De rijkdom van de kleur
EXPOSITIE
TUINPARASOLS
NIEUW PARIJS
r
STADSNIEUWS
Calvinistische Juristen
vereniging
Onze Oudjes
Hollandsche
nieuwei
Vergadering in het
Berghotel
r "a
Rubensterrein in
gebruik genomen
en hun autotocht
School voor
Wijsbegeerte
Leopold's Encyclopaedic
compleet in 3 deelen a 10.-
PRIJSUITREIKING
VAN DE E.H.B.O.
2e BLAD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
VRIJDAG 19 It!EI 1939
K..
Prof. dr. Anema sprak over de grondgedachte
van de nationaal-socialistische rechtsleer
WOENSDAG kwam de Calv.
Jur. Vereeniging als gewoon
lijk weder te dezer stede in liet
Berg-Hotel in jaarvergadering bij
een. Aanwezig waren 63 leden.
De voorzitter, prof. dr. A. Anema,
opende de vergadering, ging voor
in gebed en sprak daarna een ope
ningswoord, waarin hij de aandacht
vestigde op de grondgedachte van
de nationaal-socialistische rechts
leer.
De Calv. rechtsopvatting, positief
gevestigd op Gods openbaring in
natuur en Heilige Schrift, is opge
groeid in de geschiedenis in voort-
durenden strijd met rechtebcschou-
wingen, die uit andere beginselen
waren afgeleid.
De Vindiciae Contra Tyrannos procla
meert den strijd tegen Macchiavelli's
staats-absolutisme.
Groen van Prinstcrer en de zijnen
bouwden aan de Calv. rechtsleer tegen
over die der Fransche revolutie. Zoo
staan wij in conflict met een rcchtsop-
Prof. dr. A. Anema
vatting, die minder door haar éigen im-
manente verdienste dan wel door haar
feitelijke macht op veler geest beslag
gaat. leggen. Velen toch keuren wel de
excessen van het nationaal-socialisme
af, maar raken bekoord door de geslo
tenheid en de kracht van handelen der
levenspractijk ervan.
Toch is die stelselmatige gesloten
heid niet meer dan schijn. Het. geeste
lijk fundament van dit gebouw is een
treffende innerlijke tegenstrijdigheid.
De bouwstoffen toch zijn ontleend aan
twee verschillende geestesrichtingen,
die meer handig dan homogeen zijn
samengemetscld. De eerste is de Duit-
sche romantiek van het begin der vori
ge eeuw. een reactie op. het rationalisme
en de Aufkliirung der revolutiebegin
selen. De tweede strooming was 't zg.
natuurwetenschappelijk denken, die
geleid heeft tot een materialistisch-
evolutionistische geesteshouding. Uit
dit mengelmoes van mystiek idealisme
en platvlocrsch realisme heeft. Hitler
intuïtief en Rosenberg wijsgeerig een
soort geestelijk geheel gesmeed, als
basis voor de nationaal-socialistische
beweging.
Dit. tweeslachtig karakter kreeg vat.
op zeer uiteenloopende naturen en vol
deed aan uiteenloopende wenschen.
Op dien dubbelen grondslag is de
rassen-theorie opgebouwd en deze
vormde de groote grondgedachte voor
de rechtsleer van het nationaal-socia
lisme. Spreker gaf deze rassen-theorie
nader aan. De zin der geschiedenis is
de overwinning van het hoogste ras.
Dit is dan het Arische of N'oordsche ras,
dat bestemd is, de wereld te beheer-
schen en dus den voorrang moet hebben
boven het zwakkere en slechtere ras.
Het Duitsche volk is dan de vertegen
woordiger bij uitnemendheid ervan en
zijn grootste tegenstelling is het Jood-
sche ras,'dat, zelf geen volk, zich als
een woekerplant aan het Arische ras
heeft gehecht. Daardoor "heeft dit Jood-
sche ras het Arische Jangen tijd onder
mijnd door zijn theorieën van algemeen
menschelijke gemeenschap, liberalisme,
democratie, marxisme, klassenstrijd
en tenslotte bolsjewisme. Het recht heeft
volgens ,hct nationaal-socialisme zijn
diepste wortel in dit ras en zijn hoog
ste openbaring in de volksgemeen
schap. F.lk volk heeft dus zijn eigen
recht. Men verwerpt de idee van een
rechtordc, boven alle volkeren staande.
