten van
bepaalde lichamen worden aangemerkt.
De rechtvaardigheid vordert, dat de
aanmerkelijke verzwaring van den be
lastingdruk die thans wordt voorgesteld
een zekere progressie vertoont. Deze
progressie nü wordt, zooals gezegd, in
het onderwerpelijke complex van maat
regelen bereikt, eenerzijds door het ver-
leenen van kinderaftrek, door het ver
lagen van bepaalde accijnzen en door
de maatregelen ten behoeve van de
groote gezinnen, anderzijds door een ex
tra offer te vragen van de meer draag-
krachtigen.
De eenvoudigste, en tevens de voor
het economisch leven het minst schade
lijke, oplossing wordt naar het oordeel
van de Regeering verkregen, door een
extra heffing op te leggen aan de ven
nootschappen, vereenigingen en maat
schappijen welker uitdcelingen thans
reeds aan de dividend- en tantièmebe
lasting zijn onderworpen, welke heffing
uiteindelijk zal worden gedragen door
belastingplichtigen die in het algemeen
tot do groep van de meer draagkrachti-
gen behooren.
De eenige vraag die thans van belang
schijnt, is deze, of de druk van de divi
dend- en tantièmehelasting en van de
vennootschapsbelasting tezamen niet te
zwaar wordt om door het bedrijfsleven
te worden gedragen. Aanvankelijk is de
Regeering geneigd, deze vraag ontken
nend te beantwoorden. Aan den ven
nootschapsvorm zijn zoodanige voordee-
len verbonden, dat ook de vennoot
schapsbelasting de vestiging of uitbrei
ding van naamlooze vennootschappen
niet zal verhinderen.
Doch ooi. naar het oordeel van de mi
nisters kunnen de voorgestelde ven
nootschapsbelasting en de reeds be
staande dividend- en tantièmebelasting
niet duurzaam naast elkander worden
gehandhaafd. Gezien hun voorkeur voor
een winstbelasting boven een uitdee-
lingsbelasting. zal, naar het hun voor
komt. de dividend- en tantièmebelasting
binnen afzienbaren tijd moeten worden
afgeschaft, zij het, dat dit dan vermoe
delijk met het oog op de behoeften van
de schatkist, gepaard zal moeten gaan
met een verhooging van het Dercentage
van de vennootschapsbelasting.
Personeele belasting
VOORTGEZETTE overweging heeft
de regeering geleid tot de overtui
ging, dat het wenschelijk is, de
personeele belasting naar den vijfden
grondslag (motorrijtuigen) niet slechts
te verminderen, doch deze geheel af te
schaffen, waartegenover dan dient te
staan de heffing van een gering aantal
opcenten on de motorrijtuigenbelasting.
Ook de vierde grondslag (paarden) kan
naar haar oordeel zonder bezwaar ver
vallen.
Een ingesteld onderzoek heeft de Re
geering aanleiding gegeven de aange
kondigde afschaffing van den zout-
accijns vooralsnog in nadere overwe
ging te houden en, aangezien voor ver
laging geen voldoende reden aanwezig
is, den zoutaccijns voorloopig buiten de
belastingherziening t° laten.
Voorts is der Rogeering gebleken, dat
de raming van de kosten van de aan
hoofden van groote gezinnen te verlee-
nen tegemoetkoming ter zake van den
druk dien de indirecte belastingen en
crisisheffingen op die gezinnen uitoefe
nen, niet onbelangrijk te hoog is ge
weest. Op grond van een uitvoerig on
derzoek is de commissie-Fleskens tot de
conclusie gekomen, dat de kosten van
een zoodanige tegemoetkoming in tg-
taal niet meer zullen bedragen dan
6.900.000 'sjaars, waarvan 40 pet. of
2.760.009 ten laste van de opbrengst
der middelen zou moeten komen en 60
pet. ten laste van het Landbouwcrisis-
fouds. Met de aanvankelijke raming,
volgens welke de Regeering van de op
brengst van de nationale inkomsten- en
winstbelasting 4 milioen voor dit
doel meende te moeten bestemmen,
geeft dit een voordeelig verschil van
1.240.000.
