3Uiaijds. $£Jwdüjw Rechtvaardigheid recht en vrede Japan koestert vriendschap voor de Ver. Staten DE DUITSCH-POOLSCHE WRIJVING De Britsch-Russische onderhandelingen Paus Pius XII naar St. Jan van Lateranen Overwinnings parade te Madrid Vernieuwing der Italiaansche handelsvloot Terechtstellingen te Alicante WEDERZIJDSCHE KLACHTEN Ritter von Epp formuleert Duitsche koloniale eischen Wereldgebeuren Herdenking van de Haagsche Vredesconferentie van 1899 SPIONNAGE IN DE SOVJET-UNIE ONTPLOFFING IN ARSENAAL Washington herinnert aan oorlogsschulden Wordt het personeel van de „Gooische" geholpen Chauffeur voorloopip in vrijheid 3e BLAD PAG. 3 AMERSFOORTSCH DAGBLAD VRIJDAG 19 MEI 1939 Tokio volgens Arita bereid tot -besprekingen, maar alleen rechtstreeks, niet op een internationale conferentie TOKIO, 19 Mei (Reuter). De Amerikaansche ambassadeur te Tokio, Grew, is voor de vierde maal in de zeven jaren, dat hij in Tokio is, uit Yokohama met ver lof naar Washington vertrokken. De minister van buitenlandsche zaken, Arita, heeft te zijner eere een afscheidsbanket aangeboden. Naar verluidt heeft de Japansche minister van buitenlandsche zaken, Arita, tijdens een onderhoud met den Amerikaanschen ambassadeur, die hem voor zijn vertrek een beleefd heidsbezoek kwam brengen, zijn vas te overtuiging tot uitdrukking ge bracht betreffende Japan's funda- menteele politiek tot minnelijke re geling van de verschillende proble men, die hangen tusschen Japan en de Vereenigde Staten in verband met het Chineesche incident. Klaarblijkelijk vreezende, dat de veel vuldige uitwisseling van documenten tusschen Amerika en Japan tot weinig meer dient dan tot verdere complicaties in do betrekkingen, ging Arita over tot dezen stap. Naar gemeld wordt heeft Arita uiteengezet: (1) Met het oog op de vriendschap pelijke betrekkingen tusschen Amerika en Japan zijn de verschillende proble men. die tusschen beide landen hangen, van zoodanigen aard. dat zij vriend schappelijk geregeld kunnen worden. (2) Dc Japansche natie is vastbera den in verband met de vestiging van een nieuwe orde in Oost-Azië. De daaruit voortvloeiende verantwoordelijkheid is ontzaglijk. (3) De Japansche politiek tot vesti ging van dc nieuwe orde is niet zoo be krompen en onredelijk, dat zij de stabi liteit en de toekomstige ontwikkeling der Amerikaansche belangen in China, zou belemmeren. (4) De Japansche ontwikkeling bui ten China is niet van dien aard, dat zij in conflict komt met Amerikaansche be langen in die gebieden. (5) Met is zeker, dat de verschillende problemen, die open slaan tusschen Ame rika en Japan, vriendschappelijk gere geld zullen Worden, WAnneel- tusschen Amerika en Jaffan onderhahdelingen rechtstreeks gevoerd zouden worden in het licht en den geest' hunner traditio- neelo vriendschappelijke betrekkingen, in plaats van in een internationale con ferentie, met volledig begrip aan Ameri kaanschen kant van de Japansche fun- damenteele politiek tot. vestiging van een nieuwe, orde cn met, als essentieel punt de vriendschappelijke betrekkingen tusschen Amerika en Japan. Sovjet-Rusische pessimis me tegenover Britsch- en Fransch optimisme LONDEN, 19 Mei (Reuter). Tegen strijdige berichten doen de rondo be treffende (Ie vordering der Britsch-Rus sische besprekingen. De diplomatieke correspondent van Reuter verneemt, dat Sovjet-kringen te Londen uitdrukking hebben gegeven aan pessimisme; deze kringen hadden den indruk, dat de laat ste Britsche voorstellen nog niet vol- doonde waren cn geen grondslag boden voor een regeling. In Britsche kringen evenals in Fransche diplomatieke krin gen had men een hoopvoller opvatting en achtte men de vooruitzichten geens zins zoo duister als dit door de Sovjet- critici werd