Daarom keert het zich ook tegen het
Romcinsche recht, dat dateert uit het
late. Romeinsche Rijk, dat door middel
van de leer van de abstracte persoon
en abstractcn staat voerde tot een libe
rale democratie; het recht zelf werd een
stelsel van abstracte normen cp de staat
werd.los van het volk, waartcgei>men
dan weer hulp zócht in het construce-
ren van persoonlijke vrijheidsrechten
tegeuovor den staat. Recht is, zoo leert
het nationaal-socialisme, wat liet leven
des volks bevordert en dient tot be
houd van de soort. De staat wordt al
leen uit. de volksgedacht'e gewettigd;
niet de staatswil, maar het volksbe
wustzijn is de bron van het recht. De
wetgeving heeft alleen den inhoud van
het volksbewustzijn te formuleeren. De
Leider belichaamt het volksbewustzijn
en kan zich dus nooit in tegenspraak
bevinden met dat volksbewustzijn. Elke
staatshandcling is een daad van den
Leider en daarom steeds recht in den
waren zin.
Ook de moraal is in dat volksbe
wustzijn gegrond. Daarom is er geen
onderscheid tusschen recht en moraal,
tusschen recht en gerechtigheid.
Sedert 1933 is dit de ecnige Duitsche
rechtsleer, die verkondigd wordt als de
opvatting, bestemd, om de twintigste
eeuw te behcerschen.
Door haar twceslachtigen oorsprong
is deze leer vol innerlijke tegenstrijdig
heid. Al geeft men aan van ouds be
kende uitdrukkingen een geheel nieuwe
beteckenis, die innerlijke tegenspraak
kan men daarmede niet verbergen.
Aan de rassen-mythe, waaraan het
volk gclooven moet, stelt men zelf niet
den eisch van waarheid te zijn. Alle
wetenschap maakt men dienstbaar aan
practische staatsdoeleinden. Voor er'
tick is men daardoor niet meer vatbaar
geworden. Het eenige wat daartegen
over te deen blijft, is het zich zelf
scherp bewust worden van eigen begin
selen, en de toepassingen daarvan. Te
genover liet „Wat de dictator beveelt
heeft wettelijke kracht" stelt het calvi
nistisch denken het „Wat God wil. zij
wet". Daarmee bond het Calvinisme in
de zestiende eeuw den strijd aan zoo
wel tegen vorstelijk absolutisme als te
gen anarchie der ongebonden massa;
in de negentiende eeuw tegen de leer
der menschelijkc en volkssouvcrcinitcit.
Ook nu is er goede hoop op een gunsti-
gen uilslag voor den kamp tegen deze
nieuwe leer, die eigenlijk geen nieuws
bevat, maar het van ouds bekende wa
pentuig met moderne kleuren hoeft be
schilderd. Het geoefende oog herkent
don ouden vijand achter het rookgor
dijn van mysticistische en naturalisti
sche strijdkreten. Het gemeenebest moet
bewaard worden voor het dwangbuis
ecner blijvende dictatuur,
Hiermede wilde spr. het onderwerp
inleiden, flat op deze vergadering aan
de orde kwam. Maatschappij-organen
met verordenende bevoegdheid.
Daarna worden de notulen der vorige
vergadering vastgesteld, alsmede de
rekening over 1938/1939 en de begroo
ting voor 1939/40. In de vacature voor
het bestuur van mr. H. van Haeringen,
die periodiek aftrad en statutair niet
terstond herkiesbaar was. werd gekozen
dr. J. A. II. J. S. Bruinsslot te Sau-
werd.
Daarna kwam in behandeling het re
feraat van mr. A. Hoekema over:.,',Maat
schappij-organen met -verordenende be
voegdheid".
