DAGBLAD
DE LEYTAX
Uitgebreide collectie Mantelcostuums met bijpassende blouses
Duikbootrampen -
drama's der zee
GARAGEVALEWINK
Fa. DUIM BURGER
Leert nu Autorijden
GARAGE MOLENAAR
CITROEN
4000
DE EEMLANDER
Zaterdag 3 Juni 1939
Uitgave: VALKH0FF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
37e Jaargang No. 318
Bemanning heeft
steeds den dood
voor oogen
Klassenstrijd
der Volken"
De verkiezingen
in Roemenië
Opnamen voor de marine film in NedIndië
K.N.A.C. - Lesauto
BOVEE VOOGT
Wijziging van de
spellings-
besluiten
De „Emoe" vertrokken
KONING LEOPOLD
noodigt Britsch
Koningspaar uit
Water in Italië wast
nog steeds
OOK VOOR
BUITENLAND
TEL. 1788
Medische Hulp
VACANTIETIJD NADERT
Muurhuizen 40 Tel. 454
Licht op:
9 uur 45 min.
abonnementsprijs per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week met gratis verrekering tegen ongelukken) f 0.15
Binnenland tranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 513
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elae regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1 5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
TWEE duikbooten, de Ame-
kaansche „Squalus" en de
Britsche Thetiszijn thans
kort na elkaar verongelukt.
Het is niet voor de eerste
maal, dat dergelijke rampen
plaats vinden. Steeds moet de
bemanning van een duikboot
er rekening mede houden, het
slachtoffer van een noodlottig
ongeval te kunnen worden.
Hun moed en plichtsbetrach
ting wordt daarom slechts te
bewonderenswaardiger.
WANNEER men hoort van deze
rampen, vraagt men zich vanzèlf-
sprekend af, of de bemanning van
een duikboot niet in staat is zichzelf te
redden door de boot te verlaten, zoolang
de gelegenheid daartoe bestaat. Er zijn
wel vierduizend verschillende „uitvin
dingen" geboekt, welke dit doel nastre
ven, maar er zijn slechts enkele bij die
voldoen, en dan nog slechts ten deele.
Gewoonlijk is het eenige redmiddel, als
een duikboot door een ongeval zinkt,
hulp van buiten in te roepen. Daarvoor
is een veiligheidsboei geconstrueerd,
welke naar den zeespiegel wordt opge
laten, en daar de plaats aangeeft, waar
de gezonken duikboot ligt.
Ook in de duikbooten zelf zijn tal van
veiligheidsinstallaties. De verschillende
öeelen van de booten zijn van elkaar ge
scheiden door waterdichte schotten. Zoo.
redde een der leden van de bemanning
van de „Squalus" het leven van 33 van
zijn makkers, ten koste van 26 anderen,
door op bet laatste oogenblik het water
dichte schot te sluiten tusschen het niet
gekwetste en het onderloopende deel van
de duikboot. Dan zijn er nog allerlei in
stallaties voor luchtverversching en voor
redding door eigen kracht, zooals de Da-
.vis-installatie. Vele omstandigheden
moeten echter meewerken, wil men met
deze apparaten het leven der geheele
bemanning redden.
REEDS vele duikbooten zijn in den
loop der jaren verongelukt. Steeds
waren het rampen, welke diepen
indruk maakten. De gedachte, dat op
'den bodem der zee een groepje men-
schen worstelt om aan den dood te ont
snappen, is aangrijpend. De meest ont
roerende verhalen worden daarover ver
teld. Wie herinnert zich niet de vroe-
selijke ramp van de Fransch U-boot
„Prometheus", die 7 .Tuli 1932 7 mijlen
ten Noorden van Kaap Levy bij Oher-
bourg zonk, hetgeen waarschijnlijk te
wijten was aan een technische fout. Tot
tweemaal toe zijn de duikers van een
Fransch bergingsvaartuig naar den bo
dem van de zee afgedaald, waar in een
pikzwarte duisternis, horizontaal op de
zandvlakte, dc ongelukkige duikboot lag.
Drie uur lang duurde de onderzoekingen
van de duikers. Op het geklop en geha
mer werd, ondanks de fijnste luistertoe-
etellen, niets meer vernomen. Ongeveer
zestig mannen hadden het zeemansgraf
gevonden.
Niet minder vreeselijk was de
ramp van de Engelsche onderzee
boot de „Poseidon", die in de Gele
Zee verging, ongeveer twee jaar ge
leden. In de buurt van de haven
Weihaiwei gebeurde het ongeluk. En
het was tegen zes uur in den mor
gen toen plotseling een rookgordijn
opdook aan de horizon die 'afkom
stig bleek te zijn van een groote
Chineesche vrachtstoómhoot, de
„Yüt.a". Nadat de schepen elkaar ge
naderd waren, zwenkte de onder
zeeër naar rechts om het andere
schip op de gebruikelijke wijze te
passeeren. Ongelukkigerwijs veran
derde de „Yuta" van richting; het
schip hoog naar links en voer met
volle snelheid op de „Poseidon" in.
