John Buil faalde Palestina in Tientallen gewonden te Jeruzalem Wat zijn Noord-Europeesche Staten wenschen geen pacten De Japansche voorstellen inzake Sjanghai door Engeland en V.S. afgewezen DE EEMLANDER Vrijdag 19 Mei 1939 Uitgave: VALKH0FF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 37e Jaargang No. 304 „Palestijnen"? Weinig verandering in den toestand van gen. Snijders REYNAUD BRENGT VERSLAG UIT „COMMODORE VANDERBILT" modernste stoom Orde is hersteld na ernstige botsingen Denemarken is bereid te onderhandelen Talrijke dooden op Timor Groote razzia in Fransche concessie te Sjanghai Enthousiasme te Montreal Kuhn gedagvaard door Dewey Een lichtstoet ter eere van onze Koningin Von Ribbentrop gaat niet naar Boekarest Licht op: 9 uur 19 min. AMEPSFOOMSCH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS per 3 maandeD voor Amersfoort 1 95; per maand 0.65; per week met gratia verzekering tegen ongelukken) t 0.15 binnenland tranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05 POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513 MET MAANDAGOCHTENDBLAD PRIJS DER ADVERTENTIEN vaB f regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer, elite regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiên voor de helft van Jen prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05 JOHN Bull is indertijd vrijgevig ge weest met papieren toezeggingen inzake Palestina. Zoowel den Joden als den Arabieren beloofde hij een gouden toekomst in het Heilige Land. De Joden droomden sedertdien meer nog dan tevoren van een nieuw Joodsch nationaal tehuis; de Arabie ren richtten hun wenschen op de vestiging van een nieuwen Arabi- schen staat op Palestijnschen grond. Toen puntje bij paaltje kwam, te we ten, toen met de Joodsche immigratie naar Palestina op eenigszins aanzien lijke schaal een aanvang werd ge maakt, kwamen voor Engeland ook de moeilijkheden. Arabieren zoowel als Joden beriepen zich op Britsche beloften en plechtige verklaringen. Geen van beide volksgroepen wilde wijken. Burgeroorlog teisterde het Heilige Land. Zoowel in Joodsche als in Arabische kringen nam de ontevre denheid jegens Engeland en de onder linge vijandigheid hand over hand toe. Geruimen tijd volgde Londen in Palestina zijn beproefde en typisch Britsche tactiek van .doormodderen'. Tal van oplossingen, die in wezen alle den vorm van een compromis droegen, werden door Londen aan de hand gedaan en geprobeerd. Het mocht niet baten. De toestand bleef gespannen. De vijandigheden tus schen Joden en Arabieren hielden aan. Britsche soldaten en politieman nen sneuvelden bij tientallen. Meer en meer bleek, dat het Britsche man- daatsbestuur .over Palestina het land 'geen zegen bracht. J«^hn Buil, dit be seffende en wetende, dat hij elders in de wereld grooter en voor zijn rijk vi taler problemen heeft op te lossen, nam toen het besluit om zich uit den Palestijnschen heksenketel terug te trekken en hrt oo den duur aan de daar wonende Joden en Arabieren over te laten om hunne onderlinge geschillen uit te vechten. Tj IT is, in het kort en zonder ver- melding van détails, de voorge schiedenis van de ernstige incidenten, welke dezer dagen in Jeruzalem en Tel-Aviv plaats vinden na de be kendwording van de jongste Britsche plannen inzake de vestiging van een nieuwen Palestijnschen staat. Voort aan, aldus decreteerde John Buil, zul len er Palestijnen zijn. Het is eenvou diger om dit te decreteeren dan te bewijzen, dat er werkelijk van een Palestijnsch volk kan worden gespro ken. En de Joden zullen en kunnen niet erkennen, dat tot een zoodanig Palestijnsch volk de Arabieren behoo- ren. Te meer klemt dit bezwaar, nu Engeland bepaald heeft, dat in den nieuwen Palestijnschen staat de meer derheid der bevolking Arabisch en de minderheid Joodsch zal