De orgelgeschiedenis
St.
van
de
FILMS voor deze Week:
Pinkster
statistiek
r
Qaltus Qermer van Hagerbeer en
Andries Duyschot muntten uit
in orgelbouw
JOH. BOTTINGA
3e BLAD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ZATERDAG 27 MEI 1939
NABER BOUWDE
HET LAATSTE
ORQEL
71 OEN ik dezer dagen een onder-
zoek deed naar de geschiedenis
van de orgels, welke Amersfoort in
vroeger tijden bezat en nu nog bezit,
stuitte, ik. vooral in het gemeente-ar
chief op verschillende zeer interes
sante en belangrijke gegevens.
De meeste gegevens, die ik vond,
handelen over het instrument van de
St. Joriskerk, reden waarom ik het
beter vond alleen over dit orgel een
artikel te schrijven.
Reeds in de middeleeuwen bezat de
kerk een orgel, doch het is volkomen
onbekend, welke hoedanigheden het
bezat, evenmin is het bekend wie de
maker er van was.
Wat meer licht verschaft de 16e
eeuwToen bezat de kerk twee èrgels,
hetgeen blijkt uit de instructie van een
organist, mr. Peter van Zeebeek. Het
voorkomen van meer dan een instru
ment in een kerk was een heel gewoon
verschijnsel; in de Utrechtsche Niko
lai kerk stonden vóór 1580 drie instru
menten, een groot en twee kleine, even
zoo in de Haarlemsclie St. Bavo, waar
tot diep in de 18e eeuw drie instru
menten te vinden waren. Ook tegen
woordig zijn er nog enkele kerken,
welke meer dan een orgel bezitten:
Alkmaar, Groote Kerk; Haarlem, St.
Bavo; Amsterdam, Nieuwe en Oude
Kerk; terwijl onlangs ook de Naar-
densche Groote Kerk er een tweede
instrument bii kreeg
gebruyct ende de resterende by vorder
verloop oock binnen corten tyt on-
bruykbaer zullen vvesen, ende dat nae
scherp overleggen bevonden wordt dat
de restauratie van dien niet minder dan
duysent gulden sal commen te impor-*
teren, ende de voorgenoemde kercke
geen goederen noch incompsten heeft,
daeruyt deselve oncosten zouden connen
worden gevonden, gelyck oock de Stadt
in dese benauthevf des tyts geen middel
en heeft de kercke daerinne te subsi
diëren: waeruyt volgen soude dat de
Borgers ende Inwoonders souden wor
den gepriveert van de devotie ende re
creatie die door de musycque van 't
selve orgel wordt verweet ende veroor-
saect t'eji waere daerinne duer, eenich
Het orgel
Een symfonie van pijpen
door
Drs. M. A. VENTE
Omtrent het kleine orgel in 'de St.
Joris is niets bekend, het groote daaren
tegen houdt van nu af onze aandacht ander middel.worde voorsien, ende daer
getrokken. Uit?, den tijd zelve bezit het jn cas van een jjequaein. middel, nae
oordeel van den Organist, musicians
ende orgelmeesters t6elve werek soude
connen worden gebracht tot soodanige
excellentie ende perfectie als geene oft
zeer weynige orgelen in desen naebuy-
rige Provinciën syn hebbende, 't welck
strecken soude niet alleen ter eer ende
ciraed van dese stadt, ende de gemelde
kerek, rhaar oock tot sonderlingh ver-
maeck van alle borgers ende inwoon
ders ende andere persoonen die dage
lijks de musycque van 't selve orgel sou
den willen gaon hooren; soo is by de
Regeerders van Amersfoort goctgevon-
den een proeff te doen, off de voorge
melde restauratie soude connen geschie
den door een gewillige contributie van
alle liefhebbers desselvcn te doen ende
dienvolgens geresolveerd dat men een
lijste sal maecken van soodanige per
soonen die men geraden sal vinden tot
soo loffelycke saeck te vcreoucken.
