HEIM INS REICH"
de eiseh van Danzig
oCaatóie fi&wchJtw
(GELUKWENSCHEN
EN GESCHENKEN
VOOR Dr. COLIJN
Mij. Ziekenfonds
Een nieuwe vuurhaard van conflict:
Swatau in Zuid-China
ZAL JAPAN TEGEN
Ver. St. optreden
Buiten 't boekje
van de wet
P. J. Goedhals t
9nq&$onjdsui
Je BLAD PAG. 3
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DONDERDAG 22 JUNI 1939
BINNENLAND
De jarige neemt een
vrijen middag
's-GRAVENHAGE, 22 Juni.
Onder overweldigende blijken van
sympathie en bewondering heeft
dr. H. Colijn heden zijn 70en ver
jaardag gevierd. Reeds in den
ochtend waren behalve tallooze
brieven, kaartjes en bloemstuk
ken verscheidene duizenden te
legrammen van gelukwenschen
binnengekomen niet alleen uit Ne
derland maar ook van de Neder
landers uit Hongkong, Argentinië,
de Vereenigde Staten, de Kaap
kolonie en andere deelen van de
wereld, alsmede van vele buiten-
landsche staatslieden en leidende
persoonlijkheden.
De minister-president heeft heden
ochtend zijn gewone ambtsbezigheden
op het departement van algemeene za
ken verricht Van de ambtenaren en
van de beambten van dit departement
ontving hij een boekwerk met hun
handteekeningen van Donald Grove
Barnes, getiteld: „George III and Wil
liam Pitt".
Onder de vele geschenken, die dr.
Colijn hedenochtend ontving, bevond
zich ook zijn in, hout gesneden portret
afkomstig van een onbekende vereerder
uit Rotterdam.
Om elf uur heeft dr. Colijn te zijner
departemente een deputatie van katho
lieke vrienden ontvangen, bestaande uit
oud-minister mr. T. J. Verschuur, staats
raad mr. dr. D. A. P. N. Kooien en het
oud-kamerlid mr. A. Baron Wijnbergen,
die den jarige, mede namens de heeren
jhr O. vRn Nispen tot Sevenaer en prof.
mr. dr. P. J. M. Aalberse, „De Emmaüs
gangers", een origineele ets van Rem
brandt, in antieke lijst aanboden.
r Kort nadien heeft, de minitser-presi-
dent zich naar zijn huis begeven, waar
hij den Verderen dag heeft doorgebracht.
DUITSCHE LOF VOOR
DR. COLIJN
Waardeerende woorden van de
Kölnische Zeitung
De Kölnische Zeitung publiceert een
artikeltje van haar Haagschen corres
pondent, dat geheel gewijd is aan on
zen zeventigjarigen minister-president.
De correspondent schrijft: „Dr. Hen-
Hrikus Colijn is een van de markantste
figuren in Holland. Niet alleen omdat
hij het hoogste ambt in den staat be
kleedt, niet alleen omdat hij de leider
is van een sterke politieke partij, de
streng Calvinistische Anti Revolution-
naire Partij, maar hoofdzakelijk om Zijn
menschelijke eigenschappen. Dr. Colijn
jen de politiek, welko hij vertegemvoor-
jdigt hebben in het land vele tegenstan
ders en juist nu rommelt het weer in
Zijn kabinet, zoodat men niet kan zeg
gen of zijn regeering nog lang aan het
roer zal blijven. Maar toch zoit in Hol
land, bij elke prijsvraag, wie de karak
teristiekste en meest representatieve
Hollander van dezen tijd is, dr. Colijn
zonder eenigen twijfel de meeste stem
men venverven.
Het belang van Colijn's persoonlijk
heid, het louter persoonlijke vertrouwen,
dat hij geniet zijn buitengewoon. Gedu
rende zijn lange politieke loopbaan
heeft hij bijna alle portefeuilles in han
den gehad en in elk van zijn posten, als
Officier, nis journalist en als financier
heeft, hij getoond Wat hij waard is. Daar
bij heeft hij hot zlcli nooit gemakkelijk
gemaakt. Zijn devie3 was daarbij altijd:
„Kies nooit een gemakkelijk leven, want
alleen cefi moeilijk bestaan kan ons
sterk maken". Zoo is dan ook nog thans
Colijn de sterke man van Holland.
Colijn heeft zich bij zijn volk een
plaats venvorven, die uitgaat boven die
van een partijleider die succes heeft. Hij
is een nationale figuur en heeft als zoo
danig veel bijgedragen tot het steeds
groeiende TTollandsrhe nationale bewust
zijn. Het, Koninkrijk heeft onder zijn
leiding véél gewonnen aan genegenheid
en aanzien.