zijn. Wel heet het, dat de Britten zullen waken over de belangen van beide bevolkingsgroepen, doch het Joodsche zoogoed als ieder ander volk weet, dat John Buil zijn uitnemende quali- teiten als waakhond vooral, zoo niet uitsluitend, gebruikt als het geldt om de specifiek Britsche belangen te hoeden. In feite, ontdaan van alle franje, is het zoo, dat de Britten in Palestina den Arabieren hun zin heb ben gegeven. En de Joodsche bevol king van het Heiliqe Land weet beter dan wie ook, wat dit voor de Joodsche toekomst van het Heilige Land en voor de mogelijkheid van de verwe zenlijking van den droom van een Joodsch nationaal tehuis op Bijbel- schen bodem zal beteekcnen. Hoezeer wij ook afkeerig staan van het aan leggen van de normen der persoon lijke moraal op de internationale po litiek der groote moqendheden, toch kunnen wij sympathiseeren met de Joden als zij Engeland woordbreuk en trouweloosheid verwijten. VY7 IJ laten in het midden of de stichting van een Joodsch na tionaal tehuis in Palestina ooit voor honderd procent had kunnen worden verwezenlijkt. Talrijk en velerlei zijn de problemen, die dit Joodsche ideaal met zich brengt. Wij kunnen ons zelfs voorstellen, dat John Buil nooit heeft geloofd in de beloften, die hij den Joden inzake Palestina heeft gedaan, Maar dan nog blijft de thans gevon den oplossing verre van elegant. Palestina is op het oogenblik een doorn in het Britsche vleesch. Of het zoo eenvoudig zal zijn als John Buil thans denkt om dien doorn te verwijderen, is eene vraag, die wij niet zonder meer bevestigend durven beantwoorden, Nu Londen tot de créatie van een ge mengd Joodsch-Arabischen staat Palestina heeft besloten, ware het de plicht geweest der Britten om elders in de wereld de mogelijkheid voor de vestiging van een zuiver Joodschen staat in uitzicht te stellen. Het Brit sche Rijk omvat gebieden, bijvoor beeld in Canada en Australië, die zeer zeker voor Joodsche immigratie op groote schaal in aanmerking komen. Maar John Buil heeft zelfs de mogelijkheid van zulk eene com pensatie niet geopperd. Hij meent met de stichting van een nieuwen con- fectie-staat van zijn verplichtingen jegens de Joden .verlost' te zijn. Het is een houding, die hoezeer misschien ook verklaarbaar uit den internatio nalen toestand Engeland geen eer aandoet. HILVERSUM, 19 Mei. Naar wij vernemen heeft generaal Snijders een rustigen nacht gehad. Hoewel er in zijn toestand weinig verande ring is gekomen, blijft deze zorge lijk. PARIJS, 13 Mei (Havas) De finan- cieele Kamercommissie heeft Woensdag den minister van financiën, Reynaud. gehoord. Reynaud wees op de verschil lende resultaten, die reeds met den her- stelarbeid bereikt zijn. Voorts zou hij te kennen hebben gegeven, dat Frank rijk vooralsnog geen besprekingen zou hebben geopend over een aan Span je te verstrekken leening en voorts, dat de heffing van retorsicrechten zou worden overwogen voor het geval Duitschland niet de Tsjecho-Slowaaksche schulden zou erkennen. De minister schatte de hoeveelheid goud, die sedert October te ruggekeerd is, op ongeveer twintig mil liard. locomotieven Een der nieuwste Amerikaansche locomotieven is de Commodore Vanderbilt" welke op het traject New YorkC hi ca so rijdtmen ziet den kolos in het onder- grondsche eindstation JERUZALEM, 19 Mei. (Havas). Donderdagavond hebben de betoo gingen in Jeruzalem ernstige afme tingen aangenomen. Een groote me nigte betoogers begaf zich naar de Joodsche wijk, waar zij verzet bleef bieden aan de politie. Troepen, met helmen op, plaatsten Spaansche rui ters om de betoogers te omsingelen, om negen uur des avonds waren aan Engelsche zijde 10 gewonden geval len en 85 aan den kant van de be toogers. Veertig hunner liggen in het Joodsche ziekenhuis, waar zij als Re- arresteerden worden behandeld. Een