OCHTENDBLAD MET SPORTBLAD
BERLIJN EN ROME SLUITEN
EEN MILITAIR VERBOND
Bedoeld als bijdrage tot
behoud van den vrede
Duitsche Pers klaagt over
vervolging in Polen
Paus Pius XII en Mussolini
als bemiddelaars?
DE EEMLANDER
Maandag 8 Mei 1939
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
37 e Jaargang No. 293
Geen
verrassing
te Londen
Critiek op rede
van Beek
„As Rome-Berlijn een element van
den vrede", verzekert de
Informazione Diplomatica
Mgr. Orsenigo's
bezoek aan
Hitier
Het Engelsche
Koningspaar
vertrokken
Duitsche voorstellen
tot gezamenlijke
actie tegen Rusland?
Weersgesteldheid
AMERSFOORTSCL DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95: per maand 0.65; per
week met g r a t i a verzekering tegen ongelukken) i 0.15
Binnenland trancu per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON (NTERC. 513
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer.
elite regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van Jen prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
MILAAN, 7 Mei. (D.N.B De ministers van buitenland-
sche zaken van Duitschland en Italië, von Ribbentrop en Ciano,
hebben bij hun besprekingen te Milaan op 6 en 7 Mei den be-
staanden politieken toestand aan een zorgvuldig onderzoek on
derworpen. Zij hebben opnieuw de volledige overeenstemming
van de opvattingen der beide regeeringen in elk opzicht gecon
stateerd en besloten, aan de nauwe verbondenheid der beide vol
ken uiting te geven door een veelomvattend politiek en miiitair
verbond- De beide as-mogendheden hebben de overtuiging daar
door op doeltreffende wijze bij te dragen tot de verzekering van
den vrede in Europa.
Een artikel van de
Deutsche dienst
LONDEN, 7 Mei (Reuter). De
diplomatieke correspondent van
Reuter schrijft, dat het Italiaansch-
Duitsche besluit de as-betrekkingen
vast te leggen in een politiek en
militair verdrag niet als een verras
sing te Londen is ontvangen. Toch
behouden officieele kringen zich
hun commentaar voor, daar zij geen
bijzonderheden kennen over den om
vang van het pact. Er wordt natuur
lijk aan herinnerd, dat de betrek
kingen tusschen Duitschland en
Italië den laatsten tijd bijzonder
hecht zijn en dat de samenwerking
tusschen beiden reeds eenigen tijd
het lievelingsthema is van de Duit-
sche en Italiaansche politici.
De aard van het pact is nog niet in
bijzonderheden bekend. Bevoegde krin
gen te Londen zijn van meening. dat hel
Duitschlands militaire positie regelt
voorzoover het Italië betreft.
Indruk in Polen
WARSCHAU, 7 Mei (Reuter). Offi-
cieele kringen hebben verklaard, dat zij
geen commentaar kunnen geven op het
Duitsch-Italiaansche militaire en poli
tieke pact aleer zij meer daaromtrent
weten.
Men gelooft echter niet, dat de inter
nationale positie van Polen bij moge
lijke onderhandelingen over Polen door
het pact zal worden verzwakt. Niet-
officieel wordt hier de meening uitge
sproken, dat het pact Italië is opgedron
gen, welk land geen Europeesch conflict
zou wenschen over de zaak van Dantzig.
Tegelijkertijd wordt het waar
schijnlijk geacht, dat Mussolini
slechts in een dergelijk pact heeft
toegestemd nadat hij de verzekering
ontvangen had, dat Duitschland een
gematigde houding zou aannemen.
De totstandkoming van het Duitsch
—Italiaansche militaire verdrag
heeft in politieke kringen te War
schau geen verrassing gebaard. Men
legt hier het pact uit als een pro
pagandamiddel, dat er toe bestemd
is de Westersche mogendheden te
doen buigen en hun iedere illusie
te ontnemen op de mogelijkheid
de beide partners van de as te
scheiden.