Door de botsing werd de stalen wand
van de onderzeeër finaal opengereten èn
het water stroomde ongehinderd naar
binnen. Direct begon het schip te zin
ken. Tenslotte zonk het op de rotsen,
zeventig meter onder den waterspiegel.
Vier en twintig man zaten op dat oogen
blik ingesloten in hun stalen gevange
nis. Slechts vijf van hen waren in de
buurt van den kapitein en daaraan had
den zij het te danken, dat ze na een
zwaren doodsstrijd tenslotte toch nog
gered konden worden. De overige acht
tien mannen konden niet bevrijd wor
den. Zij werdén na het lichten van bet
schip met zeemanseer begraven.
Nog tal van andere rampen kunnen
genoemd worden: Engeland's onderzee-'
booten Ml en M2 zonken in 1925 en
1932; 123 menschen kwamen daarbij om
het leven. Toen de Amerikaansche U-
boot S4 in 1927 verongelukte vond de ge
zamenlijke bemanning van 52 matrozen
den dood. In 1923, bij het ongeluk van de
05 konden slechts 2 menschen gered
worden. In 1928 verloor de Ttaliaansche
marine haar hoot F14 met 28 man.
Ook vóór den Wereldoorlog zag
deze lijst er al niet veel mooier uit.
Eén Engelsche krant berichtte in
1914, dat in dén loop van 10 vooraf
gaande jaren meer dan 200 men
schen aan de onvolmaaktheid van de
toenmalige U-bootèn ten offer zijn
gevallen. En dit alles gebeurde dan
nog in vredestijd! Maar hoeveel men
schen zijn er in den oorlog zelf niet
bij duikbootrampen om het leven
gekomen?
Alleen aan de Duitsche zijde reeds
zouden 199 duikbooten met man en muis
vergaan zijn. Én de gezonken U-booten
der geallieerden en de door de U-booten
van alle naties aangerichte schade zijn
eenvoudig niet te ramen
99
BERLIJN, 3 Juni (D.N.B.). In een
persartikel constateert minister Goeb-
bels, dat „in Europa op het oogenblik
een klassestrijd der volken wordt ge
voerd, die wordt veroorzaakt door het
feit, dat sommige naties alles bezitten,
terwijl do andere niets haar eigendom
kunnen noemen. Thans, aldus Goebbels,
hebben zich twee machtige jonge volken
aaneengesloten tot een onoverwinlijk
blok, om hun nationaal bestaan te hand
haven en zoo noodig met alle middelen
te verdedigen. Tusschen hen en de pluto
cratieën stelt zich de gebiedende vraag:
zal deze ontwikkeling zooals de vaders
van Versailles het wilden of althans heb
ben mogelijk gemaakt, den nieuwen oor
log brengen, of, zooals Duitschland en
Italië willen, den waren vrede? Over
deze vraag moeten de volken van
Europa beslissen".
BOEKAREST, 3 Juni (Havas). Bij
de gisteren gehouden senaatsverkiezin
gen hebben zich geen incidenten voor
gedaan. Ten aanzien van de Kamerver
kiezingen zijn nog slechts gedeeltelijke
uitslagen gepubliceerd. Alle leden der
regeering schijnen herkozen te zijn. Ga-
fencu, de minister van buitenlandsche
zaken, heeft te Boekarest een overweldi
gende meerderheid verkregen.
In een commentaar op de verkiezingen
wijst het agentschap Rador er op, dat
70 pet. der gekozenen nooit een mandaat
heeft uitgeoefend en dat slechts 30 pet.
reeds zitting had in het oude parlement.
Calinescu heeft 17.000 stemmen gekre
gen, het grootste aantal, dat ooit door
een Roerneensch politicus is veroverd.
Gafencu is gekozen als hoofd van het
kiescollege der intellectueelèn van Boe
karest.
de bevolking van moskou
MOSKOU, 2 Juni' (Tass) Volgens de
gegevens der jongste Russische volks
telling had Moskou op 17 Januari 1939
4.137.013 inwoners. Sinds 1926 is de be
volking van Moskou dus ruim twee
maal zoo groot' geworden. In 1938 wer
den in Moskou 117.200 geboorten inge
schreven.
r
De vervaardiging der marine-film in Ned. Indië is in vollen gang. Een overzicht tijdens het maken van een opname in
de openlucht te Soerabaja, waarbij de operateur van het dak van de auto de manschappen „onder schot" neemt
opdat U straks in uw vacantie
met uw huisgenooten kunt genieten.