Aan de discussie hierover namen deel
de leden: mr. P. G. Knibbe, mr. J. Oran
je, mr. H. van Haeringen, prof. mr. P.
S. Gerbrandy, prof mr. V. H. Rutgers,
inr. C. G. A. van Proosdij, mr. K. Groen,
J. Schouten en rm. W. Rip, die allen
uitvoerig door den referent werden be
antwoord.
Dc A.B. v. L.O. heeft Woensdagavond het sportterrein aan de Rnbenstraat offi
cieel in gebruik genomen. Het gemeentebestuur heeft op dit terrein vele moeilijk
heden ondervonden, bestreden en ook overwonnen, zoodat het geen verwonde
ring wekte, dat het zoo goed vertegenwoordigd was. V.l.n.r. wethouder A. J.
Spiekermann. wethouder B. .Noordewier. ir. C. B v. d. Tak. burgemeester mr.
J. C. Graaf van Randwijck. E. E. van Rhijn en C. G Beltman
Otto van Tussenbroek:
Verkeerde kleurkeuze beteekent een belaging
van hef menschelijk geluk
OTTO van Tussenbroek heeft
Woensdagavond college ge
geven Hij doceerde de kleur-
wetcnschap, vertelde iets over de
invloeden, welke de kleur op de ge
moedsgesteldheid uitoefent en
daar is hij nu eenmaal Otto van
Tussenbroek voor liet het „licht
van de schoonheid" dus schijnen
over dc functie, welke de kleur bij
de inrichting onzer woning vervult.
Hij hield zijn causerie in de.toonzaal
van Sierkunst en de daar geëxpo
seerde gordijn- en meubelstoffen
van de weverij „De Ploeg", te
Bcrgeijk, vormden een goede il
lustratie voor zijn woorden.
Mevrouw Hendriks sprak een kort
welkom en hierna nam Otto van Tus
senbroek het woord. Hij begon met te
wijzen op het midden der vorige eeuw,
toen men gevangen scheen in den ban
van een zekere licht- en kleurschuw-
hcid. Hoc somher, hoe eentonig waren
de interieurs! Kijk thans om U heen:
men heeft nu de rijkdom van licht en
lucht en kleur ontdekt, en het is een
weelde, die men moet bewaren als iets
zeer kostbaars.
Een nieuwe wetenschap is geboren.
Een leer, die verklaringen tracht te
geven van den invloed der kleur op de
psyche. En reeds nu heeft deze weten
schap kunnen vaststellen, dat een ver
koelde kleurkeuze het menschelijk
geluk belaagt.
Er zijn kleuren met actief of passief
iiiiiiiiiiiimiuiiiPMiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniNiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
TUIN EN LIGSTOELEN
BUITEN, ACHTER DE SPEELGOEDAFDEELING
LANGESTRAAT 35
TELEFOON 308.
Ter nagedachtenis van den overleden commandant van Fort Honswijk. overste
A. Captijn te Zeist, werd door de Oud- H onswij kers op het graf van den over
ledene aan dc familie een monument aangeboden op dc Algemeenc Begraaf
plaats te Zeist. Na de onthulling legde mr. de Gaay Fortman, oud-burgemees
ter van Dordrecht, als voorzitter van dc B.V.L. aldeeling Zeist-een krans aan
den voet van het monument
karakter. Geel bijvoorbeeld, dat door
zijn trilling Opwekkende gevoelens
schenkt, noemt men actief. Blauw,
groen en beige neigen meer naar het
passieve.
Deze eigenaardigheid heeft reeds prac
tische toepassing gevonden. Zoo zijn er
ziekenhuizen, waar men opzettelijk dooi
een juiste kleurkeuze aan bepaalde ver
trekken een actief of passief karakter
geeft.
Wachtkamers, waar men immers
„wacht", zijn passief; spreekkamer
daarentegen dragen een meer actief
karakter; dc ziekenkamer echter is pas
sief, doch een vertrek voor herstel
lenden zal meer een opwekkend karuk
ter moeten dragen. En tenslotte vormt
hij voorbeeld de kleurkeuze van een
kraamkamer een combinatie van actie
ve en passieve kleuren.
