AMERSFOOKliSCH DAGBLAD
WASHINGTON GEEFT TOKIO
EEN WAARSCHUWING
Uncle Sam klopt aan
Japan's deur
LEYTAX
w
Moskou is
Handels- en scheepvaart
verdrag met Japan door
Ver. St. opgezegd
DE EEMLANDER
Donderdag 27 Juli 1939
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
38e Jaargang No. 27
nieuwsgierig
Aankoop van treilers
voor duikboot-afweer
Het Wereldcongres voor Moreele Herbewapening
Isolationisten
vreezen
een conflict
Boeren raakten slaags
TEL. 3086
VOOR BINNEN- EN
BUITENLAND
LEUSDERWEG 242
Generaal Skoblin
veroordeeld
&a£cön,
Licht op:
9 uur 29 min.
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
- week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15
B'nneiiiand tianci oer post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 4620
MET MAANDAGOCHTENDBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f 0.25. Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertentiên „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
VY7ASHINGTON heeft gisteren
een zeer ernstige waarschu
wing gericht tot Japan. De lei
ders der Amerikaansche buitenland-
sche politiek hebben, door het opzeg
gen van het bestaande handelsverdrag
met Tokio, den Japanners op onmis
kenbare wijze duidelijk gemaakt, dat
er groote Amerikaansche belangen in
het Verre Oosten verankerd liggen en
dat de Amerikanen niet zullen aarze
len om die belangen met alle hun ten
dienste staande middelen te bescher
men. Als men in het oog vat, dat in het
jaar 1938, Japan uit de Vereenigde
Staten betrok: circa 90 van zijn
ijzerschroot- en staalinvoer; 65 van
zijn invoer van aardolie en aardolie
producten; ruim 80 van zijn ijzer-
legeeringen; circa 90 van zijn ko-
perinvoer; bijna 50 van zijn lood-
invoer; bijna 70 van zijn invoer van
automobielen en onderdeelen van auto
mobielen: ruim 75 van zijn invoer
van vliegtuigen en vliegtuigonderdee-
len, dan beseft men, welke een cardi-
naal belang er voor het Land van de
Rijzende Zon mede gemoeid is om met
de Vereenigde Staten vooral in
deze jaren van den Chineeschen oor
log normale commercieele betrek
kingen te onderhouden. Tevens beseft
men dan, dat Washington de Japan
ners met oeconomisch-commercieele
wapens gevoeliger klappen kan toe
brengen dan met zijn vlooit ooit moge
lijk zou zijn. Het is waar, Washington
heeft een opzeggingstermijn van zes
maanden in acht genomen en hiermede
de Japanners de gelegenheid geboden,
dan wel voor de noodzakelijkheid ge
plaatst, om aan de conferentietafel
plaats te nemen. Met ledige handen
zullen zij in de conferentiezaal niet
kunnen arriveeren; Chineesche waar
den zullen zij vermoedelijk deponeeren
om in staat te blijven, de voor den Chi
neeschen veldtocht onontbeerlijke oor
logsmaterialen uit de Vereenigde Sta
ten te blijven invoeren. Het ligt in de
rede, dat Tokio heel wat minder ver
heugd zal zijn over Washington's
jongste boodschap dan over den af
loop der recente Britsch-Japansche be
sprekingen. Evenzeer ligt het in de
rede, dat de belanghebbende groepen
in de Vereenigde Staten zeer ontstemd
zijn over het regeeringsbesluit tot op
zegging van het handelsverdrag, en
dat zij geen middel ongebruikt zullen
laten om in de komende zes maanden
hun belangen z a k e 1 ij k en poli
tiek zoo goed mogelijk te behartigen.
Wat dit in de Vereenigde Staten wil
zeggen, begrijpt een iéder, die niet een
volstrekte vreemdeling in dit politiek
Jeruzalem is. Een ander gevolg van
deze verdragsopzegging zal zijn, dat
het aanzien van de Amerikanen bij
Tsjang Kai Tsjek en zijn volgelingen
zal toenemen, iets, dat Washington
niet onaangenaam zal vinden, vooral
niet, omdat het samengaat met een af
nemen van de liefde voor de Britten.
Tevens zal het verzet tegen Japan door
het besluit van Washington opnieuw
gestimuleerd worden.
