BROEDMACHINE OF NIET? [STADSNIEUWS Zomertentoonstelling van het Gilde Essentieele onderdeelen ontbraken Een fraaie inzending van N. Eekman naast veel ander goed werk Het A.K.C.en de De Standaardmarsch 9nq&£ondw Brug van 160.000 kg. hing in twee hokken „JA" NEEN" Merkwaardig ruimtebegrip Oude man door trein gegrepen en gedood Militair kwam te laat in beroep 2e BLAD PAG. 1 AMERSFOORTSCH DAGBLAD DONDERDAG 17 AUGUSTUS 1939 „bloei der seizoenen" w W ET Kunstenaarsgilde doet ook, op hf zijn wijze met den „bloei der seizoe- nen" mee. Augustus staat te boek als de zomermaand bij uitstek, maar in werkelijkheid is zij de regenmaand bij uit stek. De eerste helft van den „aanhangi- gen" Augustus heeft het ruimschoots be wezen. en het is dan ook gansch niet ver keerd gezien van het A.K.G. om zich van de vacantie niets aan te trekken, maar integendeel voort te gaan met zijn expo sities. Natuur en kunst zijn zeker geen gelijkwaardige machten, maar de een is, om het filosofisch uit te drukken, zonder de ander ondenkbaar. Onze natuurwaar- deering wordt dieper en waardevoller naarmate onze geest door het zien en genieten van kunst is verrijkt en verfijnd, en de kunst ontstaat doordat de kunste naarsgeest zich toetst uan de natuur, ter wijl het eveneens vaak zoo is, dat zij, die voor natuurgenot openstaan, gereeder toe gankelijk zijn voor dat wat de kunst te zeg gen heeft. Dit laatste gaat, ïk weet het, niet al tijd op, en het omgekeerde, n.l. dat de kunstenaar en de kunstgevoelige per se ook liefde voor de natuur moet hebben, is zeker niet juist. Er zijn b.v. componis ten geweest, die in ernst beweerden, dat zij het gewoel en de drukte van een stationswachtkamer prefereerden boven de stilte van 'n bosch. Toch vermoed ik dat hun meeste kunstbroeders dit niet zullen beamen, en ik ben overtuigd dat geen enkel schilder behalve, misschien Mondriaan het hen na zal zeggen. Waarmee ik maar beweren wil dat de Augustusmaand zeker niet onge schikt is om kunst te gaan zien. Het Gilde heeft aan zijn zalen een andere gestalte gegeven dan verleden maand. De toegepaste kunst, die toen hoogtij vierde en dat deed op een beschaafde en aantrekkelijke wijze is thans weer verwezen naar bet benedenvertrek, waar de bezoeker een kleine maar aangename selectie aantreft van de uitgebreide ver zameling, die in Juli aanwezig was. Men kan hier wat velen niet onwelkom zal zijn in een intiemere sfeer zijn indrukken nog eens verfrisschen en toetsen en zoowel de ceramiek, de émail kunst als het weefwerk en de ontwerpen voor affiches etc. mogen hier nog eens rustig bekeken- worden, waarbij zij voor het meerendeel zeker niet aan waarde verliezen. OOK bij de schilders is het mogelijk zijn vroegere bevindingen te ver levendigen en aan hernieuwde aan schouwing te toetsen; immers, enkele in zenders hebben vroeger reeds geëxpo seerd werk afgestaan. Ik denk daarbij aan Willem J. van Dam. maar ook aan N. Eek man. Bij den laatste ligt het geval anders dan bij den eerste. Eekman exposeert immers voor de eerste maal ik zou mij tenminste al zeer moeten vergissen indien het. niet zoo was in dit milieu, en ik meen dat het Gilde gelukgewenscht kan worden met deze aanwinst. Toch is het meeren deel van dit werk den Amersfoorters reeds bekend door tentoonstellingen in Sierkunst. Het doet er niet toe, of liever: het doet er juist toe, want Eekman's werk behoort tot die kunst, welke ge zien en herzien wil worden en waar men telkens nieuwe facetten aan ontdekt. Zij lijkt zoo eenvoudig, zij is oogen- achijnlijk zoo