Dit bedrag vermeerderd met de
f 1.800.000, die is vrijgekomen door
dat de zoutaccijns vooralsnog blijft
gehandhaafd, maakt het mogelijk,
af te zien van de aangekondigde ver
hooging van Je omzetbelasting van
rundvleesch var 4 pet tot 6 pet
Aangezien ook vleesch tot de eerste
levensbehoeften behoort, wordt al
dus, zij het op eenigszins andere
wijze dan aanvankelijk was gedacht,
aan de belangen van de minder
draagkrachtigen tegemoet gekomen.
Ten behoeve van de bestrijding van
de werkloosheid overweegt de Regee
ring ernstig, mede tot afschaffing van
de zakelijke bedrijfsbelasting over te
gaan. Verschillende omstandigheden
waren evenwel oorzaak, dat deze voor
ziening nog niet in het tegenwoordige
ontwerp van wet kon worden opgeno
men.
Blijkens de gegevens waarover de mi
nisters beschikken met betrekking tot
het aantal automobielen per 1000 inwo
ners in een aantal landen, neemt Ne
derland van de Europeesche staten in
dit opzicht eerst de elfde plaats in. Ver
geleken met België, Denemarken,
Duitschland, Frankrijk, Groot-Brittannië
Ierland, Luxemburg en Zweden, komt
Nederland op de laatste plaats.
Zonder te willen beweren, dat de
druk van de personeele belasting hier
van de belangrijkste oorzaak is, zijn de
ministers van oordeel, dat in de ver
lichting van druk, dien de afschaffing
van de personeele belasting naar den
grondslag motorrijtuigen met zich zou
brengen, voor menigeen een krachtige
aansporing zou zijn gelegen een eigen
auto aan te schaffen.
Compensatie
VOORGESTELD wordt aan de ge
meenten over te dragen:
a. 25 pCt. van de hoofdsom van
de gebouwde en ongebouwde eigendom
men van de grondbelasting, welke 25
pet. opbrengende ongeveer 6.6 mil-
lioen thans ten goede komen aan den
gewonen dienst van het Rijk;
b. 20 opcenten, welke het Rijk ten
behoeve van zijn gewonen dienst thans
op de hoofdsom van de gebouwde
eigendommen van de grondbelasting
heft; hiermede is een bedrag van ruim
4 millioen gemoeid.
Daarnaast wordt voorgesteld aan
de gemeenten de bevoegdheid te ge
ven tot het vergrootén van het aan
tal te haren behoeve geheven opcen
ten op de hoofdsom van de gemeen
tefondsbelasting, waaruit een op
brengst kan worden verkregen van
naar. raming 6.300.000.
De verzwaring van den belasting
druk, die daaruit voor de belasting
plichtigen voortvloeit, wordt vrijwel
opgeheven door de voorgestelde ver
laging van het aantal Rijksopcenten
op de hoofdsom van de inkomsten
belasting met 10.
In totaal zullen derhalve de nieu
we inkomstmogelijkheden voor de
gemeenten kunnen worden gesteld
op ongeveer ƒ16.900.000.
Het doel. dat de Rogeering zich heeft
gesteld te weten, door verlaging van
belastingen op het verbruik in het to
taal van den uit het ontwerp voort-
vloeienden nieuwen belastingdruk een
zekere progressie te brengen kan het
beste worden bereikt,, indien voor deze
verlaging worden uitgekozen heffingen
op eenste levensbehoeften. Naar het den
ministers wil voorkomen, komt de be
lastingdruk op vleesch in de eerste
plaats voor verlaging in aanmerking.
Behooren met name varkensvleesch,
paardevleosch, 6chapenvlecsch en gei-
tenvleesch tot de noodzakelijke dage-
lijksche levensbehoeften, ook rund
vleesch wordt floor erinte irroepen van
de bevolking dagelijks gebruikt. Ver
mindering van den belastingdruk op
deze artikelen is onder de maatregelen,
welke beoogen compensatie te scheppen
tegenover de belastingverzwaring welke
op het volk in zijn geheel zal komen te
drukken, ongetwijfeld op haar plaats,
temeer, daar afschaffing van den ac
cijns op rundvleesch en vrijstelling van
omzetbelasting voor andere soorten
vleesch in het bijzonder een verlichting
beteekenen voor do groote gezinnen.
