De Russische kat en
de Britsche muis
NA DEN OORLOG KOMEN
DE MOEILIJKHEDEN
K.L.M vliegtuig ramt militaire loods
CITROEN
's Werelds economisch
beloop
DE EEMLANBEJR
Dinsdag 6 Juni 1939
Uitgave: VALKH0FF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
37e Jaargang No. 321
Kwade dagen
voor
de pers
Het wordt druk boven
den Atl. Oceaan
BOVEE VOOGT
Hoe Franco zijn
taak
wil uitvoeren
Vliegongeluk bij
Schiphol
Museum gewijd
aan de
„Nieuwe Republiek"
Licht op:
uur 46 min.
AMERSFOOMSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65j per
week met gratia verrekering tegen ongelukken) f 0.15
Binnenland tranco per post pet; 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een be\vijsnummer.
elite regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van ien prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
HET botert niet zoo heel goed
met de Britsch—Russische on
derhandelingen. Eigenlijk heeft het
met deze pourparlers tot dusverre nog
nooit geboterd. Meer dan eens hebben
,wij gewezen op de zeer groote moei
lijkheden, die talrijke barricaden op
den weg van Londen naar Moskou
vormen. Chamberlain heeft deze moei
lijkheden eenige weken geleden aan
geduid als een .schaduw'. Het is
waarschijnlijk, dat hij zich in den de
zer dagen te houden Britschen-kabi
netsraad in minder vage bewoordin
gen zal uiten. John Bull is op het
Kremlin nog steeds niet persona grata.
Er zijn symptomen, die het vermoe
den, zooal (nog) niet de uitspraak,
rechtvaardigen, dat de Duitsche Mi-
chiel een geziener gast te Moskou
zou zijn of is dan de extreem-kapita
listische John Buil. Dit is voor de Brit
ten een weinig aangename situatie.
Gedreven door de publieke opinie en
een zeer groot deel der Britsche pers,
is de Engelsche regeering zij het
niet in homogene formatie den weg
naar Moskou gaan bewandelen. Zij
had eenige politieke en diplomatieke
pasmunt bij zich gestoken, doch alras
bleek, dat Vadertje Stalin groot geld
vroeg. Zelfs tot wisselen was hij niet
bereid. Nota na nota werd verzonden,
bestudeerd en beantwoord. De onder
handelingen kregen meer en meer het
karakter Van een spel van de Russi
sche kat met de Britsche muis. Muis
te zijn is een rol, die John Buil slecht
ligt. Vandaar, dat hij een weinig ver
heffend figuur op het Russische di
plomatieke tooneel heeft gemaakt. Dit
begint thans ook door te dringen tot
de politici en journalisten, die tot dus
verre niet aflieten om de regeering
op te jagen naar den Russischen kant.
Wij drukken ons niet te sterk uit, als
iwij constateeren, dat die politici en
journalisten hun vaderland geen goe
den dienst hebben bewezen door hun
(.Russische' gedragslijn. Intusschen
ziet het er thans naar uit, dat de be
sprekingen tusschen Moskou en Lon
den zullen gaan stagneeren. En hoe
vaak gebeurt het niet, dat van uitstel
afstel komt?
"OERLIJN gedraagt zich de laatste
weken heel rustig. Naar buiten
althans. De pogingen tot vorming van
een anti-agressie-front zijn in de Duit
sche hoofdstad natuurlijk met bijzon
dere belangstelling gevolgd, doch
steeds weer kreeg de opmerkzame
toeschouwer en luisteraar den indruk,
dat Berlijn niet geloofde in een alge
heel succes van de jongste Londen-
sche vastelandspolitiek. De uiterlijke
rust impliceert evenwel niet, dat de
Duitsche staatslieden hebben afgezien
van de, naar hunne meening, noodza
kelijke wijzigingen van de kaart en de
staatkundige constellatie van Europa.