ZOOMIN als het verloop der
Britsch-Japansche besprekingen
het aanzien der Engelschen in China
deed toenemen, is het vertrouwen der
Polen in hun Britsche vrienden ver
sterkt door het resultaat der Britsch-
Poolsche financieele besprekingen. An
ders dan negatief kan men dit resul
taat nauwelijks kenschetsen. Zeer
hoog slaat de Londensche city dus
blijkbaar de credietwaardigheid van
Polen op dit oogenblik niet aan, ter
wijl de Britsche regeering er evenmin
voor voelt om a fonds perdu millioe-
nen ponden te investeeren in de Pool-
sche defensie-maatregelen. Vooral als
de duiten in het spel komen, geldt de
oude waarheid, dat het hemd nader is
dan de rok. Berlijn, althans de Duit-
sche pers, toont leedvermaak over deze
Poolsch-Britsche mislukking, en roept
in koor: Zie je nu wel, Warschau, wij
hebben dit altijd wel gezegd! Of het
gerechtvaardigd is om uit deze misluk
king ook ten aanzien van eventueelen
Britschen militairen steun aan
Polen consequenties te trekken, is eene
vraag, die zeker niet zonder meer be
vestigend mag worden beantwoord, al
thans, waarop het antwoord zeer nauw
samenhangt met den loop der gebeur
tenissen te Moskou in de' komende
weken.
IVjAAR op het oogenblik wordt ge-
meld, zullen eerlang Britsche en
Fransche militaire missies naar Mos
kou gaan om de eventueele samen
werking tusschen de Fransche, Rus
sische en Britsche strijdkrachten te
bespreken. Londen en Parijs komen
Moskou in zijn eischen dus steeds
verder tegemoet, maar niettemin
wordt ook nu in Parijs weer gewaar
schuwd tegen optimisme. Moskou's
insisteeren - zoo hoorden wij dezer
dagen verklaren op het zoo snel
mogelijk houden van militaire bespre
kingen vloeit voort uit den niet on-
verklaarbaren wensch om precies te
weten te komen, wat de Fransche en
vooral de Britsche strijdkrachten
op dit oogenblik waard zijn, en
tevens, hoe de Fransche en Britsche
generale staven zich voorstellen om,
te kwader ure, die strijdkrachten in te
zetten. Moskou's belangstelling, zoo
men wil nieuwsgierigheid in dit op
zicht zou getuigen van gezond ver
stand. Want wat is een politieke
overeenkomst waard, als de partijen
niet van elkaar weten, welke .gewa
pende machten' achter het pact staan?
Anderzijds kunnen wij ons indenken,
dat ook de Britsche en Fransche mili
tairen zeer gaarne bijzonderheden zul
len vernemen nopens de sterkte en de
gevechtswaarde van de Russische
weermacht. Vermoedelijk zal er, daar
geen enkele mogendheid haar mili
taire geheimen zelfs niet aan haar
beste vrienden gaarne prijsgeeft,
tijdens de komende militaire bespre
kingen door de Hooge-Contractee-
rende-Partijen-in-spe evenzeer kieke
boe en schuilhoekje worden gespeeld
als nu sedert eenige maanden tijdens
de politieke conferenties het geval is
geweest. Van den aanvang af der
onderhandelingen met Rusland heb
ben wij sceptisch gestaan tegenover
de practische resultaten; het
verloop der besprekingen is zoodanig
geweest, dat wij pas kunnen gelooven
in een Britsch-Fransch-Russisch ver
drag. als de text door de betrokken
hoofdsteden is gepubliceerd, en als
deze text geen twijfel laat aan de op
rechtheid van de betrokken mogend
heden.
LONDEN, 27 Juli, (Reuter) In
het Lagerhuis heeft staatssecreta
ris Shakespeare aangekondigd, dat
bèsloten is tot den aankoop van
nog een aantal treilers, waarschijn
lijk 80, welke verbouwd zullen wor
den voor gebruik bij de vloot. De
ze treilers zullen niet voor mijnen
worden gebruikt, maar voor anti-
duikbootwerk.