vanzelfsprekend neer geschreven, maar deze hooge een voud en „volksche distinctie" kon den alleen door den kunstenaar ge wonnen worden, na vele andere sta ten te hebben doorloopen en zij gaat den beschouwer bij elke nieuwe visie inniger en voller open. Tot de werkstukken, die ik nog niet van Eekman zag, behooren Diogenes, een waarlijk aangrijpend beeld van den Griekschen filosoof, die in een ton woon de en den waren mensch met. een lan taarntje moest zoeken het is, alsof hij na de paar duizend jaar die de wereld en hij zelf ouder zijn geworden, nog al tijd zoeken moet,—of heeft hij 't er aan gegeven, 'zijn ton verlaten en de lan taarn in een hoek gegooid, omdat de menschheid toch nooit wijzer is te ma ken? Een andere wijsheid, maar toch een wijsheid, hebben de hengelaars ge wonnen die Eekman teekent, en een die pere wijsheid is er om de moeder en het kind, en bij de visschersvrouw (in Sier kunst ook reeds getoond) die zoo lijd zaam en vol weemoed in haar kleine vertrekje zit te wachten. Het is geen behaaglijke genrekunst die Eekman geeft en toch „verhaalt" hij met een magnetisch boeiende stem. Een archaïst is hij niet en toch sluit hij weer aan bij oude kunstenaars uit de 15e en 16e eeuw. MEN zal het mij vergeven als ik wat langer bij de inzending van Eekman heb stilgestaan, die niet al leen numeriek de grootste is. Dit Zegt intusschen niet. dat ik geringer waardeering zou hebben voor de rest. Deze expositie geeft in meer dan één opzicht blijk van het feit dat de Gildelcden zelf er niet aan denken in te dutten voor een zomer- slaap of iets dergelijks. Het fraaie schelpenstilleven van A. Fiks, waar hij de zakelijkheid opge nomen heeft in een meer romantische visie, en waar ook door den achtergrond een veel meer organische eenheid groeit, noem ik naast het frissche por tret dat Edith P ij p e r s aquarelleer de, het frappante portret en het zeer knappe stilleven van M a c h i e 1 Bran denburg, de bekoorlijke, geestrijke landschapjes in aquarel van mevr. Haersolte, de groote doeken. Zwer ver en Rozen van J. N i e w e g, die on danks hun dateering nog nieuw lijken, de fijngepenseelde doekjes van Tuin man en Wittenberg, (de eerste geeft ook een van zijn allersubtielste stilleventeekeningen), een goede visie op een zandversuiving van D. v. d. Zweep, een treffende „muurschilde ring" van P. Determever (vrouwen te Carara) in een welhaast monochro men toon, aangenaam en vlot werk van H. M e 1 g e r alleen staat het zelf portret mij iets te veel naar links in het vlak een pakkende portretteeke- ning van D. de Leeuw (waarbij rech terarm en- been intusschen minder scherp zijn waargenomen), een land- chap in den trant, van Jakob Smits? door J. B e z a a n, en eveneens een landschap, heet van de naald door den hoogbejaarden maar nog onverzwakten L. Schulman, Tenslotte vermeld ik het opmerkelijke masker in brons van H. H e n r i t, en uit afdeeling II het model van een landhuisje van G. Adriaans, doel matig naar 't schijnt van opzet en wèl- gecomponeerd. C. A. SCHILP Reeds 1400 inschrijvingen Het aantal deelnemers voor den Stan daardmarsch, waarvoor Zaterdag om half drie bij Amicitia gestart zal wor den, stijgt nog steeds. Reeds werden 1400 personen ingeschreven uit meer dan 100 plaatsen, van Groningen tot Limburg toe. Onder de 45 groepen, die deelnemen, bevinden zich verschillende groote en belangrijke burgerlijke en mi litaire corpsen. NIEUWE WONINGEN OP HET SASJE Op 6 Juli werd door den stadsarchi tect aanbesteed: A. het bouwen van 37 arbeiderswoningen op het Sasje; B. het verbeteren van 13 woningen, aldaar Over B werd nog niet beslist, terwijl A thans voor 79.473 is gegund aan de gebr. Benes te Musselkanaal en Amersfoort. AUTOMARKT Op de automarkt alhier werden gis teravond 247 wagens aangevoerd. FRUIT- EN GROENTENVEÜJNG AMERSFOORT. 