AMER SFOORTSCfi DAGBLAD
Polen bereid tot overleg, doch
niet tot eenzijdige concessies
HANDHAVING VAN COMMERCIEELE
Faciliteiten in den Corridor,
Kolonel Beek
antwoordt
DE EEMLANDER
Vrijdag 5 Mei 1939
Uitgave; VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
37 e Jaargang No. 291
EN MARITIEME RECHTEN IN DANZIG
maar geen exterritoriale
autoweg
Tekst van Beck's
verklaring
Licht op:
7 uur 58 min.
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95: per maand 0.65; per
1 1 ■- week met gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
i-elite regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voorde
helft var. Jen prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
En hoe reageert
Danzig?
L? ECK heeft Hitler van antwoord ge-
J-/ diend. Zijn rede was forsch, maar
geenszins onstuimig. Hij heeft de mo
gelijkheid tot praten opengelaten.
Slechts de passages, die betrekking
hadden op de „eer der Poolsche na
tie", kenmerkten zich door een zekere
dosis gevoel en pathos. Een groot
volksredenaar is Beek, ondanks zijn
revolutionnaire antecedenten, dan ook
niet. Er zijn andere Europeesche
staatslieden, die hem als volkstribuun
verre de baas zijn. Als handig diplo
maat heeft Beek evenwel zijn sporen
verdiend. Zijn rede bewijst dit.. Maar
er was één zinsnede, die nauwelijks
door den diplomatieken beugel kon.
Wij doelen op het dreigement met.
onthullingen oven sommige, in
den loop der laatste maanden gevoer
de, vertrouwelijke DuitschPoolsche
besprekingen. Dreigen is altijd ver
keerd. Het is dubbel verkeerd voor een
diplomaat en a fortiori voor een diplo
maat, die een niet in alle opzichten
even homogeen verleden heeft. Dit
v/at den vorm van Beck's rede betreft.
A LS van iedere groóte interriatio-
nalé rede wordt ook de beteeke-
nis van Beck's oratie in hoofdzaak
bepaald door de reacties, welke zij bij
vriend en tegenstander veroorzaakt.
Beek heeft, te oordeelen naar den
vertaalden text van zijn woorden, niet
gesproken als een onverzoenlijke. Po
len is bereid om Duitschland in f e i -
t e een heel eind tegemoet te komen
iinzake zijn verlangens ten aanzien van
Danzig en den Corridor. Over een
nieuwen status van de havenstad, al
dus Beek, valt te praten. Polen
wenscht slechts zijn commercieele en
maritieme belangen en rechten verze
kerd te weten. Hitier heeft zich hiertoe
jn principe bereid verklaard. De vraag,
of Polen bezwaar van overwegenden
aard zou opwerpen, indien Danzig bij
het Duitsche Rijk zou komen, heeft
Beek niet geheel duidelijk beantwoord.
Waarschijnlijk heeft Londen de re
dactie van de betreffende passages
eenigszins gecorrigeerd. Zij maakten
althans den indruk, niet geheel gaaf
te zijn. Duidelijker, positiever was
Beck over den Corridor, dien hij her
doopte en den „nieuwen ouden naam"
Poolsch-Pommeren gaf. Aantasting
van Polen's souvereiniteit in dit ge
bied, aldus het standpunt van
Warschau op ditoogenblik, zal
het land van Pilsoedski niet dulden.
Anders gezegd, een ex-territoria-
len weg, een Duitschen corridor dooi
den Poolschen corridor, krijgt Berlijn
niet. Wij moeten afwachten, of
Beck's woorden bewaarheid zullen
worden. De uitdrukkingen „onder
geen voorwaarde" en „nooit en te
nimmer" hebben in de hoogere politiek
nu eenmaal eene andere beteekenis
dan in het leven van allen dag. En de
lessen der historie, zoowel als, in
zonderheid, de gebeurtenissen der
laatste jaren zijn wel in staat om den
neutralen toehoorder en lezer van in
ternationale oraties sceptisch te stem
men ten aanzien van de waarde van
genoemde woorden. Wij denken bij
het schrijven dezer regels terug aan
een film, dien wij in onze jeugd zagen,
en die door de theaterdirectie werd
aangekondigd als „De Eeuwige Lief
de" met als aanteekening tusschen
haakjes „duurt drie kwartier".
