Chineesche nood en
TIENTSIN: EEN GEVAARLIJK
PRECEDENT
Goebbels is uitermate
openhartig
DE EEMlANDEü
Europeesche deugd
Alle Engelsche partijen
vatten zaak ernstig op
Donderdag 15 Juni 1939
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
37e Jaargang No. 330
Londen's
perikelen
in China
Nederlander Bourdrez
door China geëerd
Strang heeft
een
drukken dag
Een bestorming der barricaden door
Britsche troepen verhinderd
DREIGT TOCH NOG
VOEDSELGEBREK?
Antwoord van Hitier
op 1 Juli?
EXTRA-UITVOER
NAAR
DUITSCHLAND
BERICHT
Licht op:
9 uur 51 min.
ITALIË STRAFT DE
deviezensmokkelaars
streng
AMERSF00R1SCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS OER AOVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
üNGELAND's moeilijkheden in 't
■*-' Verre Oosten nemen sterk toe. De
Japansch-Chineesche oorlog, waaraan
vooralsnog geen einde lijkt te zullen
komen, brengt voor de Britsche belan
gen in het Hemelsche Rijk gevolgen
met zich, die Londen tot heel ernstig
nadenken, zoo n o g n i e t tot hande
lend optreden, noodzalcen. Meer en
meer blijkt, dat de Japanners zich ten
doel hebben gesteld om definitief een
einde te maken aan de bevoorrechte
positie, welke eenige Westersche lan
den en inzonderheid Engeland
sommige Chineesche steden bezitten.
De maatregelen, welke de Japanners
te Tientsin dezer dagen hebben geno
men, toonen dit ten duidelijkste aan.
De Britsche concessie in deze belang
rijke Chineesche stad is door de Ja-
pansche militaire blokkade in feite ge
sloten. Voedingsmiddelen mogen we
liswaar binnen de concessie worden
gebracht, doch er zullen vermoedelijk
weinig Chineesche kooplieden en han
delaars zijn, die als leverancier zullen
willen optreden, daar zij, door zulks te
doen, riskeeren, de boosheid der Ja
panners te wekken. De Britsche han
del op China, die jaarlijks in de tien
tallen millioenen ponden sterling loopt,
dreigt door de houding der Japanners
gevoelige klappen te zullen krijgen.
Het Britsche prestige in China en in
de andere Aziatische landen niet min
der. Het is dan ook niet overdreven,
ah wij schrijven, dat de .incidenten'
van Tientsin een mijlpaal in de Brit
sche imperiale geschiedenis beteeke-
nen. Op dit oogenblik bevindt Enge
land zich op een Chineesch kruispunt.
De quasi-hoffelijkheid der Japanners
verandert hier weinig aan. In Londen
zit men, naar het zich laat aanzien,
met de handen in het haar. Te diep
heeft Engeland zich gestoken in de
Europeesche vastelandszaken, dan dat
het zich hieruit nu halsoverkop zou
kunnen terugtrekken. Te groot zijn de
Britsche belangen in China en de
overige Aziatische landen, dan dat
Londen zich de laatste grievende be
handeling der Britten en de ernstige
bedreiging zijner rechten en belangen
in China door de Japanners zonder
meer kan laten welgevallen. Opnieuw
blijkt, dat Londen in dit tijdsgewricht
slechts eene Europeesche politiek kan
voeren, die louter en alleen een onder
deel is van de Britsche imperiale poli
tiek. Dit was de politieke
rechtvaardiging van Engeland's ge
dragslijn inzake Tsjecho-Slowakije.
Dit fundamenteel principe der Brit
sche staatkunde te hebben verwaar
loosd, is de politieke fout ge
weest van hen, die de Britsche regee
ring hebben gedrongen in de richting
van de .anti-agressie-politiek'. Lord
Halifax heeft reeds eenige pogingen
gedaan om aan den anti-agressie-ban
te ontsnappen. Welke zullen de vol
gende stappen zijn, die de Britsche
regeering zal doen om dit doel te be
reiken?