Zij beseffen evenwel, dat, mochten
Moskou en Londen elkaar niet vinden,
de kansen voor Berlijn om een coup
de force te volbrengen dan wel nieu
we allianties te sluiten, veel gunstiger
Worden. De mogelijkheid van een
Duitsch-Russisch vergelijk zou voor
Londen wel eens in de zeer nabije toe
komst aanleiding kunnen worden (al
thans indien de besprekingen met
Moskou mislukken) om te gaan ver
kennen of er met de Duitschers mis
schien niet al te onvoordeelige zaken
zouden zijn te doen. De publieke
opinie in Engeland is op dit oogen-
blik weliswaar afkeerig van een even
tueel initiatief in de richting van Ber
lijn, maar de publieke opinie kan in
korten tijd zeer snel wijzigen, ja, zelfs
in haar tegendeel verkeeren. Hoe zal
de Europeesche groepeering worden
in den loop der komende maanden?
Welke overeenkomsten zullen wor
den gesloten? Zal het een Britsch-
Russisch, een Duitsch-Russisch dan
wel toch nog een Britsch-Duitsch ver
bond zijn, dat den loop der Europee
sche geschiedenis in de komende jaren
zal bepalen? Voorspellingen ten deze
zijn nauwelijks te geven, daar zoo
als wij reeds eenige malen schreven
ons werelddeel zich op het oogen-
blik op een kruispunt bevindt en voor
iedere groote mogendheid meer dan
één weg openstaat. Hoe de beslissin
gen zullen worden genomen, moeten
Wij afwachten.
MAG men de betreffende berich
ten gelooven; dan is het bezoek
van den Zuid-Slavischen Prins-Re
gent aan Berlijn een succes geweest
voor de Duitsche buitenlandsche poli
tiek. Slagen de regeeringen van Italië
en Duitschland er in om Zuid-Slavië
aan haar zijde te houden, en gelukt
het haar om Bulgarije en Hongarije
geheel in te schakelen in de „Wirt-
schaft" zooals Berlijn en Rome die
gaarne zien, dan komt een oecono-
misch-politiek systeem tot stand, dat
vele reserves heeft. De strijd om Roe
menië is nog niet beslist. Deze be
slissing zal eerst vallen, nadat het re
sultaat der Britsch-Russische bespre
kingen bekend is geworden. Mocht
dit een negatief resultaat worden, dan
zal Roemenië welhaast genoodzaakt
zijn om zijn relaties met Duitschland
te verbreeden en te verdiepen, ter
wijl dan welhaast onverihijdelijk de
Britsche invloed in Zuid-Oost-Eu-
ropa aanzienlijk gereduceerd zal wor
den. Het is een groote inzet, waarom
de heeren in Berlijn, Londen en Mos
kou op het oogenblik spelen. Doch
tot dusverre is het spel niet zoo hoog
en fel geweest, dat de kans op een
gewapend conflict in de nabije toe
komst aanwezig lijkt. En indien Lon
den en Berlijn het alsnog eens moch
ten worden, dan zou de kans op ge
wapende conflicten van eenigen om
vang in ons werelddeel vrijwel nihil
geworden# zijn. Laat ons dus hopen,
dat een dergelijke overeenkomst door
de gebeurtenissen na München naar
het oordeel der Britsche en Duitsche
leiders niet onmogelijk is geworden.
Verschillende bladen in onder
scheiden landen verboden
of onder controle
geplaatst
BOEDAPEST, 6 Juni (Havas). De
Magyarso, het orgaan der uiterst recht-
schc zijde, had edities uitgegeven, wel
ke niet waren goedgekeurd. Thans is
de vergunning, edities ter goedkeuring
voor te leggen, ingetrokken. Deze-maat
regel staat gelijk met een verbod van
het, blad, dat de laatste dagen de spreek
buis was van den leider der Pijlkruisers.
De Bondsraad te Bern heeft besloten
de Schweizer Zeitung am Sonntag, een te
Bazel verschijnend weekblad, voor den
tijd van drie maanden te verbieden. Het
biad had artikelen gepubliceerd, die ge
richt waren tegen vreemde staatshoof
den.
Naar te Rome wordt vernomen is het
Fransche katholieke blad „la Croix" in
Italië verboden. Men veronderstelt, dat
deze maatregel genomen is wegens een
Een Douglas-vliegtüig van den K.L.M.-
vrachtdienst is hedenmorgen bij Schip
hol in aanraking gekomen met een
loods, waarin zich vier militairen be
vonden. die hierbij ernstig gewond
werden. Het verongelukte toestel
artikel over den kerkelijken toestand in
Duitschland.