O.A.O. SCHOENINDUSTRIE
's-GRAVENHAGE, 22 Juni. De re-
geeringspersdienst meldt:
In de Nederlandsche Staatscourant
van heden is opgenomen de beschikking
van den minister van sociale zaken van
22 Juni 1939, no. 2103. afdeeling arbeid,
waarbij een aantal bepalingen van de
collectieve arbeidsovereenkomst voor
de schoenindustrie algemeen verbin
dend zijn verklaard voor de werkge
vers en arbeiders in dat bedrijf. De
verbindendverklaring is geschied voor
het tijdvak van 1 Juli tot en met 31 De
cember 1939.
Bij het departement van sociale za
ken zijn afdrukken van bedoelde be
schikking verkrijgbaar. Aan belang
hebbenden, die daartoe den wensch te
kennen geven, zal, zoolang de voorraad
strekt, gratis een exemplaar worden
toegezonden
DE WISSELING DER GOLFLENGTEN
De Nozema deelt ons mede, dat ge
durende het tijdvak van 1 Juli tot 1
October 1939 de programma's van A.V.
R.O. en V.A.R.A. over den 1875 en den
411.4 M. zender en die van K.R.O. en
N.C.R.V. óver den 301.5 M. zender zullen
worden uitgezonden.
BARON KRAYENHOFF
ONDERSCHEIDEN
Minister Steenberghe dankt
hem namens de
regeering
'6 GRAVENHAGE, 22 Juni. Heden
ochtend had een vergadering plaats
van het dagelijksche bestuur der Alge
meene Nederlandsche Vereeniging voor
Vreemdelingenverkeer, de laatste wel
ke door den scheidenden voorzitter, ba
ron Krayenhoff, werd geleid. De minis
ter van economische zaken, mr. M. P. L.
Steenberghe, heeft er prijs op gesteld
persoonlijk in deze vergadering te ver
schijnen om den heer Krayenhoff na
mens de regeering grooten dank te be
tuigen voor al datgene, wat hij in de
lange reeks van jaren voor het Neder
landsche vreemdelingenverkeer heeft
gedaan, de lanlste elf jaren als voor
zitter der A.N.V.V. In aansluiting hicr-
C. R. Th BARON KRAYENHOFF
op deelde Zijne Excellentie mede, dat
het Hare Majesteit de Koningin be
haagd heeft baron Krayenhoff als voor
zitter der A.N.V.V. te bevorderen tot
Commandeur in de Orde van Oranje-
Nassau in erkenning van zijn groote
verdiensten. In de vergadering van het
dagelijksche bestuur wenschte de mi
nister tevens te doen blijken van de
groote belangstelling die de regeering
koestert voor het Nederlandsche vreem
delingenverkeer en in het werk der ver
eeniging.
Jaarverslag 1938 voor Amers
foort en Omstreken
AAN het verslag 1938 van den staat
en verrichtingen van het Maat
schappij-Ziekenfonds "Amersfoort
en Omstreken" wordt het volgende ont
leend.
Het fonds heeft het afgeloopen jaar
aan al zijn verplichtingen kunnen vol
doen. De werkloosheid onder de leden
was in 1938 niet minder dan in 10371.
Werd in 1937 aan gemiddeld 620 ge
zinnen en aan 162 alleenstaande per
sonen toeslag op de premie gegeven, in
1938 waren deze cijfers resp. 628 en
179. In de eerste maanden van 1939
waren deze getallen iets gunstiger. In
totaal werd een toeslag uitbetaald over
1938 een bedrag van 11.253.15. Door
de gemeente Amersfoort word (hiervan
50 betaald.
Te Soest werd aan gemiddeld 50 ge
zinnen en aan 3 alleenstaande perso
nen toeslag gegeven. Ook hier betaalde
de gemeente 50 en de deelnemers de
andere 50
Te Leusden is eveneens een regeling
voor de leden, die werkloos zijnr doch
hier wordt door de gemeente de. volle
100 bijgedragen.
De invoering van het nieuwe kwl-
tanticsysteem blijkt een succes te zijn.
Over 1938 is het leden- en ziekental
weer toegenomen, resp. met 10.41 en
9.04
De samenstelling van hot bestuur is:
di'. J. J. Lubsen voorzitter, J. v. d. Bunt
secretaris en dr. C. M. Lap, penning
meester.
Op 31 December 1938 waren te Amers
foort aan het fonds verbonden 21 huis
artsen, 12 speciallsfen en 8 apothekers.
Voor de buitengemeenten zijn deie cij
fers resp. 17, 1 en 2.
De secretaris, de heer J. v. d. Bunt,
belicht aan het slot van zijn verslag
het werk van de commissie, het perso
neel en tandheelkundige polikliniek.