De artikelen 98, 99 en 104, sub 2, van
het ontwerp, behelzende de afschaffing
van den accijns- op geslacht rundvee en
voorts afschaffingen en'verminderingen
met betrekking tot de heffing van de
invoerrechten en de omzetbelasting,
strekken tot verwezenlijking van be
doelde verlaging van belastingdruk.
Bij de mondelinge behandeling in de
Tweede Kamer van het wetsontwerp be
treffende de technische herziening van
de Omzetbelasting wet 1933, heeft de
minister overgenomen een amende
ment, strekkende tot vrijstelling van
omzetbelasting, als- volksvoedsel, van
gerookte haring. Thans wil hij verder
gaan en mede opnemen vrijstelling van
omzetbelasting voor gerookte en ge
stoomde makreel.
Thee en benzine
DE omstandigheid, dat thee en ben
zine, in verband met de daarop
rustende belastingen, op bijzonder
drukkende wijze aan de heffing van het
als aequivalent der omzetbelasting ver
schuldigd bijzonder invoerrecht, resp.
aan de omzetbelasting zelve zijn onder
worpen, heeft mede aanleiding gegeven
eenige maatregelen te treffen tot verla
ging van de ingevolge de Omzetbelas-
tingwet van thee en benzine geheven
belastingen. Die voorzieningen zijn ver
vat in de artikelen 100 en 101 van het
tegenwoordige ontwerp van wet.
Zij komen neer op een verminde
ring van omzetbelasting, resp. bij
zonder invoerrecht voor thee van 4
pet. van 75 per 100 kg of 3 per
100 kg en voor benzine van 4 pet.
van 8.60 per 100 kg of ruim 0.34
per 100 kg.
Wild en gevogelte
HERHAALDELIJK zijn van de zijde
van wildhandelaren bezwaren
naar voren gebracht tegen de hef
fing van omzetbelasting van wild en
gevogelte, dat door de poeliers aan eeni
ge betrekkelijk eenvoudige bewerkingen
is onderworpen. Nu in het tegenwoor
dig ontwerp van wet bepalingen zijn
vervat, welke zullen leiden tot vermin
dering van de belasting op vleesch,
schijnt tevens de tijd gekomen om met
betrekking tot wild en gevogelte een
bepaling in het leven te roepen, waar
door aan vorenbedoelde bezwaren zal
worden tegemoet gekomen.
Gedistilleerd en bier
Nu een herziening op ruime schaal
van het belastingstelsel ter hand
wordt genomen, mag naar het
oordeel van de Regeering een voorstel
tot verlaging van de gedistilleerd-accijns
daarin niet ontbreken.
Zij heeft daarom aanleiding gevonden
voor te stellen, den accijns te verlagen
tot 150 per hectoliter ad 50 percent,
zonder heffing van opcenten.
Verder stelt zij voor den bieraccijns
met 60 pet. te verlagen en derhalve te
rug te bréngen tot 60 cent per hecto
litergraad.
Groote gezinnen
Kennisneming van het rapport
der commissie-Fleskens heeft de
Regeering gesterkt in haar aan
vankelijke nwening. dat er, in het ka
der van de voorgenomen belastingher
ziening, iets moet worden gedaan om
den belastingdruk op het groote gezin
te verlichten.
Het is mogelijk aan de gezinnen met
vier of meer kinderen, per kind boven
het derde, éen bedrag terug te betalen
ter zake van de aanvankelijk te veel
geheven indirecte belastingen en crisis
heffingen op de eerste levensbe
hoeften, en daar het den Ministers
noodzakelijk voorkomt een dergelijken
maatregel te treffen is deze in het
ontwerp van wet opgenomen.
Overeenkomstig het voorstel van
de commissie-Fleskens meenen zij
het bedrag der tegemoetkoming op
10 per minderjarig kind boven
het derde te moeten stellen.
Nog zij medegedeeld, dat voorname
lijk op grond van practische overwe
gingen de Ministers van oordeel zijn,
dat er geen weistandsgrenzen in het
leven moeten worden geroepen, in dien
zin dat, indien het inkomen van de be
lastingplichtigen een bepaald bedrag
overtreft, tegemoetkoming niet of tot
een lager bedrag wordt verleend en
voorts dat de tegemoetkoming voor elk
minderjarig kind dat over het afgeloo-
pen kalenderjaar 300 of minder heeft
verdiend, ongeacht den leeftijd, op een
gelijk bedrag dient te worden vastge
steld.