Het officieele orgaan van de katholie
ke partij in Slowakije, de „Slovak" is
door de regeering Sano Mach onder re-
geering-contröle geplaatst. Het natio-
naal-socialistische orgaan in Slowakije,
de „Grenzbote" heeft de „Slovak" aange
vallen en beschuldigd onware berichten
te publiceeren en een geest van „salon-
holsjewisme" aan te hangen. Na het
dreigende artikel van de „Grenzbote",
heeft de regeering de „Slovak" onder
controle geplaatst. Op het oogenblik is
nog slechts de „Slovenska Pravda" niet
onder controle.
WASHINGTON, 6 Juni (Havas) De
maatschappij American Export Airlines
heeft besloten reeds deze maand de vol
gende transatlantische proefvluchten te
doen .houden:
New YorkBiscarosse, New York
New FoundlandEngelandFrankrijk,
New YorkAzorenMarseille. Er zal
gebruik gemaakt worden van twee-moto-
rige watervliegtuigen.
De minister van P.T.T. in Canada
heeft bekend gemaakt, dat een Trans
atlantische postdienst vanaf 24 Juni zal
functionnecren op de lijn BotwoodNew
FoundlandIerlandEngeland. Tot 22
Juli zal om de twee weken gevlogen
worden, daarna iedere week met water
vliegtuigen van de Panamerican Air
ways.
de meest gevraagde wagen
voor zaken, sport en tourisme
VRAAGT DEMONSTRATIE
Als laatste nieuws, de 6 cyl. thans ook leverbaar
N.V. AUTOMOBIELBEDRIJF l.o.
VLASAKKERWEG 50
Telefoon 1093
BURGOS, 6 Juni (Havas).
Gistermiddag heeft de Natio
nale Raad van de Phalanx een
vergadering gehouden. Van de
50 leden van den Raad waren
38 aanwezig. Een boodschap
van den secretaris-generaal,
Fernando Cuesta, en van
Franco werd voorgelezen. De
secretaris-generaal bracht hul
de aan den Caudillo en ver
klaarde, dat de Phalanx blin
delings aan zijn orders gehoor
zaamt, waarna de leden van
den Raad den eed aflegden
steeds Franco te zullen ge
hoorzamen.
Franco verzocht vervolgens krachtige
hulp om den staat op te bouwen volgens
de nationaal-syndicalistische theorie
van de phalanx. Ilij zeide, dat na den
oorlog, welke de aandacht van de Span
jaarden in beslag heeft genomen, de eco
nomische en administratieve moeilijkhe
den komen. Het nationale Spanje werd
door de wereld miskend en kreeg geen
buitenlandsche credieten. De grondsla
gen van het werk zijn soherheid en dis
cipline. Tegenover het nationale Spanje
stonden de enorme reserves aan goud en
deviezen van het land en een bijna vol
komen afwezigheid van vertrouwen in
het buitenland. Toch heeft het den toe
stand verbeterd door zijn voortdurende
overwinningen en de gelukkige maat
regelen van den wordenden staat,
Bij noodlanding was een
botsing niet te
vermijden
Eén doode, eenige gewonden
AMSTERDAM, 6 Juni, He
denmorgen omstreeks halftien is
nabij Schiphol een ongeval ge
beurd, waarbij twee militairen
ernstig en twee licht werden ge
wond. Een der gewonden is later
overleden.
I-Iet K.L.M.-vliegtuig P.H.—A.K.N., de
„Nachtegaal", dat des nachts gebruikt
wordt op den nachtvrachtdienst naar
Londen, is des daags in gebruik als
lesvliegtuig om don jongen piloten der
K.L.M. met het besturen der Douglas-
D.C. 2 vliegtuigen vertrouwd te maken.
Vanmorgen werd een lesvlucht ge
maakt onder leiding van den K.L.M.-
piloot Snitslaar, waarbij o.a. het vlie
gen op een motor geoefend werd. Dicht
bij het vliegveld; toen de instructeur
den motor weer op normaal toerental
wilde brengen, sloeg deze af, en Snits
laar slaagde er in de machine neer te
zetten in het bouwland dichtbij Schip
hol aan den'overkant van den Schip
hol weg.