HOE men de hangende internatio
nale quaesties ook beziet, buiten
kijf is het, dat het probleem Tientsin
voor het Britsche wereldrijk van zeer
veel grooter beteekenis is dan het
probleem Danzig. Immers, in Tientsin
staan op het oogenblik vitale Britsche
rijksbelangen materieel zoo imma
terieel op het spel. De groote
vraag, waarop thans in tal van hoofd
steden met spanning het antwoord
wordt verbeid, is: Wat zal Engeland
(beproeven te) doen om de Japanners
tot matiging te brengen? Dat Londen
ook ditmaal zich zou bepalen tot pla
tonische protesten, is haast ondenk
baar. Mocht het zulks echter wel doen,
dan, ja dan zou dit eene sterke indi
catie vormen voor de juistheid der
meening van hen, die zeggen, dat
John Buil op dit oogenblik nog slechts
tot passieve resistentie in staat of be
reid is. Of. en zoo ja, in hoeverre, de
Britten in de Chineesche zaken (kun
nen) rekenen op steun van Parijs en
Washington, is eveneens een vraag,
waarop het antwoord van de aller
grootste beteekenis zal zijn voor del
positie en de belangen der Wester
sche mogendheden in het Verre
Oosten. Het feit, dat het Ameri-
kaansche mariniers zijn geweest,
die nabij Amoy het eerst aan land
zijn gegaan, mag als eene aanwijzing
worden beschouwd, dat Washington
onder bepaalde omstandigheden be
reid zou zijn om voor de handhaving
van de .open deur' in het Hemelsche
Rijk (een deel van) zijn militair ap
paraat in te zetten. Het ware struis
vogelpolitiek om te verhelen, dat de
inzet van de gebeurtenissen in China
van wereldhistorische beteekenis is en
bovendien van vitaal belang voor het
geheele Westen. Zal Londen
onder den druk dier gebeurtenissen
zich bereid verklaren om Berlijn de
door Duitschland verlangde koloniale
concessies te geven? Zal Londen
thans, nu de Britsche nood in China
steeds grooter wordt, Berlijn door
daden toonen, dat het de Britten
ernst is met hun wensch naar pacifi
catie van Europa? Zal, kort gezegd,
Londen van zijn Chineeschen nood
een Europeesche deugd maken? De
komende weken zullen het ons leeren,
gelijk de achter ons liggende weken
ons leerden, dat de in het begin dezer
eeuw door Britsche marine-officieren
op de reede van Nagasaki uitgespro
ken toast ter eere van hun Japansche
collega's: ,To our brothers the
monkeys', geen toast van heden zou
kunnen zijn.
Uit het Louvre in Parijs werd een
Watteau, getiteld l'lndifférentge
stolen. Na den diefstal van de Mona
Lisa in 1911 is dit de meest sensatio-
neele gebeurtenis in het Louvre. Het
stuk wordt getaxeerd op drie a vier
millioen francs.
TSJOENGKING, 15 Juni. (A.N.P.) -
De Chineesche regeering heeft een of
ficieel communiqué uitgegeven, waar
in zij haar erkentelijkheid betuigt voor
de door den in China om het leven ge
komen Nederlandschen waterbouwkun
dige Bourdrez bewezen diensten.
Heèft hij een formule mee
gebracht die tegemoet
komt aan den Russi-
schen eisch?
MOSKOU, 15 Juni (Reuter). Strang
heeft een drukken dag gehad. Hij ge
bruikte de lunch bij den Britschen Am
bassadeur Seeds, en confereerde mét
hem, waarbij hij zijn laatste instructies
uit Londen ter kennisbracht.
Later bespraken Seeds en Strang de
Britsch-Fransche voorstellen met den
Franschcn Ambassadeur, waarbij ver
moedelijk de tekst werd voorbereid van
een nota, die aan Molotof zal worden
overhandigd, met wien waarschijnlijk
voor vandaag een onderhoud zou wor
den aangevraagd.
Niet-officieel gelooft men, dat StranR
een formule heeft meegebracht, welke
tegemoet kan komen aan den Russi-
schen eisch betreffende waarborgen voor
de onaantastbaarheid der onafhanke
lijkheid van de Baltische landen. Seeds
is thans hersteld van zijn aanval van
influenza en zal in staat zijn de .onder
handelingen te hervatten. De Russische
woordvoerders leverden geenerlei com
mentaar.
RATIFICATIE HANDELSVERDRAGEN
GOEDGEKEURD
BUENOS AIRES, 15 Juni (Havas).
De Kamercommissie voor Buitenland-
sche Zaken heeft goedkeuring gehecht
aan de ratificatie van de economische
en handelsovereenkomsten met België,
Zwitserland, Nederland, Luxemburg
Finland, Roemenië, Hongarije, Polen,
Denemarken, Littauen en Duitschland.