D'welcke op deselve lvste sullen gelie
ven te teyekenen hoeveel svlieden-tot
liet Juni voorsz. is gesint syn vrywil-
liglyck ende uyt liberaliteyt te contri
bueren: wijl ende diegene die niet ge-
sint. ende syn ydts te contribueren,
daerinne onbedwongen (blijven).
Ende sullen tot een roem ende ter eer
van derselvc liberaliteyt de namen ende
wapenen van de respective contribuan
ten by een schilder worden geteyekent
V
archief geen document, dat ons kan in
lichten over het instrument, doch wel
weten wé wie de bouwer was van dat
groote orgel: Mr. Cornelis GeiTitszoon
uit Utrecht. Hij is allesbehalve een on
bekende in de orgelgeschiedenis van het
Sticht. Hij bouwde in 1537-'3S het orgel
in de Ge'é'rtekerk en in 1543 dat van de
Buurkerk te Utrecht in samenwerking
met den'grootmeester der Nederland-
sche Hou!Js"ii\verkers: Colijn de Nole,
wiens beroc. Iste werk, het snijwerk
van de schouw in de Oude Raadzaal te
Kampen nog heden ten dage kan wor
den bewónderd. Er is namelijk in het
Utrechtsch Rijksarchief een acte aanwe
zig van 5 Januari 1552, waarin de kerk
meesters der St. Joriskerk zich verplich
ten aan Cornelis Gerritsz. een jaarlijk-
sche rente te betalen van 8*4 karoli
guldens, of die rente te mogen afkoo-
pen tegen 150 gulden. Dit, voor dien tijd,
belangrijke bedrag doet. vermoeden met
''Cii uy etui c-cmitiur wurueii «uiti.ycivtsiii
aan zekerheid grenzende waarschijnlijk- de d
heid, dat Mr. Cornells de bomver was mc, Mn 'inscriptie daer hetscive orBei
van een nieuw orgel. ,;U vervallen synde tot particu-
Door berichten uit lateren tijd, weten |iere oncoslcn van s00[lanigen pe,*oo-
nen is vernieuwt."
we, hoe dit orgel er uit zag. We bezitten
n.l. de dispositie d.w.z. de lijst van re
gisters, uit het jaar 1760 en daar we
weten wat er in de 17e en lSe eeuw aan
dit orgel geschiedde, kunnen we zoo
doende de oorspronkelijke dispositie re-
construeeren. Het orgel zag er omstreeks
1600 als volgt uit:
I Rugwerk: Praestant, 8 vt, Quin-
tadena 8 vt, Octaaf 4 vt, Holpijp 4 vt.,
SeXquialtcr, Mixtuur, Scherp, Touzijn
8 vt,
II B 1 o k w e r k, bestaande uit de vlgg.
reeksen: Praistant 16 vt, Praestant 8 vt,
Ueraat 4 vt, Mixtuur en scherp.
III. Bovenwerk: Praestant. 8 vt,
Holpijp 8 vt. Octaaf 4 vt, Nasat 2 2/3 vt,
Gemshoorn 2 vt. Quint 11/3. Sifflet 1
vt, Sexquialter, Trompet 8 vt.
P e d a a 1 aangehangen aan het Blok
werk.
Hier dient vooreerst te worden uiteen
gezet. wat een blokwerk is; liet. is een
groote mixtuur, opgebouwd uit de hier
boven genoemde rogisterreeksen, die
echter niet apart, maar alleen «ezamen
kond'- worden gebruikt. Drukte men
Uit dit stuk blijkt, dat hei orgel niet voor
den eeredienst werd gebruikt'; in dien ti\d
konden de zeer strenge Calvinisten het
orgelspel buiten den dienst, althans buiten
den gemeentezang houden. Zooveel te meer
was het orgel een publieke vermakelijk
heid. waaraan de geheele burgerij haar
aandacht schonk. In vele gevallen had de
magistraat een zeer zonderling doel met
de orgelbespelingen: het volk buiten kroe
gen en taveernen ie houden, blijkens de in
structie van Cornelis Schuyt in Leiden in
1593.