16 Aug. Perziken 38, blauwe druiven 1317, witte drui ven 1315, tomaten 2029, suikerperen 25—50; kruideniers 10—15, Précose de Trevoux 9—11; Early Vic. 4—6, Charle- mowsky 5—7, tulpappelen 10—11, Zi geunerin 810, Keswick 4—5, roode zo- merappel 0—10, reine Vic. 6—11, reine claude 7—8, Belle de Louvain 6—7, Eld. blauwen 5—6, dubb. boerenwit 613, Pond. Seedling 37, roode bessen 69, dr. Julus 813. meloenen 514, andijvie 916, sla 21—56, bloemkool 49, stok- boonen 1215, stamboonen 810, snij- boonen 1216, pronkers 5—8, komkom mers 1031, bieten S15, roode kool 13 —15, gele kool 2025, groene kool 12 spinazie 910. wortelen 3057, pos telein 6—8, Uien 3551, bleek6eldery 29, selderv 56, peterselie 56. (Buiten verantwoordelijkheid der Red.) VESTIGINGSWET Onbegrijpelijk en tevens door velen onbillijk geacht, is de toepassing van de vestigingswet. Deze wet beoogt het paal en perk stellen aan het openen van za ken, opdat aan de reeds jarenlang be staande zaken niet. de bestaansmogelijk heid wordt ontnomen. Een prachtig sociaal streven, maar waarom is dit niet van toepassing op de pensions, die daarvan toch ook groo- ten tegenslag ondervinden? Of is men van oordeel, dat de pensions niet onder de vestigingswet vallen? Daarop zou ik dan willen antwoor den: Vervoegt U eens bij den Raad van Arbeid. Daar beschouwt men de pen sions wel degelijk als bedrijf, getuige de ziekte- en ongevallenpremies, die voor het personeel moeten worden uitbe taald. Wij worden al zeer gedupeerd door lieden met een vast en voor levenson derhoud toereikend inkomen, die meer dere personen in huis nemen. Derge lijke menschen worden door den Raad Vc.n Arbeid mijns inziens te billijk be handeld en moesten ook hun aanslagen voor ziekte- en ongevallenwet krijgen evenals omzetbelasting. Te wcnschen is, dat de bevoegde in stanties daaraan hun aandacht beste den. U dankend voor de verleende plaats ruimte. H. J. DRETELER. GRAND THé&TRE. Van Vrtfdag 11 t/m Donderdag 17 Augustus, vertooning van de film „Je kunt 't toch niet meenemen." lederen avond 8.15 uur. Zondag 1.45, 400, 6.15 en 8.30. Vrijdag, Zaterdag, Woensdag en Donderdag 2.30 uur ma- tinée. CITY THEATER. Tot en met Donderdag avond vertooning van de film „De Zus ters". Woensdag om 2.30 uur matinée met vertooning dezer film. Donderdagmiddag 2.30 uur vertooning van „Kameraden van de straat." REMBRANDT THEATER Vertooning van „Vrijbuiters van het Westen", en „Gevangenen der Vrijheid" STERHUIS. BeekensUaan 6. Voor alle meisjes lederen avond geopend des Zon dags van 2 uur. GILDEHUIS. A.K.G. Tentoonstelling 10—5 uur nam. OPENBARE LEESZAAL MET JEUGDLEES ZAAL. Muurhuizen 9. R.K. LEESZAAL. - Wijerstraat 2 Filiaal Uitleenbibliotheek Edisonstraat 85 .MUSEUM FLéHITE. Westsingel. - Geopend dagelijks van 1012 en l4 uur, uitge zonderd Zordag:. 's Zaterdags 1012 en 1.308 uur. (Stadgenooten hebben 's Za terdags vrijen toegang). KUNSTHANDEL VEENENDAAL, Langestr. 33. Oranjetentoonstelling. BOSCHTHEATER BIRKHOVEN. 20 Aug. Opvoering van het openluchtspel „Chris tus x-erworpen". 