Grootmoederweelde
de kinderziekten
te boven"
Nederland, pluimveeland
„De
vuurproef doorstaan,
Prof. Huib Luns houdt een rede bij de
opening der tentoonstelling
Band moet zijn
„vederlicht"
Wat wil de „Agoedas
Jisroeil?"
PRIN SES-IRENE
GEDENKRAAM
ten Paleize Soestdijk
Aanvaring op de
Wester schelde
TREINTRANSPORT
VLOTTE THANS
GOED
Prinses Beatrix
op de wandeling
2e BLAD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ZATERDAG 12 AUGUSTUS 1939
Nederlandsch en Zweedsch
schip in botsing
AMSTERDAM, 12 Aug.
I.T de opening hedenmiddag van
do eerste eeuwfeesttentoonstel
ling „100 jaar Nederlandsche kunst",
die gehouden wordt ter gelegenheid
van het 100-jarig bestaan van „Arti
et Amicitiae", heeft de voorz. dier
maatschappij, prof. Huib Luns" een
rede gehouden over het onderwerp:
„De kinderziekten te hoven, de vuur
proef in eenige generaties door
staan. wordt geen verval van krach
ten gevreesd".
Anders dan bij den mensch. die zich
zelden troost oud te worden zoo be
gon spr. zijn instellingen trotsch op
de bereikte levensduur, als deze de il
lusie begint te wekken van iets blij
vends.
Van een mensch, die 100 jaar gewor
den is, komt het niemand in het hoofd
op te merken: als gij honderd jaar ge
worden zijt is er alle reden te gelooven
dat gij ook 200 jaar zult worden.
Rij het eeuwfeest van een instelling
is dat nu juist het sterkende gevoel. De
kinderziekten te hoven, vreest een so
ciaal verhand geen verval van krachten,
als steeds nieuwe toewijding met de
nieuwe menschen toevloeit. Als een in
stelling de vuurproef van eenige gene
raties heeft doorstaan dan is het niet
onredelijk aan te nemen, dat een zeker
aantal moeilijkheden en gevaren onder
da oogon werden gezien en overwonnen.
Dc heteeknnis van den tijdsduur voor
een verceniging is juist dat zij deze
moeilijkheden en eevaren niet alleen
overwon, maar de herinnering aan de
wijze waarop deze onder de oogen wer
den gezien en bezworen, vasthield in
een traditioneele wijze van doen, al of
niet vastgelegd in wettèn en reglemen
ten. Zoo'n instelling krijgt, naast de zich
opvolgende geslachten van leden, nog
een eigen leven. Wordt dit ei zen leven
te machtig en te zwaar, dan dreigt een
ouderdomskwaal als de nieuwe men
schen gebukt gaan onder een soort stijf
heid of geestelijke rheumatiek, die een
vorm is van overorganisatie.
Aan overorganisatie heeft „Arti
et Amicitiae" zich nooit schuldig ge
maakt. De band, die kunstenaars
binden kan, zal nooit een „poirl
lourd" maar slechts „vederlicht" mo
gen zijn want de vrijheid is meer
dan voor wien ook, voor den kunste
naar de natuurlijke levenslucht.
Met deze tentoonstelling bedoelt het
huidige „Arti", naast eer aan haar groo-
te leden, ook dank te brengen aan haar
onbekende soldaten, die een strijd hiel
pen winnen, die met eenvoud en toewij
ding wordt voortgezet.
Nu de voorzitter, naméns de maat
schappij. dank brengt, laat deze dan ook
gaan naar hen. zonder wie de tentoon
stelling niet mogelijk ware geweest
zoo ging spr. verder.
De Hooge Beschermvrouwe der maat
schappij gaf wel een bijzonder gewaar
deerd blijk van belangstelling door het
in bruikleen geven van „de pottenbak
ker" van Alma Tadema. Maar onze har
telijke dank gaat ook naar particulieren
en beheerders van openbare verzame
lingen, die ons hun kunstschatten tijde
lijk afstonden. Zij hielpen „Arti et Ami
citiae", door het mogelijk maken van
een terugblik die deze expositie is, aan
nieuw vertrouwen.
Zoo moge dan deze tentoonstelling
een waardig besin zijn van feestelijkhe
den rond den 3den December van dit
jaar. als het een eeuw geleden zal zijn,
dat een kleine groep Amsterdamsche
kunstenaars, onder presidium van J. W.
Pieneman, Arti ten doop hield.