Ook komt de stedelijke naijver heel
sterk naar voren; Amersfoort moest het
mooiste orgel van de geheele omgeving
hebben, Het moest het daarbij, opnemen
tegen de vele Utrechtsche chi Amster-
damsche kerken. In grootte liep het niet
veel uiteen met. orgels als in do Dom,
Mkolaï- of Jacobikcrkcn te Utrecht,
maar de beoogde restauratie moest liet
orgel zoodanig moderniscorcn, dat de
omgeving achter bleef. Inderdaad is dat
dus één toets neer, dan kreeg men niet gelukt door de restauratie welke de be-
één klank, doch een aceoord met octa
ven en quint,en te hooren,
liet. voorkomen van een blokwerk
naast de, moderne spring- en slecplade
fhet bovenwerk had spring-, het rug
werk slee.nladen) is te verklaren als een
gehechtheid aan een in dc" Middel
eeuwen teruggrijpende traditie.
roemde, Amersfoortsclie orgelbouwers
Gallus Germer en Germer Galtus in
1634—1038 uitvoerden, doch niet lang
genoten de Amersfoorters die eer, om
dat Utrecht in 1640 het voorbeeld volg
de en ook andere I-Iollandsche steden.
Het contract van 1634 is bewaard ge
bleven. doch liet zou te ver voeren ook
dat hier te publicccrcn: met enkele der
Restauratie van het orgel belangrijkste punten zal hier worden
volstaan.
ló. Blaasbalgen vernieuwen en het
geheele orgel schoonmaken.
2o. de pijpenreeksen van het Blok-
w e r k van elkaar te scheiden, zoodat de
registers apart konden worden gebruikt.
3o. Dc trompet 8 vt. van het hoven-
werk moest worden overgeplaatst naar
het'.vroegere blokwerk, waarvoor in de
plaats een Vox Humana Svt, moest wor
den aangebracht.
IN 1634 was de toestand van het. orgel
zoodanig geworden, dat. een flinke
restauratie noodig was. In het z.g.
„Polieicboek", het notulenboek van het
Amersfoortsc.be stadsbestuur, is een
merkwaardig stuk te vinden, waarin de
omstandigheden worden uiteengezet,
rlie tot restauratie van liet orgel noopten.
Hot stuk is belangrijk genoeg om het in
zijn geiieel te publiceeren;
;,Al'sob -hét' Orgel in St. Joriskercke al
hier door lanckheit van tijt sulex ie ver
vallen dat de meeste ende beste regis
teren aireede niet ende connen worden
vertrouwen. Is het nog altijd een
twistpunt en vraagstuk of Jacob van
Campen, de beroemde bouwmeester,
een Amersfoorter of Haarlemmer
was, deze meesters Galtus Germer
van Hagerbeer en zijn zoon waren
onomstootelijk vast Amersfoortsche
burgers, die niet weinig bijgedra
gen hebben tot de grootheid van
Amersfoort's.naam. Zij hadden het
zoo druk, dat zij lang niet al hun
werk aan konden en zoo is er in
Gouda kwestie over geweest of men
hun bezittingen niet in beslag zou
nemen, omdat men zoo lang moest
wachten op de uitvoering van het
aangenomen werk.
Zonder eenigen twijfel zijn zij de
belangrijkste figuren van de Renais
sance op het terrein van den orgel
bouw in Noderland.
