OCHTENDBLAD MET SPORTBLAD
Generaal Prchala naar
Polen uitgeweken
Pinksterdagen eischen
verkeersslachtoffers
Ernstige spanning aan grens
van Mandsjoekwo
DE EEMLANDER
Dinsdag 30 Mei 1939
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
37e Jaargang No. 313
Tsjechisch oud-minister wil Tsjechisch
legioen oprichten in Polen
Ook een Duitsch
stoomschip
aangehouden
De Raadszitting
gesloten
Poging tot ontvoering
van Fransche herders
Voorstellen van Huil
tot wijziging der
neutraliteitswet
FELLE BRITSCHE
CRITIEK OP
GRANDI
Burckhardt weer
in Danzig
Onbewaakte overweg
vergroot doodenlijst
Honderdjarige
overleden
In Terheyden reed auto in volle
vaart tegen een boom
Motor in Lunteren
tegen voetganger
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1 95: per maand 0.65; per
week met gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
i i elite regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van Jen prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—Bewijsnummer extra f 0.05
WARSCHAU, 29 Mei. (Havas)
De gewezen Tsjechische minis
ter van oorlog en binnenlandsche
zaken in het ministerie van Wo-
losjin en vertegenwoordiger der
regeering van Praag in de Karpa-
tische Oekraïne, generaal Leo
Prchala, is Vrijdagavond te War
schau aangekomen, nadat hij in
het geheim uit Praag was vertrok
ken. Hij verklaarde in Polen een
Tsjechisch legioen te willen op
richten om de bevrijding van
Tsjecho-Slowakije voor te berei
den.
Na betoogd te hebben, dat alle Tsje
chen op een geschikt oogenblik zouden
opstaan om hun vaderland te herove
ren, besprak generaal Prchala de posi
tie der Tsjechen onder het Duitsche
bestuur. „De Duitschers, aldus de gene
raal, zenden niet alleen alle voorraden
naar het Rijk, zoodat te Praag reeds
een tekort aan levensmiddelen merk
baar wordt, doch alles, wat naar
Duitschland kan worden verzonden, tot
gebruikte knoopen toe."
Prchala verklaarde verder, aldus Ha
vas, dat de Duitschers Tsjechische ar
beiders ontslaan, om hen te vervangen
[door uit Duitschland gekomen arbei-
'ders. Daartegenover zouden meer dan
200.000 Tsjechische werklieden naar
"Duitschland zijn gezonden. In de Skoda-
ïabrieken wordt volgens Prchala door
Duitschers gewerkt.
Generaal Prchala heeft voorts nog
tegenover Havas verklaard, dat hij,
alvorens zijn werk in Polen te be
ginnen, de meening der Poolsche
leidende kringen zou vragen. In
politieke Poolsche kringen beoor
deelt men de aankomst van den
generaal gunstig. Men maakt eenï-
ge reserve ten aanzien van zijn i
plannen tot organisatie 'der Tsje
chen, doclï verklaart een gunstige
mogelijkheid te zien voor een unie
van Tsjechen en Slowaken op
Foolsch gebied.
Reuter meldt voorts uit Praag:
[Voortaan zullen de Duitschers de
meerderheid hebben iri de raden van
Commissarissen van de wapenfabrieken
van Sköda en Brno. Bij de eerste onder
neming zullen er elf Duitsche en tien
Tsjechische commissarissen zijn, bij de
tweede zeven Duitsche en zes Tsjechi
sche. In heide gevallen is een Tsjech
president-commissaris.
Duitsch consulaat te Sjanghai
protesteert tegen actie
der Japanners
SJANGHAI, 29 Mei. (Reuter). Een
ïapansch oorlogsschip heeft het Duit
sche stoomschip „Sauerland", dat op
weg was tiaar Sjanghai, gedwongen te
stoppen. Eenige manschappen begaven
zich aan boord van de „Sauerland"
een schip van de Hamburg Amerika
Lijn en bleven daar twintig minuten.
De scheepspapieren werden nauwkeu
rig onderzocht. Het te Sjanghai verschij-
hende dagblad China Press, dat dit be
richt lanceerde, meldt verder, dat de
Duitsche consul-generaal te Sjanghai
krachtig heeft geprotesteerd.
Volgens het blad was het incident,
verzwegen gehouden, doch is bet be
kend geworden na de aankomst van
de „Sauerland" te Sjanghai. Men zegt,
dat het incident zich Woensdag heeft
voorgedaan kort nadat het Fransche
schip „Aramis" ter hoogte van Hong
kong was aangehouden.