LONDEN, 15 Juni (Reuter). Butler heeft een deputatie ontvan
gen van de Chineesche ondercommissie van de Lagerhuiscommissie
voor Buitenlandsche Zaken. De geheele situatie ten aanzien van de
Britsche belangen in China werd onder oogen gezien, waarbij speciaal
de nadruk werd gelegd op de noodzakelijkheid, krachtig het hoofd
te bieden aan de Japansche actie te Tientsin, niet slechts in verband
met het beginsel, dat hier op het spel staat, doch ook met het oog
op het gevaarlijke precedent, dat geschapen zou kunnen zijn. Butler
ontving eveneens een deputatie van leden der Arbeidersfractie ter
bespreking van de kwestie van Tientsin.
De beide deputaties zouden er bij de rcgcering geen twijfel over
hebben laten bestaan, dat de afgevaardigden van alle partijen de aan
tasting van de Britsche rechten in China door de Japanners ernstig
opvatten. Men meent te weten, dat het kabinet in zijn bijeenkomst
van gisteren den toestand te Tien tsin van alle kanten bezien heeft.
de te Tientsin begon met een
incident aan de grens der
Britsche concessie. Agitatoren
trachtten daar een menigte
van 2000 Chineezen aan te
zetten tot een bestorming der
barricaden.. Een detachement
Britsche troepen, gewapend
met machinegeweren, en een
sterke politiemacht verspreid
de de menigte onverwijld.
TEN aanzien van de verklaring
van Butler, dat maatregelen
worden bestudeerd om het hoofd
te bieden aan het Japansche op
treden in Tientsin, meent de Lob
bycorrespondent van Reuter te
weten, dat de gevolgen van de Ja
pansche houding ten opzichte van
de Britsche belangen te Tientsin
de volledige aandacht van ver
schillende departementen hebben.
Men gelooft, dat rekening wordt
gehouden met de mogelijkheid
van soortgelijke aanvallen op Brit
sche belangen in andere streken
en dat de stappen, die in zulk een
geval genomen zouden moeten
worden o.a. de aandacht hebben
van het ministerie van handel,
waaronder het Britsch-Japansche
handelsverdrag valt. Ook de Ja
pansche voorkeuren op de Brit
sche koloniale en imperiale mark
ten vormen, naar men meent te
weten, een punt dat thans bestu
deerd wordt.
De tweede dag der blokka-
Geen aanvoer van
levensmiddelen
Ofschoon reeds eerder was verklaard,
dat de levensmiddelenvoorraad in de
concessie bij inventarisatie ruimschoots
voldoende was gebleken, bleek gister
avond vrees voor voedselgebrek tc be
staan.
Officieel laten de Japanners levens
middelen in de concessie toe, doch geen
Chinees wil het risico van het brengen
loopen, daar hij dan als anti-Japansch
zou kunnen worden beschouwd en de
gebruikelijke aanvoer is dan ook uit
gebleven.
Uit Sjanghai wordt bericht: Britsche
en andere scheepvaartmaatschappijen
hebben de vrachtvaart op Tientsin ge
staakt. Passagiers worden wel vervoerd.
Uit Amoy wordt gemeld, dat in de
overvolle internationale nederzetting te
Koelangsoe een ernstig voedseltekort
dreigt tengevolge van de blokkade door
drie Japansche oorlogsschepen, welke
voedsel aanvoer van het vasteland ver
hinderen.
Êrifsch onderdaan
gearresteerd
De Engelschman Eric Mayell is door
de Japanners op de Internationale Brug
te Tientsin gearresteerd omdat hij foto's
maakte. Er worden pogingen in het
werk gesteld hem vrij te krijgen.
Majoor Law. die Dinsdag werd gear
resteerd, is Woensdag vrijgelaten, na
dat de Britsche autoriteiten stappen
hadden gedaan bij de Japansche auto
riteiten.
Het Japansche telegraafagentsehap
Domei meldt uit Japansche bron,
dat 50.000 Japanners Zaterdag a.s.
de Britsche concessie in Tientsin
vreedzaam zouden binnenrukken
om zich te begeven naar de begraaf
plaats, waar de Japansche soldaten
ter aarde besteld zijn, die „hun
leven geofferd hebben ter bescher
ming van Tientsin en Peking" tij
dens den bokseropstand. Ook zullen
2000 Japansche reservisten in de
Britsche concessie optrekken naar
het kerkhof ter gelegenheid van
dezelfde plechtigheid.