In de tweede helft van de 17e eeuw
werd het orgel niet met die teedere zorg
omringd als voorheen, tenminste men
vertrouwde het toe aan minder be
kwame handen. Zoo werd in 1685 bet
onderhoud van de instrumenten in de
St. Joris- en de Kap'elkerk toevertrouwd
aan een beunhaas, een Monsieur Bran-
court, die tevens de zorg op zich nam
voor het klokkenspel van den O.L. Vrou
wetoren. Het aanbod ging uit van
Brancourt, zelve, wien het toestaan van
dit. verzoek geen windeieren legde, want
hij kreeg de beschikking over een huur-
vrije woning, alsmede het monopolie in
den handel van koffie, thee en „cucu-
lati" chocolade). Het staat te be
zien of de banden van zulk een dui
zendkunstenaar en negotieman naar dit
werk stonden!
De laatste belangrijke restaura
tie van grooten omvang viel het
orgel ten deel in 1726 en nu kwam
het weer in goede handen n.l. van
Andries Duyschot, wiens grootva
der meesterknecht was geweest bij
de familie van Hagerbeer. Voor het
grootste gedeelte kwam zijn werk
neer op een groote schoonmaak en
verhelpen van ongemakken en bo
vendien werd een register uit het
rugwerk, de touzvn 8 vt, vervangen
door een Cornet 4 sterk, die moest
dienen om het orgel te versterken,
nu noodig geworden, daar sinds de
2e helft van de 17e eeuw het orgel
ook tijdens de gemeentezang werd
bespeeld.
Belangrijke gegevens ontbreken of zijn
er niet vóór de jaren veertig van de
19e eeuw. Het verkeerde toen in deplo-
rabelen toestand, echter niet zoo slecht
of het meerendeel van de notabelen was
er voor om het oude orgel te herstellen
en er tegen een nieuw orgel te bouwen.
Bovendien lukte het plan om een lee
ning te sluiten ten behoeve van het
orgelfonds aanvankelijk zeer slecht. Pas
toen men een leening: op voordeeliger
voorwaarden aanbood en koning Wil
lem II met een gift van 500 gulden de
beurzen had geopend, slaagde men er
in de benoodigde som, meer dan 10.000
gulden, bijeen te krijgen.
Na de plannen en bestekken van ver
schillende orgelbouwers- te hebben be
studeerd. besloot de kerkvoogdij in te
gaan op de voorstellen van den Deven
ter orgelmaker C. F. Naber, een zeer
bekwaam vakman. Hij mocht het goede
materiaal uit het oude orgel overnemen,
hetgeen Naber ook deed.
Dat is een van de redenen, waarom,
het huidige orgel een belangrijk instru
ment is, doch daarnaast verdient ook
de kwaliteit van bet nieuwe gedeelte
te worden geprezen. Naber paste zijn
eigen maaksel aan dat. van bet oude-
instrument aan en dat is reeds een
groote verdienste.
Veel wordt er geklaagd over het ver
nielen van het prachtige Gothische
oxaal en met reden, doch men dient
niet te vergeten, dat. het orgel, waar
voor men deze dwaze en weinig eerbie
dige daad beging, zelve ook een kunst
werk is.
Na de aflevering door Naber heeft
men enkele veranderingen in de dispo
sitie aangebracht, welke niet tot de ge:
lukkigste behooren, maar toch dient te
worden vastgesteld, dat het orgel in de
St. Joriskerk nog altijd een cultuurhis
torisch monument is, het grootste or
gel, dat ons de kunstenaar Naber na
liet^
Tot slot volgt dan nog de huidige
dispositie:
I. Rugwerk: Prestant 8 vt. Bour
don 8 vt. Roerfluit 8 vt/ Octaaf 4 vt,
Hol fluit 4 vt, Woudfluit 2 vt, Sexquial-
ter 2 sterk, Mixtuur 3—5 stuk, Echo
trompet 8 vt.
II. Hoofdwerk: Prestant 16 vt,
Bourdon 16 vt, Prestant 8 vt, Holpijp
8 vt, Octaaf 4 vt, Openfluit 4 vt, Quint
2%vt, Octaaf 2 vt, Mixtuur 4—6 sterk.