VLISSINGEN, 12 Aug. In den vroe
gen ochtend is het Nederlandsch stoom
schip „Heemskex-ck". vermoedelijk ko
mende van Hamburg, met bestemming
Vlissingen of Antwerpen op dé Wester-
schelde op de reede van Vlissingen in
aanvaring gekomen met het van Ant
werpen komende Zweedsche stoom
schip „Gerania". Tot op dit oogenblik
zijn geen nadei'e bijzondexTxeden om
trent de oorzaak van deze aanvax-ing
bekend. Vermoedelijk is de „Heems-
kerek" ook aan den grond geloopen,
doch het schip is thans weer vlot en
bevindt zich voor de reede van Vlissin
gen.
Het s.s. „Heemskerck" komende van
Amsterdam, was op weg naar Antwer
pen. Het schip heeft schade aan den
boeg bekomen en wacht op verdei*e in-
structiën. Vermoedelijk zal het naar
Amsterdam tei'ugkeeren. Het Zweed
sche s.s „Gerania" dat evenals de
„Heemskex'ck" water maakt, heeft het
anker uitgeworpen. Voor zoover kan
worden naeagaan zit de „Gerania" na
bij Breskens op een zandbank. Bij deze
aanvaï-ing zijn geen persoonlijke onge
lukken voorgekomen.
DE FRUITVEILINGEN IN
HET WESTLAND
DE LIER, 11 Augustus. De aan
voer van meloenen aan de West.land-
sche veilingen is thans nog tamelijk
groot. Voor export is de handel in
de afgeloopen weken lusteloos, zoo
dat de afzet» aangewezen blijft Op de
binnehlandschè markt, die evenwél
dit aanböd niet kan verwèrken, het
geen duidelijk in de prijzen tot uit
drukking komt.
Netmeloenen, die het meest in het
Westland worden geteeld, werden Vrij
dag verkocht tegen 5 tot, 8 ct. per stuk,
extra soorten brachten hoogstens 11 ct.
per stuk op. Toch waren er nog duizen
den meloenen, die den minimumprijs
van 5 ct. niét konden opbrengen én der
halve doorgedraaid werden. Ook de prij
zen voor axinanas- en suikermeloenen
waren laag. Doorgaans leverden deze
soorten van 10 tot 18 cènt per stuk
op. De prijzen der druiven zijn in de
laatste dagen mede aanmerkelijk ge
daald én besteedde men gisteren voor
alicante 34 ct. per kg. Daarentegen bleek
golden champion prijshoudend en bracht
deze soort tot 60 ct. per kg. op. Over het
geheel genomen is Augustus voor de
tuinders een slechte maand geweest.
Eèn uitéénzetting van
dr. Breuer
's-GRAVENHAGE, 12 Aug. Óver
de Agoedas Jieroeil (den „Bond van
Israël"), heeft dr. Breur uit Palesti
na, die thans in ons land vertoeft,
inleen persconferentie een en ander
meegedeeld.
De Agoedas Jisróeil werd in 1912 op
gericht 'en had tót doèl hét Jodendom
in zijn oude, religieuze traditie te doen
voortleven. Om dit financieel te verwer
kelijken, werden twee fondsen gesticht,
waarvan één het Kéren Hajisjoew, hét
sti'èvên steunt om alle orthodoxe Joden
in Palestina 6amen te brengen. Het re
ligieuze en het nationale element gaan
bij den Agoedas Jisroeil dus samen en
dit is een verschil met het Zionisme,
dat het Joodsche beginsel heeft verwe
reldlijkt. De Agoedisten hebbèn het ge
loof. dat God het Heilige Land voor de
Joden heeft voorbestemd en geen aard-
6che kracht kan dit tegenhouden. In die
lijn zien de Agoedisten ook de Balfour-
declariet, iets dat moest komen. Wat het
Witboek betreft, dit is volgens de Agoe
disten, niet iets blijvends, niet iets, dat
het laatste woord over den Palostina-
opbouw beteekent.
Zij verzetten zich daarom niet tegen
hèt witboek, en dragen de gevolgén er
van met gelatenheid, in vertrouwen, dat
ook deze toestand zal veranderen.
TeiTreur keuren de Agoedisten ten
eenen male af. Dc Joden hebben te lang
onder terrx-eur in verschillende landen
van Europa geleefd, dan dat zij dit in
eigen land willen invoeren.
Anders denken sommige Joodsche
extremistische stroomingen hiei'ovor,
die zich op het standpunt stellen: „wij
verdroegen den Arabischen terreur drie
jaar lang met gelatenheid, en wat is het
gevolg? Dat de Ai'abiérén hun zin kre
gen. Laten wij het dus Ook met terrreur
probéei'en." Dit standpunt déélt dc
„Agoedas" geenszins.