De „Asahi Sjimboen" te Tokio zegt,
dat de blokkade van Tientsin een „min
der belangrijke kwestie" is. Zoolang de
Britsche houding jegens Japan geen
fundamenteele wijziging ondergaat
aldus het blad zullen wrijvingen van
allerlei aard blijven bestaan.
BERLIJN, 15 Juni Reuter
Naar Reuter meent te weten
zal Hitier zijn vacant ie te
Berchtesgaden waarschijnlijk
onderbreken om op 1 Juli te
Bremen den nieuwsten Duit-
schen 10.000 tons-kruiser te
water te laten Men oppert de
veronderstellingdat de rede,
die hij dan eventueel zal hou
den, een antwoord zal zijn op
de jongste redevoeringen van
Chamberlain en Halifax.
V J
's-GRAVENHAGE, 15 Juni. -
De regeeringspersdienst meldt:
Tusschen Nederland en Duitsch
land werd overeenstemming ver
kregen over een extra uitvoer
van ca. R.M. 3.000.000 aan Neder-
landsche tuinbouwproducten naar
Duitschland. Deze transactie werd
bevorderd wegens den uitzonder
lijk moeilijken toestand van den
tuinbouw. De betaling van dezen
uitvoer zal niet op de gebruike
lijke wijze over de clearing ge
schieden, doch op een nader te be
palen wijze door het afsluiten van
bijzondere transacties.
Uit de voor de steunverleening aan
den tuinbouw voor 1939 uit het land
bouw crisis fonds beschikbaar gestelde
gelden zal de betaling aan de Neder-
landsche belanghebbenden op zooda
nige wijze gefinancierd worden, dat,de
ze geschiedt op een termijn die over
eenkomt met een wachttijd, gelijk die
bestaat voor den over dé clearing te
verrekenen export.
ZIJ, die zich met ingang
van 1 Juli a.s. op
geven als kwartaalabonné,
ontvangen de tot dien da
tum verschijnende num
mers gratis.
Bu.lenlandsch weeroverzicht
Builenlandsch weeroverzicht, mede
gedeeld door het K.N.M.I. te de Bilt:
De depressieinvloed breidt zich steeds
verder over West-Europa uit. De hoofd
depressie bij IJsland is wat opgevuld,
maar op den Oceaan kwamen gisteren
nieuwe storingen tot ontwikkeling, die
den luchtdruk op de Rritsche eilanden
flink hebben doen dalen. F.nkele sto
ringsfronten passeerden de Britsche
eilanden reeds zonder veel regen te
brengen, maar thans passeert een front
Ierland, wat daar veel regen bracht
(Blacksod 14 mm).
De temperatuur is er gestegen, evenals
in ons land, België, Frankrijk en
Duitschland. In ons land heeft zij nu
ongeveer de normale waarde weer be
reikt.
In het noorden van Scandinavië dalen
de barometers vanmorgen. Overigens
handhaaft het gebied van hoogen lucht
druk is het weer rutsig. alleen in Zuid-
land en Frankrijk. In dezen hoogen
druk ish et weer rustig, alleen in Zuid-
Frankrijk waait een noordwester storm,
doordat de luchtdrukgradiënt hier zeer
groot is als gevolg van een depressie
die over Ttalië ligt Deze veroorzaakte
nog zwaren ree-en in C.entraal-F.urona
(Weenen en Budapest resp. 25 en 23
mm).
VVeerverwachtinf;
Verwachting geldig van he
denavond tot morgenavond
19 uur:
Zwaar bewolkt tot betrok
ken met plaatselijk eenige re
gen. Weinig verandering in
temperatuur. Matige, tijdelijk
krachtige Z. tot W. wind.
Een speciale organisatie
ontdekt te Bergamo
ROME, 15 Juni (Havas). Verschei
dene personen, die beschuldigd werden
van „klandestiencn handel in effecten
en deviezen" zijn streng gestraft. Een
industrieel en een kantoorbediende uit
Milaan zijn tot verbanning en hooge
hoeten veroordeeld.
In het gebied van Bergamo is het be
staan ontdekt van een organisatie, die
de bedragen, welke door de arbeiders
uit? deze streek, die in het buitenland
verblijven, naar Italië werden gezonden,
tegen een iets hoogeren koers dan de
officie-ele inwisselden. De buitenland
sche deviezen werden vervolgens op de
.Zwarte Beurs" in circulatie gegeven.
Deze organisatie zou erin geslaagd zijn,
geregeld een millioen Fransche francs
per week aan het wettig verkeer te ont
trekken.