der Britsche politieagenten, die bij de hotsingen van gisteravond gewond werden, is overleden. Volgens de laatste schatting zijn 12 Engelsche politiebe ambten en een honderdtal Joden gewond. De politie heeft overigens een groote zelfbeheersching getoond. Twee uur lang werden de agenten gebombardeerd met steencn en scheldwoorden, en zij grepen eerst in -toen twee hunner door schoten gewond werden. Anderzijds hebben verantwoordelijke Joden getracht de menigte van excessen te weerhouden. Terwijl de betoogingen in den ochtend een rustig karakter hadden, nam de opgewondenheid der menigte la- Duitsch voorstel inzake non-agressie-verdragen door Finland, Noorwegen en Zweden van de hand gewezen BERLIJN, 18 Mei. (Havas). - De Noord-Europeesche staten hebben Woensdag in de Wilhelm- strasse een gemeenschappelijken stap gedaan, teneinde hun afwij zend antwoord mede te deelen op de Duitsche voorstellen inzake het sluiten van non-agressiepac ten met Duitschland. De Finsche gezant had door een ver gissing (naar men zegt als gevolg van een verkeerde uitlegging der instructies van zijn regeering), reeds Dinsdag dezen stap bij het Duitsche ministerie van buitenlandsche zaken gedaan, zoo dat Woensdag alleen de drie gezanten van Zweden. Noorwegen en Denemar ken zich in de Wilhelmstrasse aandien den. Men verneemt, dat Denemarken in tegenstelling met de drie andere lan den, "doch met hun volledige instem ming, het aanbod van eon niet-aanvals- verdrhg met Duitschland niet catego risch van de hand wijst, doch Duitsch land vrij laat te beoordeelen of onder de tegenwoordige omstandigheden een dergelijk pact nog wenschelijk is, Te Berlijn betoont men een zeke re geprikkeldheid, welke overigens vooral gericht is jegens den Zweed- schen minister van buitenlandsche zaken, Sandler, die hier'als.de pro motor wordt beschouwd van de be leefde weigering der Scandinavi sche landen. Ook de houding van Finland heeft het Rijk teleurge steld, dat van de zijde van dit land moer „begrip" had verwacht. Er dient te worden opgemerkt, aldus Havas, dat Hitler in zijn antwoord aan Roosevelt op 28 April in den Rijks dag verklaard had dat de Scandina vische landen van Duitschland garan- lieverdragen zouden kunnen verkrij gen ..indien zij daartoe den wensch te kennen zouden geven" en dat het ver volgens Duitschland was, dat het initia tief nam deze voor te stellen. In de Duitsche pers, aldus merkt Havas ten slotte op, wordt, de laatste dagen al niet meer geschreven over niet-aanvalsverdragcn met de Baltische Staten: Letland en Estland. Reeds een paar weken geleden was gezegd, dat de onderteekening van niet-aanvalsvcr- dragen met deze landen ieder oogen blik kon worden verwacht. Men wenscht aan Duitsche zijde, in deze vertraging het gevolg te zien van de „duistere machinaties der Wester- 6che mogendheden, die aan de Spvjet- Unie zijn gelieerd". ter op den dag toe, totdat de hoofdstra ten van de Joodsche wijk een aanblik van de grootste wanorde boden. De be toogers werden van de wijs gebracht, toen de autoriteiten de verlichting doof den. zoodat het in de wijk geheel donker werd. Thans is de orde hersteld. Gepantserde wagens rijden door de straten. Tijdens de ongeregeldheden is brand geslicht in een deel van het postkantoor. Betoogers de den een aanval op een Britsch waren huis en een Duitsch koffiehuis, waar schade werd aangericht. De Engelsche bladen beschouwen het plan voor Palestina als een eer lijke poging tot het bereiken van een compromis behalvo de Manchester Guardian en de Daily Herald, die spreken van een capitulatie voor de Arabieren. Alle bladen zijn intus- schen geneigd te betwijfelen, of het plan succes zal hebben en wijzen er op, dat het berust op samenwerking tusschen Joden en Arabieren, terwijl de tegenwoordige toestand juist is veroorzaakt