3 uur nam. A LS gold het een simpel balkje, in A\ plaats van een 160.000 kg. we gend gevaartezoo rustig en afgepast netjes is vanmorgen de bo venbouw van de brag over het buiten- sluishoofd te Ravenswaay op haar on derbouw gelegd. Om zeven uur pakten de enorme bokken het gevaarte op twee uur later had de brug haar nieuwe steunpunten gevonden! zegt mr. Albarda aldus mr. Frima GERUIMEN tijd geleden ontdek te een controleur van de pluim- vëecrisiswet in gezelschap van een marechaussee op den zolder van ho telhouder J. te Leu6den een kast, welke naar omvang en installatie veel gelijkenis vertoonde met een broedmachine. Hij schatte de capa citeit van de machine op een tien duizend eieren. Bij onderzoek bleek, dat de electri6che installatie met den motor ontbrak, terwijl ook de electrische leiding lo6 was. Verder was alle* voor de mogelijkheid van broeden aanwezig. Zijns inziens wa6 de machine gedurende de maan den Januari tot Mei voor broeden gebruikt, want het electriciteitsver- bruik was in dien tijd vertienvou digd. En dat kon volgens hem niet toegeschreven worden aan het in pension zijn van eenige militairen gedurende de laatste twee weken van de maand April, welk feit de hotelhouder al6 excuus voor het groote electriciteitsverbruik aan- voerdde. Het O.M., waargenomen door mr. Al barda, meende dat. men hier inderdaad met een broedmachine te doen had. De eisch luidde 25 subs. 15 dagen met verbeurdverklaring van de machine. Mr. Frima trad op als gemachtigde van verdachte. Hij bestreed de juistheid van de schuldigverklaring op grond van het feit, dat vorig jaar de bestuur der van een oude autobus-, die naar het autokerkhof gesleept werd, van rechts vervolging ontslagen werd, omdat hier niet gesproken kon worden van een auto. Men veroordeelde toen den be stuurder van de auto, die den ouden wagen sleepte, hoewel die aan het ge beurde geen schuld had. Met de broedmachine was het hetzelf de geval. De essentieele onderdeelen ontbraken, net als bij de gesleepte auto Het was best mogelijk, dat de machine vroeger voor broeden gebruikt was, maar dat feit was niet geconstateerd. Zooals de machine er stond, toen con trole uitgeoefend werd. was er niets mee te beginnen. Vandaar dat pleiter vrijspraak van 'het ten laste gelegde vroeg. Het O.M. persisteerde bij zijn eisch. F.en vergelijking met de weggesleepte auto ging volgens mr. Albarda niet op. want de wet kent geen nadere om schrijving van een broedmachine, maar wel van een auto. De kantonrechter zal over acht da gen uitspraak doen in deze zaak. Een bewoner van Barneveld had een broedmachine met 2000 eieren in voor raad gehad zonder vergunning. Twee weken na het proces-verbaal had hij wel vergunning gekregen voor het uit broeden van een bepaald soort eieren. De kantonrechter vond. dat men op de Veluwe blijkbaar hardleersch was en veroordeelde verdachte tot 30 subs. 15 dagen met verbeurdverklaring van de eieren. Verdachte mocht de machine houden. Ruim tijdsbegrip Dat de wet het soms niet al te hauw met de begrippen tijd en dag neemt., bleek hedenmorgen. Een negentienjarige Belg uit» Ant werpen passeert geregeld onze bin nenstad met een groote vrachtauto. Op 23 Maart aldus werd voorge lezen had hij op het kruispunt BeekensteinschelaanArnhemsche- weg een aanrijding veroorzaakt met een luxe auto. Verdachte kon hier tegen weinig inbrengen en voelde zich ietwat schuldig. Aan een getuige werd daarop de gebruikelijke vraag gesteld of hij op 23 Maart bij de bewuste aanrijding tegenwoordig geweest was. Getuige kon dat niet heelemaal beamen, want volgens hem was het toen 21 Maart geweest. Kantonrechter: Hoe weet u dat zoo precies? Getuige, Het was de trouwdag van m'n zuster, dat weet ik maar al te goed. De kantonrechter vertrouwde niet al te