De woordvoerder der Japansche ma
rine te Sjanghai heeft de pers medege
deeld.. dat voorvallen als de aanhouding
van de „Ranpura". de „Aramis" en de
„Sauerland" zich waarschijnlijk niet
meer zouden voordoen. Niettemin be
houdt de Japansche marine zich het
recht voor ieder verdacht schip te
praaien. Hier is volgens den woordvoer
der niet sprake van een blokkade der
Chineesche, kust, maar van een verhin
dering der thineesche scheepvaart.
Nog geen beslissing inzake
re-militariseering der
Aalands-eilanden
GENEVE, 29 Mei (Reuter) De
zitting van den Volkenbondsraad is
Zaterdag gesloten, zonder dat een besluit
genomen is ten aanzien van de kwestie
van de re-militariseering der Aalands-
eilanden. De Volkenbondsraad heeft
twee ontwerp-resoluties betreffende den
oorlog in China aangenomen, waarin
de leden-staten worden uitgenoodigd
de hulp aan China uit te breiden en
waarin wordt voorgesteld, dat de diplo
matieke vertegenwoordigers in China
rapport uitbrengen over do luchtaan
vallen op de burgerbevolking. De Chi
neesche gedelegeerde, Wellington Koo,
verklaarde niet voldaan te zijn, doch de
resoluties te willen aanvaarden op
voorwaarde, dat het vraagstuk op de
agenda voor de volgende Raadszitting
zal blijven.
PERPIGNAN, 29 Mei. (Havas). Vier
mannen, naar men gelooft Spaansche
karabiniers, hebben gisteren geprobeerd
twee Fransche herders naar Spaansch
gebied over te brengen. Bij een woor
denwisseling werden schoten gewisseld.
Een der herders werd gedood, de andere
aan het dijbeen gewond. Men gelooft
hier te doen te hebben met een repre
saille. De herders hadden een uit het
kamp van Argeles ontsnapten Span
jaard geholpen, die later over de grens
was gegaan, hoewel de herders hem dat
hadden ontraden.
vierdaagsche tentoonstelling van
Arabische volbloedpaarden en Shet-
landponies te 's-Gravenhage bracht
vele kostbare exemplaren in. den ring.
Het voordraven van een der vier
voeters.
De traditioneéle Haarlemsche Luilak-markt, een unicum in Nederland,
trok ook dezen keer weer de belangstelling van duizenden. Haarlem's
jeugd heeft bloemen gekocht, om moeder te verrassen.
Buiten-Mongolië concentreert een sterke troepenmacht
in het grensgebied
TOKIO, 29 Mei. (Domei).
Volgens de woordvoerder van het
ministerie van buitenlandsche za
ken zijn de strijdkrachten van
Japan en Mandsjoekwo aan de
grens van Mandsjoekwo en Bui
ten-Mongolië in het defensief. De
verbonden strijdkrachten zullen
hun defensieve operaties voort
zetten om de grens te beveiligen
zoolang de Buiten-Mongolen bij
hun agressieve actie blijven.
„Wij nemen het geval niet zoo ernstig
op", aldus de Japansche woordvoerder.
Op een desbetreffende vraag van een
buitenlandsch journalist zeide de
woordvoerder niet te weten, wat de
Buiten-Mongolen die nauw verbon
den zijn met de Sovjet-Unie aanlei
ding geeft tot hun verwoede pogingen
te probeeren de grens over te komen en
het gebied van Mandsjoekwo binnen te
vallen.
De oorrespondent van de Asahï Sjim-
boen te Hailar zegt, dat aan de Khalha,
de grensrivier tusschen Mandsjoekwo
en Buiten-Mongolië, 500 cavaleristen uit
Buiten-Mongolië met 3 kanonnen en 15
pantserwagens stellingen hebben be
trokken op bet gebied van Mandsjoe
kwo op ongeveer 20 K.M. ten Z.W. van
Nomonhan, ten Oosfen van het Boeir
Nor (een groot meer) en 15 K.M. van de
rivier. Er worden voortdurend voorra
den en munitie aangevoerd.
Groote aantallen gemechaniseerde
troepen en vliegers van Buiten-Mongo
lië bevinden zich op het gebied van
Buiten-Mongolië ten Zuiden van de
Khalharivier.