ZOOALS wij reeds schreven zijn
het in hoofdzaak de reacties van
vriend en tegenstander, die de E u r o-
p e e s c h e beteekenis van Beck's rede
zullen bepalen. Hoe zal Berlijn reagee-
ren? Vasthoudendheid is een der
meest op den voorgrond tredende ken
merken van de Duitsche politiek der
laatste jaren. Hoe reageert Londen?
Opportunisme was immer een kenmerk
der Britsche politiek. Het heengaan
van Litwinof dat nog in nevelen
is gehuld kan mede van invloed
zijn op de gedragslijn van beide ge
noemde hoofdsteden. Litwinof is om
stuwd door vraagteekens door den
artiestenuitgang van het Russische po
litieke theater verdwenen. Hoe zal zijn
opvolger de rol van Russisch minister
van Buitenlandsche Zaken opvatten?
Deze vraag is zoowel voor Berlijn als
voor Londen belangrijker en acuter
dan het probleem van den status van
BECK, de Poolsche minister van buitenlandsche zaken, heeft
in zijn hedenmorgen in hét Poolsche parlement namens de
Poolsche regeering afgelegde verklaring ten antwoord aan Hitier
gezegd, dat de gevolgen van de verzwakking van de collectieve,
internationale instellingen in de afgeloopen maanden thans de
grenzen van Polen hebben bereikt. Het staat, volgens Beck, vast,
dat noch Groot-Brittannië, noch Polen aanvallende bedoelingen
heeft, doch beide zijn vast besloten zekere grondslagen van het
internationale leven te verdedi
gen. De Britsch-Poolsche over-
jf eenkomst is door den Duitschen
M Rijkskanselier als voorwendsel
gebruikt voor een eenzijdig op
zeggen van het Duitsch-Pool
sche non-agressie-verdrag van
1934. Dit verdrag was 'n poging
een stevigen grondslag te leggen
voor goede betrekkingen tus
schen de twee groote mogend
heden van dit standpunt gezien
is het verbreken van het verdrag
van groote beteekenis. „Wij in
Polen, aldus minister Beek, ken
nen niet het verlangen naar
vrede tot eiken prijs: onze eer
KOLONEL BECK is onbetaalbaar*'.
OEDERT men gepoogd heeft het Duitsch-Poolsche verdrag te ge-
bruiken voor een beperking van de vrijheid van de Poolsche poli
tiek, of als reden voor eenzijdige eischen en concessies, heeft het
verdrag zijn werkelijke beteekenis verloren. De regeering van Duitsch
land heeft besloten het Duitsch-Poolsche verdrag op te zeggen, zonder
de regeeringen van Engeland of Polen te raadplegen over het karakter
van de Britsch-Poolsche overeenkomst. Dit raadplegen ware gemak
kelijk geweest voor de Duitsche regeering, aangezien minister Beek
op den dag van zijn terugkeer uit Londen zich bereid verklaarde den
Duitschen ambassadeur te ontvangen. Deze heeft evenwel tot heden
toe geen gebruik gemaakt van dit aanbod. Wanneer de Duitsche regee
ring het verdrag van 1934 heeft uitgelegd als een verdrag, dat bedoeld
is om Polen te isoleeren, dan betreurt Polen dit.
TUTINISTER BECK zeide voorts, dat Polen heeft voorgesteld de cortridor-facili-
1VJ- teiten uit te breiden tot het vervoer op dén weg, doch Polen heeft geen
reden om zijn souvereine rechten op zijn eigen gebied te beperken, en wil geen
exterritoriale autoweg toestaan.