Otto van Tussenbroek gaf omtrent
het belang van een juiste kleur
keuze een aardig voorbeeld: Er was
een man, die zich tot den zenuw
arts wendde omdat zijn vrouw zoo
twistziek was. De geneesheer infor
meerde naar zijn... behang, en
raadde toen aan om maar eens met
een nieuw behangetje te beginnen.
Dit gebeurde en het merkwaardige
was dat er verbetering intrad daar
waar zij gcwensclit was.
Niet alleen de kleur, ook andere
details van liet binnenhuis oefenen
psychischen invloed uit. Daarom is ook
de keuze van dessin, van versierend
motief van belang. Dc wetenschap is op
dit gebied nog niet tot groote resultaten
gekomen, doch men is er zich van be
wust, dat hier een interessant studie-
terrein braak ligt. Wie zich de werking
van protserige, grove en veel te mecha
nisch herhaalde dessins voorstelt, zal
zich dit kunnen indenken. Vast staat
het, dat de nieuwe opvatting om lichte
kleuren in de woning te scheppen, ook
fijnere nuances en tinten geboren deed
worden.
Laat men toch zuinig zijn op gevoe
lens van welbehagen! Het binnenhuis
kan een beveiliging zijn tegen veel wat
ons geluk bedreigt. Men moet het ver
schil tusschen de „levende" kleur in de
buitcnatmosfeer in acht nemen ten op
zichte \an dc kleur binnenshuis, die
toch altijd min of meer „dood" is.
Tenslotte heeft Otto van Tussen
broek enkele nuttige wenken voor
de veredeling van het interieur ge
geven. Het is geen kwestie van geld.
Vóór alles is het de innerlijke be
schaving. Want de schoonheid is
niet te koop. Sleqhts voor wie haar
verdient, is zij verkrijgbaar.
Door den A.B. v. L.O.
WOENSDAGAVOND heeft de
Amersfoortsche Bond van Licha
melijke Oefening het nieuwe ter
rein aan de Rubensstraat officieel in ge
bruik genomen.
Bij ontstentenis van dr. J. J. A. Aghi-
na heeft de tweede voorzitter van den
Bond, dc lieer J. J. v. d. Linde het woord
gevoerd en in het bijzonder de autori
teiten dank gezegd voor hun aanwezig
heid. Spreker kon het welkom toeroe
pen aan burgemeester mr. J. C. Graaf
van Randwijck, de wethouders B. Noor-
dewicr en A. J. Spiekermann, de heer C.
G. Beltman, Hoofd van Openbare Wer
ken, ir. C. B. v. d. Tak, directeur van
Bouw en Woningtoezicht, den heer E. E.
van nhijn, directeur Gem. bedrijven, het
raadslid den heer G. van Tellingen en
jlir. Calkocn vertegenwoordigde de K. N.
A. U. Spreker wees op de beteekenis-van
de in göbruikname van dit nieuwe ter
rein. Dc A.B.v.L.0. is nu ontheven van
de exploitatie van speelterreinen en kan
voortaan allen tijd besteden aan het
lichamelijk welzijn van de Amersfoort
sche jeugd, hetgeen voor den Bond een
groote vreugde is. Temeer, waar op het
oogenblik de openluchtspelcursussen
door honderden jongens en meisjes be
zocht worden.
Spreker roemde het terrein en het
kleedlokaal. Zijns inziens was er "veel
over de hoedanigheid van beide gespro
ken, soms te veel. Met nadruk verklaar
de hij dan ook, dat de A.B.v.L.O. zeer
dankbaar is aan het gemeentebestuur
voor hel in gebruik geven van dit fraaie
terrein en tevens erkentelijk is voor de
vele zorgen, welke daaraan door de ge
meente besteed zijn.
Na deze inléiding ging men over tot
demonstraties op het gebied van ver
schillende spelen, athletiek en gym
nastiek. De ieugd kweet zich naar be
lmoren van haar taak en vergastte het
publiek op aardige en vlotte demonstra
ties.
De leiding berustte bij de heeren v. d.
