AMERSFOORTSCH DAGBLAD
LEYTAX
3086
LONDEN VERWACHT HEDEN
VERKLARING VAN I Vader verdrinkt
CHAMBERLAIN zijn kind
NA COLIJN
KOOLEN
Spaansch kruitmagazijn in
de lucht gevlogen
NOG GEEN BEGIN DER
BRITSCH-JAPANSCHE
BESPREKINGEN
GARAGE VALEWINK
DE EEMLANBER
Maandag 10 Juli 1939
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
38e Jaargang No. 10
Teekenen van ontspanning
inzake Danzig
Danzig is sterk
verklaart
Forster
„Desnoods twee jaar
blokkade van
Tientsin"
Mr. Kooien ontvangt
mr. dr. Deckers
Eerst onderlinge
conferentie
der Japanners
Uw oud en vertrouwd adres
Huurt uw auto zonder
chauffeur bij
MUURHUIZEN 4U - TEL. 454
Italiaansche aanval
op Fransche R.K.
geestelijkheid
Licht op:
9 uur 48 min.
BELEGGINGEN IN
MEXICO
ABONNEMENTSPRIJS per maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week met gratis verzekering tegen ongelukken) i 0.15
Binnenland Iranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
PDI IC flFB MVFRTFNTIFN l—4 1 105 m«' inbegrip rail «en bewijsnummer,
fKIJS UtK flültKltHlltn feit] mcer 0 25 LieM,diêheids-advertentiSn vonr de
helft van Jen prijs. - Kleine Adverlenliln „KEITJES" bi) vooruitbelalinf 1—5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1— Bewijsnummer catra I 0 05
Zal de nieuwe
formateur slagen?
DE langdurige onzekerheid, waar
in het Nederlandsche volk ten
aanzien van de nog steeds voortduren
de kabinetscrisis heeft geleefd, heeft
thans een einde genomen. Dr. Colijn
heeft aan H. M. de Koningin mede
gedeeld, dat hij de opdracht tot vor
ming van een nieuw kabinet niet kan
aanvaarden. Hij heeft deze mededee-
ling gedaan, nadat werkelijk alle po
gingen in het werk zijn gesteld, om
wèl tot een positief resultaat te komen.
Daartoe is niet alleen geconfereerd
met vrijwel alle vooraanstaande poli
tici in ons land, doch tevens met de
chefs van de Staven, van den Genera-
len Staf en van den Marinestaf.
Dat ondanks dit alles dr. Colijn zijn
ongetwijfeld teleurstellende mededee-
ling heeft moeten doen. bewijst naar
onze wijze van zien, dat er beslist on
overkomelijke moeilijkheden zijn ge
weest, en wellicht behoeft men niet
ver te zoeken, om de bron van deze
moeilijkheden te vinden. Het diep
gaande overleg, dat in de laatste da
gen heeft plaats gehad met de leiders
van de Roomsch Katholieke Staats
partij wijst namelijk sterk in de rich
ting van die bron.
Wij zeiden zooeven: teleurstellende
mededeeling. Zeer zeker een groot
aantal Nederlanders zal dit bericht
voelen als een teleurstelling, daar
even zeker een belangrijke meerder
heid van ons volk onzen grijzen pre
mier gaarne op de hem toekomende
plaats had terug gezien. Nu dit al
thans hoogstwaarschijnlijk niet zal
gebeuren, overheerscht een gevoel van
deceptie, voornamelijk wel in vrijzin
nigen kring, waar men nog steeds
hoopt en wij mede op de samen
stelling van een kabinet, dat een bree-
deren grondslag zou hebben dan het
thans deraissionnaire.
Een nieuwe kabinetsformateur is
opgetreden. Staatsraad mr. dr. D. A.
P. N. Kooien, een man, die reeds eer
der een ministerszetel heeft ingeno
men, zij het dan dat hij nog nooit mi
nister-president is geweest, man van
groot gezag en uitgebreide kennis bo
vendien, doch tevens een man, die niet
ïn die mate boven en naas<- de partijen
en den partijstrijd staat als dr. Colijn.