Dertigduizend menschen vulden de Hollywood Bowl te Hollywood in Californië bij de groote openingsbijeenkomst van
het Wereldcongres voor Moreele en Geestelijke Herbewapening, 19 Juli 1939. De foto toont het podium en de spre
kers met de vlaggen der verschillende volken aan weerszijden kortgerokte Schotten, die met hun doedelzakken bin-
nenmarcheeren
Hedenmorgen om 6 uur heeft te Soest dijk een merkwaardig vcrkcers-ongeval
plaats gehad nabij den spoorwegovergang. Het ongeval geschiedde doordat een
chauffeur van een uit Duitschland komende meubelwagen met aanhangwa
gen moest remmen, waarbij het linker voorwiel doorboog en de bestuurder de
macht over het stuur verloor. Hierbij schoten beide wagens naast de spoor-
boomen over de spoorrails en kwamen ten deele op de rails en op het per
ron terecht (Voor het verslag zie men onder laatste berichten)
WASHINGTON, 27 Juli (Havas). Het ministerie van bui-
tenlandsche Zaken heeft medegedeeld, dat de regeering der Ver
eenigde Staten besloten heeft, het van 1911 dateerend handels- en
scheepvaartverdrag met Japan op te zeggen. Dit besluit, dat groote
verrassing heeft gewekt, werd om halftien in den avond aan de
pérs medegedeeld door een ambtenaar van het staatsdepartement,
die nader verklaarde, dat het doel is, „de Amerikaansche bél&ngen
beter te ontwikkelen". De opzegging zal over zes maanden van
kracht worden, waardoor het Congres in staat zal zijn in zijn
komende zitting de kwestie van een embargo op voor Japan be
stemde grondstoffen te bespreken.-
Het staatsdepartement beschouwde het handélsverdrag als een hindêrpaal
voor de toepassing van zulk een embargo, dat het onderwerp vormde van een
onlangs door senator Pittmann ingediende resolutie. In dé door Huil aan den
Japanschen ambassadeur Horinoetsji ter hand gestelden tekst wordt gezegd:
„De regeering der Vereenigde Staten is tot de slotsom gekomen, dat het ver
drag van 1911 bepaalde clausules bevat, die een nieuwe bestudeering noodig
maken. Met het oog hierop cn om de Amerikaansche belangen beter te be
schermen en te ontwikkelen overeenkomstig de behoeften van dé nieuwe
ontwikkeling van den toestand, deelt de regeering der Vereenigde Staten aan
de Japansche regeering haar besluit mede, het verdrag op te zeggen".
NAAR aanleiding van hét bè-
sluit der Amerikaansche re
geering om het handels- en scheep
vaartverdrag met Japan op te zeg
gen^ kan nog gemeld worden, dat
de Vereenigde Staten Japan's
grootste leveranciers zijn van de
voor oorlogsoperaties noodige
grondstoffen, in hoofdzaak ka
toen, ijzer, staal en petroleum.
Voorstanders van een embargo
gelooven, dat de toepassing er van
voor Japan tengevolge zal hebben,
dat het in zijn bewegingsvrijheid
in China wordt belemmerd en wel
licht zelfs genoodzaakt zal worden
zich terug te trekken. Tegenstan
ders van dezen maatregel beschou
wen het als een stap naar den oor
log en gelooven dat wraakmaatre-
gelen van Japan gevolgd zullen
worden door weerwraakmaatrége-
len van de Vereenigde Statén en
wellicht zouden leiden tot een con
flict.
De eerste indruk van de opzegging van
het handelsverdrag van 1911 is, dat het
staatsdepartement een waarschuwing tot
Japan heeft willen richten en bij dit
land geen twijfel heeft willen laten om
trent het standpunt der Vereenigde Sta
ten, dat na een gistermiddag door de
commissie van buitenlandsche zaken
van den Senaat genomen besluit om de
behandeling van het voorstel van Van-
denberg tot opzegging van het verdrag
te schorten, verkeerd had kunnen
worden uitgelegd.
De nota inzake de opzegging is
door Huil aan den Japanschen zaak
gelastigde te Washington overhan
digd, terwijl tegelijkertijd de Ameri
kaansche ambassadeur te Tokio de
inhoud ervan aan het Japansche
ministerie van Buitenlandsche Za
ken heeft medegedeeld. Men wijst
te Washington in het bijzonder op
het feit, dat, aangezien het verdrag
in zijn geheel is opgezegd, het ge
baar der Amerikaansche regeering
vooral een politiek karakter draagt.
Het zou namelijk voldoende zijn ge
weest, de clausule dor meestbegunsti-
ging op te zeggen om de aanneming mo
gelijk te maken van de motie van Pitt-
man, waarin een embargo op wapens
op alle industrieele grondstoffen
voor Japan geëiseht wordt. Men herin
nert er in dit verband aan. dat de op
zegging door de regeering der Vereenig
de Staten van een handelsverdrag uit
politieke overwegingen vrijwel zonder
precedent is. Ten slotte toont het be
sluit van het staatsdepartement, dat, on.
geacht de politiek, wélke door andere
mogendheden in China wordt gevolgd,
de Vereenigde Staten de rechten van
de .open deur" handhaven en, door dui
delijk de mogelijkheid van retorsiemaat
regelen aan te toonen, te kennen willen
geven, dat zij zich niet zullen neerleg
gen bij incidenten, welke in strijd zijn
met de Amerikaansche belangen, zooals
déze week de blokkade van Kanton. Al
vorens zich evenwel vast te leggen op
een politiek van .sancties door een em
bargo, laat de Amerikaansche regeering
Japan zes maanden den tijd om zijn po
litiek in China tegenover Amerika te
wijzigen.