Voorts streeft, het Kerén Hajisjoew er
naar de jeugd in de agoedistische tradi
tie op te voeden, sticht scholen, bekos
tigt cursussen voor opleidingspersoneel
en richt zich tevens tot de arbeidende
klasse.
Naast den grooten arbeidersbond in
UIT DE STAATSCOURANT
Onderwijs
Bij K.B. van 8 Augustus 1939, is tijde-
lijk benoèmd tót leeraar aan de Rijks
Hoogére Burgerschool te Brielle, dr. A.
M. van der Giezen, thans tijdelijk lee
raar aan het gemeentelijk gymnasium
te Leiden.
Is wederom tijdelijk benoemd tot lee
raar aan de Rijks Hoogere Bui-gerschool
te Schiedam. J. Smit.
Bij K.B. van 31 Juli 1939 is met in
gang van 1 Augustus 1939 benoemd tot
administi-ateur der Landhouwhooge-
school te Wageningen L. Th. Wilhelmy
van Hasselt te 's-Gravenhagc.
Palestina, die op socialistisch stand-
puiit staat, hebben ook de agoedisten
hun veel kléinéren bond op religieus
standpunt.
Zij aanvaardden het socialisme
slechts in zóóverre als het uit de Thora
voortspruit
Het Agoedisme werkt langzamer dan
het Zionisme (beiden zijn allerminst te
genstellingen). Doch de idee is sterker
en zal ten slotte daarom overheerschen.
Naar aanleiding van de géboorte van
H. K. H. Prinses Irene Emma Elisabeth,
vervaardigde dezer dagen de schilder
en glazeiiier Dix*k Boode, voor den uit-
In ons land zijn plm. 30.000.000 kippen en
1.000.000 eenden
ALS wé nu in dè vacantie per
trein, auto of rijwiel een tocht
maken door ons land valt ons wel
het groot aantal kippen en eenden
op dat we in sommige streken van
ons land aantreffen, doch weinigen
zullen zich een denkbeeld kunnen
vórmen hoe gi-oot het totaal aantal
dezer dieren in ons land is.
Voorheen werden door vele burgers
kippen gehouden in hun tuin voor lief-
hebbei-ij en voor het eitje voor eigen ge
bruik, terwijl de meeste boeren een par
tijtje kippen en eenden van allerlei
pluimage lieten i-ondscharrelen op hun
erf, levende van het afval van het be-
dx-ijf, weinig rekening houdende met de
financieele vooi'deelen, welke ze hun be
zorgden of. konden bezox-gen.
In den loop der laatste 30 jaar is dit
langzamerhand geheel anders gewor-
den, dank zij de opi-ichting vaxi velerlei
vereenigingen op pluimveegebied, wél
ke hai*e vele leden voorlichten bij het
aanschaffen, fokken en verzorgen van
hét pluimvee; de moderniseering van
het pluimveebedrijf; de bemoeiingenen
voox-lichting van overheidswege (Rü'
vooi'lichtingsdiènst voor Pluimvee
teelt); het bevorderen van uitvoer van
eieren en slachtpluimvee; bestrijding
van ziekten, enz.
Thans hebben talrijke personen in het
houden van een hoenderpark een be
staan gevonden en verschaffen de kip
pen en eenden aan vele boeren, als ne-
venbedrijf, een loonende bijverdienste.
Volgens mededeelingen in het
pluimveeblad „Bedrijfspluimvee-
houder" bedraagt het totaal aantal
kippen in ons land ca. 30.000.000,
waarvan de grootste helft jonge
dieren zijn en het aantal eenden
een klein millioen.
Er blijken in ons land in totaal te zijn
pl.m. 250.000 kippen- en pl.m. 17.000 een
denhouders, welke cijfers alleen het
aantal z.g. nutpluimveehouders omvat
ten, dus waaronder niet begrepen zijn
de talrijke sportfokkers en ook niet
hen, die een toompje hoenders houden
voor een eigen smakelijk eitje,
Van de b.g. kippenhouders (bedrijfs-
pluimveehouders) zouden minder
dan 100 dieren en Va van 100 tot 1000
kippen houden, terwijl 1 pet van hen
1000 tot 3000 dieren heeft.
Zij, die eenden houden hebben over
het algemeen minder dan 100 eenden.
Als dan nog de statistieken weer
geven, dat in de laatste jaren de
binnénlandsche eierenconsumptie
c.a. 1100 millioen en de export c.a.
1000 millioen eieren, zijnde een ge
zamenlijke geldswaarde van rond
80.000.000 gulden bedragen, dan
blijkt daaraan stellig dat Neder
land een echt pluimveeland is ge
worden.