De groote vraag is, of de heer
Kooien slagen zal. Men zou geneigd
zijn te zeggen: als het En „politieken
toovenaar" niet lukt, wien zal het dan
wel lukken? Doch het is logisch, dat
thans de opdracht tot kabinetsformatie
is gegeven aan iemand uit den kring,
die aan de vorige pogingen tot kabi
netsformatie de meeste moeilijkheden
in den weg heeft gelegd: en dus heb
ben wij af te wachten of de heer
Kooien inderdaad met zijn opdracht
slagen zal. Er zijn echter wel redenen
om aan te nemen, dat de nieuwe for
mateur het niet zal zoeken in de rich
ting van een kabinet op breede basis,
wat wij zeer zouden betreuren, aange
zien dat, naar onze meening, de eenige
oplossing is voor de hangende moei
lijkheden.
Wij vernamen in dit verband ook
nog, dat de kabinetscrisis oorspronke
lijk is ontstaan naar aanleiding van
een verschil dat ten opzichte van de
totaal cijfers van de Rijksbegrooting
slechts zeer klein kan worden ge
noemd. Mocht dit inderdaad juist zijn.
dan is het dubbel te betreuren, dat
deze kabinetscrisis zoo lang moet du
ren, want een financieel verschil van
slechts eenige millioenen moet toch,
dunkt ons, met een beetje goeden wil
van weerskanten wel zijn te overbrug
gen, zonder dat daarvoor een kabi
netscrisis noodig is.
BRAND IN AUTOBUS EISCHT
TWINTIG DOODEN
MARSEILLE, 10 Juli (Havas) Te
Roquevaire aan den weg van Marseille
naar Aix- en Provcncc is een autobus
verbrand. Er zouden twintig dooden
te betreuren zijn.
DOODSTRAF OP OVERTREDING VAN
DEVIEZENWETTEN
ROME. 10 Juli (Reuter). In de wet
gevende vergadering is een wetsontwerp
ingediend, waarbij de doodstraf kan
worden toegepast op ernstige overtre
dingen van de deviezcnwetten Deze straf
kan evenwel alleen worden uitgespro
ken tegen hen, die tegenover buitenlan
ders of buitenlandsche mogendheden
ernstig de nationale economie hebben be-
nèdeeld.
Vijfjarig knaapje sloeg over
boord en de vader sprong
hem na
LONDEN, 10 Juli. (Reuter)- Algemeen werd hedenmor
gen te Londen aangenomen, dat Chamberlain vandaag in het
Lagerhuis een „verklaring van historische beteekenis" inzake
Danzig zooals sommige kringen het noemen zal afleggen.
De premier zou, zoo meende men, verklaren, dat iedere ver
andering in den status van Danzig, anders dan door een over
eenkomst, waarbij de Poolsche regeering partij is, en om het
even of zij tot stand gebracht wordt van buiten af door een mili
taire actie van Duitschland, dan wel van binnen uit welke
door Duitschland op touw gezet is of gesteund wordt,
beschouwd zou worden als een daad van Duitsche agressie en
derhalve zou vallen onder de Britsche garantie aan Polen.
RACZYNSKI, de Poolsche am
bassadeur, is gisteravond uit
Warschau te Londen terugge
keerd, en men verwacht, dat hij
vandaag een onderhoud met Hali
fax zal hebben. Uit Warschau
wordt aan de Engelsche bladen
gemeld, dat de Poolsche kranten
het nieuws over Danzig thans
meer achteraf plaatsen en den
feilen toon, die tot dusver tegen
Duitschland werd aangeslagen,
gematigd hebben, vermoedelijk
met het doel, de ontspanning der
laatste dagen aan te moedigen.
Bij de sluiting van een congres van
de N.S.D.A.P. te Oliva en Neufahrwas-
ser bij Danzig, heeft gouwleider For
ster een rede gehouden, welke door en
kele tienduizenden werd aangehoord.
Forster verlangde, dat een oplossing
zou worden gevonden voor het weder-
rechterlijk door Polen op de Wester-
platte in Danzig in stand gehouden
munitiedepot., dat een voortdurende be
dreiging voor de haven en de stad
Danzig is. Forster zeide, dat Polen
geen recht heeft in Danzig een muni
tiedepot te onderhouden, terwijl het
den Danzigers zelf verboden is oor
logstuig te hebben.