LISSABON. 27 Juli. (Havas). Een
incident waarbij Portugeesche en Spaan
sche boeren tegenover elkander kwamen
te staan, heeft zich voorgedaan ter gele
genheid van een bal te Vilarinho in de
provincie Praz Oz Montes, nabij de
Spaansc'h-Portugeesche grens. Tijdens
deze feestelijkheid, waaraan werd deel
genomen door boeren van beide kanten
van de grens en door Spaansche carahi-
neros, ontstond om een onbekende reden
een vechtpartij. Er werden schoten ge
lost. Onder de Portugeezen vielen een
doode en drie gewonden. Een Spaansche
carabinero werd doodelijk gewond.
DUITSCH GENERAAL NAAR
ITALLAANSCHE MANOEUVRES
BERLIJN, 27 Juli (D.N.B.). De chef
van den Italiaanschen generalen staf, ge.
neraal Pariani. heeft den chef van den
generalen staf van 't Duitsche leger, ge
neraal Halder, uitgenoodigd om de Ita-
iaansche manoeuvres in de Póvlakte bij
te wonén. wélke wórden gehouden van
1 tot 9 Augustus.
BRITSCH-JAPANSCHE
OVEREENSTEMMING
BEREIKT
TOKIO, 27 Juli (Reuter). Na
verdere besprekingen ter Britsch-
Japansche ronde tafel-conferentie is,
zoo meldt Domei, op de voornaamste
onder behandeling zijnde punten
overeenstemming bereikt. Eenig ver
schil van meenïng bestaat nog over
het voorgestelde ontslag van het
anti-Japansche personeel van den
gemeenteraad van Tientsin en over
de uitlevering, dor vier mannen, die
beschuldigd worden van moord op
een douane-ambtenaar.
De woordvoerder van het Japansche
ministerie van buitenlandsche zaken
heeft gisteren op de vraag, welken in
vloed het Britsch-Japansche accoord had
op het negen-mogeridhedenverdrag, ver-
tflaard: „Het negen-mogendhedenver-
drag is vrijwel dood".
In het Lagerhuis heeft Butler ontken
nend geantwoord op de vraag of de re
geering de oorlogsdoeleinden van Japan
in China thans had erkend en of alle
verdere Britsch-Japansehe onderhande
lingen gevoerd zouden worden op den
grondslag, dat een groot deel van China
door Japan veroverd is en thans onder
Japansche jurisdictie staat. Op de vraag
of de toestand niet zoo was, dat beide
regeeringen niet het recht hebben een
kwestie te beschouwen, die niet haar,
maar China aangaat, antwoordde But
ler: „Men moet soms de feiten onder
oogen zien, hoe onaangenaam ze ook
zijn". -
PARIJS, 27 Juli (Havas). De Assi-
zenrechtbank voor het departement van
de Seine heeft generaal Skoblin bij ver
stek tot levenslangen dwangarbeid ver
oordeeld. De generaal werd ervan be
schuldigd generaal Miller den presi
dent der organisatie van Russische oud
strijders in September 1937 te hebben
laten verdwijnen. Zooals men zich zal
herinneren werd mevrouw Skoblin
Plevitzkaja, die vervolgd werd wegens
medeplichtigheid, tot twintig jaren
dwangarbeid veroordeeld.
WCATHCRPROOF
in ieder jaargetijde
a I t,ij d chic
ruime sorteering bij:
T RINTEL
Varkensmarkt 1 3-1 5 j
l Amersfoort. I
Weerverwachting
geldig van hedenavond tot
morgenavond ongeveer 19 u.:
Helder tot licht of half be
wolkt, droog warm weer,
zwakke wind, aanvankelijk
veranderlijk, later uit W.
richtingen en iets toenemend.
Aardappelziektewaarschuwingsdienst
In het etmaal van 's avonds 25 Juli
tot 's avonds 26 Jul» is ui Noord-Holland,
en Utrecht de weersgesteldheid kritiek
geweest voor. het optreden van aard
appelziekte, in Friesland behoudens te
weinig neerslag.