Cornet 5 sterk, Fagot 16 vt, Trompet
8 vt.
III. Bovenwerk: Prestant 8 vt,
Holpijp 8 vt, Vioolprestant 8 vt, Viola di
Gamba 8 vt, Vov Coelestis 8 vt, Octaaf
4 vt, Fluit 4 vt, Nasard 2% vt, Genus-
hoorn 2 vt, Hobo 8 vt, Vox Humana 8
vt.
Pedaal: Prestant 16 vt. Subbas 16
vt, Octaaf 8 vt, Octaaf 4 vt, Bazuin 16
vt. Trompet 8 vt
t jOEVEEL auto's (hoeveel merken?)
IJ Kruisen Pinkster door ons land?
Hoeveel kleuters (hoeveel vaders?)
Diepkuilscheppen aan het strand?
'Hoeveel wangen (hoeveel halzen?)
Krijgen een laag- koperbrons?
Hoeveel voetgangers (en gangsters?)
Hun „Verboden Toegang"-bons?
Hoeveel motors (duo-zitters?)
Jagen pijlsnel ons voorbij?
Hoeveel afval (doozen. schillen?)
Blijft in bosch en duin en hei?
Hoeveel fietsers (tandem-rijders?)
Trappen hoeveel malen rond?
Hoeveel jsco's (en van „hoeveel"?)
Gaan van ijskar naar den mond?
Hoeveel knapen (hoeveel meisjes?)
Zitten met een cigar et?
Hoeveel zwartkijkers (en kijksiers?)
Kijken „wil" van Pinksterpret?
Hoeveel bosch (en hoeveel heide?)
Wordt' er nog bedreigd door brand?
Hoeveel rooken (onheil ruikend?)
Met de Pinkster met verstand...?
De voornaamste aller „hoeveels",
Pinkstcr-Hoeveel-Nummer-Eén:
Hoeveel dagen (hoeveel uren?)
Straalt er Zon? (en hoeveel: géén?)
PHILIA
(Nadruk verboden)
ttqswda
GRAND THéaTRE. Vanaf Vrijdag 26 Mei
t.m. Donderdag 1 Juni vertooning van de
film Jongensstad.
Voorstellingen: Zondag en Maandag 1.45,
4.00, 6.15 en 8.30 doorloopend; overige
dagen 8.15 n.m.; matinée om 2.30 uur.
CITY THéATER. Vanaf Vrijdag 26 Mei
t.m. Donderdag 1 Juni vertooning van
de films „De geheimzinnige dr. Clitter-
house" en „De aanhouder wint".
Voorstellingen: Zondag en Maandag 1.45,
4.00, 6.15 en 8.30 doorloopend. Overige
dagen 8.15 n.m. Woensdag en Zaterdag
matinée om 2.30 uur.
REMBRANDT THEATER. Vertooning van
de films „De geest van den zwarten
piraat" en „Vreemde Kostgangers".
DE VALK. 27 Mei. Derde lentefeest van
Bert Kamperman, 9 uur.
OPENLUCHTTHEATER BIRKHOVEN.
29 Mei. Meeting Blauwe Weekactie. 1
uur.
NIEUW AMSVORDE' 31 Mei vergade
ring ziekenhuisverpleging. 8 uur n.m.
AUTOTOCHT. OUDEN VAN DAGEN. 8
Juni.
l i veeren^;,
nok U n«eu*e
Wr.cW9«
In °n«
ingerichte Salons
Langestraat 28
Tel. 59
DAT DOET MEN NIET
Maar wel bestelt men in den
zomer brandstof. Dan gelden
de veel lagere voor|aarsprijzen.
van ACHTERBERCH
Z van EIST
KOLENHANDEL
KOEST EEG 5
TELEFOON 155
TEMPERATUUR IN PESIE'S BAD
De temperatuur van het water in
Pesie's bad washèdenmorgen 64 gr. F.
of IS gr. C.