Linde. Schmidt, Bekkcr en van Mourik.
Met hardloopen waarbij op de eer
ste 80 meter de burgemeester het start
schot. loste en tot slot een handbalde-
monstratie werd de avond besloten.
ATERDAG. 3 Juni, gaan „de
oudjes" er weer eens per auto
op uit, zooals men reeds weet.
De reünie is om 1 uur op Borneoplein
en Kapelweg en de route, die op dien
dag gevolgd zal worden, luidt:
Utrechtschestraat, Varkensmarkt,
Langestraat, Kamperbinnenpoort, rechts
Zuidsingel, Varkensmarkt, Arnhem-
schcstraat, Arnhemschewcg, L. Berg
straat, Vlasakkerweg, Stationsstraat,
B.W.laan. Vervolgens gaat de reis via
Soestcrberg, Soest, Soestdijk, naar
Bilthovcn. Koffiedrinken in het hotel
„Heidcpark" te Bilthoven. Daarna via
de Bilt, Zeist, Driebergen, Doorn en
Maarn over Oud-Leusden naar onze
stad terug. Langs den Leusderweg.
Hugo de Grootlaan, Emmalaan, Ko-
ninginnelaan. Stationsplein, Stations-
straal, Utrechtschestraat en Varkens
markt, begeven de colonnes zich naar
het St. Pieters- en Bloklandsgasthuis,
pension St. Joseph, stichting „De Poth"
of rusthuis „De Lichtenberg".
De automobilisten worden verzocht,
de „particuliere oudjes" van te voren
af te halen en bij ongunstig weer de
open auto's af te sluiten. Voorts ge
lieve men zich er van te overtuigen,
dat de oudjes in de voor hen aangewe
zen auto's plaats nemen. De vlaggen
om de wagens te versieren zijn in
bruikleen te verkrijgen ten huize van
den heer M. M. A. Ramselaar, Lange
straat 50.
Pinkster-leergang door dr.
A. J. Westerman
Holstijn
Van 2729 Mei zal dr. Westerman Hol
stijn uit Amsterdam op de School voor
Wijsbegeerte een Pinkster-leergang hou
den over liet onderwerp: „De geestelijke
ontwikkelingsstadia van het. kind en
hun rol bij volwassenen en primitieven".
Dc behandeling van dit onderwerp
door dr. Westerman Holstijn heeft haar
bijzondere bcteekenis hierin, dat de
spreker eigen materiaal, dat hij in een
psychiatrische praktijk door jaren heeft
verzameld, theoretisch verwerkt. Het is
dus in hoofdzaak eigen onderzoek, wat
hier wordt geboden en dientengevolge
een belangrijke aanvulling van wat tot
nu toe over dit onderwerp gepubliceerd
werd. Op den eersten Pinksterdag-avond
wordt in de school een herdenkings
avond voor dr. Bart de Ligt gehouden.
BOUWOPDRACHT
Aan den aannemer H. Anema alhier
is opgedragen het bouwen van een win
kelhuis aan den Kapelweg.
BURGERLIJKE STAND
GEBOREN: Jacoba, dochter van J. J.
van den Heuvel en E. H. Keurhorst.
COLLECTE KINDERHULP
De opbrengst van de collecte, welke
Woensdag j.l. gehouden werd ten bate
van de vereeniging tot opvoeding van
half verweesde-, verwaarloosde- of ver
laten kinderen „Kinderhulp" bedraagt
342.38.
VERSCHENEN:
deel I van de
VRAAGT PROSPECTUS
Boekhandel G. G.Veenendaal
Langestr. 33 - Tel. 232
tpEN kreet van verlangen
Ging Woensdag door 't land:
De Hollandsche Nieuwe
Aan 't Hollandsche strand!
De haring-fijnproever
Gebruikt zijn verstand:
Hij proeft met twee vingers.
Hij-eet-uit-de-hand!
Twéé vingers, één haring,
Eén vér-open mond,
Een glij-excercitie,
De haring voelt grond
Zeg. Hollandsche Nieuwe,
Brok zee-lekkernij
Wat ben je een héérlijk
Geschenk van de Mei!