«Wat Danzig betreft, aldus minister Beek, de bevolking daar is overwegend
Duitsch, doch haar bestaansmogelijkheid en welvaart hangen van Polen aï. Wij
staan op onze rechten ten aanzien van den overzeeschen handel en de maritieme
politiek in Danzig. Indien Duitschland geleid wordt door vreedzame bedoelingen
en indien het vreedzame methoden wil volgen, dan zijn alle besprekingen over
de grondbeginselen, welke ik uiteen heb gezet, mogelijk."
Beek zeide verder, dat de Duitsche Rijkskanselier een drievoudig oppertoezicht
op Slowakije heeft voorgesteld, Beek vernam dit evenwel eerst door de
Rijksdagrede van Hitier, evenals het voorstel tot een niet-aanvals-verdrag voor
den tijd van 25 jaar.
den Poolschen minister van Bui
tenlandsche Zaken:
TD OVENSTAANDE samenvat-
ting van de voornaamste
punten van Beck's verklaring
doen wij nog volgen door een uit
voerige weergave van de rede van
Danzig. Groote belangen moeten in de
internationale politiek voorgaan boven
kleine. Geenszins is het ook uitgeslo
ten, dat meer nog dan de reacties van
Londen en Berlijn de reactie in
Danzig op Beck's rede in
sterke mate bepalend zal zijn voor de
oplossing van het Danziger probleem.
Opnieuw wacht Europa,
„Ik maak van de bijeenkomst van hét
parlement gebruik aldus Beek oip
zekere lacunes aan te vullen, welke de
laatste maanden in mijn beleid tot
uiting gekomen zijn. De loop der inter
nationale gebeurtenissen zou ongetwij
feld van den kant van den minister van
buitenlandsche zaken een veelvuldiger
optreden wettigen, dan mijn enkele uit
eenzetting voor de senaatscommissie
voor. buitenlandsche zaken. Maar aan
den anderen kant had de zoo snelle loop
der gebeurtenissen terecht het gebillijkt
een openbare verklaring uit te stellen
tot het oogenblik, waarop de essentieele
vraagstukken van onze politiek een rij
peren vorm zouden aannemen. De ge
volgen, voortvloeiende uit de verzwak
king der collectieve internationale in
stellingen en uit de diepgaande herzie
ning der methoden van samenwerking
tusschen de landen, welke ik overigens
meer dan eens aan de Kamers heb ken
baar gemaakt, hebben in de verschil
lende deelen der wereld een reeks nieu
we kwesties doen ontstaan. De gevol
gen van die wijzigingen hebben, in den
loop der laatste maanden, de grenzen
van de Poolsche republiek bereikt.
Britsch-Poolsche overeenkomst
DE zaken behandelend in chonolo-
gische volgorde, zal ik in de eer
ste plaats onze overeenkomst met
Groot-Brittannië vermelden, aldus ver
klaarde Beek. Na een voelingname
langs diplomatieken weg, welke ten
doel had het terrein te verkennen en
het doel van onze toekomstige betrek
kingen vast te stellen, hebben wij ter
gelegenheid van mijn bezoek aan Lon
den een rechtstreeksch accoord geslo
ten, gebaseerd op het beginsel van we-
derkeerigen bijstand in geval eener
rechtstreeksche of niet-rechtstreeksche
bedreiging der onafhankelijkheid van
een onzer beide landen.
Ik zou wenschen, dat de Poolsche
openbare meening weet, dat ik van de
zijde der Engelsche staatslieden niet
slechts een diep begrip ontmoet heb
voor de algemeene vraagstukken der
Europeesche politiek, doch ook een zoo
danige houding jegens ons land, dat ik
met de grootste openhartigheid en in
volkomen vertrouwen alle essentieele
kwesties zonder eenige reserve en zon
der eenigen twijfel open te laten, heb
kunnen bespreken.