Voorts wordt aan het wetsontwerp
nog ontleend, dat de grondslagen, waar
naar deze belasting wordt geheven, uit
sluitend zullen bestaan in huurwaarde,
meubilair en dienstboden.
Van de thans bestaande grondslagen
vervallen derhalve: paarden, motorrij
tuigen, pleziervaartuigen en biljarten.
Voorts zal bij den grondslag dienst
boden geen belasting worden geheven
voor de eerste dienstbode.
Ten aanzien van de personeele belas
ting wordt mede voorgesteld om de hef
fing naar den grondslag huurwaarde
en meubilair af te schaffen voor hotels,
café's, restaurants, winkels en show
rooms.
's-GRAVENHAGE, 4 Mei. - De V.V.V.
,,'s-Gravenhage" schrijft ons: Tijdens het
aanstaande weekeinde zal in de bollen
streek nog veel te zien zijn.
Alhoewel ook nog eenige hyacinthen-
velden meedoen om de streek op te vroo-
lijken zijn het nu hoofdzakelijk de tul
pen, zoowel de vroege als de latere, die
hun kleuren verfoonen, en de belangstel
ling trekken.
Bij goed weer wordt dan ook a.s. Zon
dag nog veel publiek verwacht.
VERSCHENEN is thans het
rapport van de door den
voorzitter van den Hoogen Raad
van Arbeid d.d. 18 December
1936 ingestelde commissie van
onderzoek naar de „blijvende
werkloosheid" en haar bestrij
ding. (De commissie-Van der
Waerden).
Aan dit met inbegrip van de
bijlagen ruim 300 pagina's omvat
tende boekwerk ontleenen wij
het volgende:
De groote psychische en physieke
noodtoestand, waarin een niet gering
deel der werkloozen na vele jaren van
crisis verkeeren en de angstwekkende
omvang, welken de werkloosheid dreigt
te behouden, waren tezamen de directe
aanleiding tot de opdracht aan de com-
misie. In haar rapport, meent de com-
misie, mag een beeld van de psychische
en physieke gesteldheid der werkloozen
dan ook niet-achterwege blijven, da^r
deze in de beoordeeling van het werk
loosheidsvraagstuk een voorname plaats
dient in te nemen.
Tevens blijkt uit deze ernstige aspec
ten van den gedwongen lediggang, hoe
noodzakelijk het is wegen te vinden om
den druk, welken de werkloosheid
physiek en psychisch op een zeer groot
gedeelte van ons volk uitoefent, te ver
lichten.
Aan de hand van diverse cijfers werd
het volgende overzicht van den omvang
der werkloosheid verkregen:
Totale werkloosheid, gemiddeld over
1937, inclusief de geschatte onzichtbare
werkloosheid 450.000.
Seizoenwerkloosheid, gemiddeld over
het jaar 40.000.
Normale Arbeidsreserve 40.000—120.000.
Arbeidsongeschikten 50.000—60.000.
Conjunctureele werkloosheid 50.000
75.000.
Blijvende werkloosheid 155.000
270.000.
Wat de arbeidsvoorwaarden betreft,
heeft loondaling, of het achterwege blij
ven van loonstijging, op de werkgelegen
heid op den duur een gunstigen invloed,
doch de omvang van dezen invloed is
niet groot, voorzoover hij te voorzien is.
In tijden van depressie moet men daar
enboven bevreesd zijn voor in de bereke
ningen niet opgenomen deflatorische ge
volgen van loondalingen* Werktijdver
korting van 48 op 40 uur per week of een
even groote verkorting door andere
maatregelen (wandelweken, enz.), wan
neer de technische omstandigheden dat
meer gewenscht maken, heeft op de
werkgelegenheid, een gunstigen invloed.
Het maakt daarbij weinig verschil of de
afschrijvingen al dan niet toenemen.
De totale consumptie zal echter, door
de arbeidsspreiding niet of hoogstens
zeer weinig in gunstigen zin. beïnvloed
worden, zoodat de maatregel wel niet
welvaart-vermeerderend, maar dan toch
welvaart-spreidend zal werken.