Voor zwakken en zieken
Een pracht-medicijn,
Een uitkomst voor fuivers,
Die „katterig" zijn...
Je ziltige sappen,
Je sappige zout,
Wie is daar„historisch"
Nog niet mee vertrouwd?!
Zoo zou ik nog uren
Wel dóór kunnen gaan
En minstens twee bladzij'
Met lofzang beslaan
Maar 'k schei er mee uit, hoor,
Onder'zeespiegelpracht!
Ik gun me geen tijd meer.
M'n... harinkje wacht...!
PHILIA
(Nadruk verboden)
Vijf en twintig diploma's
uitgereikt
De plaatselijke aldeeling van d© ver
eeniging E.H.B.O. heeft Woensdag
avond in De Valk een feestelijke bijeen
komst gehouden. Nu was het geen ver
gadering om verslagen te geven en dor
re mededeé'lingen te doen: Nu was het
een avond van vroolijkheid.
Dr. N. v. Nieuwenhuysen, de voorzit
ter, sprak een hartelijk welkom, waarbij
hij zich speciaal richtte tot de afgevaar
digden van de afdeeling Soest en den
kring Gooi-Eemland, aan een goede tra
ditie getrouw, zoo sprak hii. willen wij
ook nu weer rond de uitreiking van
E.H.B.O.-diploma's een sfeer van fees
telijkheid weven.
Ofschoon de eisehen, die men aan
het examen stelt, elk jaar zwaarder
worden, werden er nu niet minder
dan vijf en twintig diploma's uitge
reikt. Dit is des te meer verheugend,
omdat met het omhoogloopen der
eisehen ook de waardeering voor
het diploma gestegen is.
Na nog medegedeeld te hebben, dat
B. en W. wederom toegestaan hebben
om een collecte voor het werk der E.H.
B.O. te houden, ging dr. v. Nieuwen*
huysen tot de diploma-uitreiking over*
De tweede voorzitter, de heer A. Von-
keman, heeft eveneens enkele woorden
gesproken: „Dit feest, zou geen feest
zijn, wanneer we niet aan de leiders dèr
cursussen een kleine blijvende heritmè-
ring aanboden." Zoo overhandigde dé
heer Vonkeman aan de doktoren v. Nie-
wenhuysen, H. J. Kolk, P. C. Kok en L
J. v. d. Helm een geschenk, terwijl aan
de echtgenooten dezer artsen bloemen
werden geschonken.
Het overige deel van den avond i«
in v rooi ijk e stemming doorgebracht.
Een hand, onder leiding van den heer
Ben Polak, liet tal van pittige melo
dieën hooren en voorts brachten eenigé
leden een aardig voordrachten-program
ma. Menigmaal schalde in De Valk
een lach omhoog om de humoristische
tooneelstukjes „Jochem Pezel is een
ezel" en „Hans en Grietje." Ook de ove
rige entre actes oogstten veel succes en
toen het gordijn voor de laatste maal
gedaald was, was het publiek in de
juiste stemming voor het populaire slot-
van-d.en-avond: dansen op de klanken
van Polak's band.
BEVORDERING VAN EXPORT
In opdracht van het bestuur van de
Vereeniging „Nederlandsch Fabrikaat"
zal de heer C. A. Huygen, alhier, die
reeds meermalen in het buitenland za
kelijke besprekingen heeft gevoerd, be
gin September per vliegtuig een reis
maken naar Zweden, Noorwegen en
Finland. Verschillende der voornaamste
steden als Stockholm, Malmö, Gothen
burg, Oslo en Helsingfors zullen wor
den bezocht. Aldaar zullen besprekin
gen worden gevoerd met importeurs,
agenten en vertegenwoordigers over de
mogelijkheden, die deze landen als af
zetgebied voor de Nederlandsche in
dustrie bieden.
HET IS VERBODEN i
De politie verzoekt ons er de aandacht
op te willen vestigen, dat het stilstaan
op bruggen, zonder dringende noodzaak
voor alle voertuigen verboden is.