door gebrek aan samen werking. De regeering van Egypte heeft aan de Britsche regeering officieel medegedeeld, dat zij de Arabieren van Palestina niet kan aanraden het Witboek te aanvaar den. Egypte voegt zich derhalve in de beoordeeling van het Witboek bij Saoe- dieArabië en Irak. Het hooge Arabische comité heeft even eens de in het Witboek vervatte regelin gen verworpen. Het Britsche plan voor Palestina wordt in Zionistische kringen heftig gecriti- seerd. Dr. Goldman, president van het nationale comité voor Palestina, heeft oen communiqué gepubliceerd, waarin gezegd wordt, dat het plan ontoelaatbaar en onaanvaardbaar is. Hij geeft uiting aan de hoop, dat het'Britsche volk de on rechtvaardigheid er van zal inzien. Een Zionistische delegatie zal bij den Brit- schen ambassadeur tegen het plan pro testeeren. Slachtoffers van de overstroomingsramp KOEPANG, 19 Mei. (Ane- ta). De correspondent van Aneta te Koepang meldt na der, dat uit de jongste berich ten uit het binnenland van Ti- mor is gebleken, dat de toe stand tengevolge van nood weer en overstroomingen er ger is dan men zich had voor gesteld. In Nederlandsch-Ti- mor zijn honderden personen omgekomen. Duizenden die ren werden het slachtoffer van de overstroomingen. Groote oppervlakten aan voedingsgewassen zijn ver nield, terwijl vele boomen vernield zijn. De totale schade wordt thans geraamd op circa twee millioen gulden. TOKIO, 19 Mei (Reuter). De Britsche regeering en de regeering der Ver. Staten hebben de Japan sche regeering doen weten dat zij de Japansche voorstellen inzake herziening van het bestuur der in ternationale nederzetting te Sjang hai niet aanvaarden. De Britsche. ambassadeur te Tokio heeft Donderdag een bezoek gebracht aan Sawada en met hem het Japansche antwoord op de Britsche nota betreffen de Koelangsoe besproken. Volgens Do mei verklaart het Japansche antwoord, dat tot de landing te Koelangsoe is be sloten bij wijze van noodmaatregel, daar men de aanstichters van nieuwe anti- Japansche terreurdaden wilde opspo ren, verdere incidenten wilde voorko men en de veiligheid van den comman dant der Japansche vloot in de Zuid Chinèesche wateren, die toen een be zoek aan Koelangsoe bracht, wilde ver zekeren. De nota voegde hieraan toe, dat de manschappen zouden worden te ruggetrokken, wanneer de toestand ver beterd was.. Gedurende den nacht is reeds het grootste deel der Japansche landings troepen van Koelangsoe teruggetrokken. Slechts een handvol manschappen be vindt zich thans nog op het eiland. Vanochtend vroeg heeft men in Fransche concessie te Sjanghai een aanvang gemaakt met de grootste controle, die Sjanghai ooit gekend heeft. Soldaten, politie en vrijwilli gers patrouilleerden door de straten. Alle voorbijgangers werden onder vraagd en gefouilleerd, alle Chi- neesche huizen doorzocht. In de in ternationale nederzetting waren vannacht de Britsche troepen in het geheim opgeroepen om de uit gangen van de Fransche concessie naar de nederzetting te bewaken. De arrestatie van politieke terro risten is het eenige doel van de ac tie. De woordvoerder der Japansche ma rine heeft gisteravond gezinspeeld op de mogelijkheid van een Japansch op treden in de internationale zönes, die nog niet door Japanners bezet waren. Hij zeide, dat. bij een ernstig incident de Japansche strijdkrachten tot optreden gedwongèn zouden kunnen worden. Britsch koningspaar door de bevolking hartelijk en langdurig toegejuicht MONTREAL. 