De toename van het ledenaantal be
treffende Amersfoort bedraagt: 259 le
den van 60 ct. enz. en 279 leden van
30 ct. enz.; in totaal 797 leden van 30 ct.
of 6.72
De toename van hot ledenaantal be
treffende de buitengemeenten bedraagt
195 leden van 60 ct. enz. en 96 leden
WERELDGEBEUREN
99
DE drie sleden, die de laatste da
gen in het centrum van de we-
reldbelangstelling staan, zijn Danzig,
Moskou en Tientsin, thans, abrupt,
vervangen door Swatau! Danzlg en
Tientsin, omdat zij vuurhaarden zijn,
die de wereld in onrust houden, Mos
kou, will hier een vredespolitiek wordt
gevolgd, die evenzeer kwade kansen
bergt.
Het vuur in Danzig wordt ijverig
warm gehouden. Nadat den 28en April
Hitler in diens Rilksdagrede onbewim
peld had uitgesproken, dat Danzlg
bij het Duitsche Rijk behoort, zijn de
bekende Duitsche eischen aan Polen
gevolgd met het bekende afwijzende
antwoord van Beek. Sindsdien werd er
van officieele Duitsche zijde gezwe
gen. maar werden de schermutselin
gen in Polen en Danzig zelf en in de
kolommen van de pers des te teller
gevoerd.
De vorige week Is In Danzig een kul-
tuurweek gehouden en deze gelegenheid
heeft Goebhcls aangegrepen om de
wereld duidelijk* te maken, dat het
Duitsche Rijk er niet aan denkt Danzig
van de agenda af te voeren. Zijrt eigen
lijke taak was een rede te houden over
de Duitsche cultuur, en hij heeft niet
nagelnton do moderne verrichtingen op
dit gebied te verheerlijken, en de ge
dachte post te doen vatten, dat de eigen
lijke Duitsche cultuur zoo ongeveer bij
de nntionaal-Socialisten begint. Dat
hoort nu eenmaal hij het bekende pro-
paganda-arsenaal. Aan het slot beleed
hij met bijna religieuze wijding, dat in
de hand van den Führer Groot-Duitach-
iand zich waarlijk in veilige hoede be
vindt „Geen macht ter wereld behoeven
wij meer te vreezen, want vóór ons staat,
groot, sterk en machtig het Rijk, ach
ter ons het volk en boven ons de
Führer"
In den schouwburg hield Goebbels
van af het balkon een politieke rede,
die weliswaar het karakter had van een
„improvisatie", maar die niettemin èn
door de bewoordingen èn door de ont
vangst plus het commentaar in de
Duilsche pers als de officieele meening
van het Duitsche Rijk mag worden be
schouwd.
Deze rede vertoonde sterke ironische
trékken en men moet toegeven dat
Goebbels het spitse wapen der scham
pere ironie niet zonder meesterschap
hantoert.
Wanneer, zoo zei hij o. m., Polen be
weert dat de stedön aan den mond van
den Welchsel hehooren bij het land waar
de rivier doorheen stroomt, konden de
Duitschers evengoed volhouden dat Rot
terdam een Duitsche stad behoort te
zijn. Plausibel klinkt dit argument in
derdaad, tenminste voor een schare ge
lijkgestemde luisteraars, maar de spre
ker vergat er iets bij te zeggen, met
name dat Danzig voor Polen de éénige
haven van beteekenis is, dat het prac-
tisch zonder Danzig de verbinding met
de zee verliest, ja, dat volgens het woord
van Frederik den Groote: hij die Danzig
plus de monding van don Woichsel be
zit, méér meester is over Polen dan hij
die het land regeert... „Ileim ins
Reich" de bekende leuze mogè hier
nog zoo logisch klinken, wijl Danzig in
wezen een Duitsohe stad is, zij krijgt
niettemin een gevaarlijk accent, wan
neer men de politieke consequenties in
't oog neemt. Helaas krijgen de Duit
schers die niet te zieft, evenmin als het
aanbod van Lord Halifax tot vriend
schappelijke besprekingen ernstig wordt
beantwoord. Goebbels noemde dit aan
bod wel, maar verwees terstond naar
de omsingelingspolitiek en naar de
Duitsche krijgsmacht, do „imponeerend-
ste der wereld."