Toch wijzigt dit pact geenszins het
standpunt van Polen, dat bereid blijft
zijn vraagstukken te regelen op basis
van volkomen gelijkheid en wederzijd-
sche verplichtingen. Men is van mee
ning, dat de kansen op een vreedzame
regeling van het Poolsch—Duitsche ge
schil hetzelfde blijven en berusten in
handen van de leiders van het derde
rijk, die. zooals de Poolsche pers dat
dezer dagen zeide, thans het woord
hebben.
BERLIJN, 7 Mei (Havas). De
Zondagsedities van de Berlijnsche
bladen maken op in het oog sprin
gende wijze melding van het
Duitsch-Italiaansch politieke en
militair bondgenootschap. Zij ver
heerlijken het als een vredespact
„Montagspost" meldt, dat het de eer
ste werkelijke vredesdaad voor Europa
is sinds Versailles.
De staatslieden van Europa hebben te
kiezen en te beslissen of zij willen
erkennen, dat de politiek van Duitsch
land en Italië de eenige doeltreffende
basis voor vrede is.
BERLIJN, 7 Mei. (D.N.B.) Over de
sluiting van het Duitsch-Italiaansch po
litieke en militaire verdrag schrijft de
Deutsche Dienst o.m.:
Het pact heeft historische be-
teekenis. Het vormt de conse
quente voortzetting der politiek
van den fuehrer en den duce en
is in overeenstemming met den
wil en de gevoelens der beide vol
ken. Het weerlegt alle kwaadaar
dige verzinsels van de buitenland-
sche „hetz"-pers, welke niet alleen
vaak genoeg de gemeenschappe
lijkheid der politieke richtlijnen
van de beide regeeringen durfde
te betwijfelen, doch daarenboven
ook nimmer ophield de solidari
teit van de beide volken van de
as in twijfel te trekken.
Het sluiten van het Duitsch-Italiaan
sche politieke en militaire pact is in de
allereerste plaats een nieuwe construc
tieve bijdrage tot de handhaving der
orde en verzekering van de veiligheid
in Europa tegen alle pogingen der oor
logstokers, dezen vrede mot de midde
len der angstpsychose, dreiging en af
persing te verstoren om den wil der
asmogendheden een nieuwe orde in
Europa op te bouwen, te buigen.
Het resultaat der historische sa
menwerking te Milaan is een ver
nietigende slag voor de agressieve
omsingelingspolitiek. welke Enge
land en Frankrijk onder medewer
king van zekere derde staten sinds
lang tegen de mogendheden der as
voerpn.
De redevoering van Beek heeft Italië
en Duitschland geen aanleiding gege
ven hun opvatting over het karakter
van die omsingelingspolitiek te her
zien. De daad van Milaan is de meest
doeltreffende stap om kracht aan al die
diplomatieke, economische en militaire
pogingen tot omsingeling met kracht te
gemoet te treden. Het pact is een on
overwinnelijk bolwerk tegen alle ge
vaarlijke pogingen der oorlogsophitsers
Europa en de wereld in het ongeluk te
storten.
PARIJS, 7 Mei (Havas). Voor zoo
ver te Parijs mogelijk was een gezag
hebbend oordeel te vernemen over het
DuitschItaliaansche militaire verdrag
schijnt de sluiting daarvan te Parijs
geen grooten indruk te hebben gemaakt.
Zekere kringen merken op, dat het te
Milaan gepubliceerde communique
slechts een bestaande verhouding op
politiek, diplomatiek en militair ge
bied heeft gesanctionneerd.
De besprekingen tusschen
Ciano en von Ribbentrop
ROME, 7 Mei (Reuter). Bij de be
sprekingen van Ciano met von Ribben
trop is, naar in gezaghebbende kringen
wordt verklaard, het standpunt van de
as tegenover alle Europeeschc vraag
stukken grondig bestudeerd, alle pro
blemen zijn besproken en de ondertee-
kening van het militaire verdrag is
slechts een formeelc stap tot kris.taü-
seering van den toestand.
Italië heeft geen verdere verplich
tingen aangegaan. De tekst van het
pact is niet gepubliceerd, doch nie
mand in Italië vergeet, aldus Reu
ter, dat de geheime clausule van
het drievoudig verbond in 1914
Italië een achterdeurtje hééft gela
ten, waarvan het voordeel trok.