VIJFLING VAN DIONNE VIJF JAAR
OUD
CALLANDER, 29 Mei (Mavas) De
vijfling van Dionne is Zonda,g vijf
jaren oud geworden. De kinderen heb
ben bij die gelegenheid veel cadeaus
gekregen en meer dan 1600 brieven ont
vangen.
WASHINGTON, 29 Mei (Reuter)
Minister Huil heeft het bureau van het
Congres Zaterdag een program,vw.rge-
legd voor de herziening van de neutra-
liteitswet. In een schrijven aan den
voorzitter van Senaat en Huis van Af
gevaardigden zet I-Iull een zes punten
omvattend voorstel uiteen voor een wet
geving, die er volgens hem toe zou bij
dragen, de Vereenigde Staten buiten de
oorlog te houden.
Hij stelt de volgende bepalingen voor:
(1) Een verbod voor Amerikaansche
schepen om, ongeacht hetgeen zij ver
voeren. in oorlogsgebieden te komen.
(2) Beperking van het reizen in
oorlogsgebied door Amerikaansche
staatsburgers.
(3) Export van goederen, bestemd
voor oorlogvoerende mogendheden moet
worden voorafgegaan door overdracht
van het eigendomsrecht aan den bui
tenlandsche kooper.
(4) Het handhaven van de bestaande
wetgeving inzake leeningen en credie-
ten aan naties, die in oorlog zijn.
(5) Regeling van het aanvragen en
inzamelen in de Vereenigde Staten van
fondsen voor oorlogvoerende naties.
(6) Handhaving van het nationaal
bureau voor controle op de munitie en
van het systeem van vergunningen
voor in- en uitvoer yan wapens,
LONDEN, 29 Mei (Havas) De door
den Italiaanschen ambassadeur Grandi
in de ambassade te Londen gehouden
rede over het „stalen verdrag" van
Duitschland en Italië lokt felle critiek
in de Britsche bladen uit.
De Evening Standard is er veront
waardigd over, dat een ambasadeur in
het land, waar hij geaccrediteerd is, een
zoo heftigen aanval op de democi'alieën
doet en gelooft niet, dat Grandi zijn
functie langer zal kunnen uitoefenen.
„Graaf Grandi aldus het blad
schijnt thans zijn toevlucht te hebben
genomen tot de tactiek, die Von Ribben-
trop tijdens zijn verblijf te Londen toe
paste. Tenzij hij de hem door de gecon
troleerde Italiaansche pers tocgesche-
ven woorden kan desavouceren, lijkt
het moeilijk hem langer als persona
grata aan het Engelsche hof te be
schouwen."
De Star schrijft: „De verbijsterende
aanval, door Grandi op de democratie
gedaan, heeft in diplomatieke kringen
verrassingen gewekt. Zijn goedkeuring
van de politiek van Ciano zal voor
velen verrassend zijn. De meest toege
felijke uitlegging, die voor zijn woordcji
gegeven is, in deze, dat Grandi door
zijn rede heeft getracht aan te toonen,
dat hij een echt fascist i6
DANZIG, 29 Mei (D.N.B.) De
pers-afdeeling van den Danziger
Senaat, reedt mede: „De president
van den Senaat, Gr,eiser, heeft op
23 Mei den van een tamelijk lang
durig verlof in Zwitserland terug
gekeerden Volkenbondscommissa
ris prof. Burckhardt ontvangen.
Van de zijde van Danzig kan op
grond van deze ruggespraak tot
genoegen worden vastgesteld, dat
de veelal door de pers aan den
terugkeer van professor Burckhardt
te Danzig vastgeknoopte vermoe
dens, met betrekking tot eenige bij
zondere opdrachten, ieder,en grond
ontberen".
Een wielrijder bij Het Loo door
trein gedood, twee auto-inzit
tenden bij Mantgum
ernstig gewond
APELDORRN, 29 Mei. Maan
dagmiddag is de 45-jarige van der
Knaap uit Apeldoorn op den onbe-
waakten overweg in de nabijheid
van Het Loo door den locaaltrein
ZwolleApeldoorn overreden en ge
dood.
De man kwam met zijn vrouw uit de
Loolaan fietsen. Aan het einde van
deze laan bevindt zich een bewaakte
overweg, waarvan de boomen gesloten
waren. Ongeveer 150 meter verder ligt
de onbewaakte overweg. De vrouw, die
haar man vooruit was, passeerde hier
de rails zonder ongelukken, doch van
der Knaap kon niet meer weg komen
en werd gegrepen.