Nog scherper wellicht dan in Danzig
heeft Goebbels het in Berlijn bij het
Zonnewendefeest geformuleerd: „wij
willen heroveren wat in de geschiedenis
Duitsch gebied geweest is." Van onder
handelen wördt hier niet meer gespro
ken, vredig klonk het op dit vredige
feest allerminst. En inmiddels wordt èn
aan de Poolsche èn aan de Slowaaksche
grens koortsachtig gewerkt aan een
Oostelijke „Siegfriedllnie", die blijkbbar
even onneembaar moet worden als dè
„Westwall,"
HOE schoon en sereen deze zomer
zich in de natuur voltrekt, zoo
somber en schokkend moet hij
blijkbaar in de politiek verloopen. Nog
is de blokkade van Tientsin in Noord-
Cliina geenszins opgelost, of de Japan
ners forceeren de haven van Swatau in
het Zuiden. De hooge temporaturen die
in het Verre Oosten op 't oogenblik
hecrschen, schijnen de Jnpansche acti
viteit allerminst te „bekoelen". Het feit
zelf is een „normale" étappe in het
„incident" met China. Het is den Japan
ners duidelijk geworden, dat deze
havenstad een belangrijke basis is voor
de materiaalvoorziening van Chineesche
gueriliabenden in het binnenland. Zij
willen.dezen aanvoer coüto que coüte
beletten. In de 9t«d die ongeveer 100.000
Snweners telt,, woonden hij het iliibre-
kon van het Japansch-Chineesche con
flict ongeveer 1000 buitenlanders. Lagen
ter hunner bescherming Engelsche en
Amerikaanschc oorlogsbodems in do
haven van Swatau? Iloo het zij Japan
eischt dat deze Oorlogsbodems vandaag
nog de reede verlaten, hetgeen zoowol
van Engelschen als van Amcrlkaan-
schen kant is geweigerd. Wij staan hier
voor een conflict, dat. nog acuter vor
men schijnt ann te nemen dan de blok
kade te Tientsin. Dat Japan in zijn
haat van Engeland tot daden komt als
in Tientsin laat zich ook psychologisch
heel goed verklaren, maar do laatste
jaren heeft Japan alles gedaan om Ame
rika juist te vriend te houden. Wordt
deze politiek, die ook door economische
motleven wordt gedicteerd, nu plotse
ling verlaten? In waarlijk angstige
spanning wachf 'de wereld......
van 30 ct. enz.; in totaal dus 486 leden
van 30 ct. of 24.18
De baten over 1938 bedroegen
227.266.40, de gekweekte rente 547.53
Gereserveerd werd 2263.13. Het voor-
deelig saldo il938 is 4.948.57, welke
is overgebracht ten gunste van de ka
pitaalrekening.
EEN geval van opzettelijke roeke
loosheid, mede als gevolg van
drankmisbruik, werd vandaag voor
het kantongerecht behandeld.
Op don Hessenweg te Achtorveld,
zagen twee rijksveldwachters een
auto, die met groote snelheid zon
der licht naderde. Een der veld
wachters sommeerde den bestuur
der, te stopped. De automobilist ver
grootte echter nog zijn snelheid.
Slechts door ijlings opzij te sprin-
gen wist do veldwachter zijn leven
in veiligheid te stéllen.
Ook zijn collega verging het niet be
ter. Deze had echter, gewaarschuwd
door den gang van zaken in 't vorige
geval, zijn revolver getrokken en vuur
de op de banden van den langssulzcn-
den wagen. Zonder resultaat echter.
Door navraag wist men echter achter
naam en adres van den automobilist te
komen.
De ambtenaar achtte het ten laste ge
legde wettig en overtuigend bewezen en
eischte togöii dén onvefantwoordelijken
bestuurder een hechtenis van 14 dagen
benevens intrekking van het rijbewijs
voor den tijd van één jaar.
De wet beschermt het onder geleide op
den weg loopend vee tegen do onvoor
zichtigheid van automobilisten, dio mot
een dusdanige snelheid passcoren, dat
de dieren schrikachtig worden. En dat
dit wetsartikel allerminst overbodig is,
blijkt wel uit het geval van den reiziger
in meubelen, die een aantal koeien, be
geleid door een klassiek Hollandsch
boerenpaar mot te groote snelheid was
voorbij gereden. Een der dieren was hier
door schrikachtig geworden, opzij ge
sprongen en door den auto aangereden.
Dit gobeurdo op den weg BaarnNij-
kerk, waar weinig ruimte voor dolle
sprongen bestaat.
Èen piepjong hervormer van ons so
ciale leven, met een onschuldig kinder
gezicht, had loopen colporteeren in een
uniform die „een duidelijke uiting was
yan een hepaald staatkundig streven".
Men had den, jongen idealist daarvoor
bekeurd, en wat ongetwijfeld smartelij
ker voor hem geweest zal zijn, het prach
tige uniform, met de tyrannieke laarzen
van het soepelste kalfsleer, was in be
slag genomen. De kantonrechter veroor
deelde den kleinen delinquent tot twee
gulden of één dag. Maar het uniform
werd hem weer toegewezen.
Onze kantonrechter is blijkbaar de
laatste, om de Nederlandsche jeugd haar
spel to willen ontnemen, zelfs al doet
de aard daarvan ietwat uitheemsch aan.