Helaas kon daarbij niet voorkomen
worden, dat het. vliegtuig een houten
loods, die als schuilhut voor militairen
in gebruik is, raakte. Het vliegtuig
werd'zwaar beschadigd en de loods in
elkaar gedrukt, met het gevQlg, dat van
de militairen, die zich er in bevonden,
twee zware verwondingen opliepen, en
twee 'anderen licht gewond werden'.
Onmiddellijk werd geneeskundige
hulp gerequireerd en ook de Amster-
damsche geneeskundige dienst en de
brandweer werden gealarmeerd en ruk
ten uit. De laatste behoefde gelukkig
geen dienst te doen.
Begrijpelijkerwijze veroorzaakte het
ongeval op Schiphol groote consternatie.
Van alle kanten, zoowel van de zijde
dér K.L.M. als van de militaire lucht-
vaartafdeeling begaf men zich naar de
plaats van het. ongeval, die in de onmid-
delijke nabijheid van het vliegveld,
rechts tegenover den toegang tot het
militaire gedeelte, is gelegen.
ITct was een hoogst ongelukkige
samenloop van omstandigheden, dat
zich juist op deze plaats de houten keet
bevond, die aan een aantal soldaten
van de luchtdoeltroepen, die op het
oogenblik op Schiphol gelegerd zijn, tot
slaapplaats dient.
Toen de ecne motor afsloeg, had
het toestel te weinig hoogte om nog
binnen het vliegveld te landen,
doch de bestuurder zou er in ge
slaagd zijn de machine, die eenige
tientallen meters voor de plaats
waar de keet stond het hek raakte,
met den neus in den dijk tot stil
stand te brengen.
Ongelukkigerwijs bevond zich hier
echter het houten gebouwtje, waar de
„Nachtegaal" dwars doorheen schoot,
zoodat. het houten dak boven op een
der vleugels kwam te liggen. De wand
werd versplinterd en weggedrukt, zoo
dat slechts de houten vloer van de keet
de plaats aangeeft, waar het gebouwtje
heeft, gestaan.
Van de zes militairen, die zich in de
loods bevonden, werden, zooals reeds
werd gemeld, twee ernstig en twee min
der ernstig gewond terwijl de beide ove
rigen slechts lichte kwetsuren opliepen.
Met een auto van den G.G. en G.D.
zijn zij naar een der Amsterdamsche
Ziekenhuizen vervoerd.
De bemanning van de „Nachte
gaal" ie er wonder boven wonder
zonder kleerscheuren afgekomen.
Het toestel zelf heeft evenwel ern
stige averij opgeloopen. Beide vleu
geltippen werden afgerukt en het
rechtergedeelte van het landings
gestel geheel weggeslagen, zoodat
liet linkerwiel verbogen werd.
Vanzelfsprekend werden ook de
schroeven vernield, doch liet ziet er
naar uit, dat beide motoren behouden
zijn. De neus is licht beschadigd, doch
de cockpit en de cabine zijn volledig in
tact gebleven. Het toestel ligt met den
neus tegen den dijk en had op het
oogenblik dat het daar terecht kwam
blijkbaar nog slechts weinig vaart. Wan
neer het slechts een tiental meters
hooger had gezeten, zou het wellicht
nog binnen de grens van het vliegveld
hebben kunnen landen.
Eert der
overleden
slachtoffers
Na overbrenging naar het Wil-
helminagasthuis is een der slacht
offers van het' ongeval nabij
Schiphol, de milicien Leusink. die
een ernstige schedelbasisfractuur
had opgeloopen, zonder tot bewust
zijn te zijn gekomen, overleden.
De andere gewonden zijn de mili
cien W. Kwaks, die een zware her
senschudding heeft opgeloopen, J.
Tamboer, die ribfracturcn en een
buikperforatie heeft gekregen, en
de milicien Prins, die een onder
beenfractuur opliep.