Ciano keert vanavond naar Rome
terug terwijl von Ribbentrop per
trein naar Berlijn gaat
Drie tractors, een olifant en 50 man personeel waren noodig, om een materiaal
wagen van het circus „Strassburger", dat te 's Hertogenbosch wordt opge
bouwd, in beweging te krijgen
KONING VAN ITALIË NAAR
DUITSCHLAND?
BERLIJN. 7 Mei. (Havas). Er loopt
een hardnekkig gerucht, dat de Koning
van Italië op 28 Mei a.s. een officieel
be7oek aan Duitschland zal brengen,
ter beantwoording van het bezoek, dat
Hitier begin Mei 1938 aan Rome heeft
gebracht.
Een officieele bevestiging van dit ge
rucht kon nog niet worden verkregen.
BERLIJN, 7 Mei. (D.N.B.) -
De Duitsche bladen maken thans
op de frontpagina melding van de
vervolging van Duitschers m Po
len. Het Duitsche Nieuws Bureau
merkt hierbij op, dat dit de eer
ste keer is, dat dit op zoo alge-
meene wijze door de Duitsche
pers geschiedt. Zoolang het
Duitsch-Poolsche verdrag nog
van kracht was hebben de Duit
sche bladen, hoewel de toestand
van de Duitsche minderheid in
Polen aldus het D.N.B. steeds
zeer slecht was, groote reserve be
tracht.
Volgens het Duitsche Nieuws Bu
reau valt ingevolge de toenemende
Poolsche actie tegen in Polen wo
nende Duitschers, sedert eind April
een stroom van vluchtelingen uit de
Poolsche grensstreken naar Oost-
Pruisen waar, te nemen. In Marien-
werder zijn in April 261 vluchtelin
gen aangekomen. Ook in het district
Stuhm zijn vluchtende Duitscers
over de grens gekomen. Uit sommi
ge Duitsche dorpen in Pommerellen
is de laatste dagen bijna de geheele
Duitsche bevolking gevlucht. Na een
verblijf in tijdelijke kampen, krijgen
de vluchtelingen betrekkingen in
Oost-Pruisen.
De Voelkischer Bcobachter schrijft
naar aanleiding van de bewering in het
Poolsche memorandum, dat Polen pas
uit de rede van Hitier heeft vernomen,
dat Duitschland de Poolsche tegenvoor
stellen van 26 Maart van de hand wees.
dat den Poolschen ambassadeur reeds
op 27 Maart te verstaan is gegeven, dat
Duitschland in de Poolsche voorstellen
geen bevredigende oplossing kon zien,
welk standpunt daarna nog meermalen
uiteengezet is.
Voorts vraagt het Poolsche memoran
dum T- aldus de Voelkischer Beobach-
ter of het met het accoord, waarbij
Duitschland aan Slowakije bescherming
verleent, in overeenstemming te bren
gen is, dat ook Polen als garant voor
Slowakije optreedt. Het is, aldus het
blad, niet in te zien, waarom de huidige
toestand aanvullende garanties zou uit
sluiten. Toen Duitschland het bescher
mingsverdrag met Slowakije sloot, heeft
men daaruit in Warschau de gevólgtrck-
king gemaakt, dat dit verdrag tegen
Polen gericht was. Als men nu Polen
d,e fcnedegaran deering heeft aangeboden,
zou men in Warschau alle aanleiding
hebben gehad dit, initiatief toe te jui
chen. Het, is, aldus het Duitsche blad,
ook niet juist, dat Polen niet de moge
lijkheid heeft gehad Duitschland onmid
dellijk na de onderhandelingen te Lon
den op de hoogte te stellen. Hoewel de
Duitsche ambassadeur niet te Warschau
vertoog-V rn»n ook den zaakgelas
tigde deze mededeling kunnen doen."
HOEWEL uiteraard in het belang van een gunstig verloop
der besprekingen officieel noch officieus daaromtrent in
lichtingen worden verstrekt, wijzen tal van berichten er op, dat
zoowel Paus Pius XII als Mussolini bereid zijn dan wel in feite
reeds trachten te bemiddelen tusschen Duitschland en Polen.