afgeschilderd. Volgens Press Association was men gisteravond in welingelichte kringen te Londen van oordeel, dat het wellicht niet noodlg zal zijn. dat Engeland offi cieel antwoordt op de Maandag j.l. te Londen ontvangen Russische nota. In- tusschen wordt officieel verklaard, dat i»nog steeds tusschen Engeland en Rus land druk overleg van diplomatiekcn aard wordt gevoerd". De redacteur van P. A. is van meening, dat dc aanwijzin gen, volgens welke oen antwoord waar schijnlijk niet noodig zal zijn. alsmede de duidelijke bespoediging der bespre kingen. de hoop wettigen op een resul taat binnen betrekkelijk korten tijd. VAT I KAAN STAD, 19 Mei. (Havas) Voor het eerst heeft Paus Pius Xll hot Vatieaan, gisteren verlaten, om plech tig in zijn kwaliteit van bisschop van Dome bezit ie nemen van de patriar chale basiliek Sint Jan van Lateranen, de kathedraal van Rome. Hiermede te een traditie, welke ongeveer een eeuw onderbroken is geweest, hersteld. Het laatst is, deze. plechtigheid geschied door wijten Paus Pius IX in 1846. £a het sluiten van het concordaat heeft Paus Pius XI zich eveneens naar de Sint Jan begeven ter gelegenheid van den vijftigscn ..verjaardag van zijn eerste Heilige Mis, welke hij eveneens in deze kerk had opgedragen. Legermacht van 100.000 man defileert voor Franco MADRID, 19 Mei (Reuter) Van- daag is te Madrid de overwinnings parade voor generaal Franco ge houden, waaraan door meer dan 100.000 man is deelgenomen. De stra ten waren versierd met het rood en goud van de nieuwe Spaansche vlag. De parade werd geopend door ongeveer 10.000 Italianen. Bij hun voorbijtrekken speelde een orkest het fascistische lied „Duce a noi". Naar schatting bevonden zich twee millioen menschen in de Spaansche hoofdstad. Langs de bekende Castellana, die thans Avcnida del generalissimo Franco heet, hadden zich duizenden op gesteld om het voorbijtrekken der troe pen te aanschouwen. Reeds te negen, uur waren de tribunes bezet. Op de tri bune in het midden had Franco plaats genomen, temidden van de leden der regeering. Links zaten generaal Quelpo de Llano. generaal Kindelan en leden van den generalen staf. Te tien minu ten over negen begon het défilé. Het défilé werd geopend door generaal Saliquet, commandant van het centrale leger en zijn staf. Op hen volgden de Italianen .I-Iet Spaansche legercorps van Toledo passeerde in den ganzenpas. Vliegtuigen vormden in de lucht het woord Franco. Na bijna een uur passeerde de eerste geheel Spaansche afdeeling, die een reusachtig portret van Franco mee droeg. Daarna volgden batterijen lucht afweergeschut op vrachtauto's en marine-eenheden. ROME, 19 Mei (D.N.B.). Volgens een mededeeüng van den Italiaan- schen minister van verkeer, Benni, in de kamer des fasces gedaan, zal de Italiaansche koopvaardijvloot wor den vernieuwd. Binnenkort zullen eenige groote schepen voor vracht en passagiersverkeer, tot een gezamen- lijken inhoud van 400.000 ton op sta pel worden gezet. Binnen het kader van een tienjarenplan zullen nieuwe schepen worden gebouwd, in het ge heel met een inhoud van ongeveer 2 millioen ton. Voorts werd aangekondigd, dat de elec- trificatie van tal van baanvakken der spoorwegen voor de wereldtentoonstel, ling van 1942 zal geschieden. In het ge heel zullen 7S00 km. spoorlijn worden geëlectrificeerd. Bovendien wordt thans een kabel aangelegd tusschen Lybië en het vasteland. ALICANTE, 19 Mei (Havas).*- Giste ren zijn hier tien ter doodveroordeelden gefusilleerd. In een na de executie door den Spaanschen generalen staf uitgege ven mededceling wordt gezegd, dat het doodvonnis is voltrokken over tien bij zonder vooraanstaande „Rooden". Voorts wordt gemeld, dat gearresteerd zijn José Aguila, een vroegere radicale afgevaar digde, en Ramon Planeyé, provinciaal leider der communistische partij en po litiek commissaris van het republikein- sche leger aan de kust. Weduwe des doods' gearresteerd PHILADELPHIA. 