Rood- en groengeldeurde
ijsbergen
Vodopianof maakt studie van
hun beweging
ARCHANGEL, 6 Juni (Havas) De
poolvlieger Vodopianof is naar zijn ba
sis teruggekeerd, na in de kurazee kleur
stof te hebben uitgeworpen op ijsbergen,
ten einde de studie van hun beweging
te vergemakkelijken. De ijsbergen tus
schen 73 graden 45 minuten Noorder
breedte en 61 graden 10 minuten Wes
terlengte, welke, zich in Oostelijke rich
ting bewegen, werden rood gekleurd en
de ijsbergen, welke zich tusschen 72
graden 14 minuten Noorderbreedte en
67 graden 50 minuten Westerlengte be
vinden, werden groen gekleurd.
Chileensche Senaat
bekogeld met tomalen
en rotte aardappelen
SANTIAGO DE CHILI,
6 Juni (Havas). De voor
zitter van den senaat, Cru-
chaga Tocornal, heeft de re
geering verzocht de orde ge
durende de zitting te hand
haven, opdat de senatoren
niet zullen worden blootge
steld aan de woede van het
publiek.
Tijdens de bespreking van
een wetsontwerp tot het ver-
leenen van amnestie aan de-
ger.71, die verantwoordelijk
waren voor knoeierijen bij
een verplichte verzekerings
kas, waardoor 68 jongelieden
om het leven waren gekomen
heeft het publiek de senato
ren bekogeld met tomaten
rotte aardappelene.d.
Dr. P. J. du Toit houdt
een toespraak
PRETORIA, 6 Juni (A.N.P.) „Die
Transvaler" meldt uit Vrijheid, dat al
daar het „Nieuwe Republiek-museum"
is geopend door dr. P. J. du Toit. Een
groot aantal belangstellenden was bij
eengekomen in het oude fort, met zijn
drie voet dikke muren en schietgaten.
Dr. du Toit heeft Vrijheid geluk ge-
wenscht met het museum. In een toe
spraak herinnerde hij er aan, dat bij
een overeenkomst tusschen de boeren
Dinizoeloe een stuk land van
1.300.000 morgen aan de boeren was af
gestaan. Hieraan was het ontstaan van
de Nieuwe Republiek toe te schrijven.
Het oorspronkelijke stuk was gelegen
tot aan zee bij de St. Lucia-baai, doch
later heeft de gouverneur van Nata de
grens veranderd, zoodat. het gebied werd
verkleind. Generaal Lucas Meyer was
president van de Nieuwe Republiek en
D. Esselen was de eerste staatssecretaris.
In 1888 werd de nieuwe Republiek in
gelijfd bij de Zuid-Afrikaansche repu
bliek. De Nieuwe Republiek telde oor
spronkelijk S00 burgers.
Dr. du Toit heeft, nadat nog enkele
toespraken waren gehouden, de vlag
van de Nieuwe Republiek geheschen. De
aanwezigen zongen daarna het „Kent
gij dat volk".
Tot, slot heeft een gewezen ambtenaar
der Republiek de deur van het museum
geopend, waarna een rondgang door het
gebouw werd gehouden.
W eerverwachting
Voor "het Noorden: droog
warm weer, helder tot licht be
wolkt, meest zwakke Oostelijke
tot. Zuidoostelijke wind.
Voor het Zuiden: droog zeer
warm weer, licht tot half be
wolkt, zwakke tot. matige. Oos
telijke tot Zuidelijke wind.
BESCHOUWING VAN Mr. L. J. A. TRIP
JN liet Jaarverslag van De Nederlandsche Bank heeft de
president, mrL. J. A. Trip, uitvoerige beschouwingen
gewijd aan den internationalen economischenfinancieelen
en monetairen toestand. Hij acht het niet aannemelijk, dat
de ontwikkeling, zooals deze zich thans openbaartnog ge-
ruimen tijd kan worden voortgezetVoorts wijst hij op de
enorme sommen, die gebruikt worden voor de bewapening,
de groote begrootingstekorten en op de onmisbaarheid t:an
den gouden standaard voor het internationale geldverkeer.
Voor een uitvoerig uittreksel van het verslag verwijzen wij
naar pagina 3 van het tweede blad.