Op de mogelijkheid van bemiddeling door de Italiaansche re
geering wijzen eenige opmerkelijke uitlatingen in de Italiaan
sche pers, met name in de gezaghebbende Giornale d'Italia en
de Informazione Diplomatica. Ten aanzien van een bemiddelen
de actie van de zijde van het Vaticaan wordt vooral de aan
dacht gevestigd op het langdurig onderhoud dat de*: Nuntius te
Berlijn, mgr. Orsenigo, op Vrijdag met Hitler had te Berchtes-
gaden, alsmede op een bezoek van den Nuntius te Parijs, mgr.
Valeri, aan den Franschen minister Georges Bonnet.
VOLGENS Gayda, schrijvend
in de Giornale d'Italia, staat
na de rede van Beek de deur open
voor onderhandelingen en moge
lijkerwijs voor overeenstemming
tusschen Berlijn en Warschau.
Italië, zoo verzekert Gayda, wil
rekenen op een geest van mati
ging en verantwoordelijkheidsbe
sef te Warschau. Ook de Informa
zione Diplomatica wees Zaterdag
op de mogelijkheid van overeen
stemming. Volgens dit blad mee-
nen gezaghebbende kringen te
Rome, dat er niets sensationeels
zal gebeuren. „Opnieuw zal blij
ken, dat de as, hoewel gereed zich
te verdedigen tegen elke omsinge
lingspoging, niet een element van
oorlog, doch van vrede is."
Algemeen js deze passage in de
Informazione Diplomatica aldus
uitgelegd, dat wel een versterking
van de as door Rome werd over
wogen gelijk inmiddels is ge
schied door het sluiten van een mi
litair verbond maar dat ander
zijds Mussolini er naar zal streven
de wrijving tusschen Berlijn cn
Warschau niet te doen uitloopen
op een ernstig conflict.
Bevoegde Duitsche kringen wei
gerden zich uit te laten over het
bezoek door den apostolischen
Nuntius te Berlijn, mr. Orsenigo.
op Vrijdag aan Hitier gebracht.
Officieele Vaticaansche kringen
weigerden eveneens eenige inlich
ting te verstrekken.
In diplomatieke kringen te Berlijn en
in verschillende Duitsche kringen meen
de men echter te weten, dat de aposto
lische Nuntius een boodschap van het
Vaticaan aan Hitier zou hebben over
handigd, cn dat het Vaticaansche initia
tief niet tot Duitschland zou worden be
perkt. Sommigen willen deze ontmoe
ting alleen in verband met de Poolsch-
Duftsche kwestie brengen, anderen wil
len er een uitgebreider actie in zien van
het Vaticaan ten gunste van den vrede.
Geen enkele officiële of officieuse aan
duiding heeft deze geruchten bevestigd.
Ook in Vaticaanstad heeft liet onder
houd van den Nuntius te Berlijn met
Hitler in Berclitesgaden zeer levendige
belangstelling gewekt, vooral ook we
gens de bijzondere omstandigheden,
waaronder het plaats had. In bevoegde
kringen van het Vaticaan toonde men
de uiterste reserve en beperkte men zich
er toe te verstaan te geven, dat de slui
ting der R.K. scholen in Duitschland
mot schending van het Concordaat een
gebeurtenis is, die op zich zelf reeds een
ontmoeting zou rechtvaardigen onder
zoo speciale omstandigheden en van zoo
langen duur, anderhalf uur.
In kringen echter, die minder gebon
den waren aan discretie, ziet men niet
na op het feit te wijzen, dat mgr. Orse
nigo zich per vliegtuig naar Berclites
gaden heeft begeven juist op den dag,
dat Hitier zijn laatste instructies gaf
aan von Ribbentrop bctrcfcnde de Itali-
aansch-Duitsche conferentie te Milaan,
hetgeen recht geeft tot de veronderstel
ling, dat de ontmoeting van Berclites
gaden bepaald kan zijn geworden door
urgente redenen, die niet uitsluitend in
verband behoeven to staan met het pro
bleem der betrekkingen tusschen de H.