En dat niet alleen de productie in ons
land hoog opgevoerd is, doch ook alle
moeite wordt besteed uoor talrijke se-
rieuse sportfokkers om hoenders te
kweeken van zeer uitèenloopende vor
men en fraaie vederkleur, kan worden
geconstateerd op de verschillende
pluimveetentoonstellingen in den lande.
Gèenerlei moeilijkheden op den
wég van het station naar de
tentoonstelling
AMSTERDAM, 12 Augustus.
Zöóals mén vei*wachten kon heeft
het transport van hét tweede gedeel
te van den driewagentrein minder
moeilijkheden opgeleverd dan de vo
rige maal. toen zich reeds bij het
vertrek onvooi'ziene moeilijkheden
voordeden, dank zij de voox-zorgs-
maati-egelen, door de technische lei
ding genomen.
Deze bestonden o.m. in hot inkorten
van de stoep op den hoek van den Kar-
perweg en den Amstelveenscheweg, het
verwijderen van eenige kleinere Obsta
kels, zooals aanwijzingsbordjes aan pa
len e. d. Precies kwart over één zette de
stoomwals aan, met zich mee voerende
het 42 ton wegende rijtuig, dat iets kor
ter dan zijn voorganger bij het nemen
van de bocht geen enkele moeilijkheid
vei'oorzaakte. Ook thans was de publieke
belangstelling op dit punt weer groot,
maar deze slonk aanmerkelijk, nu het
meest critieke punt zonder hindernissen
was gepassèei'd. Toch was het aantal nog
groot van hen die het interessante
schouwspel van een zich langzaam
voortbewegende spoorwagen over het
plaveisel niet wilden missen. Het duur
de niet lang of de lange De Lairesse-
straat kon weer aan beide zijden voor
het nachtverkeer worden vrijgegeven, de
trein zwenkte via het J. W. Brouwei--
plein, zonder ook hier in de bocht moei
lijkheden te maken de van Baerlestraat
in en ^tond kort daarna voor de eerste
brug over de Ruysdaelkade.
Precies te twee uur stond men voor
deze brug waarover het transport vlot
verliep, evenals over de volgende brug
bij het Westeinde. Men had thans met
geen enkelen tegenslag te kampen, zoo
dat klokslag drie uur de trein op het
Fredex-iksplein arriveerde. Toen was het
nog tnaar een kwestie van draaien en
binnen de hekken van het tentoonstel
lingsterrein loodsen, maar ook hierbij
deed zich geen stagnatie voor.
gever J. M. ten Hooge te Delft een ge-
denkraampje van gebrand glas, het
welk in sprekende emblemen de ge
boorte van de px-inses vertolkt.
Men ziet in het midden een Oranje
boom in den Hollandschen tuin met de
Nationale driekleur.
Aan de boom hangen twee vruchten,
één verscholen achter de bladen (pi-in-
ses Beatrix) de andere op den voor-
gx-ond met het vrouwelijke schild, duidt
op de geboorte van prinses Irene. Om
de boom slingert een lint met de naam
van de Px-inses en datum van geboorte,
achter dit alles een opgaande zon. De
afmetingen zijn 30 bij 24 c.M.
Het -geheel is in rijke kleuren uitge
voerd en maakt een fleurigen indruk.
NEDERLANDSCH SCHIP
LOOPT OP KADE
LIVERPOOL, 12 Aug. (A.N.P.). Gis-
teravond is het Nederlandsche vracht
schip „Moena" van de Stoomvaai-t Maat
schappij Nederland in botsing gekomen
met een aanlegstijger te Liverpool. Het
schip werd door het sterke tij gegrepen
en tegen den stijger geslagen. Een deel
van het houtwerk van den stijger werd
vernield en het schip kwam tot stil
stand op een afstand van drie meter van
een auto, welke op den stijger stond.
Het schip is later midden op de rivier
voor anker gegaan in afwachting van de
beslissing of zal worden doorgevaren
naar Amsterdam, dan wel dat zal wor
den gedokt voor onderzoek.
MATTHIJS MARIS WORDT
HERDACHT
's-GRAVENHAGE, 12 Augustus. In
het Haagsche gemeentemuseum zal het
feit, dat Mathhijs Maris 17 Augustus
1839 in Den Haag geboren werd, worden
herdacht.
Op 16 Augustu's te 20.1a uur zal dr. H.
E. van Gelder in de aula van het mu
seum een gedachtenisrede uitspreken,
aarna de tentoonstelling van Maris'
werken uit Nederlandsen bezit zal wor
den opengesteld.
De tentoonstelling duuft tot 1 October,
Het eeuwfeest van „Arti"