19 Mei (Reuter) Gisteravond te 11 uur zijn de ko ning en de koningin naar Ottawa vertrokken. Halverwege werd de trein tot stilstand gebracht, opdat de hooge gasten hun nachtrust kon den genieten. Ottawa biedt een fees- telijkeh aanblik, zooals het in zijn geschiedenis niet eerder gekend heeft. De menigte te Montreal heeft den ko ning en de koningin een hartelijk en geestdriftig afscheid bereid. De roep „Wij willen den koning en de. koningin zien!" hield zoolang aan, dat de vor stelijke bezoekers op het balkon van het Windsor Hotel waar zij vertoefden, verschenen. Een reusachtige menschen- massa zong het volkslied. Dit tooneel herhaalde zich later, toen de koning en de koningin opnieuw naar buiten kwa men. NEW YORK. 19 Mei (Havas) De procureur-generaal, Thomas E. De wey, heeft Fritz Kuhn, president van den Duitsch-Amerikaanschen Volksbond, gedagvaard op Maan dag a.s. vóór <ie Grand Jury te New York te verschijnen in verband met de finantieele activiteit van den bond en een verzoek van burgemees ter La" Guardia, die arrestatie van Kuhn verlangde op grond van een belastingdelict» Groote festiviteiten op Dinsdag a.s. te Brussel BRUSSEL, 19 Mei (A.N.P.) Ter ge- legenheid van het bezoek te Brussel van Hare Majesteit de Koningin der Nederlanden wordt door de regeering op Dinsdag 23 Mei e.k. een burgerlijke en folkloristische lichtstoet georganiseerd, waarin o.m. een groep gilles, de Brus- seische reuzen en het Ros Beijaert te zien zullen zijn. Rond 21.30 uur g^at deze stoet langs de Regentiestraat en het Koninklijk plein, van het Poelaert- plein naar het Palcizenplein. Voor het Koninklijk paleis worden een rondedans der gilles alsmede een dans der reuzen uitgevoerd.Het Xeder- landsche en het Belgische volkslied worden door zang- en muziekvereeni- gingen uitgevoerd, terwijl in het park vuurwerk wordt afgestoken. Na afloop hiervan gaan de muzickvcrccnigineen en de vaandels naar het centrum langs den volgenden weg: Koninklijkestraat, "Kolonicnstraat, Loxumstraat, Arenberg- s'.raat, Ridderstraat. Muntplein. Wolven gracht. De stoet wordt ontbonden op het. de Brouckereplein. Het publiek heeft toegang op de trot toirs langs den weg van den stoet, als mede op het trottoir van het park op het Paleizenplein. BOEKAREST, 19 Mei (Havas). Volgens inlichtingen van particu liere zijde zal de Duitsche minister van buitenlandsche zaken, von Rib bentrop, met, zooals eerst was be paald, op 24 Mei een bezoek aan Roemenië brengen, als tegenbezoek voor het bezoek van Gafencu aan Berlijn, aangezien hij zeer veel werk heeft. Op het oogenblik bevinden zich zes Duitsche studie-commissies in Roeme nië, nl. een commissie voor bosch-eco- nomie, een bankcommissie, een com missie voor de zware industrie en een commissie van de Tsjechische industrie, een scheepvaartcommissie en commissie van do I.G. Farben en de aluminium trust. Verder brengen talrijke groepen Duitsche ingenieurs een bezoek aan het land, evenals talrijke studenten, han delsreizigers en toeristen. In de afge- loopen maanden hebben 4000 Duitschers de grens overschreden. Naar verluidt zal ook Baldur von Schirach binnenkort een bezoek aan Boekarest brengen. Van gezaghebbende zijde wordt te Boekarest vernomen, dat er een ontmoeting zal komen tusschen Gafencu en Markowitsj, den Zuid- Slavischen minister van buitenland sche zaken, op een stoomboot op den Donau in de eerstvolgende dagen. Algemeen verwacht men, dat hun besprekingen betrekking zullen hebben op de volgende punten: (1). De houding van Zuid-Slavië ten aanzien van de as-mogendheden na de reizen van Markowitsj naar Berlijn en Rome. (2). De politiek der Balkan-entente en het a.s. bezoek van Gafencu aan Ankara, Athene en Sofia in de tweede helft van Juni. (3). De opvattingen van beide landen betreffende de politiek van Rusland en de gemelde voorstellen tot sluiting van een Zwarte Zcepact., evenals de kwestie der Russische waarborgen aan dc buur staten. W eerverwachting Voor het geheele land: Ge deeltelijk bewolkt, droog weer, weinig verandering in temperatuur, zwakke tot ma tige, N, tot W. wind.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1939 | | pagina 1