Auto door trein gegrepen
MANTGUM, 29 Mei. Vanmorgen
omstreeks halfelf is te Jellum een auto,
bestuurd door C. Sijtsma uit Dronrijp,
op den onbewaakten overweg, hoewel
het zicht ter plaatse goed is, door den
sneltrein Sneek—Leeuwarden gegrepen.
De auto, welke geheel vernield werd,
kwam dertig meter verder in een sloot
terecht. De bestuurder is na ter plaatse
verbonden te zijn per auto naar het zie
kenhuis te Leeuwarden vervoerd. Zijn
vader P. Sijtsma, eveneens uit Dronrijk,
die mede in den wagen zat, is met den
sneltrein, welke een half uur vertraging
had, naar Leeuwarden overgebracht,
om aldaar in het ziekenhuis te worden
opgenomen. De toestand van beiden is
vrij ernstig.
Zaterdagavond is in den leeftijd
van bijna 101 jaar de oudste in
woonster van de gemeente Olde-
broek, de weduwe W. Brink, gebo
ren van Boven overleden. Zij zou op
12 Juni a.s. 101 jaar zijn geworden.
Prins en Prinses
brengen de Pinksteren
varende door
Prinses Juliana en Prins
Bernhard hebben de beide
Pinksterdagen doorgebracht
aan boord van het jacht Piet
Hein".
Zondagmorgen lag de Piet
Heinin de nabijheid van
Kampen voor anker, waar dr.
J. Eykman de godsdienst
oefening leidde.
Maandag om twaalf uur is
de „Piet Hein" de haven van
Muiden binnengeloopen, waar
Prinses Beatrix om een uur
door jkvr. Feith aan boord
werd gebracht.
Het prinselijk jacht bleef
den verderen dag op het IJs-
selmeer. Des avonds om ne
gen uur is de „Piet Hein"
teruggekeerd en vertrok het
Prinselijk gezin per auto naar
het paleis Soestdijk.
KJ
KONINGIN MARY'S TOESTAND IS
BEVREDIGEND
LONDEN. 29 Mei (Reuter) In het
officieele bulletin wordt gezegd, dat de
toestand van Koningin Mary na haar
auto-ongeval in bevredigende mate
blijft vooruitgaan. De toestand van het
gekwetste oog wordt beter. Er wordt
aan herinnerd, dat de genezing van
een kwetsuur van dezen aard aanzien
lijk tijd vraagt.
VIJF DUITSCHERS VERDRONKEN
IN DEENSCHE WATEREN
KOPENHAGEN, 29 Mei (Havas)
Vijf Duitsche jongelui, van wie twee
zoons van den seëretaris der Duitsche
legatie te Kopenhagen, zijn gisteren in
de golf van Feiroe verdronken. Zij
waren aan het baden in gezelschap van
16 jongelui uit een Duitsche vacantie-
kolonie.
Twee motorrijwielen in
Kerkdriel op elkaar
gereden
TERHEYDEN, 29 Mei. In den
nacht van Zondag op Maandag te
circa halfdrie reed een personen
auto, waarin zes personen gezeten
waren, in volle vaart in een bocht
nabij het café Schoonoord te Ter
heyden tegen een langs den weg
staanden boom.
Van de zes inzittenden, die allen
uit Breda afkomstig zijn, werden
drie personen ernstig gewond, ter
wijl de overige drie, onder wie de
bestuurder A., min of meer lichte
kwetsuren opliepen.
Van de drie ernstig gewonden moes
ten twee, M. cn K„ per ziekenauto naar
het St. Ignatius-ziekenhuis te Breda
worden vervoerd. M. had o.a. een sche-
delbasisfractuur gekregen. Zijn toestand
is zorgwekkend. In het ziekenhuis is hij
voorzien van de H. Sacramenten der
stervenden. K. had den linkarm gebro
ken.
De vier overige inzittenden konden
na verbonden te zijn, naar hun diver
se woningen terugkeeren.
Dokter Wiegman uit Terheyden, die
evenals de politie spoedig op de plaats
van het ongeval aanwezig was, verleen
de de eerste hulp.
De auto, welke in Princenhage ge
huurd was en waarmede de jonge man
nen de leeftijden varieerden van om
streeks 17 tot 20 jaar naar Rotter
dam waren geweest, is totaal vernield.