Nooit had de Amersfoortsche ma
gistraat dit werk aan betere vak
lieden en kunstenaars kunnen toe-
J
Qrand-Theatre
„Jongensstad"
H EN van de vele problemen,
waarvoor de menschelijke sa
menleving zich geplaatst ziet, en
zeker niet de minst belangrijke,
is dat van de tegenstelling goed en
kwaad. Die antithese is in tal van
onderdeeleai, even vele twistpun
ten, te splitsen en kan slechts
vergemakkelijkt worden, door zich
rechtstreeks ai' te vragen, of de mis
daad den mensch al of niet aange
boren is.
uit het vergiftigde milieu, geeft men het
een deugdelijke opvoeding, dan stijgen
zijn kansen aanmerkelijk ten goede.
Openbaart zich desondanks op lateren
leeftijd de drang naar het misdadige,
dan dringt al spoedig de overtuiging op
den voorgrond, dat het oude bloed weer
boven gekomen is, m.a.w. de misdaad
aangeboren is.
Tot de categorie van, kunnen we ge
rust zeggen, pessimisten, behoorde pater
Managan niet. Zijn oordeel, door de er
varing gevormd, was, dat het meeren
deel van de misdaden zijn oorsprong
vindt in gebrek aan zorg, liefde en ka
meraadschap in de jeugd. Een gesprek
met een ter dood veroordeelden misda
diger versterkte hem nog in dit geloof.
Zijn besluit staat vast. Hij wil zijn ver
dere leven wijden aan een nieuwe taak
en wereld, die vrijwel unaniem afwij-
zend daartegenover staat, bewijzen, dat
het slechte zijn ontstaan vindt in liet
milieu en niet aangeboren is, daarbij de
kwestie van erfelijkheid buiten beschou
wing latend.
Hij krijgt geld voor een woning cn als
proefexemplaren jeugdige misdadigers
to zijner beschikking. En een machtige
dagblad-directeur zal hem steunen onder
voorbehoud, dat hij bij mislukking van
de testproof het recht hééft, de debacle
hekend te maken. Die primeur krijgt de
krant inderdaad, maar de praktijk be
wijst eenigen tijd later, dat te vroeg en
ie sentimenteel gebazuind is.
Dat het een oogenblik geheel misliep,
is toe te schrijven aan een zekeren
Whitev, een jongen onruststoker, die ge
hard is geraakt in liet misdadige cn
wien de onwil op het gezicht te lezen is.
Maar ook hij wordt bekeerd. Niet door
een vriendelijke berisping in een di
rectiekamer, maar door liet besef, dat
men hem, ook na herhaalde vergrijpen,
niet in den steek laat. Dat men hem
niet achtervolgt met. gevangenisstraf,
maar hem blijft, verzorgen met liefde
rijke toewijding. Dat stille beroep op een
deugdelijken ondergrond wordt ver
hoord. De overwinning van den jongen
op zichzelf, wordt tevens de overwinning
van het. geloof in het, goede van pater
Flanagan
Moeilijk kan men zich een meet'
dankbaar gegeven voor een film inden
ken. En dat men er zoo geheel en al in
opgaat en men zieli overtuigd voelt van
het reëel e in deze film ook al is liet
slot. geïdealiseerd vloeit voort, uit de
wijze, waarop karakter cn milieu ons ge
schilderd worden. Geen overdrijving,
maar sober en eenvoudig, soms devoot.