Indien het mogelijk geweest is. snel
tot een definitie der beginselen van de
Engelsch—Poolsche samenwerking te
komen, is dit vooal omdat wij duidelijk
geconstateerd hebben, dat beide regee
ringen, wat betreft de groote Europee
sche vraagstukken, dezelfde inzichten
hebben.
Het staat vast, dat noch Enge
land, noch Polen eenige agr e 6-
sieve bedoeling hebben je
gens wie ook, doch aan den anderen
kant blijven zij zich stevig bewegen op
het gebied van eerbiediging van be
paalde fundamenteele beginselen in het
internationale leven.
De evenwijdig loopende verklaringen
der leiders van de F ransche politiek
toonen aan, dat Parijs en Warschau het
er over eens zijn, dat de doeltreffend
heid van het Fransch-Poolsche defensief
accoord niet verzwakt kan worden door
wijzigingen in de internationale con
junctuur, en dat dit accoord in tegen
deel een der essentieele elementen moet
vormen voor den structuur van de Euro
peesche politiek.
De Duitsch-Poolsche
betrekkingen
BECK besprak vervolgens de
betrekkingen met het Duit
sche Rijk en gaf een historisch
overzicht van de totstandkoming
van het accoord van 1934. Het ver
drag van 1934 was een poging om
aan de geschiedenis der betrekkin
gen tusschen twee groote volken
een gunstiger wending te geven.
Uit dit oogpunt bezien, is de ver
breding van dit accoord een feit
van niet geringe beteekenis-
Het Poolsch-Duitsche accoord van
1934 wae een overeenkomst van we
derzij dsche eerbiediging en van
goede nabuurschap, doch het ver
loor, zijn werkelijk karakter van het
oogenblik af, waarop de neiging
zich openbaarde om het zoodanig te
interpreteeren, dat de vrijheid van
onze politiek beperkt werd, of het
als motief te gebruiken om van ons
eenzijdige concessies te eischen,
welke onvereenigbaar zijn met onze
vitale belangen.
Overgaande tot den huidigen toe
stand zeide Beek, dat hij met betrekking
tot de verschillende juridische bezwa
ren, welke van Duitsche zijde zijn op
geworpen, de juristen verwees naar den
tekst van het Poolsche antwoord op het
Duitsche memorandum, dat vandaag
aan de Duitsche regeering zal worden
overhandigd. Zooals blijkt uit den tekst
van het Duitsche memorandum, heeft
de Duitsche regeering bij het nemen
van haar besluit zich gebasered op pers
berichten, zonder de meening na te
gaan van de Britsche regeering of van
de Poolsche regeering wat het karakter
van de gesloten overeenkomst betreft.
Evenwel bracht dit geen moeilijkhe-'
den, omdat ik mij terstond na mijn te
Danzig de vrije stad aan de monding van de Weichsel, speelt een voorname
jol in de huidige Duitsch-Poolsche wrijving. Bijgaande foto geeft een over
zicht van de veelbesproken havenstad
rugkeer uit Londen bereid had ver
klaard, den Duitschen ambassadeur te
ontvangen, die tot op heden gemeend
heeft hiervan geen gebruik te moeten
maken. Waarom is dit feit van belang'?
Het is duidelijk, voor iemand die lo
gisch redeneert, dat het geenszins het
karakler, het doel of de omarming van
het Poolsch-Britsche accoord waren,
welke tot dit besluit geleid hebben,
doch wel het feit zelf, dat de -overeen
komst gesloten was.
En dat is op zijn beurt van beteekenis
om de bedoelingen van de Duitsche po
litiek te beoordeelcn. Als namelijk de
Duitsche regeering de non-agressiever-
klaring, welke tusschen Polen en
Duitschland in 1934 gesloten is, in te
genstelling tot haar vorige verklaring,
zoodanig interpreteert. al6 te zijn ge
ïnspireerd door de wensch Polen te
isoleeren en aan onze staat een normale
en vriendschappelijke samenwerking
met de Westelijke mogendheden onmo
gelijk te maken, dan zouden wij altijd
zelf die interpretatie van de hand heb
ben gewezen.