De jongeman, die in het bezit was van
een vergunning tot het vangen van
mollen, had Inplaata daarvan kie
vitseieren gezöcht. Dit kwam hem op
4,of twee dagen te staan.
De heer ing. J". Spaander schrijft Ons:
Met het heengaan van P. J. Goed
hals is een merkwaardige figuur uit
onze gemeenschap verdwenen, merk
waardig, omdat de heer Goedhal» een
zeer bijzondere plaats innam in de rij
van technici, tusschen bankwerker en
ingenieur. Slechts zou men hem een
bankwerker kunnen noemen, gezien zijn
groote technische begaafdheid en ook
woer niet een ingenieur door een te
kleine theoretische ontwikkeling. Onder
de vele technici, die Ik ontmoette,
kruisen maar twee mijn weg. die ik met
Goedhals zou durven vergelijken: een
Fin, als Goedhals krachtig van lichaam,
en een kleine taaie Sakser. Zij, alp
Goedhals, ontwierpen in hun hoofd do
meest gecompliceerde machines. In hun
hoofd, omdat zij niet konden teckoncn.
Dan konden ze dit, 't bedachte, alleen
te voorschijn fooveren, door 't zelf als
vaardige beeldhouwers uit 't vaste staal
te bijtelen, zonder hulp, met wil, ener
gie, spierkracht en taaie volharding.
Zitlke lieden zijn dikwijls moeilijk
voor hun omgeving, vooral In dagen
van scheppingsdrang. Klanten, die dan
een stuk werk willen afhebben worden
in zulke uren wel eens barsch behan
deld, als lastige insecten, die evenwel
ook noodig zij.u voor het leven. Dan
kon er bij Goedhals wel eens een bard
woord, een enkele maal wél eens eon
hamer, vliegen en toch joeg dit de
menschen, de klanten, do bewonde
raars, nlej weg, want Goedhals knapte
't meest lastige karwei op, ook al moest
hij meer speciaal gereedschap maken
dan 't hoele karwei mocht kosten. Ale 'n
kunstenaar werkte hij door, 't geld
kwam tweede. Hij bouwde zidh zelf een
klcino origineele machinefabriek in de
Sint Jorisstrnat en dit fabriekje was
even markant als zijn schepper, 't Ge
bouw, een lange pijpenlade, gaf weinig
machines en daarom bouwdo Goedhals
vole zijner machines op wiéion, zoodat
hij zo. bulten gebruik, in een hoekje
kon zotten. Goedhals ontwierp oen zeer
bijzondere bankschroef, waarop hij pa
tent, verwierf, naast 't velo andere tech
nische work, van bijzonder gehalte, dat
Uit zijn hoofd cn handen kwam. Ruim
een jaar geleden vertelde Goedhals mij,
dat oen nrta hom dit liardc workon ver
boden had. Hij zou er aan sterven, maar
aan niets doen eerder. Dat wist nlj ze
ker en hij had nog een zeer bijzondere
zaagmachine in zjjn hoofd. Die gecom
pliceerde zaagmachine staat klaar, H
laatste denk- en handwerk van dézen
begaafden constructeur-mechanlclen, P.
J. Goedhals. Dat hij eindedijke ruste.
(Buiten verantwoordelijkheid der Red.)
„MIDDENSTANDDIPLOMA NA HET
MULO-DIPLOMA" EN HANDELS.
ONDERWIJS
Naar aanleiding van het ingezonden stuk
van den heer Grasdijk in het Maandag
ochtendnummer van dit blad, zou ik gaarne
eenige opmerkingen maken.
De schrijver richt een ernstige waarschu.
wing aan de ouders.middenstanders om
,.zich niet te laten bedotten" door een plan,
dat aan een der lagere scholen hier ter
stede schijnt te bestaan, om, aansluitend
bU de zesde klasse der lagere school, een
opleiding voor het Middenstandsdiploma in
het leven te roepen,
(Dus. als ik het goed begrepen heb, In
het leerplan van een zevende en achtste
leerjaar de vakken van het examen voor
het Middenstandsdiploma op te nemen).
Ieder, die de eischen voor dit ext
kent, of nog liever, die weet, wat de
doeling van de studie voor dit diploma
is en begrijpt, dat slechts een goed ont
wikkelde middenstand in de toekpmst zich
zal kunnen handhaven, zal van harte met
deze waarschuwing instemmen. Alleen vraag
ik me af, of zjj niet overbodig is, want ik
geloof, dat elke middenstander, uit zich
zelf^ wel bU de aankondiging van een op
leiding als boven genoemd, zal begrijpen.
Wat de bedoeling ervan is.