Hij reed met den motor
van zijn broer
LUNTEREN, 29 Mei. Vanochtend
omstreeks halfnegcn is in de Dorps
straat te Lunteren een ernstig verkeers
ongeluk gebeurd, waardoor een motor
rijder zulke zware verwondingen op
liep, dat hij in ernstigen toestand per
ziekenauto naar het Diaconessenhuis te
Arnhem moest worden overgebracht.
De motorrijder, de ongeveer 26-jarige
C. Engelen uit Lunteren, die zonder rij
bewijs met een motor van zijn broer in
de Dorpsstraat reed, kwam in aanrij
ding met den melkhandelaar G. van
Eek, eveneens uit Lunteren, die de
straat overstak om zich naar zijn melk
wagen te begeven.
De aanrijding was heviger dan de
omstandigheden deden vermoeden.
Ongeveer twintig meter na de aan
rijding sloeg de motorrijder tegen
het plaveisel, waarbij hij den motor
op het lichaam kreeg. Het slacht
offer werd ernstig aan het hoofd
gewond en verloor veel bloed. Ook
aan armen en beenen liep hij
kwetsuren op. In bewusteloozen
toestand is hij door dokter Fischer
opgenomen, die hem terstond per
ziekenauto naar het Diaconessen-
huis te Arnhem liet vervoeren.
De voetganger was er minder ernstig
aan toe. Hij bleek aan hoofd en beenen
bloedende verwondingen te hebben op-
geloopen, doch kon na verbonden te zijn
naar huis worden overgebracht.
Ernstig motor-ongeluk
onder Kerkdriel
KERKDRIEL. Maandagmiddag
omstreek vijf uur is op den nieu
wen verkeersweg den Bosch-
Utrecht, onder Kerkdriel, een ern
stig ongeluk gebeurd, waarbij twee
personen ernstig werden gewond.
De motorrijder Heuving te Amster
dam wilde ter hoogte van café „De
Lugt" naar links den weg oversteken,
juist op het moment, dat de motorrij
der de Jong te Haarlem hem met een
vaart van tachtig K.M. achterop kwam.
De heer de J. zag niet, dat de heer H.
van richting yvilde véranderen. Het ge
volg was, dat de heer de J. met een
hevigen slag op de andere motorfiets
reed. De echtgenoote van den heer H.,
die op den duo was gezeten, sloeg tegen
den grond en bleef ernstig gewond lig
gen. Ook de heer de J. viel op den
straatweg en liep ernstig verwondin
gen op. De heer H. bleef ongedeerd.
De beide slachtoffers zijn op last. van
een geneesheer naar het Groot Bom-
melsch gasthuis te Zaltbommel overge^
bracht. De beide motorrijwielen werden
ernstig beschadigd.
Onvoorzichtige manoeuvre
van wielrijder
Op den nieuwen verkeersweg van
Amsterdam naar den Haag (ter hoogte
van het viaduct bij Schiphol), stak
Maandagmiddag te ongeveer 3 uur een
vijftigjarige wielrijder uit Amsterdam
onvoorzichtig den grooten verkeersweg
over. Op hetzelfde oogenblik naderde
een motorrijder uit den Haag, die de
plotselinge manoeuvre van den wielrij
der niet hdd verwacht en die een bot
sing niet meer kon voorkomen. Beiden
werden tegen den grond gesmakt en
ernstig aan het hoofd gewond. De on
middellijk gewaarschuwde G.G.D. ver
voerde de slachtoffers naar het Wilhel-
mina Gasthuis te Amsterdam, waar zij
beiden met een schedelbasisfractuur
zijn opgenomen.
Auto over den kop
geslagen
Op den nieuwen provincialen weg
te Weesperkarspel, is Maandag
avond omstreeks halfzeven een uit
de richting van het Gooi komende
personenauto, welke een snelheid
van ongeveer 80 K.M. gehad zou
hebben, tengevolge van het sprin
gen van een achterband enkele ma
len over den kop geslagen en ge
deeltelijk aan de bovenzijde ver
nield.
Van de zes inzittenden werd een 54-
jarig heer en diens '22-jarige zoon, bei
den uit Amsterdam, vrij ernstig gewond,
terwijl zij bovendien een zware hersen
schudding opliepen. De andere perso
nen kwamen er met builen én schram
men af.
De gewonden zijn per ziekenauto van
het Roode Kruis overgebracht naar het
Burgerziekenhuis te Amsterdam.
De verongelukte auto kwam dwars
op het voetpad aan den rechterkant
van den weg te liggen en is later weg
gesleept