Forster zeide verder, dat Danzig
thans meer Duitsch is dan ooit. De be
volking van Danzig weet, dat het haar
in Duitschland beter zou gaan, doch
zelfs wanneer het Danzig slechter zou
gaan, dan bestaat er nog geen Danzi-
ger, die niet met hart en ziel verlangt
naar Duitschland terug te keeren. De
Danzigers hebben geen tanks en het is
te kinderachtig te meenen, dat Danzig
Polen aan zal vallen. Veeleer heeft
Danzig, in verhand met het Poolsche
chauvinisme, reden zelf te vreezen voor
een overval. Do Danzigers zijn even
wel rustig en voelen zich veilig in de
hand van den Fuehrer.
Gouwleider Forster heeft voorts
voor het eerst een toespeling ge
maakt op het vrijcorps te Danzig
toen hij zeide „Danzig is sterk, de
mannen van Danzig weten hoe
een geweer te hanteeren en zij zijn
bereid dit te doen, wanneer het
noodig mocht zijn.
Verder werd medegedeeld, dat een
Duitschcr, Kosch genaamd, te Staro
grad is doodgeschoten, toen hij poogde
te ontsnappen aan een Poolsch-officier,
die hem had gearresteerd op Poolsch
gebied nabij de grens van de Vrije
Stad. Dc politie-officier is in arrest ge
steld.
Uit Warschau wordt gemeld, dat
aan de vroegere Poolsch-Tsjechi-
sche grens in Teschen Duitsche
troepen zijn geconcentreerd. De
troepen hebben op ruim honderd
meter van de grens prikkeldraad
versperringen van twintig tot der
tig meter breed opgericht en nabij
Moravisch Ostrawa zijn groote hoe
veelheden materieel voor verster
kingen aangekomen.
TIENTSIN. 10 Juli (D. N. B.) De
Japansche consul-generaal Tasjiro
heeft den vertegenwoordiger van het
Duitsche Nieuws Bureau in een inter
view verlaard, dat Japan zeker is van
het succes van zijn blokkade. Het is
vastbesloten de maatregelen zoo noo
dig één of twee jaar voort te zetten en
nog te verscherpen, om een wijziging
van de Britsche houding af te dwingen.
Een langdurige blokkade maakt de
ontwikkeling van nieuwe zakencentra
buiten de concessie noodig. Daarmede
is reeds een begin gemaakt door den
aanleg van een nieuwen weg en het
ontwerp van stedelijke bouwplannen
onder medewerking van Japan.
Tragisch ongeval bij
Kortenhoef
VREELAND. 10 Juli. - ZondaR-
middag is op het meertje de Wijde
Blik onder de gemeente Kortenhoef,
bij het zeilen een ernstig ongeval ge
beurd. De heer E. den Hertoe uit
Vreeland was met twee van zijn kin
deren en eenige vrienden eaan zei
len. Doordat als gevolg van een
windvlaae de giek plotseling over
kwam, sloeg het vijf-jarig zoontje
van den heer Den H. over boord.
De vader sprong het kind na om het
te redden. Na penige malen gedoken
te hebben, had hu het kind gegre
pen. doch zonk toen plotseling met
De kabinetscrisis
's-GRAVENHAGE, 10 Juli. Mr.
dr. D. A. P. N. Kooien heeft heden
morgen tegen half twaalf bezoek
ontvangen van mr. dr. L. N. Dec
kers, den voorzitter der R.K. frac
tie in de Tweede Kamer.
Vanmiddag zal de heer Kooien
de openbare zitting voorzitten van
den Raad voor de Luchtvaart,
waarin de ramp van de Ijsvogel
wordt behandeld.
het knaapje In de diepte. Van de
boot af kon men de drenkelingen
niet meer bereiken en toen hulp
van den wal arriveerde, was het te
laat. Tot het invallen van de duis
ternis werd gedregd, doch men
slaagde er niet in de drenkelingen
te vinden.
Vanmorgen is opnieuw een politie-
boot uitgevaren om het dreggen voort
te zetten.
De heer Den Hertog, die gymnas-
tiekondorwijzer in de hoofdstad was.
laat een vrnuw en nog drie kinderen
achter.
Meer dan dertig dooden en tweehonderd gewondén
te betreuren
MADRID, 10 Juli. (Havas). Gistermiddag is in het dorp
Peneranda de Bracamonta nabij Salamanca een kruitmagazijn in
de lucht gevlogen. Naar gemeld wordt zijn hierbij omstreeks
dertig personen om het leven gekomen en 200 gewond, terwijl
er nog 90 vermisten zijn. Een goederentrein, die zich in het
station bevond, werd volkomen vernietigd.