Openbare werken
EEn der eenvoudigste en doeltref
fendste middelen ter verkrijging
van een grootere werkgelegenheid
is gelegen in het eventueel door of
vanwege de overheid produceeren
van goederen van algemeen nut, die
niet concurreeren met de gewone pro
ductie („openbare werken"). Deze kun
nen zoowel kapitaalgoederen in den en-
geren zin zijn als consumptiegoederen
van collectief nut.
Het uitvoeren van dergelijke werken
is naar den omvang gebonden aan den
eisch, dat de uitvoering niet plotseling
mag worden stopgezet door gebrek aan
objecten of gebrek aan middelen. Dan
toch zouden ongewenschte conjunctu
reele reacties kunifen worden opgewekt.
Als men bij de objecten ook sociaal
nuttige werken als woningverbetering
opneemt, is een gebrek aan werken niet
spoedig te verwachten.
Het vraagstuk van de werkgele
genheid hangt ten nauwste samen
met dat van de monetaire politiek.
Deze kan, al naar karakter, zeer be
lemmerend of zeer stimuleerend
werken. Zeer in het bijzonder geldt
dat van de valuta-politiek. Een
zwevende valuta is te verkiezen bo
ven een aan het goud gekoppelde,
vooral omdat het behoud van het
concurrentievermogen in de vrije
markten en zelfs in de gecontingen-
teerde markten anders niet moge
lijk is.
Betwijfeld wordt of een 10-ja-
renplan, zooals ir- Westhof zulks
voorstelt, ook maar geringe kans
van slagen biedt. De ervaringen,
welke ir. Mesu, als directeur van
den culturtechnischen dienst,
heeft gekregen op het gebied van
afwatering, ruilverkaveling en
ontginning, hebben hem er toe ge
bracht den tijdsduur der werken
uit te strekken over een veel lan
gere periode.
De commifrie acht zich evenwel niet
competent hierover in kort bestek te
oordeelen.
Uitvoering van cultuurtechnische
werken voor de verruiming der werk
gelegenheid wordt door de commissie
van zoodanig belang geacht, dat zij
althans op een voortvarende uitvoering
van die gedeelten, welke na onderzoek
verantwoord worden geacht, meent te
moeten- aandringen.
Industrialisatie
BIJ de industrialisatiepolitiek be
hoort voorop te staan, dat deze tot
een verhooging van onze economi
sche weerbaarheid moet leiden, derhal
ve een saldo dient op te leveren voor
onze welvaart.
De grondslag van de industrialisatie-
politiek dient te blijven de oprichting
van ondernemingen, waarvan de kost
prijsbasis concurreerend is met het bui
tenland, althans met de ons omringen
de landen.
Het opvoeren van het technische peil
van onze industrie in de richting van
meer hoogwaardige producten is een
van de punten, waaraan in de toekomst
in belangrijke mate aandacht zal móe
ten worden geschonken.
Bij verhooging van den leerplichtigen
leeftijd tot 16 jaar zou, indien de plaat
sen der jongeren door ouderen worden
vervuld, naar ruwe schatting voor 80.000
tot 85.000 jongens boven deze leeftijds
grens werkgelegenheid worden gevon
den.
Handelspolitieke maatregelen
WAT betreft de handelspolitieke
maatregelen, welke getroffen zou
den kunnen worden, staat vast,
dat Nederland hierbij in hooge mate af
hankelijk is van het buitenland.
In vermindering van den totalen in
voer ziet de commissie een maatregel,
die, ook indien hij noodzakelijk zou
worden geacht, met zeer veel beleid ge
hanteerd moet worden, omdat dooi"-
gaans een vermindering van den tota
len uitvoer er het gevolg van i6. Ver
mindering van den invoer kan tot ver
ruiming van werkgelegenheid leiden,
doch deze verruiming zal eventueel ge
paard gaan met de opoffering van een
stuk stoffelijke "welvaart,. De vraag blijft,
in hoeverre dat offer gebracht mag ot
moet worden.
Monetaire maatregelen
EEN verdere devaluatie zou, op kor
ten termijn een vermeerdering van
werkgelegenheid kunnen geven. Zij
zou dus, indien zij als bijproduct der
overige maatregelen zou intreden, van
uit het gezichtspunt der werkgelegen
heid gunstig zijn.