„Provincie Pommeren,"
niet „Corridor"
WAT Danzig betreft, zal ik
met eenige algemeene op
merkingen beginnen. De vrije stad
Danzig is geen uitvinding van het
verdrag van Versailles. Zij is een
verschijnsel, dat sinds eeuwen be
staat. Zij is een voortvloeisel van
een positieve vermenging van
Poolsche en Duitsche belangen.
De Duitsche kooplieden in Danzig
hebben de ontwikkeling en de
bloei van die stad verzekerd, dank
zij den overzeeschen handel van
Polen.
Niet slechts de ontwikkeling, maar
de bestaansgrond, van die stad
vloeiden voort uit het feit, dat zij
gelegen is aan de monding van de
eenige groote Poolsche rivier en aan
den voornaamsten spoorweg, welke
op het oogenblik onze verbinding
vormt met de Oostzee. De overwe
gende meerderheid der bevolking
van Danzig is thans Duitsch, maar
haar bestaan en welzijn hangen af
van het economische potentieel van
Polen. Wij hebben ons altijd ge
plaatst en plaatsen ons op het
oogenblik vastberaden op het stand
punt der rechten en belangen van
onzen zeehandel en van onze mari
tieme politiek te Danzig.
Wij hebben niet gewild eenigen stel
selmatige» druk uit te oefenen op de
vrije, nationale, ideologische en cultu-
reele ontwikkeling der Duitsche meer
derheid in de vrije stad. Ik verneem,
dat men de annexatie van Danzig bij
het Duitsche Rijk eischt. Nu ons voor
stel van '26 Maart om gemeenschappe
lijk het bestaan en de rechten van de
vrije stand te waarborgen zonder ant
woord is gebleven en ik in tegendeel
verneem, dat men in dit voorstel een
weigering ziet om te onderhandelen, ben-
ik wel verplicht mij af te vragen, waar
om het in werkelijkheid gaat. Gaat het
om de vrijheden van de Duitsche bevol
king van Danzig, die niet bedreigd wor
den, om een prestige-kwestie of gaat
bet, om een voornemen Polen van de
Oostzee terug te dringen?
De kwestie-Danzig
POLEN zal zich niet van de
Oostzee laten terugdringen.
Dezelfde overwegingen zijn van
toepassing op de verbindingen
door onze provincie Pommeren.
Ik leg den nadruk op die woorden
„provincie Pommere n".
Want de uitdrukking „c o r r i-
d o r" is een kunstmatige uitvin
ding, omdat het hier immers een
provincie betreft, welke van ouds
her Poolsch is geweest en slechts
een uiterst klein percentage aan
Duitsche kolonisten bezit.
(Zie vervolg op pagina 2)
Engeland erkent Slowakije
de facto
PRESSBURG, 5 Mei (D.N.B.). De
Britsche consul heeft gisteren den mi
nister van buitenlandsche zaken van
Slowakije, dr. Durcansky, mededeeling
gedaan van het besluit, dat Groot-Brit
tannië den Slowaakschen staat de facto
erkent.
W eerverwachting
Voor het N.O.: Droog weer,
helder tot licht bewolkt, meest
matige Z.O. wind, zelfde tem
peratuur.
Voor het Z.W.: Gedeeltelijk
bewolkt, geen régen van be
teekenis, meest matig© Z.O.
tot Z. wind, zelfde tempera
tuur.
F 10.000 boete voor
belastingontduiking
DE rechtbank te Groningen
veroordeelde gisteren den
bakker D. V. te Uithuizen,
die gedurende twintig jaar
zoowel zijn inkomen als zijn
vermogen aanmerkelijk te
laag 'bij de belasting had aan
gegeven, waardoor hij het rijk
in totaal voor een bedrag van
naar schatting zevenduizend
gulden had benadeeld, tot
tienduizend gulden boete of
zes maanden hechtenis.
De eisch was vier maanden
gevangenisstraf.
"S