Aan deze waarschuwing laat de heer Gras
dijk eenige opmerkingen vooraf gaan, die
ik gaarne eens nader zou willen beschou
wen,
Hy schrjjft: „Bjj een eerlijke vergelijking
blijkt, dat de goed geoutilleerde Mulo-
school (eveneens 4-jarig) (die) aan leer
lingen van denzelfden leeftijd als op de
Handelsschool een opleiding geeft, die niet
voor die der Handelsschool onderdoet,
die velen aanlokt."
Ik meen in staat te zün die eerlyke
gelijking te kunnen maken. Gedurende 14
Jaar heb ik het Mulo-onderwys met enthou.
siasme gediend; Ik zal steeds de grootste
waardeering voor het werk van mijn oud
collega's by dit onderwijs blijven behouden;
ik ben nog lid van de Vereeniging voor
Mulo; ik heb, behalve andere vakken, die
14 jaar lang aan de scholen, waaraan ik
werkzaam was, Handelskennis in de examen
klasse onderwezen en meen dus over dat
onderwijs te mogen meepraten. Sedert bUna
een jaar ben ik nu verbonden aan de Han-
delsdngschool te Amersfoort, ken het on
derwijs aan die school nog niet zoo grondig
als dat aan een Mulo-school, doch meen
toch er genoeg van te weten om myn oor
deel te kunnen geven, En nu ik kennis ge
nomen heb van wat den leerlingen der Han-
delsdagschool van boekhouden, handelsrcke-
nen en handelskennis geleerd wordt kan ik
den schrijver zeggen, dat reeds voor deze
vakken (de eenige op rechtstreeksch Han
delsgebied, die ook aan de Mulo-school
den onderwezen) er een behoorlijk verschil
bestaat.
Bovendien heeft de Handelsschool, om
maar iets te noemen, vakken als Recht van
het maatschappelijk verkeer, staathuishoud
kunde en statistiek, scheikunde en waren
kennis en handelscorrespondentie, vakken,
die zelfs niet aan Zen Mulo-school kun
nen worden onderwezen.
Misschien zou de heer Grasdijk eens wil
len informeeren naar de eindexamen-opga
ven van dit jaar (en vorige jaren) voor do.
ze vakken. H'u zou dan een indruk krijgen
van de vele voor den toekomstigen zaken
man Uiterst nuttige onderwerpen, die onder
talrijke andere aan de orde zijn geweest,
Hoe wordt b.v. de aardrijkskunde en ook
de geschiedenis niet op geheel andere wyze
behandeld, dan aan onze Mulo-scholen. En
hoeveel Mulo-scholen (die voor het diploma
opleiden) onderwijzen evenals onze han
delsdagschool, stenografie en machineschry-
ven?
Aan Mulo-scholen, waar men niet „al
leen maar denkt aan het verzamelen van
veel leerlingen", (zooals de schrijver Zegt
van een of andere lagere school) aan de
Mulo-scholen dus, waaraan ondergeteekende
de eer en het genoegen heeft gehad ver
bonden te zyn geweest, gaven we aan
ouders, die er om vroegen, vaak het advies
hun kind, als het een goede leerling was,
maar op de Middelbare Handelsschool te
plaatsen, al vodden we het vervelend dien
leerling te moeten verliezen. Trouwens ver
scheidene leerlingen, ook uit Amersfoort en
omgeving, die het Siulo-diploma reeds heb
ben behaald komen nog daarna naar de
Handelsschool om hun z.g, handelsopleiding
te voltooien.
De raad, die de schriiver geeft ln de
tweede kolom van zyn ingezonden stuk,
aan „bezitters van het Mulo-diploma, die
daarna de handelsrichting inslaan", om een
clubles te volgen voof het Middenstandsdi
ploma en de practijkexaméns ln boekhouden
is dan ook op zijn minst genomen zeer on-
volledig.
Zeker, voor degenen, die geen hoogere
aspiraties hebben dan een eenvoudige, on
dergeschikte betrekking, ook op lateren leef
tijd, op een handelskantoor of bureau, kan
dat een goede weg zijn.
Zy, die beter voor hun toekomstige taak
willen voorbereid worden, zullen goed doen
nog het onderwijs ln de hoogste twee klas
sen van de Handelsschool te volgen. Dan
hebben ze als te zelfstandig Middenstander
willen worden, geen Middenstandsdiploma
meer noodig: ze weten en kunnen dan veel
en veel meer en kunnen desgewenscht nog
steeds voor de practijkexamens in boek.
houden en talen gaan werken, waarvoor hun
grootere algemeene en technische ontwikke
ling hun dan een nog beteren grondslag
biedt.
Menige oud-leerling der Amersfoortschc
4-jarige Handelsdagschool is in den loop dec
TEMPERATUUR IN PESIE'S BAD
De temperatuur van het water in Pe-
sie's bad was hedenmorgen 71 gr. F. of
21 gr. C,
Het diploma werd behaald door Rudi
van Dijk.