Spel en gocevon ontroeren en maken een
dienen indruk; men heeft van liet tlioo-
Het kind, dat bet levenslicht ziet in reliselie probleem realiteit gemaakt, eer
de woning, waar de ouders bot mijn en lijk en onopgesmukt. Pneneer Tracv ver-
dijn niet plegen te onderkennen, loopt tolkt de moeilijke, rol van pater Fla
con zeer grooten kans ten gronde te nagan nobel en gaaf, doordringt ons van
gaan. Alle factoren zijn daar sedert de don ernst van zijn levenstaak. Hij is de
geboorte voor aanwezig. Wordt liet een op den voorgrond tredende figuur, op
goed mensch, dan spreekt men van een wiens spel ook dat van de overige rollen
wonder. afgestemd is, in bet bijzonder van
Verwijdert men daarentegen dit kind Mickey Rooney als de gedoodverfde
jeugdige misdadiger. De film heeft be
antwoord aan wat .zij wilde zijn: in eer
bied opgedragen aan Pator Flanagan,
dep stichter van Jongensstad in Nebras-
ka, cn tevens aan zijn prachtig werk
\oor buiten liet gezinsverband staande,
aan hun lot overgelaten jongens, zonder
aanzien van ras, geloof of afkomst.
In het voor-programma zien wij o.m.
de opening van het Nederlandsehe pa
viljoen te New York, een serie opnamen
van den Vrouwen-Vredesgang in Rotter
dam, een gedeelte van de Varsity en een
uitermate knap en komisch kleuren-
filmpje van Paramount..
City-Theater
„De geheimzinnige dr.
Clitterhouseen „De
aanhouder wint
Ij E Amerikaabsche film heeft
ons geleerd wat actie is, tem
po, sensatie, en in het lichtere- genre
vlotheid.
Daarnaast kwam de Fransche
film op. Zij schiep nieuwe waarden:
De psychologie, van de bandelende
personen; het menschelijke in den
mensch stond er op den voorgrond.
Het behoeft geen getoog, dat deze
stijl een groot aantal menschen
trok, die voorheen niet tot de regel
matige bioscoopbezoekers gerekend
konden worden, en aan den anderen
kant veel „trouwe klanten" af
schrikte.
Nu valt er aan beide zijden een kente
ring waar te nemen: De Fransche
film brengt steeds meer actie, en de
Amerikanen laten de psychologie toé.
In ,.De geheimzinnige dr. Clitterhouse"
zien wij de Amerikaansche snelheid
aan een begin van dc Fransche „breeds
kijk" gepaard. En wij mogen zonder
eenige reserve verklaren, dat het meng
proces uitstekende resultaten heeft ge
had. Vooral nu Edward G. Robinson
met de titelrol werd belast. Deze acteur
is een persoonlijkheid, een „kleine ster-
]<p man", en sterke mannen hebben iets
fascineerends. Zij hebben ook nadeolen:
Zij scheppen altijd moeilijke situaties,
zoowel voor zichzelf als voor anderen.
Zoo ook dr. Clitterhouse, die een we
tenschappelijke studie wil schrijven
over de physieke. reacties van misdadi
gers op de aan hun beroep verbonden
zenuw-spanningen. Misdadigers kent hij
niet, dus hijwordt het zelf.
Tol. welke gevaarlijke, pijnlijke en
zelfs noodloilige consequenties dit ris
kant, handwerk hem voert, vertelt de
film op een wijze'zooals alleen een
film dat kan. Wij zullen daarom de
geheimzinnige sluier, die het wezen
en werken van dr. Clrtterhouse om
hult, niet trachten op te lichten. Ge
beurtenissen die op liet. witte doek door
talentvolle vertolking en goed regie
waarschijnlijk worden, hangen, in een
krant, neergeschreven, als droog zand
aan elkaar. Maar aan spanning zal het
niet ontbreken.
De film wordt voorafgegaan door een
hoogst, vermakelijke geschiedenis van
een millionairs-dochter, haar sportlie-
venden vader en een vasthoudenden
pretendent naar de hand van het eigen
zinnige doch charmante mciske (Olivia
cle Havilland).
Spencer Tracy cn Mickey Rooney in
de film „Jongensstad"
(Grand Theatre)
Scène uit de film
,De geheimzinnige dr. Clitterhouse"
(City Theater)