Uit Salamanca, Samora, Valladolid en Avila hebben zich
brandweren en militairen naar de plaats des onheils begeven.
Tengevolge van het tekort aan water als gevolg van het zeer
warme weer stuitte het blusschingswerk evenwel op groote moei
lijkheden.
Generaal Franco heeft zijn deelneming doen blijken en
200.000 peseta's voor de getroffen bevolking beschikbaar ge
steld- De oorzaak van de ontploffing is nog niet bekend.
TOKIO, 10 Juli. (Domei). Na
een langdurige bespreking zijn de
leiders van het ministerie van bui
tenlandsche zaken Zondag tot
overeenstemming gekomen en
hebben zij het plan, dat door de
legerautoriteiten is opgesteld voor
de Britsch-Japansehe besprekin
gen te Tokio, goedgekeurd- Van
middag wordt door de ministeries
van buitenlandsche zaken en oor
log een formeele gemeenschappe
lijke conferentie gehouden ter be
spreking van de houding, die Ja
pan zal aannemen ten aanzien van
de komende besprekingen te To
kio tusschen Japan en Engeland
jinet betrekking tot de kwestie-
Tientsin.
De woordvoerder van het minis
terie van buitenlandsche zaken voeg
de hier nog aan toe, dat in de gis
teren gehouden bijeenkomst geen
formeele beslissing is genomen. De
woordvoerder verklaarde voorts, dat
het nog eenigen tijd zal duren, voor
alle toebereidselen zijn voltooid, en
dat hij daarom niet met zekerheid
kon zeggen, of de Britsch-Japansche
besprekingen al of niet nog deze
week zullen beginnen.
De Japansche bladen betoogen, dat de
huidige toestand seen ruimte laat voor
een principieele regeling der Britsch-
Japansche betrekkingen, alleen door een
„plaatselijke" regeling van de kwestie-
Tientsin. en dat de Japansche regeering
daarom verplicht zal zijn. Engeland te
verzoeken zijn politiek ten gunste van
Tsjang Kai Sjek te laten varen, en de
agenda der komende besprekingen niet
te beperken tot een „plaatselijke" rege
ling van het geschil inzake Tientsin.
Volgens berichten van Chineeschc
zijde zouden de bezittingen van de
Britsche missie in verscheidene steden
in Sjansi. o.a. Hoentoeng en Tsjaotsjon,
in brand gestoken en verwoest zijn. Deze
aanslagen zouden een onderdeel vormen
van de door de Japanners aangewakker
de anti-Britsche campagne in Noord-
China. Verklaard wordt, dat vele Chi-
neesche Christenen gearresteerd en te
rechtgesteld zijn.
De onder Japansche contróle staande
stedelijke autoriteiten van Hankau heb
ben hij den Franschen gemeenteraad ge
protesteerd tegen het optreden der po
litie in de Fransche concessie te Han.
kau tijdens de viering van den tweeden
verjaardag van het uitbreken der vijan
delijkheden in China. Domei voegt hier
aan toe, dat een blokkade der Fransche
concessie zou kunnen worden ingesteld,
als de autoriteiten der concessie niet
„de juiste houding" ten aanzien van het
protest aannemen.
ROME, 10 Juli. 'Havas). - De Regi
me Fascista doet een heftigen aanval
op de Fransche Roomsch Katholieken
en de Fransche geestelijkheid, in ver
band met het komend eucharistisch
congres te Nice. Het blad noemt dit
congres „op zijn tninst ontwijding",
aangezien de meeste deelnemers Fran
sche anti-fascisten en „met de Joden
heulende demagogen" zouden zijn. Her
innerd wordt er aan, dat kardinaal
Verdier, tijdens het èucharistisch con
gres te Algiers sprak naast den opper-
rabijn en den moefti, hetgeen volgens
het blad „onwelvoeglijk, stuitend an
afkeerwekkend" is.
Het blad chijnt verder vooral te
vreezen. dat de R. Katholieken van de
totalitaire staten het slachtoffer zul
len worden van hetgeen het noemt de
„politieke manoeuvres" van het congres
te Nice en teneinde dit te voorkomen
spoort het blad de Italiaansche R. Ka
tholieken aan zich te verstaan met die
in Spanje en Duitschland.