zeer op dien trouwdag, waarop ge tuige zich naar de tribune wendde en hardop vroeg of het de 21ste was of niet En luide klonk een bevestigende stem. Wie zegt dat daar, vroeg de kanton rechter. Getuige: Dat is de echtgenoot van m'n zuster en die zal het toch wel weten! Niettemin kon men zich uit dat twee- daagsche verschil nog vrij gemakkelijk redden. De ambtenaar van het O.M. had namelijk heel wijselijk in de dagvaar ding geschreven, dat de aanrijding o m- streeks 23 Maart plaats vond. En het woord „omstreeks" en „twee dagen verschil" dekten elkaar blijkbaar, ook is het ons inziens een heel ruim be grip De Belg werd veroordeeld tot 6 boete subs. 3 dagen hechtenis. Onverantwoordelijk Een Hilversummer, die zeer onder den invloed van sterken drank op den verjaardag van Prins Bernhard een feestdag dus, met druk verkeer langs den weg een auto bestuurd had. werd veroordeeld tot 100 subs. 50 dagen met een jaar ontzegging van de be voegdheid om auto te rijden. Het O.M. vond het een zeer ernstig feit. De be stuurder had, blijkens de getuigenver klaringen, geen macht over zichzelf ge had en achter het stuur gehangen. Toen men hem aanhield, had hij eerst ge stopt en later geprobeerd toch door te rijden. Tenslotte kon men hem op het politiebureau ter ontnuchtering inslui ten. De eisch luidde dan ook veel zwaar der dan de uitspraak n.l. 10 dagen hechtenis en een jaar ontzegging van rijbevoegdheid. Niet tactisch Een inwoner van Scherpenzeel. die in de Langestraat hier een aanrijding met zijn auto veroorzaakt had, trad niet bepaald tactisch op. Zijn baas had gezegd: Betaal nog maar geen schadevergoeding. Zie maar wat ervan komt en dan neem ik alles wel voor mijn rekening. En die woorden repeteerde de knecht hedenmorgen De eisch werd f 6 subs. 3 dagen en de kantonrechter deed er in dit geval natuurlijk niets af! Vleeschkeuring In de gemeenten, waar vleesch keuring is, moet ingevoerd vleesch, al heeft dit reeds ergens een keu ring met goeden uitslag doorge maakt, een nakeuring ondergaan. Daar deze bepaling in het bijzon der de levering aan slagers op het oog heeft, valt een hoeveelheid vleesch beneden 5 K.G. hier niet onder. De Hooge Raad heeft zelfs uitgemaakt, dat het vervoer boven 5 K.G. mag gaan mits de hoeveel heid aan één klant er maar bene den blijft. Maar hoe nu met groote inrichtin gen? Een geval gelijk vanmorgen bracht deze vraag naar voren. Een der vleesohleveranciers aan het Missie huis St. Jan te Soesterberg woont in Bunnik. Geverbaliseerd was deze, omdat hij op 27 Jury 11 K.G. en op een anderen dag 25 kg. vleesch zou hebben vervoerd, niet gedekt door Soester nakeuring. Dit was afgeleverd aan St. Jan en in de keuken gebracht, toen er op dat morgenuur geen pater of broeder aanwezig was. De ge tuigende broeder zei, dat het vleesch zich nog niet in de keuken bevond, toen hij voor dienst weg moest. Drie kwartier daarna was het er wel. Onze slager voerde volgend verweer: Het vervoeren was hem ten laste gelegd. Nu, in de gemeente Soest was door hem dit vleesch vervoerd in partijtjes onder. 5 kg. En dit mocht. Het O.M. beschouw de het al6 een enkel geheel en stelde den eisch van 1. Aangezien de slager in hooger beroep wilde, maakt de kan- tonrecher er 5.50 van. TEMPERATUUR IN PESIE'S BAD De temperatuur van het water in Pesie's bad wa6 hedenmorogen 70 gr. F. of 21 gr. C. Het diploma werd behaald door: Wim Hogenboom, G. v. d. Last en P. J. Leeu wenkamp. OMTREK Waarschijnlijk door het zon licht verblind BARNEVELD. 