19 Mei. (Havas.) Hier is gearresteerd een zekere Rosa Carina, bijgenaamd de „weduwe des doods", die de leiding moet heb ben gehad in de zgn. vergiftlgings-syn- dlcaten, Zij is minstens vijfmaal ge huwd geweest, en minstens drievoudig weduwe. Twee van haar echtgenootcn zijn nog in leven, waarschijnlijk naar men meent omdat zij geen levens verzekering hadden gesloten. De dood van den derden echtgenoot, on wicn lijkschouwing is verricht, zou te wij ten zijn aan vergiftiging. Sneltrein Warschau- Gdynia bij Danzig ontspoord WARSCHAU, 19 Mei (Havas). De Duitsche autoriteiten hebben twaalf Polen Duitsche staatsbur gers die te Oppeln in Silezië wo nen, het verblijf in dit grensgebied ontzegd. Deze Polen moeten binnen 24 uur verhuizen naar andere stre ken in Duitschland, Zij zijn voor het meerendeel kleine grondbezitters en bestuurders van coöperatieve ver- eenigingen. Te Stawnica bij Schneidemuhl hebben veertig Duitschers onder leiding van een onderwijzer de Poolsche school be stormd. De kinderen moesten de klassen verlaten. Een deel van de meubelen werd vernield, zonder dat de politie optrad. In Duitsch-Silezië wordt het lezen van missen in het Poolsch stelselmatig ver boden; in negen parochies is dezer dagen een dergelijk verbod uitgevaar digd. De Poolsche pers maakt verder met verontwaardiging melding van ruw op treden tegen de Polen bij de volkstelling in Duitschland. Zij spreekt van een ge spannen toestand in Oost-Pruisen cn Duitsch-Silezië. Duitsche vereenigingen hebben daar, aldus do bladen, een pam flet verspreid, waarin gezegd wordt, dat degene, die bij de volkstelling verklaart van Poolsche nationaliteit te zijn. zich schuldig maakt aan hoogverraad, waar op do doodstraf staat. Dc politie beeft Polen gearresteerd, die een vlugschrfit verspreidden, waarin hun langenootcn werd aangeraden niet voor bedreiging en chantage op zijde te gaan en lief vader land niet te verraden door zich als Duit schers te laten inschrijven. Bij hot station van Danzig is do sneltrein Warschau-Gdynia ont spoord, de locomotief werd vernield en verscheidene wagons zijn omge slagen. De machinist en de stoker werden ernstig gewond, van de pas sagiers werd evenwel niemand ern stig getroffen. De oorzaak van de ontsporing ligt geheel in het duister. De baan was vrij. De Poolsche spoorwegautoriteiten stellen een onderzoek in. Volgens het D.N.B. is uit het onder zoek naar het spoorwegongeval te Dan zig gebleken, dat de trein met een snel heid van 80 tot 90 kilometer over een aantal wissels reed, waar de voorge schreven snelheid 20 K.M. per uur is. Alle sporen naar Zoppot en Gdynia zijn versperd. WEENEN,- 19 Mei (D.N.B.) Rijks stadhouder Ritter von Epp, de president van den Reichskolonialbund, heeft Don derdag alhier tijdens een groote betoo ging van dien bond op den Heldenplatz een redevoering gehouden, waarin hij zeide, dat het Duitsche volk zijn deel eischt van de reserveruimten der we reld. De vereeniging van de Oostmark, den Sudetengouw en het Memeiland met Duitschland, evenals de beveiliging van het Rijk door de oprichting van een pro tectoraat over Bohemen en Moravië, verzwakken den sinds lang bestaandon eisch van het Duitsche volk naar bezit van zijn eigendom overzee geenszins, doch maken dien eerst recht dringend, aldus spreker, die dit motiveerde met te wijzen op cle bevolkingsdichtheid dier gebieden. 