„WIJ ZIJN AANGEWEZEN
OM DE WERELD TE
REGEEREN"
BERLIJN, 15 Juni. (Havas.) Minis
ter Goebbels heeft in een rede voor de
nationaal-socialistische studenten van
den gouw Berlijn een aanval gedaan
op hen, die het Hitleriaansche stelsel
critiseeren en vooral oo de intellec-
tueelen. Hij wilde geen internationale
vraagstukken behandelen, doch hij kon
niet nalaten een toespeling te maken
op de bekende stelling vnn cle bezit
tende en de onterfde volken.
Hij zeide onder meer: „Natuur
lijk hangt de politieke evolutie van
de omstandigheden af en het is mo
gelijk, dat men thans verder van
het doel verwijderd is dan eenigen
tijd geleden. Doch alleen die critiek
is gerechtvaardigd, die den toe
stand, waarin het rijk zich bevond
voor Hitier aan de macht kwam,
vergelijkt met den tegenwoordigen
toestand.
Andere volken hebben zich vergist,
toen zij dachten, dat Duitschland geen
politiek hoofd had. Met die andere vol
ken moest een conflict ontstaan alleen
al, doordat zij ook ons op imperialis
tisch terrein trachten te brengen."
Goebbels zeide voorts: Indien er
in de zeventiende eeuw een man ge
weest was. sterk genoeg om Duitsch
land te vereenigen, dan zou thans
Duitschland over de wereld regeeren
en niet Engeland, want wij zijn daar
toe aangewezenWat Duitschland se
dert eeuwen verzuimd heeftmoet
thans in decaden worden ingehaald. Er
zijn menschen, die de volken verdee-
len in bezittende en nict-bezittende
en die van meening zijn, dat God
het zoo gewild heeft. Dit standpunt is
buitengewoon ergerlijk. Degenen, die
alles bezitten, wat zij noodig hebben,
kunnen gemakkelijk moreel zijn. Als
zij ons verwijten immoreel te zijn. dan
doen zij dat. omdat zij hun historie
achter zich hebben, terwijl wij de onze
vóór ons hebben. De Jeugd is nu een
maal een beetje immoreeler dan be
jaarde lieden, dat ligt in den aard der
dingen
Een oud spreekwoord zegt, dat de
meest schaamteloozen later het meest
devoot worden. Bij de politiek is het
hetzelfde. Wij zullen ons recht als ont
erfden laten gelden. De democratische
staten kunnen praten, zij kunnen
zich die weelde veroorloven. Maar wij
leven voor niets. Wij moeten een ge
heel andere discipline aanvaarden. Het
is niet moeilijk een regeering te steu
nen, die verstandig regeert, doch het
is nuttiger een regeering te steunen, als
zij een fout maakt."
Goebbels verklaarde er zich over te
verheugen, dat de democratie in
Duitschland is uitgeroeid, omdat, zoo
als hij zeide, een volk opstandig is, als
het geen krachtige hand op zich voelt
wegen. Duitschland heeft zich nooit
zoo sterk gevoeld als thans, nu het niet
langer democratisch geregeerd wordt.
Engeland en Frankrijk kunnen niet
meer steunen op een deel van het
Duitsche volk.
De minister zeide hun, die vragen:
,Wat zoudt gij gedaan hebben als
Chamberlain niet naar Miinchen tvas
gekomen?", te antwoorden: „Hij is
wel naar Miinchen gekomen." Hij
kwam niet voor zijn genoegen, maar
omdat hij geen andere oplossing had.
Wij hadden hem in een hoek gedrukt
en hij was schaakmat gezet.
Goebbels maande vervolgens de jour
nalisten tot discipline aan en eischte
voor de Regeering het recht op een
deel van dc waarheid te verbergen.
Hij zeide in dit verband: „Gelooft ge
dat ik, toen ik in de „Völkiseher Beob-
achter een artikel tegen Engeland
schreef, alles zeide wat ik van de F.n-
gelschen wist of dat ik als ik de reke
ning met Polen vereffen, niet moor
zou kunnen zeggen?"
De minister betoogde, dat de Duit
sche overwinningen meer met de
pen dan met kanonnen behaald zijn.
De nationaal-socialisten verwerpen da
formule, die van de Duitschers een
yolk van denkers en dichters maakt,
niet, doch Duitschland zal zijn taak
eerst goed kunnen vervullen, wanneer
het, na een herverdeeling de.r wereld,
is teruggekeerd in den kring der be
zittende volken."