17 Aug. Heden morgen omstreeks kwart over ne gen is de 73-jarige W. van Maanen uit Terschuur, die per rijwiel den onbewaakten overweg overstak bij Blokpost 54 onder de gemeente Barneveld, door den sneltrein Apel doorn—Amersfoort gegrepen en een eindweegs meegesleurd. De machi nist heeft den trein zeer spoedig tot stilstand gebracht. Het slachtoffer, dat aan den kant van de baan lag. moet op slag dood zijn geweest, want de man was onher kenbaar verminkt. De politie alsmede de burgemeester van Barneveld. de heer J. Westrik. on dr. Mettrop uit Voorthuizen waren spoedig ter plaat se. De arts kon slechts den dood con- statecren. De oude man, die stokdoof was, stond overigens als zeer voorzich tig bekend. Waarschijnlijk heeft hij door de verblindende zon den trein niet zien aankomen. Het uitzicht ter plaat se is betrekkelijk goed te noemen. De trein had enkele minuten vertraging. Het stoffelijk overschot is vervoerd naar -het lijkenhuisje te Voorthuizen. De Centrale Raad van Beroep behandelde een ontslag kwestie, waarvan de be roepstermijn reeds was verstreken Verzoek om herplaatsing niet inwilligbaar? Men schrijft ons uit Utrecht: VOOR den Centralen Raad van Beroep alhier is vanmorgen een zaak behandeld van iemand uit Utrecht, die verzuimd had tijdig bij de daarvoor aangewezen instan ties in beroep te komen van een voor hem door den minister van defensie verleend ontslag, waardoor deze aangelegenheid niet meer in behandeling kon worden genomen. Wel was hij daarna bij het Ambte narengerecht in beroep gekomen van een weigering tot verplaatsing, doch dit gerecht had hem in het on gelijk gesteld omdat de minister hierbij niet in strijd met eenig wet telijk voorschrift had gehandeld. Het was een ietwat dramatisch ge val, dat zich heden voor het hoogste administratief-rechterlijke college af speelde. De thans 53-jarige W.N.K., ge wezen korporaal-hospitaalbediende bij den militairen geneeskundigen dienst, was reeds in 1936 als zoodanig ontsla gen en op pensioen gesteld, doch van dit besluit was hij in beroep gekomen met het gevolg, dat dit ontslag werd inge trokken. In 1938 werd hij evenwel weer ontslagen, met een pensioen van 591 per jaar. waarvan hij meende met zijn gezin niet te kunnen leven. Hij reques- treerde bij den minister van defensie, doch zijn verzoeken bleven zonder resul taat. Eindelijk vroeg hij herplaatsing, doch op 27 Januari 1939 deelde de mi nister hem mede, dat hiervoor geen aan leiding bestond. Van deze beslissing kwam hij in beroep bij het Ambtenaren gerecht, met het hierboven reeds gemel de gevolg. Daarop hoopte hij bij den Centralen Raad van Beroep beter te zul len slagen. De president van de kamer voor amb tenarenzaken, mr. dr. E. J. Beumer, bracht klager, die in persoon was ver schenen. den toestand onder het oog. die het gevolg was van het doen verstrijken van den termijn, waarbinnen beroep te- een het ontslagbesluit diende te worden aaneeteekend. Dat klager meende ten. onrechte te zijn afgekeurd, daar hij zich kerngezond voelde, kan hier geen punt van overweging meer Uitmaken en te gen de afwijzende beschikking op het verzoek om herplaatsing kon klager eeen wettelijk voorschrift in brengen, n strijd waarmede de minister zou hebben gehandeld. Het Ambtenarengerecht had reeds zijn verzoek om herkeuring er herplaatsing hij den militairen genees kundigen dienst ongegrond verklaard. De Raad zal he-' over drie weker» uitspraak doen. DOOI* WAND'lAAfiS ONVOORZICHTIGHEID RAAKT HOLLAND ZN NATUURTOON KW'JT 'nedeql- HEIOEM?

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1939 | | pagina 5