1-Iot Duitsche volk is onvermijdelijk aangewezen op import en export; daar uit ontstaat een eisch betreffende die deelen der aarde, die als natuurlijke aan vulling van de gematigde zönes gelegen zijn, Die eisch is een Ievcnsnoodzakelijk- held. De vroegere Duitsche koloniën blijven Duitsch eigendom. Het Grootduitsche Rijk en zijn Fueh rer willen en streven naar een herstel van Duitschland cn een consolidatie der wereld op den grondslag van de levensnoodzakclijkheden der volkeren. De Duitsche koloniale eisch, zoo eindig- do Ritter van Epp, vormt een deel van het geheel dier politiek. Wij hebben het absolute vertrouwen, dat ook dit op ons drukkende problem der levensruimte van heden cn meer nog van morgen door den Fuehrer tot een goed einde zal worden gebracht. SMIGLY RYDZ EN POTEMKIN NAAR BALTISCHE STATEN WARSCHAU. 19 Mei (Havas). De Poolsche bladen melden dat de Poolsche maarschalk Smigly Rydz zich binnen kort voor een officieel bezoek naar de hoofdsteden der drie Baltische landen zal begeven. Do Kurfer Warszawski meldt, dat ook de vice-volkscommlssaris van buiten landsche zaken der Sovjet-Unie, Potem- kin. zich eind Mei voor een officieel be zoek naar Estland, Letland en Litauen zal begeven. Het Vredespaleis te 's-Gravenhage, te danken aan den Amerikaanschen millio- nair Carnegie, zetel van het Permanente Hof van Arbitrage en van het Perma nente Hof van Internationale Justitie F REDE en rechtvaardigheid zijn nauw verbonden. Voor een vreedzame samenleving van enkelingen en volkeren is de hand having van bestaande rechten niet alleen voldoende. Voortdurende wijziging van omstandigheden en opvattingen kenmerkt de men- schelijke samenleving. Het recht moet meegroeien en zich aanpas sen, wil het rechtvaardig blijven. In de verhouding tusschen staats burgers individueel, steekt de .eigen richting" telkens het hoofd op en verleidt hen tot het zoeken van eigen recht, dikwijls tot ge weldpleging. De staat, door mid del van politie en justitie, be schermt dan den verongelijkte en handhaaft het recht. Hoe moeilijk is dit echter in de betrekkingen tusschen de souvereine staten, waar geen internationale politie en slechts een in vele opzichten zeer gebrekkig begin van inter nationale rechtspraak bestaat Een der laatste foto's van Tsaar Nico- laas II. tijdens zijn gevangenschap in de macht der bolslewisten VEERTIG jaar geleden, op IS Mei 1899, kwam te 's Gravenhage op initiatief van Tsaar Nicolaus li van Rusland dc eerste vredesconferen tie bijeen, welke een poging beteckcn- de om den wereldvrede te verzekeren door een réchtvaardige regeling van de betrekkingen tusschen dc volkeren mo gelijk te maken. liet Permanente Hof van Arbitrage, zetelend in hot door Carnegie geschonken Vredespaleis, was van deze eerste Vredesconferentie het voornaamste-tastbare resultaat. Tot het uitbreken van den Wereldoorlog werd van deze arbitrage-mogelijkheid slechts in vijftien gevallen gebruik gemankt, cn het feit, dat noch de Balkanoorlogen noch de Wereldoorlog zelf er door voor komen kon worden, toont duidelijk aan hoe weinig practische tieteckenis het Hof had, al moge dit niet dc oogen doen sluiten voor dc hoopgevende as pecten, welke dc Vredesconferentie van 1899 bood door haar hesluiten in zake de vreedzame beslechting van ge schillen tusschen staten. Naast het Hof van Arbitrage werd, na Versailles, in het kader van den Volkenbond ingesteld het Permanente Hof van Internationale Justitie. Terwijl het Hof van Arbitrage tot taak had (en heeft, al wordt cr vrijwel geen gebruik van gemaakt) scheidsrechterlijke be slissingen te nemen, geeft het Perma nente Hof van Internationale Justitie rechterlijke uitspraken alsmede adviezen aan Volkenbondsraad of Volkcnbonds- vergadering. Zooals het Hof van Arbi trage, resultaat van de Eere te Vredes conferentie, den Wereldoorlog niet hoeft voorkomen, zoo heeft het Hof van Inter nationale Justitie, nauw