EXAMENS
Te Utrecht slaagde voor het candi-
daatsexamen Wis- en Natuurkunde on
ze stadgenoot M. van Dam.
AUTOMARKT
Op de automarkt alhier werden gis
teravond 280 wagens aangevoerd.
PERSONALIA
Onze oud-stadgenoot IJ. E. Dijkstra,
Technisch ambtenaar gem. Haren, is be
noemd tot gemeente-architect in de
Wierlngermeer.
'a Driehoekig bord (punt
naar boven) met roods*
rand is de waarschu»
4^7 wing voor mogelijk
gevaar.
VÜÜU!li>
„0
Rond zijn verkeer»-
borden, die een verbod
of een gebod inhouden. Q
jaren door onze groote cultuurmaatschap
pijen uitgezonden naar Indië. Met hoeveel
leerlingen der Mulo-school is dit het geval
geweest?
En nu nog tot slot eeen opmerking over
een alinea uit de tweede kolom van het
ingezonden stuk.
Er staat daar: „Een vergelijking tusschen
de Handelsavondschool en de Mulo-school
wil ik nu maken." Ik vrees, dat hier een
stuk is weggevallen of door de redactie is
geschrapt, want de vergelijking wordt niet
fegeven. (Niet geschrapt en niet weggeval-
en Red.). Onmiddellijk volgt de mede.
deeling over het verslag van de vergade
ring der Kamer van Koophandel voor de
Geldersche Vallei. Deze Kamer zal vrijstel
ling vrageh van het Middenstandsexamen
Handelskennis voor gediplomeerden der
Handelsavondschool te Amersfoort, die de
speciale opleiding voor het z.g. Midden
standsdiploma aan dit onderwijsinstituut
hebben genoten. En de schrijver wil, dat de
Kamer dit ook vraagt voor de vier Mulo.
scholen in onze stad. HU voegt dear te
recht aan toe, dat die vrijstelling dan
over het geheéle land zou moeten worden
gegeven aan de Mulo-scholen, die dé han
delsvakken „volledig" geven.
Ieder begrijpt echter, dat het dan niét een
kwestie is van de Kamer van Koophandel
voor de Geldersche Vallei, maar van een
of andere landelijke Instantie.
Hier echter werd speciaal iets voor een
Amersfoortsche school gevraagd. Niet alle
Handelsavondscholen n.l. zijn ingericht als
de Amersfoortsche.
Weet de schrijver wel, dat na een geza.
menliike opleiding van twee Jaar de Amers
foortsche Handelsavondschool de leerlingen
splitst in twee groepen; één groep, die de
kantooropleiding volgt en een andere die
gedurende een jaar uitsluitend dege
lijk onderwijs ontvangt in de echte „Mid
denstandsvakken": Nederlandsche taal en
correspondentie, enkel boekhouden han.
delsrcker.en. handelskennis, wet s ken nis
en bedrijfsleer?
En meent de schrijver ook niet dat het
einddiploma van laatstgenoemde afdeeling
gezien juist deze vakken, die ook en uitslui
tend op het examen voor het Middenstands
diploma worden gevraagd in de eerste
plaats recht zou moeten geven op vrijstel
ling van het examen voor dit diploma?
Laten we daarbij niet vergeten, dat in be
doelde afdeeling slechts worden, toegelaten
leerlingen, die het onderwijs in de eerste
en tweede klasse met VTUCht hebben gevolgd
e n zy, die een voldoende vóórontwikkeling
hebben (als eenige jaren H.B.S. of Mulo)
blijkende uit een toelatingsexamen. (Bezit
ters van het Einddiploma Mulo,' worden
zonder examen toegelaten).
Over het feit dat het programma van het
Mulo-examen niet aan de speciale
eischen van het Middenstandsdiploma vol.
doet, al is de algemeene ontwikkeling der
Mulo-diploma bezitters ook groot genoeg,
waren dit jaar wel alle Mulo-onderwijzers
het eens^ Of het mogelijk en wenschelyk
is, het eindexamen-programma ermee in
overeenstemming te brengen, bestaat, blij
kens wat in de onderwyspers daarover ge
schreven is, nog groot verschil van mee-
nlng.
Heeft men het recht op de Mulo-«ehooI
wetskennis en bedrijfsleer te onderwijzen?
En wie heeft daar aan deze school de be
voegdheid voor? Het zyn alle vragen, die
mijn oud-collega's zich dit Jaar in hun
organisaties gesteld hebben.
Nu ik niet weet, welke vergelijking de
schruyer nog verder tusschen Handelsavond
school en Mulo-school heeft gemaakt, zou
ik nog even willen wijzen op het feit, dat
lk vroeger zelf wel eens verkeerd heb
vergeleken. Het gebeurde wel, dat een oud
leerling van onze Mulo-school, die direct
na het examen ^moeat gaan verdienen", en
dus een betrekking op een kantoor had ge
zocht, de derde klasse (kantooropleiding)
van de Handelsavondschool ging bezoeken.