Stoel en Duitschland. Is het bezoek van
mgr. Orsenigo aan Hitier, dat men ver
gelijkt met het bezoek aan Bonnet van
mgr. Valeri, den apstolischen Nuntius
te Parijs, een aanwijzing voor een actie
van het Vaticaan ten gunste van den
vrede? Men achtte het in Vaticaanstad
niet onwaarschijnlijk.
MIAJA TE HAVANA OP WEG NAAR
MEXICO
HAVANA, 7 Mei (Reuter). Generaal
Miaja, dc verdediger van Madrid, is
hier niet zijn gezin aan boord van de
Orbita aangekomen. Met hetzelfde schip
is een groep Cubaansche oud-strijders
in Spanje aangekomen. Miaja, die op
weg is naar Mexico, zal eenige weken
te Havanna blijven.
SPAANSCHE AUTO'S KEEREN UIT
FRANKRIJK TERUG
BAYONNE, 7 Mei (Havas) Een
duizendtal vrachtauto's, welke bij den
terugtocht van de republikeinsche troe
pen naar Frankrijk zijn gekomen, zul
len via de internationale brug bij Hen-
dayp naar Irun terug worden gezonden.
Zaterdag is het eerste convooi van 100
wagens te Bayonne aangekomen.
LONDEN, 7 Mei. (Havas). De
Koning en de Koningin zijn Zater
dag om 12.45 uur uit Londen naar
Portsmouth vertrokken, waar zij
zich inscheepten aan boord van de
„Empress of Australia", om zich
naar Canada te begeven.
Op het Waterloo-station werd den Ko
ning en de Koningin uitgeleide gedaan,
door Koningin Mary en andere leden
der Koninklijke familie, voorts door
Chamberlain en de andere leden van
het kabinet. De Koning, gekleed ln de
marine-uniform, en de Koningin met
de beide prinsessen, in het lichtblauw
gekleed, traden rustig wandelend het
met vlaggen getooide station binnen,
zoodat het publiek ruimschoots gelegen
heid had, de vorstelijke personen toe te
juichen.
Onder stormachtige toejuichingen van
een geweldige menschenmenigte is de
Koninklijke familie op het station
Portsmouth aangekomen. De vorstelijke
pereonen begaven zich eerst naar. hqt
raadhuis, om, volgens een oud gebruik,
de sleutels van hot fort Portsmouth te
ontvangen. Vervolgens begaven zij zich
naar de haven en scheepten zich in aan
boord van de „Empress of Australia",
die, begunstigd door prachtig zonnig
weer, des middags om 3 uur het anker
lichtte.
WARSCHAU, 7 Mei (Havas). Uit
de voorzichtige zinspeling In Beck's rede
leidt men af, dat de minister duidelijke
aanduidingen heeft willen vermijden,
welke de Duitsche -regeering in een
moeilijke positie hadden kunnen bren
gen. Men meent, dat Beek doelde op
voorstellen, welke vooraanstaande Duit
sche leiders aan Polen gedaan zouden
hebben in zake SovjetrRusland. Volgens
het persagentschap Transcontinental
Press zou Duitschland aan Polen een
gemeenschappelijke actie tegen Rusland
hebben voorgesteld, en daarvoor territo
riale compensaties in het vooruitzicht
hebben voorgesteld. Indien dit juist is,
is het zeker, d^t deze voorstellen door
Polen van de hand gewezen zijn. De
zinspeling van Beek zou bedoelen er op
te wijzen, dat Duitschland agressieve
bedoelingen had, en dat Polen weigerde
als instrument voor die politiek te die
nen, met name, dat het zich verzette
mee te "doen aan een gewapend optre
den tegen de Sovjet-Unie.
BAROMETERSTAND
Hedenmorgen 3 uur: 758 m.M.
W eerverwachting
Voor het Noorden: Gedeelte
lijk bewolkt, droog weer, iets
koeler, meest matige N.O. tot
Z.O. wind.
Voor het Zuiden: Gedeeltelijk
bewolkt, droog weer, iets koe
ler, meest zwakke verander
lijke wind.
THERMOMETERSTAND
Hedenmorgen 3 uur: 11 C. 51,8 F.
Zon op: 4.19: onder: 7.35 uur.
Licht op: 8.05; uit: 3.49 uur.
Laatste kwartier 11 Mei.