LUCHTGEVECHT BIJ
MONGOOLSCHE GRENS
HS1NK1.NG, 10 Juli. (Domei). tri
een gevecht tusschen Japansche n
Buiten Mongoolsche vliegtuigen zijn 28
toestellen van de luchtmacht van Bui-
ten-Mongolië omlaag geschoten. F.en
Japansch toestel is niet naar zijn oasis
toruggekèerd. Op den Noordelijken
oever van den Kolsten-rivier hebben de
troepen van Japan en Mand6joek\vo
tezamen de Noro-hoogte, welke een be
langrijk steunpunt ten Noorden van
Nomonhan vormt, bezet. Ook een deel
van de Balshagal-hoogte werd bezet.
De troepen van Buiten-Mongolië lieten
000 dooden op het slagveld achter.
TWEE BERGBEKLIMMERS
OMGEKOMEN
FLESSEN. 10 Juli. (D.N.B.) Tenge
volge van het breken van een klim-
liaak zijn op den Noordelijken Gimpcl-
wand twee Duitsche hergbeklimmers
löO meter omlaag gestort. Beiden zijn
om het leven gekomen.
Tel. 1788
Het nieuwe
nummer is
LEUSDERWEG 242
■«rverwarht ing
verwachting geldig van hc-
Lmavond tot morgenavond
ongeveer 10 uur:
Meest matige later afneineu-
de Westelijke tot Noord-Wes
telijke of Noordelijke wind,
gedeeltelijk bewolkt, ('.een re
gen van beteekenis. Weinig
verandering in temperatuur.
Buitenlandsch weeroverzicht
Het depressiegebied, dat zoo langen
tijd stationnair in het westen gelegen
heeft is thans naar het. zuiden van
Noorwegen getrokken. Op den Oceaan
is een uitgestrekt en vlak gebied van
hoogen luchtdruk tot ontwikkeling ge
komen, dat zich geleidelijk oostwaarts
over de Britsche eilanden on dc golf
van Biscaye uitbreidt.
Over de Noorsche zee en de Noord
zee zijn de winden naar noord en
noordwest gedraaid. De Maritiem polai
re strooming, die thans in Centraal
Europa binnendringt, bracht sterke af
koeling in Oost Duitschland er. in Bohc-
men en Polen. In het oosten ligt nog
een secundaire depressie. Randstorin-
gen van het opvullend gebied van In-
gen luchtdruk in het noorden geven
het weer in do omgeving dor Noordzee
een onzeker karakter, met nu en dan
perioden van betrokken weer met lich
ten regen.
GROOTE STAKING IN
DE VER. STATEN
WASHINGTON, 10 Julj. (Havas).
F.en ernstige stakingsbeweging bij de
Work Progress Administration breidt
zich over het geheele land uit. Zij wordt
door alie vakvereenigingen gesteund.
De president van de Anierikaansche fe
deratie van arbeiders. William Green,
heeft ongeveer 100 voorzitters van vak
vereenigingen naar Washington ontbo
den. Deze bijeenkomst zal Woensdag
te Washington worden gehouden. Het
doel is alle „politieke en economische
krachten te mohilisepren" om het con
gres te dwingen de 'nonen te herstellen.
Er zijn mcer dan 200.000 arbeiders hij
de staking betrokken.
MEXICO, 10 Juli. (Reuter). In een
mededeeling van president Cardenas
verklaart deze, dat Mexico voornemens
is den buitenlanders voor hun belangen
in de onteigende olievelden binnen tien
jaar te betalen, tot welk doel 20 procent
van de opbrengst van den verkoop van
petroleum werd gereserveerd. Cardenas
deelde voorts mede, dat de oliemaat
schappijen aan de re peering hadden
voorgesteld bij de exploitatie der olie
velden haar medewerking te vorleenen.
De president juichte nieuwe buitenland
sche beleggingen toe, doch, zeide hij. de
beleggers dienen zich aan de Mexieaan-
selhe wetten te houden. Vroeger hadden
de groote beleggers het met de wetten,
die zij hadden moeten gehoorzamen, op
een aecoordje gegooid, omdat zij vol
doende machtig waren om dit te doen.
VIJF DOODEN BIJ EEN AUTO
ONGEVAL
WEF.NEN, 10 Juli, (D.N.B.) Zater
dag zijn in de nabijheid van Astettep
twee auto's tegen elkaar gehotst. Beide
wagens werden vernield en negen per
sonen werden gewond. Drie werden op
slag gedood en twee anderen zijn later
aan de bekomen kwetsuren overleden.