Ik noemde dat eerst een dwaasheid doch
zag later beter in. Ik ken den schryvei
van het bewuste artikel niet, ik meen ech-
ter_ uit den inhoud van zyn stukje te be
grijpen, dat hy aan een Mulo-school, even
als ik vroeger deed, les geeft in het vak
Handelskennis. Misschien leidt hij wel,
evenals ik indertijd deed. op voor het prac-
tykdlploma boekhouden. Heeft hij dan nooit
zoo'n oud-leerling bij zich gekregen en heeft
hy dan niet geconstateerd, dat deze er nog
aardig wat by had geleerd in die derde
klasse „Kantooropleiding" der Handels
avondschool? En heeft een gesprek met
zoo'n leerling hem dan niet, evenals my,
geleerd, dat deze oud-leerling zeker een
grootore algemeene ontwikkeling had dan
sommige medeleerlingen der Handelsavond
school, dat hij wat grammaticale en alge
meene woordenkennis by de vreemde talen
betreft, zyn medeleerlingen de baas was, doch
dat hij op 't gebied van boekhouden, handels-
rekenen en handelscorrespondentie in eigen
en vreemde talen nog veel had geleerd, dat
de Mulo-school hem niet had kunnen ge
ven?
Het Is jammer, dat de heer Grasdijk éen
oordeel velt over dingen, die hy blijkbaar
niet of zeer onvoldoende kent. Het doet
afbreuk aan zy'n goede bedoelingen om een
uitwas van de opleiding voor het Midden
standsdiploma aan de kaak te stellen.
Wil hij van de programma's of van het
werk op de Handelsdag- en avondschool
(kantooropleiding en middenstandsoplei
ding) iets meer weten, dan zal ik hem
zeer gaarne naar myn vermogen inlichten.
Nog beter is misschien, dat hij inlich
tingen vraagt by den betrokken directeur.
Hy zal er zich dan voor kunnen hoeden
in de toekomst twee geheel verschillende
schooltypen als gelijkwaardig voor te stel
len, die dat in wezen niet z\jn en ook niet
kunnen en willen zijn.
Kort naschrift
Als de keus Handels(dag)sehóolMulo-
school op 12-jarigen leeftijd kan gemaakt
worden en men vraagt een speciale handels
opleiding, dan neme men de Handelsschool.
Maar is de beroepskeuze verschoven naar
het 17de jaar. dan neme men n& het Mulo
diploma niet nog eens één of meer klas
sen van de Handelsschool. (Aan het adres
van den heer Nierop, se'er. II. en N. afd.
A'foort KNMBs hier woer hetzelfde „lok
ken).
Ons advies: techn. richting M.T.S., an
deren Zeevaartschool, Hoogere Textielschool
of voor de Cultures naar een Koloniale
school (Deventer). Vroeger kon men hier in
Amersfoort op de Hoogere Handels,
school. Meer dan eens hebben we van de
Mulo-school daaraan een leerling geleverd.
Onlangs verzekerde één van hen nog, dat ik
hem de stoot in de handelsrichting had
gegeven, want via de Hoogere Handelsschool
gevolgd door de Handels-Hoogeschool, was
«U gekomen tot een pracht-resultaat.
Zeker de Handel9(dag)school heeft vakken
die aan een Mulo-school niet worden onder
wezen; ook kunnen Aardr. en Gcsch. zich
meer in handelsrichting bewegen, maar na
Handelsschool en Mulo-School staan de di-
floma-bezitters ongeveer met gelijke
a n s e n, voor verdere studie zoowel als
voor de practyk, (kantoor enz.). Voor de
praktUk-ex. in boekhouden heb ik even goed
met bezitters van het Mulo-diploma na on
geveer 1 maanden succes gehad ala met
die van de Handelsschool. Voor de talen
blijkt ook de grondslag niét te verschillen.
Op de Handelafavondjschool knmon in
de eersté klas veel leerlingen, die in de
eerste klas Mulo-school niet meekunnen,
cn na twee jaar a v o n d-ondérw'us wil men
deze aan 't eind v. d. tweede klas gelijk
stellen met de geslaagden voor het Mulo
examen (na vier jaar dag-onderwijs).
(Adres heer N.; „lokken").
Eft nu mag de Amersfoortsche Handels
(avond)SChool anders zyn ingericht dan an
dere, maar het blijft één avondschool, dat
zegt hier alles. Volgens myn 20-jarige er
varing moeten bezitter» van het Mulo-dü
ploma dezen omweg niet Inslaan.
G. GRASDIJK