Onze gediplomeerde K.N.A.C.-instructeur leert U vlugger
rijden dan U dacht in onze
MET DUBBELE BEDIENING.
STATIONSPLEIN TELEFOON 1210
Mexico weigert vluch
telingen
MEXICO, 3 Juni (Havas) Volgens
berichten in de Mexicaansche pers
heeft de Mexicaansche regeering gewei
gerd te Vera Cruz 104 Joodsche vluchte
lingen aan land te laten komen van het
Fransche mailschip „Flandres". Uit
goede bron wordt vernomen dat deze
vluchtelingen te Cuba ontscheept zou
den worden. Zij zullen morgen der
waarts worden gebracht.
Britsch vliegtuig in zee
gestort
LONDEN, 3 Juni (Havas) Een
vliegtuig van de Royal Air Force is in
zee gestort buiten Little Hampton. Een
der inzittenden is gered, twee' anderen
worden vermist.
de spaansche tentoonstelling
te genève
Donderdag is in het museum van
kunst en geschiedenis te Genève de
tentoonstelling geopend- van de mees
terwerken uit. het Prado te Madrid,
welke tegen het einde van den Spaan-
schen burgeroorlog naar Genève wer
den gebracht en hier werden toever
trouwd aan de persoonlijke zorgen van
den secretaris-generaal van den Vol
kenbond, Avenol. De tentoonstelling
omvat ongeveer tweehonderd schilde
rijen en honderd gobelins van onschat
bare waarde.
de meest gevraagde wagen
voor zaken, sport en tourisme
VRAAGT DEMONSTRATIE
Als laatste nieuws, de 6 cyl. thans ook leverbaar
N.V. AUTOMOBIELBEDRIJF l.o.
VLASAKKERWEG 50
Telefoon 1093
's-GRAVENHAGE, 3 Juni Naar
wij vernemen, is. binnenkort een
wijziging te verwachten van de
spellingbesluiten 1934 en 1936, wel
ke wijziging zal gaan in de rich
ting van hetgeen de minister van
on denvijs, kunsten en wetenschap
pen heeft aangekondigd in zijn
memorie van antwoord aan de Eer
ste Kamer inzake de begrooting van
zijn departement voor liet dienst
jaar 1938.
Bij deze gelegenheid heeft de minis
ter ó.m. verklaard, dat de regels van
De Vries en te Winkel inzake geslacht
en voornaamwoordelijke aanduiding
zouden worden hersteld en dat de com-
missie-Fockema Andreae de vraag zou
onderzoeken in hoeverre wijziging van
deze regels in de toekomst wenschelijk
zou blijken.
In de thans aanstaande wijziging der
spellingsbesluiten is. het resultaat van
dit onderzoek belichaamd.
Naar ons ter oore komt, zullen de re
gels 5 en 6 van het besluit van 1934
door nieuwe voorschriften worden ver
vangen.
Het is nog niet hekend, of de regee
ring na afkondiging van het Koninklijk
Besluit er toe zal overgaan de nieuwe
'schrijfwijze in de van haar uitgaande
stukken te bezigen, dan wel de tot
standkoming van de aangekondigde wet
op de schrijfwijze der Nederlandsche
taal zal afwachten.
In ieder geval zal het besluit op de
examens van dezen zomer niet van toe
passing zijn.
BATAVIA, 3 Juni (Aneta). De
„Emoe" is van Tjililitan naar Neder
land vertrokken met medeneming van
290 K.G. post, 5 KG. pakketpost en 90
KG. vracht. Twee passagiers vliegen
mede tot Amsterdam, voor tusschen tra
jecten werden veertien passagiers go-
boekt, terwijl vier passagiers wegens
plaatsgebrek moesten worden gewei
gerd.
Bezoek aan België van
24 tot 28 October?
LONDEN, 2 Juni- (Reuter-
A.N.P.). Koning Leopold heeft
den Koning en de Koningin uitge-
noodigd, in den herfst een bezoek
aan België te brengen, ter beant
woording van het bezoek, dat de
Koning der Belgen aan Londen
heeft gebracht. Als tijdstip voor
het bezoek is, naar hedenavond te
Londen werd vernomen, voorge
steld van 24 tot 28 October. De
uitnoodiging is thans naar Canada
onderweg.
Twee meisjes omgekomen
MILAAN, 2 Juni. (D.N.B.) Door den
hoogen waterstand is de spoorweg Flo
renceFaenza over een afstand van 200
meter opnieuw overstroomd. Door een
aardverschuiving zijn de watermassa's
van de Sintria opgestuwd, zoodat vijf
tig huizen ontruimd moesten worden.