verbonden met den thans door velen verlaten Volken hond, de ernstige oorlogen en conflicten van de laatste jaren niet kunnen voor komen. Men dient zich echter reken schap te geven van het feit, dat het scheppen van op rechtvaardige ordening berustende rechts betrekkingen tusschen sou vereine s t a t e n en de handhaving daarvan tegen „eigen richting"-zoeken oen zoo veelomvattend, zoo zwaarwich tig en zoo moeilijk probleem is. dat men oen bevredigende oplossing, indien be reikbaar, slechts zal kunnen vinden na langen tijd, Gewapend tegen teleurstellingen dient men daarbij vast te houden aan de woorden, op 17 Mei 1933, van II. M. Ko ningin Wilhelmina in Haar antwoord op een boodschap van president Roose velt inzake het houden van een econo- mischo wereldconferentie: „Mij is geen roden bekend, waarom vreedzame rege ling niet cle uitsluitende methode zou zijn om internationale geschillen te be slechten." REEDS in. de oudheid werd gevoeld, hoezeer vrede en rechtvaardig heid nauw verbonden zijn, en welk een rol daarbij de voortdurende ontwikkeling van omstandighe den en opvattingen spelen. Horaclitus doelde daarop met zijn uitspraak: „Po lemos pantoon patèr", oorlog is de vader van alle dingen; daarnaast staat de mogelijkheid èn eisch, door een recht vaardige regeling der betrekkingen tus schen enkelingen en volkeren, door een ieder het zijne te geven (suum cuique), wijzingen van verhoudingen in vrede en door vreedzaam overleg tot stand te doen komen. Sedert de Grieksche stadstaatjes hun geschillen trachtten te regelen door scheidsrechterlijke beslissingen in te roepen, heeft deze gedachte cle mensch- heid niet los gelaten. Sterk ontwikkelde zich het streven naar het vermijden van wapengeweld in geschillen tusschen staten na de Napoleontische oorlogen; de daartoe strekkende beweging deed haar invloed gelden in alle landen van Europa. Krachtig nam deze vredesbe weging toe na de oorlogen van de zesti- •ger en zeventiger jaren. Grooten opgang maakte het befaamde boek van Bertha von Suttner „De wapens neer!", ver schenen in 1889. Te Bern werd in 1889 opgericht het .Bureau International de la Paix", te Parijs de „Inter-parlemen- taire Unie", terwijl daarop volgden de oprichting van het „Institut de Droit International" en van de „International Law Association". Tenslotte kwam het initiatief van Tsaar Nicolaas II, dat voor het eerst vertegenwoordigers der Europeesche staten aan de conferentie- tafel bijeenbracht met het doel, te ko men tot ontwapening en tot het vesti gen van de betrekkingen tusschen cle souvereine staten op de basis van recht en rechtspraak, met eliminatie van het gebruik van geweld. Daarop volgde dc Wereldoorlog. De Volkenbond, steunend op krachtige reactic's der volkeren op deze wereld ramp, heeft geen redding gebracht. Weer hoort men allerwoge van dreiging met gebruik van geweld, weer vindt een koortsachtige bewapening plaats, cn woedt zelfs reeds jarenlang een oorlog tusschen millioenonlegers. De hoop op vrede cn recht, hoe somber ook de hui dige politieke aspecten mogen zijn, mag echter niet worden opgegeven. CIANO NAAR BERLIJN BERLIJN, 19 Mei (D.N.B.) De Italiaansche minister van buiten landsche zaken, Ciano, zal Zondag tegen elf uur te Berlijn aankomen. Maandag zal hij tezamen met zijn Duitschen collega, von Ribbentrop, het Duitsch-Italiaansche militaire pact onderteekenen. MOSKOU, 19 Mei (Havas). De krijgsraad van Kief heeft twee vrouwe lijke spionnen, die in dienst stonden van een vreemde mogendheid, ter dood veroordeeld. Het betreft een vroegere huiseigenares en haar dochter, die ge huwd was met een militairen chauffeur, van wien zij inlichtingen verkreeg. De bladen in Leningrad melden voorts dat een spion is ontmaskerd