Een vergrooting van de geldcircula
tie zou eveneens de werkgelegenheid
ten goede kunnen komen. De meest voor
de hand liggende aanleiding hiertoe zou
gelegen zijn in een vergrooting van de
door do regeering uit te voeren openba
re werken. De financiering daarvan
kan op verschillende wijzen plaats- heb
ben, die, welke neerkomen op een ver
meerdering van den actieven geldom-
loop, zullen het meeste effect voor de
werkgelegenheid hebben. Wanneer de
werken daarentegen uit belastinggeld
zouden worden gefinancierd, zullen zij
zeer weinig bijdragen tot de vermeerde
ring van de werkgelegenheid; het komt
aan op vergrooting van den totalen
geldstroom.
De belangrijkste practische vraag,
aan welke van de beide in aanmerking
komende meihoden de voorkeür dient
te worden gegeven is; leenen of geld-
creatie?
Leenen zou in den vorm van een
obligatieleening, of in den vorm van
het opnemen van voorschotten bij De
Nedèrlandsche Bank kunnen geschie
den. Geldcreatie kan den vorm aanne
men van de uitgifte van muntbiljetten,
maar ook, in de tegenwoordige omstan
digheden, geschieden door overschrij
ving van de devaluatiewinst op den
goudvoorraad der Nederlandsche Bank
naar het tegoed van het rijk. Een voor
deel van geldcreatie zou zijn, dat geen
schuldvermeerdering ontstaat, zoodat
geen rente behoeft te worden opge
bracht. Daartegenover staat, dat het
creëeren van betalingsmiddelen door
den staat door velen als een zeer on
gewenschte handeling wordt beschouwd
Ofschoon dit bezwaar theoretisch in (het
onderhavige geval niet kan worden
aanvaard wanneer n.l. de waarbor
gen, dat inflatie zal worden vermeden,
aanwezig zijn, is een geleidelijke uitzet
ting van het betalingsmiddelenvolume
zelf? wenschelijk te achten maakt de
groote ruimte van de kapitaal- en geld
markt het mogelijk om er in de practijk
rekening mede te houden. Tegen ihet ge
bruiken van de devaluatiewinst zullen
minder bezwaren zijn. omdat bet bui
tenland in deze richting reeds voor
ging (Vereenigde Staten, Zwitserland)
en omdat hPt hier een bedrag betreft,
dat nauwkeurig kan worden begrensd.
De commissie meent dan ook, dat
de financiering der aanbevolen
maatregelen moet plaats hebben,
hetzij door leenen alleen, hetzij door
leenen voor die uitgaven, waarte
genover blijvende materieele waar
den geschapen worden, en tevens
door gebruik te maken van de winst
op den goudvoorraad als gevolg
van een herwaardeering.
Het ware wenschelijk, dat de regee
ring spoedig komt met een opsomming
van concrete, uitvoerbare plannen.
In de tweede plaats (hoewel van veel
geringer beteekenis) worde aandacht
aan de emigratie geschonken.
Verschillende middelen, hiervoor ge
noemd, zullen bij hunne toepassing be
langrijke bedragen van de overheid vor
deren.
Het middel ter bestrijding der werkloos
heid dat, volgens de gemaakte berekenin
gen het grootste aantal werkloozen in het
productie-proces zou terugvoeren, w. de
arbeidsspreiding. eischt daarentegen van
den staat geen bijzondere uitgaven. De
commissie is nl. van oordeel, dat in de
daling van de weekinkomsten tegemoet ge
komen dient te worden door vermindering
van de kosten van het levensonderhoud
door middel van verlaging der indirecte
belastingen. De inkomsten, welke de staat
uit dien hooide derft, zullen gecompen
seerd moeten worden, eenerzijds door de
vermindering ver de steunuitgaven, an
derzijds door de hefting van een directe
belasting ten laste van hen. dft niet door
den voorgestelden maatregel worden ge
troffen. In het systeem der commissie is
dus wel belastingverschuivingmaar geen
belastingverhooging noodig. terwijl aldus
de offers, verbonden aan de arbeidssprei
ding, door het geheele Nederlandsche
volk gedragen worden.