In de geheele streek zijn 240 huizen door
de bewoners verlaten. Bij Ravenna zijn
weer huizen ingestort. De meeste land
wegen zijn onbègaanbaar. Bij Forli zijn
twee meisjes om het leven gekomen ten
gevolge van het instorten van een huis.
Auto met vijf militairen
gekanteld
MILL, 3 Juni. Gisteravond is een
open auto, waarin vijf te Mill gelegen
militairen zaten nabij Mill van den weg
geraakt en eenige malen gekanteld.
Een sergeant werd ernstig gewond en
i6 per ziekenauto naar het. militair hos
pitaal te Arnhem vervoerd, terwijl de
overigen slechts lichte verwondingen
gekregen hadden.
De militaire dokter verleende de eer
ste hulp. De auto werd niet. erg be
schadigd.
burckhardt te danzig terug
gekeerd
WARSCHAU, 3 Juni (Havas) Na
een kort verblijf te Berlijn is Burck-
hardt, de Volkenbondscommissaris voor
Danzig, in de vrije stad teruggekeerd.
Na eerst te Warschau met de Poolscly
regeering te hebben geconfereerd, heeft
Burdkhardt zich thans te Berlijn op de
hoogte gesteld van de Duitsche opvat-
tip gen.
belasting op het celibaat in
turkije
ANKARA, 3 Juni (Havas) Het con
gres van de republikeinschc volkspartij
heeft in beginsel de instelling van een
belasting voor vrijgezellen aangenomen
NA AUTOMATISEERING TELEFOON
Dit blad heeft een dagelijk-
sche oplaag van
EXEMPLAREN
HET AANTAL BETALENDE ABONNé'S
OP HET
AMERSFOORTSCH
DAGBLAD
STAAT ONDER GEREGELDE CON
TROLE VAN HET BUREAU VOOR
PU BLICITEITSW AARDE
TOURNOOIVELD 4 - DEN HAAG
Zondag hebben dienst de volgend«j
geneesheeren:
Breedveld, Kon. Wilhelminastr. S.
Telefoon 547.
Kamerling, Utrechtscheweg 35, Te*
lefoon 142.
Linschoten, v. Perseijnstr. 27, Tele*
foon 112.
Zondag heeft dienst de apotheek van
Jos. Haan, Julianaplein 3, Telefoon
1150 en
Soester-Apotheek, Soesterweg 94, Te*
lefoon 709.
Zondag hebben dienst de vroedvrou*
wen:
Mej. v. d. Grient, Breestraat 8b tel,
189.
Mej. de Leuw, Puntenburgerlaan 212;
tel. 1852.
Bestelt tijdig Uw
Auto's zonder chauffeur
de tariefmachtigingswet
's-GRAVENHAGE. In het Staats*
blad is afgekondigd 'de wet van 17 Mei
1939 tot wijziging van de tariefmachti
gingswet 1934. De datum van inwerking
treding is bepaald op 3 Juni 1939.
Buitenlandsch weeroverzicht
Het gebied van hoogen luchtdruk nam
over de Britsche eilanden iets in betee-
kenis af. De uitlooper over de Oostzee
en Duitschland werd aanzienlijk aange
tast door een koud front, dat. over Scan
dinavië trekt, en dat hedenmorgen over
ZuidyZweden en de Oostzee was gele
gen. Achter dit front vallen koude' po
laire luchtmassa's Noorwegen, Zweden
en Finland binnen, waardoor de tempe
ratuur daar flink onder normaal is. In
ons land en Duitschland houdt het fraaie
zonnige weer steeds aan. In Noord-
Duitscbland steeg de temperatuur in
vergelijking met gistermorgen vrij veel.
In Frankrijk en over de Alpen heerscht
somber, onweersachtig weer, onder in
vloed van een zwakke depressie. De tem
peratuur is er nog iets gestegen. Ook op
de Britsche eilanden werd het warmer.
Bij IJsland drukken voortdurend storin
gen Noordoostwaarts. Overigens is.op
den Oceaan de depressie-activiteit nog
steeds niet goot. De depressie die giste
ren bij de Amerikaansche kust lag, trok
sterk in diepte afnemend, naar de Zuid
punt van Groenland.
Weerverwachting
Voor het noorden droog vrij
warm weer helder tot half be
wolkt, matige tot zwakke .wind
uit noordelijke richtingen. Voor
het Zuiden: droog warm weer
aanvankelijk helder, in den na
middag echter wat toenemende
bewolking, matige totzwakke
wind, uit oostelijke richtingen.
Dames- en Kinderconfectie - Arnh. weg 26