die zich voordeed als hoogleeraar in de biologie aan het instituut, van wetenschappen. Hij zou de zoon zijn van een Baltischen baron, die generaal-majoor was In het tsaristische leger. Hij is thans onscha delijk gemaakt. Hetzelfde lot heeft een naar Rusland teruggekeerd emigrant ondergaan, die een contra-revolutionaire terroristische groep wilde organiseeren. Zijn actie is onlangs aan het licht eekomen. Hij zou een vroegere revolutionair socialist zijn. ea officier van het leger van Wrangel. LONDEN, 19 Mei. (Reuter). Bij een ontploffing in het arsenaal te Woolwich zii.n naar vernomen wordt, zeven man nen om het leven gekornen. Men veronderstelt, dat dc slachtoffers van de ontploffing in het arsenaal bezig waren met het. nemen van proeven met nieuwe munitie. Reeds was een aan tal granaten van nieuw type afgevuurd toen de ontploffing gebeurde. De getroffenen waren allen artillerie-, deskundigen en burgerwerklieden van het arsenaal. Het ministerie van oorlog bericht, dat het ongeluk te Woolwich te kwart voor tien Donderdagochtend is geschied ten gevolge van proeven bij het laden van oen 3,7 luchtdoelkanon. Vijf personen werden gedood en zes gewond. Een on derzoek is ingesteld. WASHINGTON. 19 Mei (Ilavas) Het departement van buitenlandsche zaken heeft den in aanmerking komen den regeeringen een nota doen toeko men, waarin zij herinnerd worden aan het bedrag van haar oorlogsschulden aan de Vereenigde Staten, dat op 15 Juni vervalt. Voort het eerst is geen nota gezonden aan Tsjecho-Slowakije. „met het oog op den regeeringstoestand in dit land." DE BRITSCHE LEGATIE TE PRAAG LONDON. 19 Mei (Reuter). De Duitsche regeering heeft aan de Brit sche regeei'ing medegedeeld, dat na 25 Mei de Britsche legatie te Praag niet langer ex-territoriale rechten zal ge nieten. BINNENLAND Vragen van den heer Wijnkoo. aan den minister van Waterstant 's-GRAVENHAGE. 10 Mei Het Tweede Kamerlid Wijnkoop heeft aan den minister van Waterstaat de volgen de vragen gesteld: Is het waar. dat door het dezer dagen laten rijden van een aantal bussen de tramdienst van de Gooische stoomtram- maatschappij reeds thans zeer zal wor den beperkt? Als dit inderdaad het geval is, weet de minister dan. dat door bovengenoem- den maatregel een groot deel van het personeel dezer maatschappij zonder werk komt? Is het den minister bekend, dat het personeel nog steeds niet op de hoogte is van wat er met hen gaat gebeuren? Is de minister bereid, zijn invloed aan te wenden, opdat het zonder werk ko mende personeel hetzij bii de Nederland- srhe Spoorwegen aan met hun loon over eenkomstig werk worde geholpen, hetzii behoorlijk worde gepensionneerd? Veroorzaker van het ongeval te Lonneker zag alles in een waas ENSCHEDE. 19 Mei. De chauf feur C. S.. die het verschrikkelijke ongeluk in het dorp Lonneker heeft veroorzaakt, is vanochtend door de politie gehoord. Hij zeide. dat hij zich van het on geluk weinig kon herinneren. Alles had hij in een waas gezien en hii wist slechts vaag, dat hii één per- hoon had aangereden. Hij fs toen nog 370 m. doorgereden, waarop hij zelf heeft gestopt. Uit het onderzoek der politie is geble ken, dat S. op het oogenblik van de aan rijding met een snelheid van ongeveer 90 k.m. moet hebben gereden. Aangezien op het veroorzaken van dood door schuld geen voorloopige aan houding staat, was de politie genood zaakt, den chauffeur vanmorgen weer op vrije voeten te stellen. KONINGIN EN PRINSES TER KERKE 's-GRAVENHAGE. 19 Mei. H. M. de Koningin en H.K.H. Prinses Juliana heb ben gisterochtend den godsdienstoefe ning bijgewoond in de nieuwe badkapel te Sche-veningen onder gehoor van ds. P, de Haas uit Utrecht*

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1939 | | pagina 11